ONS BLAD
ROEMEENSCHE PREMIER
CALINESCOE VERMOORD
EXTRA Abonnement
Voor Uïv Vrienden!
I
Roosevelt pleit voor wijziging der
Neutraliteitswet
I
I
Warschau verweert
zich dapper
HOTEL DE L’ EUROPE
Pact Berlijn-Rome-
Tokio-Moskou
Duitschland roept
lichtingen op
I
I
y
Argeseanoe tot minister-president
benoemd. De daders werden in
het openbaar neergeschoten
Kt-
•I z
I
I
In het land is alles
kalm
nieuws m
Weinig
het Westen
Amerika wil geen
oorlog
Het nieuws van heden
USTIGE VERBLIJVEN
ii
i:
ii
il
ii
Belangrijke besprekingen
'e\
iin
Duitache commentaar
Hoe de
Franache commentaar
gewone
een
en
INTEEKENBILJET
IN DAGEN VAN SPANNING
DE BREMEN
N. Doelenstr. 2-4, A'dam, Tel. 34836
Moordenaara berecht
-- --
Het wapenembargo
’j
u
i
i;
Prins Bernhard op de
„Trein 1839-1939”
aanalag ptaaia vond
I
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
voor hun familie-leden, vrienden
kennissen bij leger en vloot
en
bestellen, wordt voor dit tweede
abonnement slechts DE HALVE
PRIJS in rekening gebracht.
wijs van aanhankelijkheid en medeleven doet
Aanalag op het radiostation
Calineacoe’s levenaloop
an onze abonné's die naast hun
abonnement
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
Het WeerifiiiiiiuiiiHiiiiiiiHiiniiiHiiiiiiiiiiiiiiiMg
NOORDHOLLANDSGH DAGBLAD
en
‘icht is on mid delink na
Calinescoe
(Reuter).
j
4
i j
het
i
ses
Ondergeteekende
Bbonné van
wonende
verxoekt een extra-abonnement
te
O
Om tien uur de» avonds werden de moor
denaars op de plaats self van hun aanslag
berecht door een vuurpeleton. ZU stonden met
het gesicht naar het publiek, en hoorden
hen vonnis vaorlexen door den nieuwen pre
mier Argeseanoe. Na de executie moeten do
When vier en twintig uur lang ter plaatse
blijven liggen.
bommen, doch deze veroorzaakten niet,de al-
gemeene paniek, waarop blijkbaar was gere-
Het D. N. B verklaart ten slotte, dat
men den moord toeschrjjft aan Poolsche
kringen en den Brltschen geheimen dienst,
die een samenwerking tusschen Duitschland
en Roemenië wiluen verhinderen.
en
transport
Ik vraag het congres thans opnieuw ter
wille van dên vrede en in het belang eener
ware Amerlkaansche neutraliteit en veilig
heid over te gaan tot wijziging van dat deel
der Neutrallteltswet, dat geheel onvereenlg-
baar is met de oude voorschriften van het
volkenrecht, nj. de embargovoorzlenlngen.
1
H
Aan den
medegedi
LONDKNt 33 Sept. (Reuter) Officieel wordt
tegengesproken, dut de Bremen door BriUche
In zijn rede voor het congres zeide Roosevelt
nog:
..Er is in de Vereenlgde Staten genoeg werke
lijkheidszin om te zien hoe dicht de gevaarlijke
wegen, die in andere werelddeelen gevolgd wor
den, tot onze kusten genaderd zijn. Evenmin als
een ander volk, kunnen wij het ons veroorloven
omringd te zijn door vijanden van ons geloof
en onze menscheljjkheid
i i
De stap, dien ik aanbeveel, is dit land op
nieuw te plaataen op den hechten grondslag van
de reeele en traditioneeie neutraliteit. Ik ge
loot. dat voor zoover dat mogelUk Is, Amerl
kaansche schepen er van teruggehouden moeten
worden, oorlogszones binnen te varen."
De voorstellen der regeering „zijn er beter
op berekend dan welke andere middelen ook
om ons uit den oorlog te houden. Op dit oogen
blik zie ik geen reden voor verder optreden
der uitvoerende macht krachtens de proclama
tie van den beperkten natlonalen noodtoestand.
In geval het noodig mocht zijn, voorstellen te
doen voor nieuwe wetgevende maatregelen sal
ik onmiddellijk het Congres bijeenroepen in een
nieuwe buitengewone zitting. Onze positie in
wereldzaken is reeds gewijzigd."
Verder zeide Roosevelt nog: „Moogt gij"' in
een tijdperk, waarin soms gezegd wordt, dat
vrijheid van het woord niet langer lu over
eenstemming is met de nationale veiligheid,
door uw daden de wereld zeggen, dat wij
in de Vereenlgde Staten één volk en één
gedachte vormen, één geest en één werke
lijke vastbeslotenheid: wandelend voor God
in het licht der levenden."'
Havas berichtte hedennacht nog dat ter ver
vanging van den vermoorden premier, die tevens
minister vai. Buitenlandsche Zaken en Defensie
was. Donderdagavond werden benoemd:
Tot minister-president generaal Argeaeanoe;
tot minister van Binnenlandscbe Zaken gene
raal Marinescoe; tot minister van Defensie ge
neraal Ileus. De nieuwbenoemden legden om half
tien des avonds den ambtseed af in handen van
den honing, en kwamen een uur later bjjeen voor
sen kabinetsraad.
Naar D. N.
den moord m
onder voorzitterschap van den Koning bij
eengekomen. Tot minister-president ad in
terim werd Baliff benoemd, tot minister
van Binnenlandscbe Zaken Marinescoe.
De ministerraad heeft besloten de neu
traliteitspolitiek strikt voort te zetten.
Volgens Havas verklaren bevoegde kringen te
Boekarest dat de moord het werk was van over
gebleven leden der Ijzeren Oarde. en niet in
verband mag worden gebracht met de interna
tionale politiek. Aldus verklaarden de daders
zelf. Dit is des te geloofwaardiger omdat Cali
nescoe steeds voorstander van een strikte neu
traliteit is geweest.
De leider van het complot tegen mlnlster-
Presidenl Calinescoe en zes van zijn helpers
Het overvoiie, bewaakte buis juichte Roose
velt toe, toen hjj aankwam. De president begon
zijn redevoering om 26 minuten over acht
(Amst. Hjd). HU zeide, dat hU zijn Huis bijeen
geroepen had opdat bet zou kunnen spreken en
handelen, ten aanzien van een amendement op
een zekere wet, „die naar mjjn beste oordeel d.
historische buitenlandsche politiek der Vereenlg
de Staten zóó wjjzigt, dat zjj de vreedzame be
trekkingen met vreemde naties benadeelt.”
Ik vraag dat, omdat deze voorzieningen naar
mijn meeuing allergevaarlijkst voor de Ameri-
kaansche neutraliteit, de Amerlkaansche veilig
heid en bovenal voor den Amerlkaanschen vrede
zijn. Laat ons bij de feiten blijven, laat ons er
kennen. dat efn oorlogvoerende staat vaak even
veel behoefte heeft aan tarwe, reuzel en katoen
als aan luchtafweergeschut en dieptebommen
tegen dulkbooten. Laat hen, die den bestaanden
embargotoestand wenschen te behouden, geheel
consequent blijven. Ik zoek een grootere con
sequentheid door afschaffing van de embargo-
maatregelen en terugkeer tot het Internationale
recht.'Indien die afschaffing een feit geworden
is. kunnen zekere andere punten van de politiek,
die vergrooting der Amerlkaansche veiligheid be
oogt. zooals beperkingen voor Amerikaanacho
schepen, behandeld worden."
WASHINGTON^ 21 Sept. (Reuter). De
gemeenschappelijke zitting van het Huis van
Afgevaardigden en den Senaat, die deur
Roosevelt bijeengeroepen was om zjjn aanbe
velingen ten aanzien van de neutraliteit te
behandelen, is hedenmiddag begonnen. Het
was een der gewichtigste zittingen in de ge
schiedenis der hoofdstad.
De moord op Calinescoe aldus meldt
Havas nader uit Boekarest is gepleegd op
de Dembrovitzabrug. De aanaiag was wel over
wogen. Drie auto’s, een boerenkar en een
groep stratenmakers, die den, weg herstelden,
deden er aan mede. Terwijl ten auto den wa
gen van den minister-president aanreed, reed
de boerenkar voor den auto van het slacht
offer, om den chauffeur te beletten door, te
rijden.
Voor de veteranen onder de Congresleden wer
den herinneringen wakker aan de zittingen van
een kwart eeuw geleden, toen evenals thans ge
sproken werd over de neutraliteit en over,„de
Vereenlgde Staten bulten den oorlog te houden".
De gebruikelijke politiemaatregelen waren geno
men. De publieke tribunes waren vol, lang vóór
de zitting was begonnen.
Voor den aanvang der zitting kwamen zeven
tien senatoren onder leiding van Borah, den
ouden Isolationist, bijeen om plannen te bespre
ken teneinde het voorgestelde opheffen van het
wapenembargo te doen afstemmen.
BOEKAREST, 21 Sept. (Havas).
Hedenmiddag om kwart voor twee
is minister-president Calinescoe ver
moord door een groep gardisten.
Havas schrijft ten aanzien van den moord
op Calinescoe, dat deze een energiek man was,
die met gevaar voor eigen leven de Ijzeren
Garde in Roemenië heeft vernietigd, en de
pogingen van Duitschland de hand te leg
gen op Roemenië heeft verijdeld. Hij sterft dt>
een oogenblik, waarop de herhaalde intriges
van zijn tegenstanders in den laat-sten Kroon
raad zjjn geëindigd met de nederladfe van zijn
tegenstanders.
Reeds had een aan Duitschland welge
zinde kliek, aldus Havas, een minlsterlljst
opgesteld, doch de Koning weigerde.
Men heeft thans ruim baan willen ma--
ken. De gardisten, agenten van Duitsch
land. hebben Calinescoe vermoord.
BOEKAREST, 22 Sept. (D.N.B.) DDonder-
dagavond laat heeft de regeering van Roemenie
Veldpost-adres
Over het bedrag van dit extra-abonnement kan gelUkt^dig met het gewone abonne
ment b(J eerstgenoemde worden gedisponeerd.
i geadresseerde wordt door de administratie van
leeld dat de toezending van het blad is besteld door ondergeteekende.
Handteekening: -.
heeft geduurd.
Ondertusschen hebben verscheidene vooraan
staande personen, waaronder de Fransche am
bassadeur, eer bewezen aan net stoffelijk over
schot van Calinescoe.
Op het oogenblik, dat de moord werd ge
pleegd, ontploften op twee plaatsen in de stad
BUREAU*:
ALKMAAR, Hof 6, Telefoon 4330 en 4220
DEN HELDER, Stationsstraat 4, Telefoon 771
HOORN, Groote Noord 54, rood. Telefoon 412
SCHAGEN, Molenstraat 52, Telefoon 459.
ABONNEMENTSPRIJS:
Met Inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar 2.per kwartaal of
15 cents per week, voor buiten Alkmaar
2-50 per kwartaal of 20 cents per week.
Uiig. N. V. Drukk. De Spaarnestad - Haarlem.
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 et- p.
regel; Ingezonden Mededeelingen 40 ct. p. r.
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
PARIJS, 21 Sept. (Havas). Het legerbe-
richt van Donderdagavond luidt:
De dag verliep kalm over het geheele
front. Vjjandelljke artillerie waa actief ten
Zuiden van Saarbruecken. Verkennings
vluchten werden uitgevoerd ondanks het
slechte weer en het Duitsche vuren.
De beide andere auto’, reden links en
rechts naast den auto van den minister
president, en een aantal jongelieden. die
hierin zaten, begonnen onmiddellijk met re
volvers te schieten. De agent van de Roe-
meensche
president
chauffeur
politic, welke den minister-
vergezelde. werd gedood en zjjn
ernstig gewond. De minister
president zelf werd door elf kogels door
boord. waarvan drie hem in het gelaat
troffen. Toen men bet portier van zjjn
auto opende, gleed het lichaam van het
slachtoffer op het trottoir
druk op, dat Amerlkaansche burgers en Ameri-
kaansche schepen weg moeten blijven van on-
mlddellljk gevaar van het huidige conflict”.
(Toejuichingen).
Eenige oogenbiikken later zwamer de moor
denaars per auto voor het radiostation van
Boekarest. ZU verwondden den portier en wis
ten door te dringen tot de studio Zjj riepen
om, dat de minister-president door een groep
gardisten was gedood. Men had tien minuten
noodig om de misdadigers te overweldigen,
waarna de omroeper mededeelde, dat het pro
gramma. dat „door een betreurenswaardlg in
cident” werd onderbroken, werd voortgezet.
Onmiddellük werden in hel geheele land
strenge maatregelen genomen, de telefoon
•e Boekarest werd gedurende twintig mi
nuten geblokkeerd en iedere verbinding
met het buitenland verbroken. De politie en
jjtet leger namen alle noodige maatregelen
f om de veiligheid te handhaven, de verza
melplaatsen van de gardisten te bewaken
en de rumoerige minderheden tn bedwang
te houden.
De ministerraad hield orftniddelljjk in
Koninklijk Paleis onder voorzitterschap van den
Koning een vergadering, welke tot zes uur
Armand Calinescoe. de gisteren vermoorde
minister-president van Roemenië, werd 21 Mei
1893 geboren in het departement Arges uit een
boerenfamilie. HU studeerde rechten in Frank-
rük en werd doctor aan de universiteit van
Boekarest, en doctor tn de economische politiek
aan de universiteit van Parijs. Na rechter te
zUn geweest in het arrondissement Arges en
prefect van hetzelfde depaitement. debuteer
de hjj in de politiek als lid-van de Nationale
BoerenpartU, van welke partU hü in 1937 vlce-
voorzitter werd
den val van het xabinet-Tatarescoe
eischte de Koning, dat Calinescoe als minister
van Binnenlandscbe Zaken zitting zou nemen
in het kabinet-Goga, hetwelk de verkiezingen
moest voorbereiden Met krachtige hand be
waarde Calinescoe de orde in dezen verwar
den tijd, waarin de rust werd verstoord door
tie Ijzeren Garde.
Radio Warschau meldt verder, dat de
verdedigers van Warschau zUn versterkt
aoor drie cavalerle-brigades. de er in ge
slaagd waren, door de Duitsche omsingeling
te breken. De hoofdstad, die tegen een over
weldigende meerderheid stanci houdt, is op
nieuw uit de lucht gebombaroeerd. Zeven
^toestellen werden neergeschoten.
BOEDAPEST, 21 Sept (Havas). De Duit
sche bladen maken melding van de oproe
ping der lichtingen 1911 en 1912 op order
van het ministerie van Binneniandsche
Zaken en het legercommando.
Zonder dat daaraan bU het publiek be
kendheid was gegeven, heeft Prins Bern-
hard Donderdagmorgen te Amsterdam een
bezoek gebracht aan de Jubileumtentoonstel
ling der Nederlandsche Spoorwegen „De trein
18391939”. Tijdens het bezoek, dat zeer
onopvallend was ep bijna twee uur duurde,
heeft de koninklijke gast, zooals we op de
foto hierboven zien, ook een rit gemaakt
in den trein van honderd jaar geleden.
Een duizendtal scholieren, aat juist op
het tentoonstellingsterrein aanwezig was.
heeft den Prins lulde toegejutcht.
Op Je foto hiernaast: de Prins vol be
langstelling bij de rondleiding.
De omstanders vluchtten verschrikt weg
Toen de politie kwam kon zU ter plaatse
slechts één der moordenaars arresteeren.
Roosevelt vervolgde: „Ik ben van meening. dat
de mantel des vredes wUd genoeg is om ons allen
te bedekken Laat geen enkele groep voor zich
zelf ien exclusieven naam van vredesblok op-
eischen. want wU behooren allen daartoe."
Roosevelt zeide verder, dat Amerika steeds zUn
uiterste best gedaan heeft om den oorlog af te
wenden. Wanneer het tot een oorlog is gekomen,
moet de regeering alles doen wat in haar vermo
gen ligt om de Vereenlgde Staten bulten den
oorlog te houden. Naar de oprechte meening van
den president zou zU in dit streven slagen. (Lul
de toejuichingen).
Voortgaande zeide Roosevelt: „In April JX
kwam een nieuwe spanning tot ontwikkeling.
Verscheidene naties, met wie wU vriendschap-
pelUke betrekkingen onderhielden, hadden haar
identiteit verloren of waren bezig die te verlie
zen. Ik zeide in Januari j.l. dat onze neutrali-
teitswetten zouden kunnen optreden ten voor-
deele van den aanvaller. Ik vraag u wederom
onze eigen wetgeving te herzien.”
Roosevelt behandelde verder de afwUking
van de neutrallteitswetten in de Napoleonti
sche oorlogen. De volgende afwUking van de
wet deed sich. zoo zeide hU. voor in 1935
_Ik betreur het. dat bet Congres die wet
heeft aangenomen. Ik betreur het. dat ik die
wet heb onderteekend. Wanneer in 1935 een
oorlog was uitgebroken, zou er geen verschil
ontstaan zijn in den uitvoer van platen alumi
nium en vliegtulgvleugcis. Thans bestaat er een
WARSCHAU. 31 Sept. iHavaal. Gepant
serde Duitsche detachementen, ole in den
noordwestelUken sector bU Warschau versche
nen, zUn door een charge van twee Poolsche
cavalerie-brlgades teruggeslagen. Ook in de
voorstad Praga zun vUandelUke aanvallen af
geslagen. Door de bombardementen worden ver-
schrikkelUke verwoestingen aangericht. De -sen
der Warschau 2 maakt melolng van ce vernie
ling van talrUke schilderUen en andere kunst
werken. De ftRsslsche ambassade, de Roemeen-
sche ambassade en de Theologische hoogeschool
zjjn door granaten getroffen. De zender meldt
vereer, aat de Duitsche luchtmacht het Rcode
Kruis-hoep!taal heeft gebombarewerd, hoewel
het duidelUk te onderkennen was. Ondanks dit
alles vindt het gewone leven voortgang. Het
verkeer wordt. bU gebrek aan trams, door bus-
sen onderhouden
Het Duitsche Nieuwsbureau bericht ten aan
zien vjn den moord op minister-president
Calinescoe, dat men in politieke kringen te
Boekarest veronderstelt, dat deze de drager
was van de Roemeensche neutraliteit.
De Ijzeren Garde heeft verklaard in ver
band met de huidige moeilUke omstandigheden
in de buitenlandsche politiek de neutraliteit
van het land niet in gevaar te brengen door
daden van terreur. In Poolsche en Frapsch-
Britsche kringen was men de laatste dagen
aldus het D. N. B. ontstemd over de strikte
neutraliteit van Roemenië, dat de leden der
Poolsche regeering interneerde en de naar
Roemenië gevluchte Poolsche troepen ontwa
pende en de tweede helft van het Poolsche
goud in beslag nam.
kend. In Boekarest is alles Kalm
Twee der moordenaars hebben in een huls
waarheen zU voor de politie waren gevluch’
•elfmoord gepleegd.
De leider van het complot tegen
zijn gearresteerd. Leider is een advocaat, Doe-
mltrescoe genaamd en de helpers zjjn studenten
in de medicUnen.
Volgens Havas is Doemitresooe zes weken ge
leden uit de Subkarpathische Oekraïne terug
gekeerd. De arrestanten verklaarden indivi
dueel te hebben gehandeld en een „gebaar te
hebben willen maken.”
Naar hun zeggen behoorden zjj tot de oude
„Brigade der Ridders van den Dood” waarvan
melding werd gemaakt bU de terechtstelling
van Codreanoe, den leider van de Ijzeren
Garde. Zooals men weet had de vermoorde
premier dezen destijds doen arresteeren,
werd later Codreanoe tUdens een
neergeschoten.
onder voorzitterschap van den nieuwen pre
mier. generaal Argeseanoe. een ministerraad
gehouden, waarna een oproep tot het land ge
richt werd. In deze oproep wordt hulde ge
bracht aan den vermoorden minister-president.,
die, aldus wordt gezegd, is gevallen in uitvoe
ring van zUn plicht voor vaderland en vorst.
Nog Donderdagavond is het op 25 Juli 1938
gedateerde testament van Calinescoe gepubli
ceerd. De omgekomen premier spoort zUn zoon
aan, evenals hU het vaderland te dienen. Cali
nescoe wenschte te Curtea te Arges naast zijn
ouders begraven te worden. Het testament be
vat geen politieke punten.
KOPENHAGEN, 21 Sept. (Reu
ter). Dagbladcorrespondenten mel
den uit Berlijn, dat Japanscbe, Sov-
jet-Russische en Italiaansche hooge
autoriteiten veelvuldig bezoeken
brengen aan bet Duitsche ministerie
van Buitenlandsche Zaken en bet
ministerie van Oorlog.
De correspondenten concludeeren
hieruit de mogelijkheid van een
pact tusschen Rusland, Duitschland,
Italië en Japan.
Wat men het meeat vreest, is, dat
een dergelijk pact ertoe zal leiden,
dat de Vereenigde Staten asm de
zijde der democratieën den oorlog
ingaan.
De correspondent van „National
Tidende” meldt, dat Duitschland en
Sovjet Rusland reeds zouden zjjn
overeengekomen een autoweg aan
te leggen tusschen Berlijn en Moskou.
voor den hal ven abonnementsprijs te ««enden aan:
De Roemeensche premier Calinescoe te
Boekarest vermoord.
Verwachting voer het geheele land: Plaat-
selUk ochtendmist, overdag gedeeltelijk
bewolkt, overwegend droog weer, weinig
verandering in temperatnor, meeat zwakke
wind uit noordelUke richtingen.
Rooeevelt hield voor het Congres zijn
rede over de neutraliteit.
Daladier richtte zich in een radiorede tot
het Fransche volk.
De Tweede Kamer heeft Donderdag ver
schillende wetsontwerpen afgehandeld.
