Sobere millioenennota met
sombere cijfers
Overeenstemming
de scheepvaart
ZWART OP WIT
M.S.
De Spoorweg-
feesten
„Colombia” met tien dagen
vertraging te Amsterdam
DE MEENING VAN
DE PERS
in
HET VERTREK VAN DE
NIEUW-AMSTERDAM
LADING GROOTENDEELS
TE SOUTHAMPTON
Zondag 24 Sept.
PIJLTJESDAG
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1939
-'*•
99
178 aangehouden koop
vaarder» te Duin*
Moeilijkheden in het
levensmiddelenbedrijf
Luchtlijn met België
hersteld
God gaf ons kinderen,
Wij moeten helpen
hen aan God terug
te geven.
NEDERLANDERS UIT GDYNIA
i
werd
r
n
dat
s
1
I
(Van onzen speclalen verslaggever).
8e-
derlandsch
trad.
r
Vertooning van een voortreffelijke
film en opvoering vah een revue
n
n
s
it
Na de vele strubbelingen in verband met
de vervaardiging van de jubileum film voor
de Nederlandsche Spoorwegen rallen weini
gen verwacht hebben, dal Max de Haas
nog voldoende energie en lust heeft kun
nen opbrengen om een draaglijke, min oC
meer bezielde film voor den dag te zwoegen.
prachtige SpoorwegfUm. Het b een schan
de, dat dit gebeuren kan!
De Holland-Amerika-LUn maakt bekend,
dat het vertrek van de „Nieuw-Amsterdam
is vastgesteld in den nacht van Donderdag
op Vrijdag.
De inscheping zal geschieden Donderdag
21 September, des avonds tusschen acht en
tien uur.
Tot voldoening stemt het, dat van het
streven naar verder 'gaande besnoeiing op
de uitgaven voor de bestaande
zal
van
a
Wjj, Hollanders,
roemrijke
moet
het
meerde het schip aan de Surinamekade te
Amsterdam.
Het „Volk” (S. D. A P.) betreurt het
met name voorlooplg niets aan de leerllngen-
schaal zal worden gedaan. Het blad vervolgt
dan:
heerschte in havens en stad een pikkeduister;
ook de „Colombia” had de kleppen der pa
trijspoorten gesloten en de vensters met
zwart papier af gedekt. Zes dagen duurde dit
voor de opvarenden verre van aangenaam
verblijf. Nieuws omtrent den oorlogstoestand
kreeg men' niet. Alle radiotoestellen waren
buiten werking en verzegeld. Ook de meeste
passagiers, die post uit 't vaderland had
den gehoopt, werden hierin teleurgesteld.
Het beeld van Charles Eyck, dat gister-
morgen door den Personeelraad namens
het personeel der Nederlandsche Spoor
wegen in de hal van het Centraal
Station te Utrecht aan de directie is
aangeboden. Het symboliseer^ de snel
heid en veiligheid der Nederlandsche
Spoqrwegen
Op de kwaliteiten van deze uitstekende
film komen wjj nog uitvoerig terug even
als op het trieste feit, dat deze Nederiand-
sche film, hoe meesterlijk ook vervaardigd,
in de programma’s der Nederlandsche bios
copen niet vertoond 'mag worden wegens
oen hardnckkigen boycot van den, even
eens Nederlandschen, Bioscoopbond. De
bioocoop-exploitanten en het bioscoop-pu-
bliek zullen het moeten stellen zonder de
„Van diligence tot diesel”
Het departement van Buitenlandsche Zaken
heeft telegrafisch bericht ontvangen, dat de
heer Glacominl, die bij voorkomende gelegen
heid als waarnemend vice-consul te Gdynia op-
met de Nederlandsche kolonie daar ter
Plaatse over Riga op weg is naar Nederland.
U wel.
n tegenstelling met de mlUioenen-
I nota’s van minister de Wilde, die
A een Ingewikkeld en duister cjjfer-
stelsel vormden, waarin alleen de meer
ervaren rekenmeesters den In elkaar
gedraaiden weg konden vinden, is de
millioenennota van minister de Geer
van een overzichteltfke duidelijkheid en
een ongesluierd realisme, dat door ieder
een zonder moeite begrepen kan worden.
Zwart op wit, voor een ieder leesbaar,
js de financieele toestand van ons land
en zijn weinig prettig perspectief uit
eengezet, zoodat wij wetAi waaraan wij
toe zijn en waartoe wij moeten zien te
komen. Dat een en ander weinig reden
geeft tot behaaglijkheid, spreekt van
zelf in deze hoogst onbehaaglijke tijden.
De oorlog met zijn gevolgen heeft in
ons land vele waarden „umgewertet”.
Wat enkele maanden geleden nog hoogst
belangrijk scheen en was, is terzijde en
naar achteren gedrongen door de alles-
overweldigende elschen van het nieuwe
oogenblik. Wat het zwaarst is, moet het
zwaarst wegen. Wanneer een huis in
brand staat, moet men het eerst blus-
schen en praat men niet meer over de
noodzakelijkheid van nieuw behang, ook
- al hangt dit in alle vertrekken met de
lappen erbij.
De bend van werkgevers ter koopvaardij
heeft met de contactcommissie der werkne
mersbonden ter koopvaardij gedurende de
laatste dagen onderhandeld over bijslagen
op de gages in yerband met den oorlogstoe
stand. Hierover is thans overeenstemming
bereikt en voor de verschillende vaarten zijn
de bijslagen vastgesteld.
De bijsonderheden van de regeling zullen
binnenkort worden gepubliceerd.
Te Southampton binnengeloopen, moesten
de scheepspapieren bjj de Engelsche marlnë-
aüloriteiten worden ingeleverd. Onmiddel-
Hjk maakte men een begin met het lossen
van de lading, zoowel de voor Dultschland
bestemde goederen als de dubieuze lading,
de z.g. optlegoederen. Alleen een partij ta
bak, bestemd voor Amsterdam, mocht aan
Woensdagmiddag werd de film voor het
eerst vertoond en wel op een bijeenkomst in
het Rembrandt Theater te Utrecht.
Weliswaar hebben de talrijke nieuwsgieriger,
een klein uurtje geduld moeten oefenen we
gens een geprolongeerde lunch der gastvrije
gastheeren, zonder dat een sigaartje de ge
duldige lijders troosten kon (in de Utrechtsche
bioscopen rookt men nota bene niet!), maar
tenslotte viel dan toch het duister in de zaal
en begon de eerste locomotief te puffen. En
een half uur later raasde de snelheid als een
storm over het doek.
Wat deze film van Max de Haas voorname
lijk kenmerkt, is de beslistheid, waarmede hjj
den climax van de steeds toenemende snelheid
der treinen heeft opgebouwd, een climax waar
in ook de zeer goed aangepaste muziek van
Cor Lemaire haar aandeel heeft.
y y et huis van den Nederlandschen
I—I Staat staat wel-is-waar nog niet
A A ln bran(it maar er moeten toch
kostbare maatregelen genomen worden
om het zooveel mogelijk te beveiligen
tegen het oorlogsvuur, dat zich nog
steeds over Europa uitbrèidt en nog
voortdurend in hitte zal toenemen. Dat
deze maatregelen niet van het gebrui
kelijke huishoudgeld kunnen bekostigd
worden zonder dat er 'genoeg voor het
onmiddellijke levensonderhoud overblijft,
zal zelfs de meest zuinige huismoeder
niet verwonderen. Het verheugt ons.
dat eindelijk een eind wordt gemaakt
aan het al te lang en al te kramp
achtig vastklampen aan een tot op den
halven cent kloppend huishoudboekje en
dat eindelijk een poging gewaagd wordt
tot leenen. Bij herhaling hebben wij met
aandrang op de noodzakelijkheid daar
van aangedrongen, en wij vertrouwen
dat deze pogingen zullen slagen, al zijn
wjj het met de regeering eens, dat leenen
gemakkeljjker en vlotter gegaan zou zijn
in minder benarde tijden dan die, welke
wjj nu moeten beleven. Bovendien ver
heugt het ons, dat ook uit de cijfers
van de millioenennota blijkt, dat het de
regeering ernst is met het voortzetten
van een krachtdadige werkloosheidsbe
strijding, al moeten onder de huidige
omstandigheden verschillende wenschen
onvermijdelijk althans voorlooplg naar
de categorie der vrome worden overge-
Kikeven. En tenslotte kunnen wij niet
anders dan met voldoening constateeren,
dat de regeering het aanhangige voorstel
tot heffing van een nationale inkom-m
sten- en winstbelasting ingrijpend
wenscht te corrigeeren. De loonbelasting,
die op allen een gelijken last en dus op
de minst financieel draagkrachtigen een
zwaarder drukkenden zou leggen, zal
niet worden ingevoerd, terwijl de inkom
stenbelasting, die op het sociaal recht
vaardige progressivlteit-systeem is ge
bouwd, verhoogd zal worden. Hoe on-
pleizierig het aspect ook is, dat door de
millioenennota wordt blootgelegd, men
kan zich gemakkelijker in het onvermij
delijke schikken, naarmate men van de
onvermijdelijkheid dieper overtuigd en
doordrongen is, en naarmate mep ster
ker vertrouwen kan, dat ook alleen maar
het wezenlijk onvermijdelijke niet ver
meden wordt, maar met den vereischten
moed onder de oogen wordt gezien.
Het was alles nog pais en vree, toen de „Co
lombia” de West verliet met een flink aantal
passagiers, meest verlofgangers, hoofdzakelük
Nederlanders en Engelschen, op weg naar het
vaderland. Men voer reeds ver op den Atlan-
tischen Oceaan, toen op Zondag 3 September de
rede van Chamberlain aan boord werd gebul-
lettneerd en bemanning en passagiers wisten,
dat zij In een oorlogvoerend Europa zouden
terugkeeren. Men nam het nieuws kalm op, een
verrassing was het uiteraard niet, maar heel
wat verlofgangers hadden toch op dat oogenblik
liever rechtsomkeert gemaakt, terug naar de
vreedzame West.
Met den „Oorlog” maakte men overigens pas
kennis, toen men Landsend, den uitersten Zuid
westhoek van Engeland, naderde. Daar was op
de groote scheepvaartroute een twaalftal En
gelsche oorlogsbodems geposteerd. Men Kreeg
order om te stoppen, een torpedojager naderde
en seinde het bevel dat de „Colombia" zich voor
onderzoek naar Southampton moest begeven. De
vaart van Landsend naar Southampton verliep
verder zonder moeilijkheden. Een enkele maal
cirkelde een Brltsch marine-vliegtulg boven het
schip, maar verder bleven minder aangename
ontmoetingen uit.
Eindelijk kreeg de „Colombia” toestemming
om door te varen. Over de vreugde van passa
giers en bemanning ging echter spoedig een
domper, want niet Amsterdam was de bestem
ming, maar de reede van Downs, waar opnieuw
moest worden gewacht tot de papieren kwamen
van het Marine-Mlnlsterie te Londen, voordat
men door mocht reizen naar Holland. Van Za
terdag tot Dinsdagmiddag lag de „Colombia”
ter reede van Dulns In het gezelschap van niet
minder dan 178 lotgenooten, waaronder een
flink aantal Nederlandsche schepen.
Nu was het wachten, dag na dag. uur na uur,
op de komst van de „ballenboot”, de Engelsche
motorvlet, die de verlossende papieren moest
brengen. Het werd een trieste tijd, dit gelaten
wachten bij onophoudelijken regen; een sombere
stemming heerscht in de passaglerssalons, zoo
goed, als ,|n de verblijven der bemanning. Ein
delijk, Dinsdagmiddag om twaalf uur, kwam
het scheepje langszij en een half uur later was
de „Colombia” reeds op. weg naar IJmulden.
Het laatste traject werd voor tal van passa
giers nog een beproeving, dcordat het thans
vrijwel ongeladen schip zwaar stampte, wat
veel zeeziekte veroorzaakte.
Maar Woensdag gingen passagiers en beman
ning dan toch welgemoed te Amsterdam van
boord. Wij spraken nóg enkele passagiers over
hun ervaring. Zij zouden deze reis niet licht
vergeten. De dagen Van wachten te South
ampton en the Downs waren zeer onaangenaam,
vooral doordat nien van elk contact met de
buitenwereld was verstoken. Br werd dan ook
danig „gekankerd maar overigens „de stal
was bedt".
Woensdag kon aan de vliegdiensten naar Scan
dinavië, die nog steeds regelmatig gevlogen wor
den, een nieuwe dienst worden toegevoegd. Te
8.15 uur vertrok de eerste Douglas der KLj4.
van Schiphol naar het Brusselsche vliegveld
Haren, vanwaar te 1030 uur de eerste Belgi
sche Sabena-machine naar Amsterdam vertrok.
Het is voor het eerst sedert 1931. dat weer een
Sabena-vliegtuig de Amsterdamsche luchthaven
aandoet. Te 11.50 uur landde de Belgische ma
chine, een licht crème geschilderde geheel me
talen Savoia Marchetti S 73. Gezagvoerder was
de bekence Belgische verkeersvlieger Cocquyt.
Tusschen de Nederlandsche en de Belgische
hoofdstad worden per dag twee diensten in bei
de richtingen onderhouden. De eerste KLM-
machlne, welke te 10.30 uur op Haren aan
komt, vertrekt te 15.45 uur weer naar Schiphol,
terwijl de Belgische 'machine te 16.15 uur uit
Amsterdam naar Brussel terugkeert.
Reeds dadelijk op den eersten dag, dat de
nieuwe lün gevlogen werd, had een groot aan
tal passagiers geboekt.
nemers, bedrijfsleiders, winkelchefs, kleine
baasjes, enz. Het ligt ons ver te willen
tomen aan het beginsel van algc*»ieenen
dienstplicht, maar onder de tegenwoordige
omstandigheden is het zooveel moge! Uk in
tact houden van het bedrijfsleven ook een
deel der oorlogsvoorbereiding.
Mocht de oorlogstoestand lang duren, dan
lijkt het onvermijdelijk, dat een sterker
aandrang op de werkloozen zal worden uit
geoefend. om, zij het voor lager loon, werk
te zoeken, ook voor mobilisatlewerkzaam-
heden. Ons land zal van hoog tot laag alle
zeilen moeten btjzetten. Het Hjkt ons. ge
zien den enormen. en waarschijnlijk in de
toekomst nog aanzienlijk toenemenden druk
op den belastingbetaler, onmogelijk, dat,
indien de oorlogstoestand nog langen tijd
zou aanhouden, ons land èn de ontzaglijke
defensieuitgaven ’èn hoogere stortingen In
het sociaal verzekeringsfonds (voor 1941
27.4 millloen hooger) èn de thans gel
dende ondersteuning aan de werkloozen
zou kunnen blijven dragen
diensten,
nadrukkelijk zoowel de werkloosheid als
de defensie zullen worden uitgezonderd.
Het gaat hier inderdaad om twee even
waardige primaire belangen en wjj vertrou
wen, dat de regeering dit ook aldus zal
inzien. Bemoedigend in o it opzicht klinkt
de aankondiging, dat op het gebied van de
werkloosheidsbestrijding onverdroten
worden voortgegaan. De vervanging
min. Romme's wetsontwerp inzake de Jeugd
werkloosheid (het staat-van-dlenstboekje)
door een krachtige bevordering van de
training, scholing, of herscholing van werk-
looze arbeiders, mede als onderdeel van
het algemeene streven om de werklpozen,
voor zoover eenlgszins mogelijk, naar het
normale bedrijfsleven terug te voeren, is
stellig een vooruitgang in de goede rich
ting. Eveneens mag als winstpost worden
geboekt de opvatting, dat, b(j de uitvoe
ring van openbare werken, het begrip „pro
ductiviteit” niet beperkt zal bljjven tot
rentabiliteit, maar reeds aanwezig kan
worden geacht. Indien door de werken eco
nomische waarden, liefst gepaard gaande
aan nieuwe blijvende werkgelegenheid, zul
len worden verkregen.
Wij bespeuren In een en ander den wil
om, ondanks den druk der tijden, toch so-
ciaal-economisch een andere koers te va
ren dan de Colijnlaanse, zij het dan, dat
dit streven in de Millioenennota, naar on
zen smaak, met een door de omstandig
heden misschien verklaarbare wat al
te groote behoedzaamheid wordt beleden.
De ..Standaard” (A. R.) is vanzelfsprekend
zeer tevreden. Werd niet de lün-Colün
volgd?
Het behoeft voor onze lezers geen be
toog, dat wij met de algemeene «trekking
van de Millioenennota instemmen, en jdat
wij er ons over verheugen, da.t daarin een
beleid wordt voorgestaan, dat "Van onze
zijde steeds is aangeprezen en gesteund.
Onze voorlooplge algemeene indruk - is,
dat wij. wanneer de werkelijkheid blijkt
te beantwoorden aan de beschouwingen in
de Nota gegeven, met de financieele poli
tiek van de Regeering onze instemming
kunnen betuigen.
Moge de sprake, welke van de feiten en
de cijfers uitgaat, al meer worden verstaar.,
ook In de kringen van hen. die aanvanke
lijk wel in meerdere of mindere mate ont-
nuchterd zullen zün door het geluid, dat
in’ de Millioenennota doorklinkt.
Met de uitgaven voor Defensie kan „De
Telegraaf" (neutr.) zich vereenigen, maar
Minder kunnen we ons vereenigen met
de beschouwingen over de werkloosheid. De
Regeering meent, dat een verzachting in
totaal van de werkloosheid ten gevolge van
den oorlogstoestand nauwelijks te verwach-
De C.-H. Nederlander acht haar vei trouwen
in het kabinet gerechtvaardigd door de indie
ning van deze millioenennota.
Dit bondige, glashelder gestelde staats
stuk, aldus het blad, verraadt een vaste
hand en wekt deswege vertrouwen. De fi
nancieele toestand wordt volkomen reëel
uiteengezet. De dingen worden niet mooier
voorgesteld dan zij zjjn en desondanks la
er niets van de ..kortsluiting”, die de fi
nancieele beschouwingen in het verleden
wel eens heeft gekenmerkt. De millioenen
nota maakt het duidelijk, dat wij ons in
allerlei opzichten beperkingen zullen moe
ten opleggen, maar opent anderzijds het"
perspectief. dat de behartiging van de
meest vitale volksbelangen de defensie
en de werkloosheid verzekerd is.
Het behoeft voor onze lezers voorzeker
geen betoog, dat wij ons hierover van harte
verheugen. Wjj achten dezen Inzet van het
Kabinet De Geer uitermate gelukkig en wij
zijn van oordeel, dat met dit eerste op
treden vtn het Kabinet de grondslag wordt
gelegd voor een politiek, die zich tot een
waarlijk nationale zal kunnen ontwikkelen.
Intusschen. zegt het blad verder, is ons
na lezing van deze millioenennota nog
raadselachtiger geworden, waarom de crisis
in het vierde Kabinet Colijn moest ont
staan. Het is ons niet duidelijk, waarom
dit Kabinet niet dezelfde politiek heeft
kunnen volgen als thans door het Kabinet
De Geer is aanvaard. Ons volk ware dan
veel narigheid bespaard gebleven. Nu dit
evenwel niet zoo heeft kunnen zijn, is het
in ieder geval maar goed, dat deze moei
lijkheden den weg hebben geopend voor een
juister- beleid, terwijl daardoor bovendien
het voordeel is v—rlrr—
We hebben er heel lang op moeten wachten,
doch het wachten werd thans beloond met een
voortreffelijk werk, dat tot de beste voort
brengselen der Nederlandsche cinematografie
behoort en waarvan met name het slot zonder
eenigen twijfel het meest superieure filmfrag
ment is, ooit in ons vaderland tot stand ge
bracht.
Na de commentaren over de troonrede, geeft
de pers thans haar meenlng over de millioenen
nota: Wij rijden thans meer dan ooit in den
mist, constateert ..de Maasbode" (R.K.):
De „Nota betreffende den toestand van
’s Rijks financiën" is een eenvoudig stuk
Eenvoudig in haar becijfering en sober In
haar toelichting. Van stellige profetieën is
geen sprake: de steller had kunnen herha#n
wat hU in een vroegere nota schreef: Wil
rijden In den mist. De geheel abnormale
toestand, waarin de wereld en daarmee ons
land verkeert, maakt elke berekening een
proeve van astrologie, waaraan geen ver
standig staatsman zich wagen kan.
Van „torenhooge schuld" spreekt de Nota
en volgens Nederlandsche begrippen is dat
woord niet geheel onjuist. Een schuldaan-
was als Dultschland zich veroorloofde
van 16 milliard mark op 1 April 1937 tot
32 milliard mark in Mei 1939 is hier
niet vertoond en een deel van de openbare
werken is zeker economisch productief, ter
wijl Tegenover de vlottende verplichtingen
van 846 tnillloen ruim 623 millloen vorde
ringen staan. Een vreeselyke crisis als ons
in de afgeloopen periode teisterde, gevolgd
door den ook ons tot hooge uitgaven ver
plichtenden oorlogswaanzin, komt geen volk
zonder verzwakking van het financieele
weerstandsvermogen door. Maar met de
nota zeggen wij: „Reden om den moed te
laten zakken, is dit stellig niet”. Al zullen
ook wij allen ons dingen hebben te ontzeg
gen. waaraan wjj gehecht zijn en wenschen
moeten prijs geven, waarvan de redelijkheid
op zichzelf niet betwist kan worden in
dien Gods goedheid ons den oorlogsgruwel
bespaart, zullen wij wel armer kunnen wor
den maar, eendrachtig .samenwerkend, weer
worstelen .naar een beteren tijd, zoo niet
voor ons zelf dan toch voor hen. die na
ons komen. Stoffelijke waarden mogen dan
wijzigen als de geestelijke volkskracht
ongeschokt en de volkseer ongeschonden
blijft, moeten wij nog dankbaar zijn.
De ..Volkskrant" (R.K.) is zeer teleurgesteld,
en kan slechts hopen, dat de daden der re
geering beter zullen zijn, dan haar cijfers:
De heer De Geer gaat nog verder dan
de heer Colijn in zijn kortstondige vijfde
kabinet: deze was Immers voornemens de
leerlingenschaal te verbeteren nu de heer
Slotemaker tot zijn ministerieel emeritaat
was genoopt.
De heer De Geer kiest inzake de jeugd
werkloosheid is over de ettelijke millloe-
nen ten behoeve van de bestrijding der
jeugdwerkloosheid de strijd met minister
De Wilde niet begonnen? de partij van
dezen oud-mlnlster en van den heer Colijn.
hetgeen de Standaard een nieuwe voldoe
ning zal bezorgen.
VOor de twee katholieke ministers in dit
kabinet, met minister Romme ten aanzien
van de bestrijding der jeugdwerkloosheid
solidair, is deze terugtred verre van aange
naam.
Ook vernemen wij niet, dat inzake de
jeugdwerkloosheid iets anders zal worden
ondernomen; de heer De Geer gelooft
toch, niet dat er geen Jeugdwerkloosheid
meer is?
En men Is toch nog niet vergeten, dat in
de Troonrede van 20 September 1938 werd
aangekondigd: „De werkloosheid onder de
jeugd heeft de bijzondere aandacht der re
gering; maatregelen tot krachtiger bestrij
ding worden voorbereid”.
Wordt dat woord tot een ijdel woord?
Wü kunnen alleen nog hopen dat het
kabinet in zjjn daden beter zal zijn dan de
woorden aanleiding geven te verwachten.
duidelijk te zien kan men het van alle zijden
naderen en beschouwen. Het beeld moest dus
aan alle zijden Interesse bieden en bij het ont
werp van Charles Eyck. dat ook een fraai sil
houet heeft, bleek dit het geval te zün.
Aan dezen kunstenaar werd nu opdracht ge
geven een definitieve maquette op kleine schaal
te maken.
Het beeld komt op een voetstuk van 60 cM.
te staan Het is een geprofileerd voetstuk, waar
op aan de zijden in reliëfs voorstellingen uit
het spoorwegbedrijf zijn aangebracht.
Op dit voetstuk bevindt zich weer een rand,
waarop de aardbol rust, die de vrouwenfiguur
met het gevleugelde wiel draagt, welke In den
rug ondersteund wordt, waarmee de saamhoorlg-
heid van directie en personeel is gesymboli
seerd. Het randstuk vermeldt, wie het beeld
geschonken hebben. Verder ziet men een Mer-
curlus-staf. welke wijst op het commercleele
karakter der Spoorwegen. Het eigenlijke beeld,
d wz. de bal met de vrouwenfiguur wordt 2.30
M. hoog. BU het gipsmodel, dat werd ont
huld, is deze hoogte wat minder.
Het beeld wordt In Abiscato-marmer. een
wit. zwart-groen geaderd, soort marmer uitge
voerd en zal e$rst in Juli 1940 gereed zijn.
Charles Eyck, die met veel animo aan dit
kunststuk werkt, zal zich voorlooplg uitsluitend
hieraan wijden.
De Millioenennota doet ons de bittere naakte
werkelijkheid zien, aldus de Nieuwe Rotte r-
damsche Courant" (11b).
De korte, maar krachtige Millioenennota
van minister De Geer confronteert ons
volk met de bittere werkelijkheid, welke de
schets van onze benarde positie in da
Troonrede reeds kon doen vermoeden. De
minister windt er geen doekjes om en in
zjjn uiteenzettingen is hjj zijn reputatie
van voorzichtig financier zeer zeker ge
trouw gebleven. Wanneer echter In de hui
dige omstandigheden van voorzichtigheid
wordt gewaagd, dan is dit niet een eigen
schap, welke haar reëelen tegenhanger in
meer luchthartigheid bij het beheer der fi
nanciën zou kunnen hebben. Een andere
politiek dan de heer De Geer op dit oogen
blik voorstaat, zou een oogenbllkkelijke
ruïne van onze financiën uitlokken
Het perspectief is buitengewoon duister,
dit heeft deze Millioenennota Juist door
haar soberheid voldoende duidelijk gemaakt.
Alle krachten zullen moéten worden inge
spannen om aan de verrassingen van een
ongewisse toekomst het hoofd te bieden.
Wanneer de politiek der regeering door
trokken blijft van den geest, welke uit deze
nota spreekt, dan zal zij zich verzekerd
s kunnen weten van den steun van het over
groot* deel des volks, ook al zullen in ons
vrije land meeningsverschlllen over onder
deden van het beleid blijven voorkomen.
Doch men mag verwachten, dat de critlek
van opbouwenden aard zal zijn en daarom
der regeering slechts welkom zal zijn bij
de vervulling van haar welhaast bovenmen-
schelUke taak.
Het „Handelsbiad” (11b.) spreekt van een
vergulde pil en noemt de nota somber en sober:
Somber en sober is de Millioenennota.
Niet zoo sober als de.... 27 regels, waar
mede op 15 September 1914 minister Bert
ling zijn begrootlng-1915 in het bijzonder
toelichtte, maar helaas veel somberder. Bij
de buitengewone uitgaven, welke de oor
logstoestand meebrengt, heeft de Schatkist
nog de zorg voor een tekort op de gewone
begroottng, dat naar de getuigenis van den
minister van financiën zelf, slechts kan
z, worden gedekt door nieuwe lasten, die „wel
het uiterste etschen. dat na al wat In da
laatste 7 jaren aan belastingverzwaring is
tot «tand gekomen nog van de contri-
buabelen kan worden gevraagd." Maar hoe
zal men dan de nieuwe oorlogslasten dek
ken?
Er kon in de begrooting 1940 niet veel
eigens te voorschijn komen van den nieu
wen minister van Financiën, die pas op
9 Augustus in functie trad, en sedert dien
hebben de internationale gebeurtenissen een
volkomen abnormalen toestand in het le
ven geroepen. De elschen, welke thans ge
steld worden door de omstandigheden, ma
ken dat de regeering-De Geer in menig
opzicht de voetsporen zal moeten volgen van
de regeering-Colijn. De oorlog heeft die iro
nie van het lot op zijn geweten. Het is nu.
naast uiterste krachtsinspanning, al verso
bering en bezuiniging, wat de klok slaat, en
slaan moet.
Zoo wordt nu ook het fameuze witwerp-
Rotnme in zake de jeugdwerkloosheid in
getrokken. dat het conflict met minister
De Wilde tot uitbarsting hielp brengen. De
aangekondigde werkloosheidsbestrijding
training en herscholing van werklooeen.
bevordering van hun terugvoering naar het
normale bedrijfsleven, productieve openbare
werken verschilt in weaen evenmin
veel van hetgeen de vorige regeering wilde.
De extra-druk van den oorlog heeft dit
alles zoo bepaald en wü willen er niet over
nakaarten, al bevestigt het onze overtui
ging. dat de nooden. welke thans bestreden
moeten worden, een verbreedlng van de re-
geeringsbasls. en een benutting van som
mige uiterst ervaren krachten, die nu daar
buiten blijven, alleszins zouden rechtvaar
digen.
Volk en regeering staan voor een uitzon
derlijk zware opgave. De natie zette zich
schrap.
hebben toch eigenlijk
herinneringen aan Duins. Het
dankbaarder werk zijn geweest met
scheepsvolk van Tromp na te praten
over hun ervaringen bjj The Downs, dan
thans weer eens het relaas te vernemen vat)
het aanhouden en leeg halen van een Ne-
koopvaardüschlp door de En
gelschen en het wachten op de vermaarde
rëede op de toestemming der Britsche Ma
rine tot het voortzetten van de reis naar
het vaderland.
TTien dagen lang is het M 8. Colombia”
van de K. N. 8. M. op zün thuisreis naar
Nederland te Southampton en Duins opge
houden; voor passagiers en bemanning een
onaangename ervaring. Then dan ook Dins
dagmiddag in The Downs de „ballenboot"
langszij kwam „ballenboot”: nieuwe zee
mansterm voor het Engelsche motorbootje
dat de verlossende papieren brengt was
er groote opluchting aan boord.
„Een hoeratje voor de ballenboot!" riep
men op den bak en nog geen half uur later
lichtte de „Colombia” het anker en verliet
The Downs, waar nog welgeteld 178 lotge
nooten, allen koopvaarders van neutrale
landen, wachtten tot zü werden vrijgegeven.
Dinsdagavond la de „Colombia" voor
Tot het meer feestelijk gedeelte van de her
denking van het honderdjarig bestaan der Ned.
Spoorwegen behoorde Woensdag naast de pre
mière van de Spoorwegjublleum-fllm 1839
1939, de revue „Van diligence tot diesel”, welke
Peggy van Kerckhoven geschreven heeft en on
der leiding en regie van Kommer Kleyn wordt
opgevoerd.
Het Rembrandt-theater te Utrecht was van
wege het groot aantal genoodlgden. onder wie
de minister van Waterstaat, Ir. J. W. Albarda
en de opperbevelhebber van Land- en Zee
macht. generaal I. H. Reynders. tjokvol. Ook
vele spoorweg-ambtenaren waren aanwezig.
Vanwege een stoornis in het Jaarbeursrestau
rant, waar de autoriteiten aan een déjeuner
aanzaten, begon de voorstelling zeer laat, zoo
dat de aanwezigen drie kwartier hebben moe
ten wachten. We begrijpen, dat men niet wilde
beginnen vóór de verschillende hooge gasten
aanwezig waren, maar men had er rekening
mee moeten houden, dat er in het Rembrandt-
theater ook nog andere genoodlgden waren.
Wat nu de revue betreft, gelooven we wel,
dat deze bij het spoorwegpersoneel, waarvoor
zü in het büzonder is gemaakt, zal Inslaan.
Het was te begrijpen, dat bjj de eerste voor
stelling alles nog niet voldoende Ingespeeld was,
waardoor eenige scènes wat traag uitvielen,
doch, over het geheel genomen, mogen we wel
zeggen, dat Peggy van Kerckhoven er In ge
slaagd is, een scenario samen te stellen, waar
in niet, alleen de verschillende onderdeelen van
het spoorwegbedrijf goed en geestig worden be
licht, maar ook een aardige karakteristiek
wordt gegeven van de plaats, welke de Spoor
wegen bü de bevolking Innemen.
Gretig is gebruik gemaakt van de gelegen
heid, om, waar dit te pas kwam, een goeden
sneer op de overheid te leveren, doch vóór alles
ging het er natuurlük om (een terecht), de lof
trompet te steken over de voortvarendheid en
goede leiding van onze Spoorwegen, waardoor
het mogelijk was „Van diligence tot diesel” te
komen. Op de eerste plaats hulde aan George
Stephenson, den uitvinder van de locomotief.
Dank zü krachten als Wim Kan, die In de
proloog-scène zoo uit de „Camera Obscura”
scheen weggeloopen, Corry Vonk, van wie
vooral haar creatie als Jantje Batavier tot
stormachtig gelach aanleiding gaf, Plet Köhler,
die een voortreffelük staaltje tooneel gaf als
bezoeker van de Spoorweg ten toonstelling 1939
en vele andere goede artisten. van wie we nog
noemen Lizzy Valesco, Tilly Perin—Bouw
meester, Harry Boda en niet te vergeten Kom
mer Kleyn zelf, werd deze revue inderdaad een
kleurrijk en amusant schouwspel.
Een prettige en meer verfünde afwisseling
brachten de balletten, welke onder Puck Meyer
waren Ingestudeerd.
Van Joop Geeslnk waren er suggestieve dé
cors en fraaie costumes, terwijl de muziek,
waarin het rhythme van den spoortrein soms
grappig was opgenomen, door Max Tak was
gecomponeerd, die ook het orkest leidde.
Het ligt In de bedoeling de revue op ver
schillende plaatsen in ons land voor het spoor
wegpersoneel te vertoonen. Om te beginnen, zal
de revue Donderdag-, Vrüdag-, Zaterdag- en
Zondagavond te Utrecht in „Tivoli” gegeven
worden.
De idee, het geschenk van het personeel aan
de Directie der Nederlandsche Spoorwegen te
doen bestaan uit een marmeren beeld in de hal
van het Utrechtsche Centraal Station, is van
architect 8. van Ravesteijn, die ook den nieuw
bouw van'het station heeft ontworpen
De Personeeh'aad had hem daaromtrent ad
vies gevraagd.
De drie beeldhouwers Charles Eyck, Marl An-
driessen en J. F. van Hal werden begin Juni
ultgenoodigd een ontwerp te maken, waarvoor
hun een progratnma werd toegezonden, waarin
verschillende elschen werden opgesomd, waar
aan het beeld moest voldoen Zoo werd bepaald,
dat de hoogte 2.90 meter zou zün en het beeld
uitdrukking moest geven aan de samenwerking
tusschen de directie en het personeel der Ne
derlandsche Spoorwegen. De wüze. waarop dit
kon geschieden, werd natuurlük geheel aan den
kunstenaar overgelaten.
20 September, den dag van de herdenking
van het Spoorwegjubileum. moest een gips
model aanwezig zün, terwijl de ontwerper, be
halve enkele schetsteekenlngen, ook een klein
gipsmodel had in te zenden.
Een jury, bestaande uit den heer W. F.
Gouwe, directeur van het Instituut voor Sier
en Nüverheidskunsten te Den Haag: den beeld
houwer L. Bolle uit Rotterdam en Ir. 8. van
Ravesteyn, beoordeelde 25 Juli de kleine gips
modellen. zoowel binnenkamers als op de plaats,
waar het elgenlüke beeld zou opgesteld worden.
Van de voorwaarden, waaraan het ontwerp
moest voldoen, praevaleerde vooral die, dat het
beeld aan sterk rulmtelüke elschen zou beant
woorden. Zooals het in de hal van het station
geplaatst wordt aan het «gipsmodel, dat
Woensdagmorgen onthuld werd, is dit reeds
De Nederlandsche Kruidenlersbond heeft
te Den Haag een buitengewone vergade
ring gehouden in verband met de moel-
Hjkheden welke de kruideniers ondervin
den bü de levering van levensmiddelen,
tengevolge van de regeerlngsmaatregelen.
De voorzitter, de heer P. van de Linde, hield
eeiï rede, waarin hü er op wees, dat de run op
de winkels rustiger verloopen is dan in 1914
en van een aanval op de spaarbanken of in
trekking van credlèt gelukkig geen sprake is
geweest. Vervolgens besprak hü de vele moel-
lükheden, die het kruideniersbedrijf als laat
ste schakel in het distributie-proces ook nü
weer te overwinnen heeft en nog zal krijgen.
De berichten over prijsverhooglng en prijs
opdrijving hebben in het bedrijf storing ver
oorzaakt. In den groothandel zün direct vele
artikelen in prijs verhoogd, schünbaar met
goedkeuring van de overheid (b.v. zachte zeep),
zuo dat ook de kruideniers genoodzaakt waren
hiermede rekening te houden Een groote han
dicap was, dat al zeer spoedig vele fabrikan
ten wegens gebrek aan personeel en grondstof
fen en tevens tengevolge van de door de regee
ring voorgeschreven inventarisatie, hun leve
ring geheel of gedeeltelük moesten stopzetten.
Ook omdat voor de maand September op basis
ran de afname van September 1938 maar 75
procent is toegestaan, hebben nu de kruide
niers nog niet voldoende suiker om aan alle
aanvragen van hun klanten te voldoen.
Met het ministerie van Economische Zaken
«taan wü regelmatig in contact en bü de amb
tenaren, die aangesteld zün te zorgen voor de
regelmatige distributie van levensmiddelen,
rinden wü voor onze wenschen en grieven een
willig oor.
Wij hopen, dat voor de binnenkort te ver
wachten distributie van levensmiddelen op
honnen deskundigen zullen worden ingescha
keld.
Ui
ten is. Wü gelooven, dat de regeering het
verminderen van de werkgelegenheid in be-
langrüke mate sou kunnen tegengaan, door
zooveel mogelük verloven te geven,aan die
personen, die voor de uitoefening van een
bedrijf niet gemist kunnen worden, onder-
pasagier en acht Duitsche leden der beman
ning van het schip gehaald.
Van Zondag 10 tot Zaterdag 16 Septem
ber is de „Colombia” vastgehouden. Niemand
mocht aan wal, *s Avonds en ’s nachts
Naar wü vernemen zal de „Colombia"
Woensdag as. weer uitvaren. Het schip is
voor de reis naar West-Indië volgeboekt.
De Engelsche passagiers komen met de
„Batavier" uit Londen, daar geen Britsche
havens worden aangeloopen.
