De economische maatregelen
TZsfefoos?
van
J
Rantsoeneering
oliën
SOLDATEN ENBURGERS
VERKOOPT V
RIJKS BUREAU VOOR WOL
EN LOMPEN
«II
I
1
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1939
THEEPRIJS VERHOOGD
Ministerieele nota
aan
Staten-Generaal
1
‘1
STEUN AAN TUINDERS
OUD-M1NISTER GOSELING
IS
UIT DE STAATSCOURANT
N
it.
l
M
Het publiek verleent
volledige medewerking
Schriftelijke opleiding
tot verkeersvlieger
Het heeft geen nut rogge
vast te houden
VERKOOP- EN VERVOER-
VERBOD VAN CEMENT
VERVOER VAN MILITAIRE
VERLOFGANGERS
r
K
aan kantoren 7
N
Industrie
Prijsopdrijving
X
afgeleverde
i
Is aangewezen.
»«L
verkregen
r
I
IX
ai
De mi
»P
M
M
Ondernemers-
reclame"
o.
t.
str)
koe
Mo* *n a Igemal thuisgekomen 7
Neem vlug een ,A1AEITJE"I
U is dan spoedig weer friach
,n door a*n wonder I
Voorloopig niet in de Tweede
Kamer?
Wijziging in de beschikkingen van
smeerolie en donkere olie
den strijd tegen het communisme
is sociale rechtvaardigheid het sterk
ste wapen.
Mr. M. P. L. Steenberghe
Minister van Economische Zaken
V isschery
De werkzaamheden ten opzichte van de vis-
schery zyn in de eerste plaats er op gericht, het
wederuitvaren van de vlsschersvloot, welke thans
neg grootendeels Is stilgelegd, te bevorderen. In
middels zijn maatregelen getroffen, om dén op
varenden, eigenaars en reeders van visschers-
vaartuigen een zoo ruim mogelyke voorlichting
inzake het mijnengevaar te geven, waarbij de
zijn zetel bij den aanvang van het nieuwe zit
tingsjaar ter beschikking gesteld.
Mr Geseling heeft met groote waardeering
kennis genomen van dit aanbod, doch gemeend
in de huidige omstandigheden, mede in verband
met zijn opkomst in militairen dienst, het voor
alsnog in beraad te moeten houden.
Het tijdstip, waarop mr. Goseling tusschentyds
in de Tweede Kamer zal terugkeeren, staat dus
nog niet vast.
ofl
l-
a
g
ir
1. Dat
voor wgi
lid, vafi
de
het
a Igemal thuisgekomen 7
-rlug een ”AKK EITJE" I
U is dan spoedig weer frisch
bjj import), terwijl het centraal distributiekan
toor toezicht uitoefent op de prijsopzetttng in
den detailhandel. Op deze wijze is een complex
van maatregelen tot stand gekomen, dat de
regeering in staat stelt de prijsvorming in alle
geledingen der volkshuishouding zooveel moge
lijk te beheerschen.
Levensmiddelen-distributie
De minister van Economische Zaken heeft
aan de beide Kamers der Staten-Generaal
een nota doen toekomen betreffende de tot
medio September genomen buitengewone
maatregelen op economisch gebied.
WH ontleenen daaraan het volgende:
Toch heeft de K. L. M. gemeend maat
regelen te moeten nemen om. soodra een
uitbreiding van het luchtverkeer weer mo-
geljjk ta, een voldoende aantal verkeersvlie
gers beschikbaar te hebben. Daarom werd
deaer dagen besloten om speciaal voor mi
litaire vliegers een schrifSeljjken corso»
voor verkeersvlieger te organiseeren.
Verschillende K. L. M -piloten, die thans In
militairen dienst zijn geroepen, zegden reeds
toe. dat zU gaarne bereid zijn om dezen winter
den cursisten, die zich In hetzelfde garnizoen
bevinden, leiding te geven bij hun studie.
In dit verband kan met waardeering de
groote mate van medewerking worden get
^Terstond na het Intreden van de mobilisatie
werd een aanvang gemaakt met de algeheele
reorganisatie van de afdeeling Nijverheid van
het_departement van Economische Zaken, ten
elntW haar in staat te stellen evenals In vredes
tijd cofltdineerend op te treden ten aanzien van
de regeerlngsbemoeilngen met de industrie Deze
reorganisatie van den Internen dienst werd in
hooge mate vergemakkelijkt, doordat reeds ge-
ruimen tijd geleden binnen het kader van het
bureau Economische Verdedigingsvoorberelding
kern-bureaux waren gevormd voor verschillen
de belangrijke bedrijfstakken in Nederland.
Tevens werd een nieuwe externe organisatie
gecreëerd in den vorm van een groot aantal
rjjksbureaux. leder belast met de zorg voor een
bepaalden Industrietak.
Het rijksbureau voor voedselvoorziening con
troleert de prijsvorming van landbouwproducten,
de afdeeling nijverheid oefent dezelfde functie
uit ten aanzien van industrieele artikelen <zoo-
constateerd, die van alle lagen der bevol
king werd ondervonden bij het invoeren
Van maatregelen, die de vrijheid van het
economisch leven allerwegen beperken. De
minister wenscht speciaal zijn voldoening te
uiten over het feit, dat ditmaal in tegen
stelling tot 1914, verschijnselen van paniek
geheel zijn achterwege gebleven en dat het
publiek, door in het algemeen ten volle zijn
medewerking, te verleenen aan de door de
regeering uitgevaardigde maatregelen, de
effectiviteit der prijsopdrijvlngs- en ham-
sterverboden verzekerd heeft.
Wanneer U artikelen verkoopt
die op kantoren worden ge
bruikt, schrijf- en rekenma
chines, stalen meubelen etc.
etc. stelt U stellig belang in
de zoojuist verschenen publi
catie:
In vorige jaren organiseerde de K. L. M. een
cursus om militaire vliegers in de gelegenheid
t* stellen zich te bekwamen voor het bewijs
van geschiktheid als verkeersvlieger.
Voor den nieuwen cursus, welke In normale
omstandigheden nu sou zijn aangevangen, had
den zich reeds verschillenden opgegeven Het
spreekt echter vanzelf, dat de mobilisatie de
uitvoering hiervan onmogelijk maakt. De mili
taire vliegers blijven allen in actieven dienst.
Het behoeft geen betoog, dat het ambtelijk
apparaat door den toevloed van werkzaam
heden. de plotselinge reorganisatie en de ver
nieuwing van personeel, onder grooten druk is
geplaatst, temeer daar de normale werkzaam
heden. zy het dan tot het strikt noodzakeljjke
beperkt, eveneens voortgang moeten hebben.
Dientengevolge is in de afdoening van sommige
zaken eenige onvermijdelijke achterstand ont
staan. Het streven van den minister is er ech
ter op gericht een normaal functionneeren van
den dienst te verzekeren.
Nederlandsehe vlsscherjjcentrale nauw contact
houdt met het bureau seeverkeer, ressortee-
rende onder het departement van Defensie.
De mogelijkheid van verzekering ingevolge de
zee- en luchtvaartversekeringswet 1939 ia in het
algemeen ook voor visschersvaartulgen openge
steld Het verbod tot uitvoer en overdracht van
schepen ingevolge de wet behoud scheepsrulmte
1919 is eveneens op zee- en kustvisschersvaartul-
gen van toepassing.
Gedurende den tijd, dat de Nederlandsehe
vloot niet in de behoefte voorziet, is de invoer-
mogeiykheid verruimd.
Zij beval een voor U interes
sante bespreking van de ver-
koopshulpmiddelen, die voor
technische artikelen worden
gebruikt.
De minister is er zich ten volle van bewust,
dat vrijwel alle bedrijfstakken als gevolg van de
buitengewone omstandigheden en de op grond
daarvan noodzakelijk getroffen maatregelen,
voor groote moeilijkheden zijn geplaatst, zijn
streven is er vanzelfsprekend op gericht,
zooveel mogelljk de moeilijkheden te verlichten,
doch men zal begrijpen, dat het nipt mogelyk
is, terstond op alle indivldueele wenschen.
verzoeken, enz. in te gaan.
Z eescheepvaart
Voor de uitvoering van de zeeschepenvorde-
ringswet 1939 en de wet behoud scheepsrulmte
1939 werd Ingesteld een rijksbureau voor zee
scheepvaart. resaorteerende onder de directie
van handel en nijverheid van het departement
van Economische Zaken.
Aangezien voorshands geen aanleiding be
staat. een tekort aan scheepsrulmte te ver
wachten. werd voorloopig als richtsnoer aange
nomen. dat niet op groote schaal tot vordering
van zeeschepen zal worden overgegaan. Deze
gedragslijn zal echter onmiddellljk worden her
zien. rood ra de loop der vrachtprijzen daartoe
aanleiding gaat geven
te heffen.
Volgens de Telegraaf heeft de regeering
goedgekeurd, dat de kleinhandelsprijzen voor
thee met ingang van heden met 2 cent per ons
worden verhoogd. Als reden voor deze prysver-
hooglng wordt opgegeven, dat reeds dadelijk na
het uitbreken van den oorlog de zeevrachtta-
rieven en de molest-premiën sterk opgeloopen
zijn.
irtement van Economische
jt. 24 Den Haag en
mandei en fabrieken.
zal de actie Van den landbouwvoorllchüngs-
dlenst, welke reeds jaren gaat in de richting
van eigen veevoederbouw en van ratlonaliseering
van het gebruik der weilanden, krachtig worden
voortgezet Daarnaast kan het wenscheljjk zyn
in het bijzonder die gewassen te verbouwen,
welke eventueel zouden kunnen dienen als ruil
object met het buitenland voor goederen, die
hier te lande onvoldoende worden geproduceerd
en waaraan niettemin behoefte bestaat.
Ten einde met de uitvoering van dit program
ma een begin te kunnen maken, zal de mogelijk
heid worden geopend teeltgeboden en -verboden
uit te vaardigen en scheuring van grasland te
gelasten. De veeteelt zal voorshands beheerscht
blijven door de bestaande wettelijke regelingen
dodemproductie
De tijdsomstandigheden, welke beperking en
zelfs afsnijding van den Invoer van bodempro-
ducten mede kunnen brengen, maken het noo-
dig de voedselproductie voor mensch en dier in
bepaalde banen te leiden.
In de eerste plaats zal het streven erop gericht
moeten zijn, de teelt van die gewassen te stlmu-
leeren, welke niet in voldoende mate worden
voortgebracht om de binnenlandsche consumptie
te dekken, b.v. tarwe.
Ten aanzien van de productie van veevoeder
Leeraar
Voor het tijdvak van 1 October 1999 tot 1
October 1940 Is benoemd tot ttjdeljjk leeraar
aan de RUkslandbouwwlnterschool te Schagen,
ir. W. T. Rinse ma aldaar.
Tjjdelljk Is benoemd tot leerares aan de R,
H.B.S. te Deventer mej. R. Ypma, wonende te
Deventer.
Aan de RHBS te Assen ia wederom Hjde-
lljk benoemd tot leeraar T. Homan en zijn tljde-
lljk benoemd tot leerares mej. W J. H de Kei
zer, wonende te Bloemendaal en tot kiereer L.
Udema, wonende te Eknmen.
Hei Centraal Bureau voor
Courantenpubliciteit van de
Nederlandsehe Dagbladpers
(„Cebuco") Dam 2A, Amsier-
dam-C., Telefoon 43045, of de
administratie van dit blad
zendt U deze lezenswaardige
brochure op aanvraag gratis
toe.
Ten aanzien van het vervoer van militaire
verlofgangers is naar wij van offlcieele zijde
vernemen het volgende vastgesteld.
Met Ingang van 1 October 1939 behoort voor
het vervoer van militaire verlofgangers, die per
spoor moeten reizen en aanspraak kunnen doen
gelden op vervoer van rljksrekenlng, een nieuw
model-vervoerbewljs te worden verstrekt, waar
van de vereischte aantallen bereids aan de be
trokken militaire autoriteiten rijn verzonden.
Ten einde het gebruiken van deze vervoer-
bewyzen zooveel mogelijk te beperken, vooral
Indien het betreft groote vervoeren van ver
lofgangers, vertrekkende van eenzelfde spoor
wegstation naar een gemeenschappelijk station
van aankomst, heeft de directie der Nederland-
sche Spoorwegen op 51 stations z.g.n. militaire
spoorkaartjes op crediet verkrijgbaar gesteld,
welke aan de betrokken commandanten van de
ter plaatse of In de nabijheid gelegen onder
deden, op aanvrage, zullen worden verstrekt.
Het reizen per spoor op een i-g verlofpas, als
geldig plaatsbewijs, zooals tot heden gebruike
lijk was, Is van 1 October 1939 derhalve ver
boden en mede geldt dit ten aanzien van het
vervoer per tram, autobus of boot, vóór welke
vervoeren in den vervolge de formulieren, res
pectievelijk model no. 4. no. te en no. 12 moe
ten worden gebruikt, terwijl model no. 4 even
eens moet worden gebruikt bij te verrichten
diens t-reizen per spoor.
Mocht onverhoopt een commandant of mili
taire autoriteit geen of onvoldoende formulie
ren In zijn bezit hebben, dan kan nog van het
thans geldende en in gebruik zijnde model
(zgji verlofpas), bjj wijze van uitzondering,
tot ulteriyk 10 October gebruik worden ge
maakt. terwijl de ontbrekende formulieren ten
spoedigste aan het departement moeten worden
aangevraagd en wel door den commandant van
een regiment, een depot, enz, met duidelijke
vermelding van de vereischte aantallen van het
betrekkelijke model.
Hamtter bepalingen
Hamsteren kwam reeds voor bj) de spanning
in het najaar van 1938 en In het voorjaar van
1939. Op grond van deze ervaringen is toen de
wettelijke regeling getroffen, waarbij de minis
ter hamsterartlkelen kan aanwijzen, waarvan
de inkoop slechts op de voorgeschreven wijze
kan geschieden.
Nadat Maandag 28 Augustus tot de mobilisa
tie van onze weermacht was besloten, werd nog
dienzelfden avond voor levensmiddelen, welke
zich voor opslag leenen, schoonmaakartikelen
en eenvoudige genotsmiddelen, zooals thee en
koffie, een hamsterverbod uitgevaardigd. Het
resultaat van dezen maatregel is zeer bevredi
gend geweest, zoodat. toen de rust was terug
gekeerd en voor hamsteren op groote schaal
niet meer behoefde te worden gevreesd, het In
gevoerde contrólesysteem kon worden opgehe-
zonder daartoe van den directeur
schriftelljke vergunning.
3. Dat door den directeur krachtens artikel 8.
2e lid. van voornoemde beschikking tot weder
opzegging toe, dispensatie wordt verleend van
het in artikel 8. eerste lid, dezer beschikking be
doelde vervoerverbod van lompen.
De minister van Economische Zaken vestigt
cr de aandacht van belanghebbenden op:
1. Dat door den directeur van het Rijksbureau
voor wol en lompen ten aanzien van wollen
weefsels. Inschrijvingen als bedoeld in artikel 4
en opgaven betreffende voorraden als bedoeld
in artikel 5 van voomoemde beschikking eerst
worden ingewacht, nadat een desbetreffend be
richt zal zijn gepubliceerd, of, voor zoover het
betreft inschrijving van, of opgave door een in-
dividueele onderneming, aan die onderneming
daarvan mededeeling is gedaan.
2. Dat door den directeur van genoemd bu
reau. krachtens artikel 6. 2e en 3e lid van voor
noemde beschikking, tot wederopzegging toe van
’t verbod tot koopen. verkoopen, be- en verwer
ken, doen be- en verwerken of afleveren van
wol. bedoeld In het eerste lid van artikel 8. een
geheele dispensatie aan alle ingeschreven on
dernemingen wordt verleend, onder de sub. 4 be
doelde voorwaarden en beperkingen.
3. Dat door den directeur van genoemd bu
reau krachtens artikel 6. 2e en 3e lid van voor
noemde beschikking tot wederopzegging toe van
het verbod tot koopen, verkoopen, bewerken,
verwerken, doen bewerken, doen verwerken of
afleveren van wollen weefsels, bedoeld In het
eerste lid van artikel 6, een geheele dispensatie
aan alle ondernemingen wordt verleend, ouder
de sub. 4 bedoelde voorwaarden en beperkingen
4. De dispensaties bedoeld bij 2en 3 gelden,
slechts ten aanzien van verkoop of aflevering
van normale hoeveelheden aan geregelde afne
mers, alsmede ten aanzien van koopen. bewer
ken, verwerken, doen bewerken of doen verwer
ken van normale hoeveelheden en onder voor
behoud, dat door den directeur aan een of meer
bepaalde ondernemingen bijzondere voorwaarden
en beperkingen zijn of kunnen worden opgelegd
5. Dat het Ingevolge artikel 7 van voornoemde
beschikking aan natuurlijke of rechtspersonen,
die van den handel in wol of wollen weefsels
niet hun normaal bedrijf maken, verboden is
wol of wollen weefsels te koopen met het doel,
deze weder te verkoopen. zonder daartoe van den
directeur verkregen schriftelijke vergunning.
6. Dat door den directeur krachtens artike’ 8
2e lid, van voomoemde beschikking tot wederop
zegging toe dispensatie wordt verleend van net
Bij den opzet van de distributie is aller
eerst uitgegaan van het standpunt, dat de
handel zooveel mogelyk over de gewone
kanalen moet blijven loopen. In de tweede
plaats Is uitgegaan van de gedachte, dat
distributie niet slechts zal geschieden, wan
neer er schaarschte Is. Gedistribueerd zul
len worden ook die artikelen, waarvan de
productie voldoende is voor den afzet In
Nederland, maar waarbij gevaar bestaat,
dat de voorraden zullen worden weggekocht.
De distributie zal zoo noodig worden aan
gevuld met een systeem van maximum
prijzen
De minister van Economische Zaken heeft
kort geleden den prijs, welken de boeren bij In
levering van hun rogge in 1939 ontvangen, be
paald op f 8 per 100 Kg zijnde de prjjs, die
aanvankelijk eerst per half December in uit
zicht was gesteld. Het schijnt, dat er landbou
wers zijn, die er de voorkeur aan geven hun
rogge vast te houden In de hoop, dat de mi
nister een hoogeren prijs zal bepalen. Voor deze
handeling is geen enkele reden aanwezig. De
minister acht den prijs der rogge In de huidige
omstandigheden juist. Zou In den loop van het
jaar 1939 40 vóór 1 April door thans nog niet
te voorziene omstandigheden een nieuwe prljs-
verhooglng noodig blijken, dan zal deze ver-
hooging uiteraard ook nog worden uitgekeerd
aan hen. die hun rogge reeds hebben Ingele
verd. Een vasthouden van de rogge. In de hoop
er een hoogeren prijs voor te verkrijgen dan
thans Is vastgesteld, Is dus volkomen over
bodig
ven. Mocht ailks evenwel noodig blijken, dan
kunnen de contrólemaatregelen onmlddellUk
wederom worden Ingesteld.
Naar wjj vernemen heeft het lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal, mr. J. H.
van Maarseveen. In verband met het aftreden
Nu de vrachten en assurantlepremiën stijgen
en sommige goederen en grondstoffen schaarsch
worden, kan in bepaalde gevallen een verhoo-
ging van den prijs niet uitblijven. De wet stelt
prijsopdrijving strafbaar en voortdurend wordt
gezocht naar de juiste scheidslijn tusschen ge
motiveerde prijsverhooging en strafbare prijs
opdrijving. Hierbij wordt als richtsnoer aange
nomen, dat Iedere verhooging van prijzen boven
het peil, dat gold in de maand Augustus 1939.
prijsopdrijving is. tenzij deze verhooging door
aantoonbare verhooging van den kostprijs ge
motiveerd is. Ongetwijfeld zijn aan dezen regel
bezwaren verbonden, welke veelal grooter wor-
wel by producten hier te lande geproduceerd als-'den. naarmate de huidige omstandigheden lan
ger duren, doch de gevaren, welke zouden ont
staan by een ongecontroleerde prijsbeweging
maken het niettemin noodzakeiyk dit richtsnoer
te volgen Juist in deze eerste dagen van onze
kerheid en onrust wordt alles gedaan wat mo-
gelyk Is om de prijsstijgingen binnen de bed
dingen te houden en de onrust by den handel,
de nyverheid en het publiek zooveel mogelljk
te voorkomen. De minister is echter bereid met
inachtneming van bovenstaand beginsel zooveel
mogeiyk aan hoogergenoemde bezwaren tege
moet te komen. Om te voorkomen, dat schade
geleden wordt, oa tengevolge van verkoop van
hetzelfde arttkel tegen verschillende pryzen
zal de minister tot hem gerichte verzoeken om
dit bezwaar te ondervangen, onderzoeken en
voor de daarvoor In aanmerking komende arti
kelen of groepen van artikelen een blliyke rege
ling treffen.
Verder Is het mogeiyk. gebruik makende
van artikel 3 van de prijsopdryvings- en ham-
sterwet 1939. maxlmum-pryzen vast te stellen
De minister van Economische Zaken heeft
artikel 7 der Smeerolie-beschlkking 1939 no. 2
gewijzigd, als gevolg waarvan het aan een on
derneming ia verboden, zonder een daartoe van
den directeur van het Ryksbureau voor
aardolieproducten verkregen schrilteliike vergun
ning. in elk tydvak van 30 dagen, te rekenen
vanaf 1 October 1939. van iedere groep van
smeerolie, bedoeld in de by deze beschikking
beboerende tabel, ongeacht of zy de smeerolie
hier te lande heeft betrokken dan wel hier te
lande heeft Ingevoerd:
De minister van Economische Zaken heeft
bepaald, dat uit het Landbouw-crisisfonds aan
hen. die als teler van gewassen van den tuin
bouw zyn aangesloten by de stichting Neder-
landsche Groenten- en Fruitcentrale en op den
dag der ultkeerlng geacht kunnen worden hun
bedrUf alsnog uit te oefenen, steun zal worden
verleend tot een bedrag van ten hoogste
1455.000.—.
Voedselvoorziening
Aanstonds is aangevangen met Inventarisatie
van landbouwproducten, veestapel en veevoeder
by lederen akkerbouw- en veeteler, ten einde
zoowel de totale behoefte aan veevoeder als de
oogs'.voorraden te leeren kennen, o.a. met het
oog op distributie van de beschikbare voorraden.
In aansluiting hieraan zyn voor een groot aan
tal producten, voor de voeding van mensch en
dier van belang, de voorraden bij handel en
Industrie opgenomen.
Het was onvermydeiyk gedurende de eerste
dagen een algeheel verbod van aflevering en
vervoer van de voor Inventarisatie aangewezen
producten af te kondigen, uiteraard met vol
doende mógeiykheid tot verkryging van dispen
satie In noodgevallen. Ware zulk een verbod
achterwege gebleven. dan zou de voorraads-
opname zeer zyn bemoeiiykt, wellicht Illusoir
zyn geworden. Dit algeheel verbod, hetwelk
natuuriyk voor betrokkenen aHerlel overigens
onvermljdeiyke moeiiykheden opleverde, is
Inmiddels voor vele producten al dan niet voor-
waardelyk ingetrokken. Naar gelang zulks door
het treffen van nadere maatregelen mogelyk
wordt, zal het afleverlngs- en vervoersverbod
ook verder worden verzacht of opgeheven.
Voor zoover niet reeds op grond van de land-
bouw-crisiswet 1933 In- en uitvoer van voedings
producten van eenig belang waren gemonopoll-
seerd, is zulks gelyktydlg met de afkondiging
der mobilisatie geschied; hierdoor Is bereikt, dat
thans alle In- en uitvoer op voedlngsgebied
wordt gecontroleerd door dc verschillende cen
trale landbouw-crisis-organen, de z.g. centrales,
welke alle by de economische defensiemaatrege-
len volledig zyn Ingeschakeld.
Een andere belangryke maatregel heeft be
trekking op den aankoop In het buitenland resp.
den aanvoer naar Nederland van voedings-
gronastoffen voor mensch en dier. Aangezien de
ontwikkeling van den internationalen toestand
thans nog niet kan worden overzien en de
noodzaak van centralen aankoop In het buiten
land spoedig naar voren kan treden, is In over
leg met de betrokken groepen belanghebbenden
als onderdeel van de Nederlandsehe Akkerbouw-
centrale een centraal inkoopbureau (offlcieele
naam: Graan-lnkoop-bureau) opgericht, het
welk alle belangryke te importeeren voedings-
grondstoffen omvat en waaraan voor elk pro
duct of voor elke productengroep deskundigen
uit de kringen van den particulieren handel en
de coöperaties ztfn verbonden
lister van Economische Zaken vestigt
er voorts]de aandacht van belanghebbenden op:
floor den directeur van het Ryksbureau
en lompen krachtens artikel 6, 2e en 3e
voomoemde beschikking, tot wederop
zegging toe aan alle ondernemingen geheele dis
pensatie wordt verleend van het in artikel 6,
1ste lid van deze beschikking bedoelde verbod
van koopen. verkoopen. bewerken, verwerken,
doen bewerken, doen verwerken of afleveren
van lompen. Deze dispensatie geldt echter slechts
ten aanzien van verkoop of aflevering van nor
male hoeveelheden aan geregelde afnemers, als
mede ten aanzien van koopen, bewerken, ver
werken. doen bewerken of doen verwerken van
normale hoeveelheden en onder voorbehoud, dat
door den directeur aan een of meer bepaalde
ondernemingen byzondere voorwaarden en be
perkingen kunnen worden opgelegd.
2. Dat het Ingevolge artikel 7 van voomoem
de beschikking aan natuurlyke of rechtsper
sonen, die van den handel In lompen niet hun
normaal bedryf maken, verboden Is lompen te I in artikel 8, 1ste Ud dezer beschikking bedoelde
koopen met het doel, deze weder te verkoopen, vervoerverbod van wol en wollen weefsels.
•y-v eeds hebben ons eenlge klachten
l< bereikt over zekere ongewenschte
en foor de algemeene verhouding
en geest schadelijke gedragingen van
militairen jegens burgers en omgekeerd.
Zonder een overdreven waarde aan deze
nog slechts zeer incidenteele klachten te
willen hechten en overtuigd van de on
mogelijkheid om deze geheel en overal
en altijd te kunnen voorkomen, meenen
wij toch, vooral met het oog op de toe
komst, eenige algemeene gedachten over
de houding van militairen en burgers,
zij het ook grootendeels nog ten over
vloede, te moetenformuleeren. De ver
houding tusschen militairen en burgers
moet gebaseerd zijn op wederkeerig
respect, wederkeerige hulpvaardigheid en
wederkeerlge waardeering. Verdedigers
en verdedigden behooren bij elkaar en
verleenen elkander hun beteekenls.
Het gaat niet aan, op gemoblliseerden
neer te zien, omdat het „maar soldaten”
zijn. Evenmin als militairen het recht
hebben burgers als een soort korveeërs
te behandelen. Respect moet worden ver
diend. Het soldatentenue geeft geen
vrijheid om zich allerhande gedra
gingen te permitteeren, waarvoor men
zich als burger zou hebben geschaamd.
Maar het soldatentenue verleent den
drager ook géén aureool, waarvoor bur
gers zonder meer hebben te buigen en
te knipmessen. Iedere gemobiliseerde
moet zich voortdurend voor oogen hou
den, dat hij in zijn persoon de weer
macht vertegenwoordigt, die het zonder
de sympathie, de loyale medewerking, de
waardeering en het vertrouwen van de
burgerbevolking niet stellen kan. Iedere
burger heeft zich voor oogen te houden,
dat het meerendeel der gemoblliseerden
burgers zijn net als hij, alleen met dit
verschil, dat zij zich doorgaans meer en
grootere offers hebben moeten getroosten
en nog lang zullen moeten getroosten
terwille van het landsbelang dan hij zelf,
en dat het militaire beroep bestaat in
het met geheel zijn persoonlijkheid die
nen van vorstin, land en volk. Een goede
en kameraadschappelijke verhouding
tusschen militairen en burgerbevolking
kan niet in stand gehouden worden, in
dien militairen zich onbetamelijk gedra
gen tegenover vrouwen en meisjes en van
den anderen kant Indien vrouwen en
meisjes zichzelf vogelvrij verklaren voor
de onbetamelijkheden van militairen.
Om respect af te dwingen, moet men
eerst zich zelf respecteeren. Wie zichzelf
niet respecteert, kan geen aanspraak
maken op respect van anderen.
Al hebben wij geen reden om te ver
onderstellen, dat er in het algemeen
reeds van wantoestanden moet worden
gesproken, wij achten de mogelijkheid,
dat op den duur wantoestanden zouden
kunnen ontstaan, helaas niet zonder
reden allerminst denkbeeldig. Het is
daarom beter tijdig en ernstig te waar
schuwen vóór het te laat is. Burgers en
soldaten, bevolking en gemoblliseerden,
respecteert u zelf en elkander, alleen dan
kan een wezenlijk goede geest gehand
haafd worden, die de sterkste kracht zal
blüken op het beslissende moment.
Staatsverzekering tegen molest
Zooals in de memorie van toelichting by het
ontwerp oorlogszee- en luchtvaarverzekerings-
wet 1938 uitvoerig werd uiteengezet, is het voor
een land zooals Nederland, dat ten aanzien van
zyn voedselvoorziening In zoo groote niate.jep
zyn scheepvaart is aangewezen, noodzalértfli mr. C. Goseling als minister van Justitie,
het vervoer per schip zooveel mogelyk In stand
te houden. Ten einde nu te voorkomen, dat het
zeeverkeer wordt belemmerd door de onmoge
lijkheid om voldoende dekking tegen het mo
lest risico te verkrijgen, geeft de zee- en lucht-
vaartverzekeringswet 1939 den minister de be
voegdheid namens den Staat onder bepaalde
voorwaarden herverzekerings- en verzekerings
overeenkomsten aan te gaan tegen het gevaar
van molest, zoomede tegen de gewone trans-
jx>rtgevaren.
Ter uitvoering van deze wet werden een aan
tal algemeene richtlijnen vastgesteld.
a. Aan elk harer afnemers, die in het tijdvak
van 1 Augustus 1938 tot en met 31 Juli 1939
smeerolie van haar heeft betrokken, een groo
tere hoeveelheid te verkoopen of af te leveren
dan overeenkomt met 70 ten honderd der ge
middeld per 30 dagen in het tydvak van 1
Augustus 1938 tot en met 31 Juli 1939 aan elk
dezer afnemers van elk dier groepen van smeer
olie afgeleverde hoeveelheid.
b In totaal een grootere hoeveelheid te ver
koopen of af te leveren dan overeenkomt met
70 ten honderd der gemiddeld per 30 dagen In
het tydvak van 1 Augustus 1938 tot en met 31
Juli 1939 van elk dier groepen van smeerolie
af geleverde hoeveelheid
Ten slotte wordt in de donkere-ohe-beschik-
king Ingevoegd een artikel 6 bis. volgens hetwelk
iet aan een onderneming Is verboden, zonder
een naartoe van den directeur verkregen schrlf-
teiyke vergunning, tn elk tijdvak van 30 dagen,
te rekenen vanaf 1 October van elk der In arti
kel 2 bedoelde goederen, ongeacht of zy deze
hier te lande heeft betrokken dan we! hier te
lande heeft ingevoerd:
a. Aan elk harer afnemers, die In het tydvak
van 1 Augustus 1938 tot en met 31 Juli 1939
de in artikel 2 bedoelde goederen van haar heeft
betrokken, een grootere hoeveelheid te verkoo
pen of af te leveren dan overeenkomt met 70
ten honderd der gemiddeld jier 30 dagen in het
tydvak van 1 Augustus 1938 tot en met 31 Juli
1939 aan elk dezer afnemers van elk dier goe
deren afgeleverd* hoeveelheid.
b In totaal een grootere hoeveelheid te ver
koopen of af te leveren dan overeenkomt met
70 ten honderd der gemiddeld per 30 dagen In
het tydvak van 1 Augustus 1938 tot en met 31
Juli 1939 van elk dier goederen
hoeveelheid.
Bovenbedoelde verboden zyn niet van toepas
sing op verkoopen en afleveringen aan of ten
behoeve van de bevoegde militaire autoriteiten
en instanties, mits van de verkochte of afge
leverde hoeveelheden onverwyid opgave wordt
gedaan aan den directeur.
-y-w e mobilisatie heeft een groote om-
I j| wenteling teweeggebracht in de
maatschappelijke verhoudingen.
De militaire autoriteiten en het leger
zijn in de burgermaatschappij op den
voorgrond geschoven en honderdduizen
den burgers zijn soldaat geworden. Deze
vreedzame revolutie met het oog op
mogelijk oorlogsgevaar heeft zich over
het algemeen naar wensch en behooren
en in goeden geest voltrokken. De nood
zakelijkheid van de algemeene mobili
satie stond boven allen redelijken twijfel
verheven en de volstrekte onvermijdelijk
heid van haar doorgaans niet aangename
gevolgen werd door erfn ieder erkend.
Tegenover het gevaar van het grootste
onheil, dat ons land en volk zou kunnen
overkomen, worden zelfs groote onge
makken en zware offers naar verhouding
klein en licht te dragen. Terecht hebben
de hoogste legerautoriteiten en burger
lijke overheden om strijd hun hooge vol
doening en waardeering uitgesproken
over de wijze, waarop de getroffen maat
regelen in goede samenwerking werden
aanvaard en uitgevoerd. Hier en daar
moge al een en ander hebben gehaperd
of onnoodlgen last hebben veroorzaakt of
in het honderd zijn geloopen, „lm
Groszen und Ganzen” had alles een vlot
verloop. En nu staan onze mannen aan
de grens en aan de kust, nu zijn dorpen
en gehuchten practisch garnizoenen ge
worden, nu hebben het stads- en straat
beeld overal in den lande een veldgroenen
militairen toets gekregen, soms overheer-
schend en altijd in sterke mate. Ons land
is paraat, op alle mogelijke gebeurlijk
heden voorbereid en nu is het zaak den
goeden geest onder burgers en militairen
ook onderling en wederkeerig in stand
te houden. Dat zal op den duur, vooral
op den vermoedelijk langen duur, moel-
lyker blijken dan nu. Het is nu eenmaal
gemakkelijker iets te beginnen dan vol
te houden, en op het volhouden komt
het tenslotte toch aan. Hoe sterk en alge
meen en levendig het besef ook moge zijn
van onze onwrikbare saamhoorigheid en
hechte solidariteit tegenover het allen
gelijkelijk bedreigende gemeenschappe
lijke gevaar, hoe langer die bedreiging
duurt, hoe meer de indruk daarvan zal
verslappen en hoe meer de afzonderlijke
belangen zoowel van het leger als van
de burgerbevolking als van den individu-
eelen militair en van den indivldueelen
burger zich weer naar voren zullen drin
gen en aanleiding kunnen geven tot
botsingen en wrijvingen. Het verleden
van 1914 tot 1918 heeft dat geleerd en
deze les mag niet vergeten worden en
moet tot zorgzaamheid en waakzaamheid
aansporen.
Sectie voor wol en sectie
voor lompen
De minister van Economische Zaken maakt
bekend, dat hy by beschikking van 27 Septem
ber 1939 is overgegaan tot omzetting van het
Ryksbureau voor wol in een ryksbureau voor
wol en lompen, dat gevestigd is te Tilburg.
Willem II-straat 4749. Het bureau is onöer-
verdeeld in twee secties, n.l. een sectie voor wol
en een sectie voer lompen, onderscheidenlyk in
gesteld by de wolbeschlkking 1939 no. 2 en Ue
lompenbeschikking 1939 no. 1.
Tot directeur van het Ryksbureau voor wol
en lompen is benoemd mr. B. J. M. van Spaen-
donek, tot adjunct-directeur mr. J. B. G. M
Peters. Verzoeken om inachryvlng. gericht tot
den directeur van het ryksbureau voor wol.
worden geacht te zyn gericht tot den directeur
van het Ryksbureau voor wol en lompen en be
hoeven derhalve niet te worden herhaald.
-JwJifhtingen kunnen worden Ingewonnen bij
^e afdeeling economische voorlichting van het
Zaken, Ryn-
by de Kamers van
Het hotel-, café- en restaurantbedryf zal
zooveel mogelyh Intact worden gelaten.
Wanneer Iedereen in het bezit is van een dis-
tiibutie-stamkaart zullen op vertoon van deze
kaart de bonboeken worden uitgereikt. De bon
nen dragen slechts nummers; de bedoeling is.
dat te voren bekend wordt gemaakt, dat op een
bepaald nummer een bepaald artikel te verkre
gen is. Voor brood zullen by eventueele distri
butie afzonderiyke bonboeken worden verstrekt,
omdat deze bonnen eiken dag gebruikt moeten
worden.
De winkeliers ontvangen de bonnen van het
publiek. Zy moeten deze opplakken en Inleve-
ren by de gemeente die ze opeendt naar het
centraal distributiekantoor (C. D. K.). Deze ge
gevens worden op de boekhoudmachines ver
werkt waarna de winkeliers overeenkomstig de
ingeleverde bonnen bestelbiljetten krygen.
waarop zy by hun grossier of fabrikant nieu
we goederen voor de volgende dlstributieperlo-
de kunnen bestellen. In afwyking van het bo
venstaande zijn voor den eersten keer de win
keliers. die aan de distributie deelnemen, op
geroepen om op enquëte-formulieren aan te
geven, wat hun gemiddelde omzet en voorraad
is. Op dit oogenblik worden deze enquête-for-
m uiteren verwerkt en worden alle winkeliers
Ingeschreven. Wanneer deze gegevens verwerkt
zün, kan zoo noodig met de eigeniyke distribu
tie een aanvang worden gemaakt.
De minister van Economische Zaken vestigt
er de aandacht van belangnebbenden op. dat
de directeur van het Ryksbureau voor bouw
materialen' heeft besloten, de dispensatie van
't verbod cement te verkoopen of af t« leveren,
zonder daartoe van hem verkregen schriftelyke
vergunning, met Ingang van 1 October 1939
indien en voor zoover deze hande
lingen geschieden door producenten en impor
teurs van cement.
Vergunningen moeten schril teiyk op by
het Ryksbureau vcor bouwmaterialen. Keizers
gracht 1113 te Amsterdam, verkrygbare for
mulieren worden aangevraagd.
Nadere inlichtingen kunnen, behalve by hei
Ryksbureau, ook worden Ingewonnen by
afdeeling Economische Voorlichting van
Departement van Economische Zaken. Rynstr.
24 te 's-Gravenhage en ©y de Kamers v. Koop
handel en Fabrieken.
Minister Steenberghe besluit dit onder
deel met woorden van hulde aan het adres
van de politie-autoriteiten en van de pers,
die op zulk een krachtige wyze hebben me
degewerkt om het hamsteren en het opdril-
ven van pryzen tegen te gaan, waardoor by
het groote publiek het vertrouwen Is geves
tigd in den wil van de overheid om den
consument te beschermen
