ONS BLAD ROEMEENSCHE PREMIER CALINESCOE VERMOORD Voor U=w Vrienden! EXTRA Abonnement h n II Roosevelt pleit voor wijziging der Neutraliteitswet S Warschau verweert zich dapper HOTEL DE L’ EUROPE Pact Berlijn-Rome- Tokio-Moskou Duitschland roept lichtingen op 0 7' -1 Argeseanoe tot minister-president benoemd. De daders werden het openbaar neergeschoten Het heden nieuws van in kalm 2o nieuws m Weinig het Westen n I In het land is alles Amerika wil geen oorlog USTIGE VERBLIJVEN Het Weer iiiiimiiiiHiiniifiiiiiiiiiiiiiiiiiHiifnmMK N Calinescoe Duitsche commentaar Fransche commentaar een en en INTEEKENBILJET IN DAGEN VAN SPANNING DE BREMEN AA Belangrijke besprekingen te Berlijn DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN Moordenaar» berecht !i Het wapenembargo Prins Bernhard op de „Trein 1839—1939” VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1939 ik TWH EN DERTIGSTE JAARGANG No 300 VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS an onze abonné’s die naast hun gewone abonnement voor hun familie-leden, vrienden kennissen bij leger en vloot bestellen, wordt voor dit tweede abonnement slechts DE HALVE PRIJS in reljtening gebracht. aa-itiMi»Mi»»»»»*i»«»iWMaiiB«aaaia>»<aiaiaaii!i>aiitiiiiiiw«»aiiti»aiit>a<iiaaa—a-t Calinescoe's levensloop Hoe de aanslag plaats vond Aanslag op het radiostation liiiiuiiMMHiiNmiiHmmiiiiiiiHiniiimiiiiiiiiiiiiiiiiinmiiiHiiimi^ - NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD rubriek 10 et- per regel. o o Moskou. •>«b»» X het tes Ondergeteekende abonné van wonende verzoekt een extra-abonnement te voor den halven abonnementsjBry» te zenden aan: Veldpost-adrea Hand t eekenlng N. Doelenstr. 2-4, A'dam, Tel. 34836 Ml a* De Roemeensche premier Calinescoe te Boekarest vermoord. Om Uen uur des avonds werden de moor denaars op df plaats self van bun aanslag berecht door een vuurpeleton. Zjj stonden met het gezicht naar het publiek, en hoorden hun vonnis voorlezen door dea nieuwen pre mier Argeseanoe. Na de executie moeten de lijken vier en twintig uur lang ter plaatse blijven liggen. Het D. N. B. verklaart ten slotte, dat men den moord toeschrijft aan Poolsche kringen en den Britschen geheimen dienst, die een samenwerking tusschen Duitschland en Roemenië wilden verhinderen. LONDEN. 33 Sept. (Reuter) Officieel wordt tegengesproken, dat de Bremen door Britache oorlogsschepen sou zijn buitgemaakt. Ik vraag het congres thans opnieuw ter wille van den vrede en In het belang eeiter ware Amerikaansche neutraliteit en veilig heid over te gaan tot wijziging van dat deel der Neutraliteitswet, dat geheel onvereenig- baar is met de oude voorschriften van het volkenrecht, nJL de embargovoorxlenlngen. Volgens Havas verklaren bevoegde kringen te Boekarest dat de moord het werk was van over gebleven leden der Ijzeren Garde, en niet in verband mag worden gebracht met de interna tionale politiek. Aldus verklaarden de daders self. Dit is des te geloofwaardiger omdat Cali nescoe steeds voorstander van een strikte neu traliteit is geweest. en transport De voorstellen der regeering ..zijn er beter op berekend dan welke andere middelen ook om ons uit den oorlog te houden. Op dit oogen bllk zie ik geen reden voor verder optreden der uitvoerende macht krachtens de proclama tie van den beperkten natlonalen noodtoestand. In geval het noodig mocht zjjn. voorstellen te doen voor nieuwe wetgevende maatregelen, aal Ik onmiddellijk het Congres bijeenroepen In een nieuwe buitengewone zitting. Onze positie in wereldzaken is reeds gewijzigd." I i X f De Stap, dien Ik aanbeveel, ia dit land op nieuw te planteen op den hechten grondslag van de reëele en tradiUoneele neutraliteit. Ik ge loof, dat veer soever dat magelijfc te. leut kaansche schepen er van teruggehowden moeten worden, oorlogszone* binnen te varen." r Verder zeide Roosevelt nog: Jdoogt gij in een tijdperk, waarin soms gezegd wordt, dat vrijheid van het woord niet langer Li over eenstemming is met de nationale veiligheid, door uw daden de wereld neggen, dat wfl In de Vereenlgde Staten édn volk en één gedachte vormen, één geest en één werke lijke vastbeslotenheid: wandelend voor God In het licht der levenden." Naar D. N. B. bericht is onmiddelljjk na den moord op Calinescoe de ministerraad onder voorzitterschap van den Koning bij eengekomen. Tot minister-president ad in terim werd Bal iff benoemd, tot minister van Binnenlandsche Zaken Marinescoe. De ministerraad heeft besloten de neu traliteitspolitiek strikt voort te zetten. Het overvolle. bewaakte huis juichte Roose velt toe, toen hjj aankwam. De president begon ztjn redevoering om 26 minuten over acht (Amst. tijd), hu zeide. dat hjj «Ijn Huis bijeen geroepen had opdat het sou kunnen spreken en handelen, ten aanzien van een amendement op een zekere wet. „die naar mjjn beste oordeel ds historische buitenlandsche politiek der Vereenlg de Staten zóó wijzigt, dat zjj de vreedzame be trekkingen met vreemde naties benadeelt." druk op, dat Amerikaansche burgers en Ameri kaansche schepen weg moeten blijven van <m- mlddellijk gevaar van het huidige conflict". (Toejuichingen). In zUn rede voor het congres seide Roosevelt nog: Er is in de Vereenlgde Staten genoeg werke lijkheidszin om te zien hoe dicht de gevaarlijke wegen, die In andere werelddeelen gevolgd wor den. tot onze kusten genaderd zijn. Evenmin als een ander volk, kunnen wU het ons veroorloven omringd te zijn door vijanden van ons geloof en onze menschelykheid. Voor de veteranen onder de Congresleden wer den herinneringen wakker aan de zittingen van een kwart eeuw geleden, toen evenals thans ge sproken werd over de neutraliteit en over „de Vereenlgde Staten bulten den oorlog te houden". De gebruikelijke politiemaatregelen waren geno men. De publieke tribunes waren vol, lang vóór de zitting was begonnen. Voor den aanvang der zitting kwamen zeven tien senatoren onder leiding van Borah, den ouden isolationist, bijeen om plannen te bespre ken teneinde het voorgestelde opheffen van het wapenembargo te doen afstemmen. BOEKAREST, 21 Sept. (Havas). Hedenmiddag om kwart voor twee ia minister-president Calinescoe ver moord door een groep gardisten. Ik vraag dat, omdat deze voorzieningen naar mijn meenlng allergevaarlijkst voor de Ameri kaansche neutraliteit, de Amerikaansche veilig heid en bovenal voor den Amerlkaanschen vrede zijn. Laat ons bij de feiten blijven, laat ons er kennen, dat een oorlogvoerende staat vaak even veel behoefte heeft aan tarwe, reuzel en katoen als aan luchtafweergeschut en dieptebommen tegen duikbooten. Laat hen, die den bestaanden embargotoestand wenschen te behouden, geheel consequent blijven. Ik zoek een grootere con sequentheid door afschaffing van de embargo- maatregelen en terugkeer tot het internationale recht. Indien die afschaffing een feit geworden is, kunnen zekere andere punten van de politiek, die vergrootlng der Amerikaansche veiligheid be oogt. zooals beperkingen voor Amerikaansche schepen, behandeld worden." Havas schrijft ten aanzien van den moord op Calinescoe, dat deze een energiek man was, die met gevaar voor eigen leven de Ijzeren Garde in Roemenië heeft vernietigd, en de pogingen van Duitschland de hand te leg gen op Roemenië heeft verijdeld. Hjj sterft op een oogenbllk. waarop de herhaalde intriges van zijn tegenstanders in den laatsten Kroon raad zijn geëindigd met de nederlaag van zijn tegenstanders. Reeds had een aan Duitschland welge zinde kliek, aldus Havas, een minlsteriyst 'opgesteld, doch de Koning weigerde. Men heeft thans ruim baan willen ma ken De gardisten, agenten van Duitsch land, hebben Calinescoe vermoord. BOEDAPEST, 21 Sept. (Havas). De Duit sche bladen maken melding van de oproe ping der lichtingen 1911 en 1912 op order van het ministerie van Binnenlandsche Zaken en het legercotnmando. WASHINGTON, 21 Sept. (Reuter). De gemeenschappelijke zitting van het Huis van Afgevaardigden en den Senaat, die door Roosevelt bijeengeroepen was om zijn aanbe velingen ten aanzien van de neutraliteit te behandelen, is hedenmiddag begonnen. Het was een der gewichtigste zittingen in de ge schiedenis der hoofdstad. Roosevelt hield voor het Congres zijn rede over de neutraliteit. Daladier richtte zich in een radiorede tot het Frangche volk. De Tweede Kamer heeft Donderdag ver schillende wetsontwerpen afgehandeld. Havas berichtte hedennacht nog dat ter ver vanging van den vermoorden premier, die tevens minister vai. Buitenlandsche Zaken en Defensie was. Donderdagavond werden benoemd: Tot minister-president generaal Argeseanoe; iet minister van Binnenlandsche Zaken gene raal Marinescoe; tot minister van Defensie ge neraal Heus. De nieuw benoemden legden om half Uen des avonds den ambtseed af in banden van den koning. en kwamen een uur later bijeen veer een kabinetsraad. Het Duitsche Nieuwsbureau bericht ten aan zien van den moord op minister-president Calinescoe, dat men in politieke kringen te Boekarest veronderstelt, dat deze de drager was van de Roemeensche neutraliteit. De Ijzeren Garde heeft verklaard in ver band met de huidige moeilijke omstandigheden In de buitenlandsche politiek de neutraliteit van het land niet in gevaar te brengen door daden van terreur. In Poolsche en Fransch- Britsche kringen was men de laatste dagen aldus het D. N B. ontstemd over de strikte neutraliteit van Roemenië, dat de leden der Poolsche regeering interneerde en de naar Roemenië gevluchte Poolsche troepen ontwa pende en de tweede helft van het Poolsche goud In beslag nam. DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 ct p. regal; Ingezonden Mededealingen 40 ct p. r. BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon nement wordt op aanvrage gaeme door onze Administratie verstrekt. Radio Warschau meldt verder, dat de verdedigers van Warschau zijn versterkt ooor drie cavalerie- brigades, cie er In ge slaagd waren, door de Dultsche omsingeling te breken. De hoofdstad, die tegen een over weldigende meerderheid stand houdt, is op nieuw uit de lucht gebombaroeerd. Zeven toestellen werden geer geschoten. WARSCHAU, 31 Sept. (Havas). Gepant serde Dultsche detachementen, ole in den noordwestelijken sector by Warschau versche nen, zijn door een charge van twee Poolsche cavalerie-brigades teruggeslagen. Ook in de voorstad Praga zyn vyandelyke aanvallen af geslagen. Door de bombardementen worden ver schrikkelijke verwoestingen aangericht. De zen der Warschau 2 maakt melolng van de vernie ling van talrijke schilderijen en andere kunst werken. De Russische ambassade, de Roemeen sche ambassade en de Theologische hoogeschool zijn door granaten getroffen. De zender meldt verder, oat de Dultsche luchtmacht het Rende Kruis-hospitaal heeft gebombarceerd. hoewel het duidelijk te onderkennen was. Ondanks dit alles vindt het gewone leven voortgang. Het verkeer wordt, by gebrek aan trams, ooor bus- sen onderhouden. PARIJS, 21 Sept. (Havas). Het legerbe- richt van Donderdagavond luidt: De dag verliep kalm over het geboete front. VjjandelIRe artillerie was actief ten Zuiden van Saarbruecken. Verkennings vluchten werden uitgevoerd ondanks het slechte weer en het Dultsche vuren. BUREAUX: ALKMAAR, Hóf 6, Telefoon 4330 en 4220 DEN HELDER, Stationsstraat 4, Telefoon 771 HOORN, Groote Noord 54, rood. Telefoon 412 SCHAGEN, Molenstraat 52, Telefoon 459. ABONNEMENTSPRIJS: Met inbegrip van gratis ongevallenverzeke ring: voor Alkmaar 2.per kwartaal of 15 cents per week, voor buiten Alkmaar 2 50 por kwartaal of 20 conto per week Ultg. N. V. Drukk. De Spaamestad - Haarlem. onder voorzitterschap van den nieuwen pre mier. generaal Argeseanoe. een ministerraad gehouden, waarna een oproep tot het land ge richt werd. In deze oproep wordt hulde ge bracht aan den vermoorden minister-president, die, aldus wordt gezegd, is gevallen in uitvoe ring van zyn plicht voor vaderland en vorst. Nog Donderdagavond Is het op 25 Juli 193» gedateerde testament van Calinescoe gepubli ceerd. De omgekomen premier spoort zyn zoon aan. evenals hij het vaderland te dienen. CaU- nescoe wenschte te Curtca te Arges naast zijn ouders begraven te worden Het testament be vat geen politieke punten. Zonder dat daaraan by het publiek be kendheid was gegeven, heeft Prins Bern- hard Donderdagmorgen te Amsterdam een bezoek gebracht aan de jubileumtentoonstel ling der Nederlandsche Spoorwegen „De trein 183»1939". Tijdens het bezoek, dat zeer onopvallend was en bijna twee uur duurde, heeft de koninkiyke gast, zooals we op de foto hierboven zien, ook pen rit gemaakt in den trein van honderd jaar geleden. Een duizendtal scholieren, dat juist op het tentoonstellingsterrein aanwezig was. beeft den Prins lulde toegejuicht. Op de foto hiernaast: de Prins vol be langstelling by de rondleiding. BOEKAREST, 22 Sept. (D.N.B.) DDonder- dagavond laat heeft de regeering van Roemenie De ministerraad hield onmlddeliyk in Koninklijk Paleis onder voorzitterschap van den Koning een vergadering, welke tot zes uur Bedenkt hoeveel’genoegen U hun met dit be wijs van aanhankelijkheid en medeleven doet. Armand Calinescoe, de gisteren vermoorde minister-president van Roemenië, werd 31 Mei 1893 geboren In het departement Arges uit een boerenfamilie. HU studeerde rechten in Frank rijk en werd doctor aan de universiteit van Boekarest, en doctor in de economische politiek aan de universiteit van Parijs. Na rechter te zyn geweest In het arrondissement Arges en prefect van hetzelfde departement, debuteer de hy In de politiek als lid van de Nationale Boerenparty, van welke party hy in 1937 vicc- voorzltter werd. Na den val van het kablnet-Tataresooe eischte de Koning. dat Calinescoe als minister van Binnenlandsche Zaken zitting zou nemen in het kabinet-Goga. hetwelk de verkiezingen moest voorbereiden Met krachtige band be waarde Calinescoe de orde In dezen verwar den tjjd, waarin de rust werd verstoord door de Ijzeren Garde. Over het bedrag van dit extra-abonnement kan gelijktijdig met het gewone abonne ment b(j eerstgenoemde worden gedisponeerd. Aan den geadresseerde wordt door de administratie van nsedegedeeld dat de toezending van het blad Is beeteld door ondergeteekende. Roosevelt vervolgde: ,Jk ben van meenlng, dat de mantel des vredes Wijd genoeg Is om ons allen te bedekken. Laat geen enkele groep voor zich zelf len exclusieven naam van vredesblok op- elschen, want wy behooren allen daartoe." Roosevelt zeide verder, dat Amerika steeds zyn uiterste best gedaan heeft om den oorlog af te wenden. Wanneer het tot een oorlog is gekomen, moet de regeering alles doen wat in haar vermo gen ligt om de Vereenlgde Staten bulten den oorlog te houden. Naar de oprechte meenlng van den president zou zU In dit streven slagen. (Lui de toejuichingen). Voortgaande zeide Roosevelt: „In April JX kwam een nieuwe spanning tot ontwikkeling. Verscheidene naties, met wie wy vrlendschap- peiyke betrekkingen onderhielden, hadden haar identiteit verloren of waren bezig die te verhe zen. Ik zeide In Januari JX dat onze neutrall- teitswetten zouden kunnen optreden ten voor- deele van den aanvaller. Ik vraag u wederom onze eigen wetgeving te herzien." Roosevelt behandelde verder de afwijking van de neutraUteltewetten in de Napoleonti sche oorlogen. De volgende afwyking van de wet deed zich, zoo zeide hU. voor in 1935 „Ik betreur het. dat het Congres die wet heeft aangenomen. Ik betreur het. dat ik die wet heb onderteekend. Wanneer In 1935 een oorlog was uitgebroken, zou er geen verschil ontstaan zyn In den uitvoer van platen alumi nium en vllegtulgvleugeis. Thans bestaat er een kunstmatig wettehjk verschil. Ik leg er den na- De moord op Calinescoe aldus meldt Havas nader uit Boekarest is gepleegd op de Dembrovltzabrug De aanslag was wel over wogen. Drie auto's, een boerenkar en een groep stratenmakers, die den weg herstelden, deden er aan mede. Terwyi een auto den wa gen van den minister-president aanreed, reed de boerenkar voor den auto van het slacht offer, om den chauffeur te beletten door te rijden. De beide andere ante's reden links en rechte naast den ante van den minister president, en een aantal jongelieden. die hierin zaten, begonnen onmiddellijk met re volvers te schieten. De agent van de Roe meensche- politie. welke den minister president vergezelde, werd gedood en rijn chauffeur ernstig gewond. De minister president zelf werd door elf kogels door boord. waarvan drie hem in het gelaat troffen. Toen men het portier van zijn auto opende, gleed het lichaam van het slachtoffer op bet trottoir. De omstanders vluchtten verschrikt weg Toen de politie kwam kon zjj ter plaatse slechts één der moordenaars arresteeren. Eenige oogenblikken later kwamen de moor denaars per auto voor het radiostation van Boekarest, zy verwondden den portier en wis ten door te dringen tot de studio, zy riepen om, dat de minister-president door een groep gardisten was gedood. Men had tien minuten boodig om de misdadigers te overweldigen, waarna de omroeper mededeelde, dat het pro gramma, dat „door een betreurenswaardig In cident” werd onderbroken, werd voortgezet. Onmiddellijk werden in het geheele land strenge maatregelen genomen, de telefoon te Boekarest werd gedurende twintig mi nuten geblokkeerd en iedere verbinding met het buitenland verbroken. De politie en het leger namen alle noodlge maatregelen om de veiligheid te handhaven, de versa- melplaateen van de gardisten te bewaken en de rumoerige minderheden in bedwang te houden. heeft geduurd. Ondertusschen hebben verscheidene vooraan- 41 staande personen, waaronder de Fransche am bassadeur. eer bewezen aan het stoffelijk over schot van Calinescoe. Op het oogenbllk. dat de moord werd ge- Pleegd, ontploften op twee plaatsen In de stad bommen, doch deze veroorzaakten niet de al- gemeene paniek, waarop blijkbaar was gere kend. In Boekarest is alles Kalm. Twee der moordenaars hebben in een huls, waarheen zy voor de politie waren gevluch: aelfmoord gepleegd. De leider van het complot tegen minlster- preBident Calinescoe en «e» van rijn helper» zyn gearresteerd. Leider Is een advocaat, Doe mltrescoe genaamd en de helpers zyn studenten in de medicijnen. Volgens Havas is Doemitrescoe zes weken ge leden uit de Subkarpathische Oekraïne terug gekeerd. De arrestanten verklaarden Indivi dueel te hebben gehandeld en een .gebaar te hebben willen maken.” Naar hun zeggen behoorden zy tot de oude ..Brigade der Ridders van den Dood" waarvan melding werd gemaakt by de terechtstelling van Codreanoe, den leider van de Ijzeren Garde. Zooals men weet had de vermoorde premier dezen destijds doen arresteeren. werd later Codreanoe tydens een neer geschoten. 3 Verwachting vour het geheele land: Plaat- i witte aehtewdmist. overdag gedcctteltte f 1 bewotet, overwegend droog weer, weinig 2 verand» ring In temperatuur, merut zwakke s wind «H noordelijke richtingen. DIENST AANBIEDINGEN, Gevraagd of Aan geboden. geplaatst onder de Omroeper- KOPENHAGEN. 21 Sept. (Reu ter). Dagbladcorrespondenten mel den uit Berlün, dat Japansche, Sov- jet-Russische en Italiaansche hooge autoriteiten veelvuldig bezoeken brengen aan bet Dultsche ministerie van Buitenlandsche Zaken en het ministerie van Oorlog. De correspondenten concludeeren hieruit de mogelijkheid van een pact tusschen Rusland, Duitschland, Italië en Japan. Wat men het meest vreest, is,'dat een dergelijk pact ertoe zal leiden, dat de Vereenigde Staten aan de zijde der democratieën den oorlog ingaan. De correspondent van „National Tidende” meldt, dat Duitschland en Sovjet Rusland reeds zouden zijn overeengekomen een autoweg aan te leggen tusschen Berlijn en

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1939 | | pagina 1