uan den daq
<Kctu&fiaal
voor
een
voor
Kabouter Flip
zijn vriendje Wip
De Pool Wreszynski
het gerschtshof
Finland bevreesd
Russische invasie?
Westers
DE ONBEKENDE
in de kapel
Hitler bezoekt
Wilhelmshaven
HET WAPENEMBARGO
DER VER. STATEN
1
Kleingoed
van
op-
Kardinaal Kaspar ernstig ziek
t
Het vredeswerk
den Paus
Behandeling uitgesteld
voor onbepaalden tyd
Talrijke buitenlanders
besluiten het land te
verlaten
De verrekening
van Frits
Geïnterneerd Britsch
vliegtuig ontkomen
Ervaringen van Neder-
landschen missionaris
Zweed sch schip tot
zinken gebracht
Gouosiroop
Werkkampen
Een tegenspraak van het Vaticaan
Geruchten over belangrijke troe-
pen-concentraties in Zuid-Baden
Senaatscommissie voor Buiten-
landsche Zaken keurt
- Wv^gfie^,
WASHINGTON, 28 Sept. (Bonter)
Senaatscommtesle voor BuMenBn8s8tee Za
ken heeft goedkeuring geheegit aan het nieu-
V wetsontwerp betreffende de neutraliteit,
dat o.m opheffing van het embargo op den
uit voer van wapens naar oorlogvoerende lan
den inhoudt.
Jfr. van Nier op achtte zijn verblijf
in Nederland een groot
zakenbelang
voor de Joden?
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1939
den
(Nadruk verboden)
o
De
Pater Deelen is op advies van hoogerhand
op-
t
want
DOOR A. HRUSCHKA
U
over
O
IX
(Wordt verroigd)
ten
tlcaan wordt geen
(ten, volgens welke
Wip begon weer iets van rijn schrik te be
komen en dacht direct: ..Dat moet Ik gauw aan
Flip gaan vertellen En weg was hij. nagekeken
door den jongen. Flip had intusschen al onge
duldig gewacht op de afgesproken plek.
Car,
s*n
en
dat
mij
Uit Vaticaanstad wordt verder vernomen, dat
Kardinaal Kaspar, de aartsbisschop van Praag,
ernstig ziek is. Zün toestand sou ernstige aorg
baren.
Verd. wilde een langdradig antwoord geven,
maar de president stond op naam en adres.
Verdachte: Ik ben zün naam en adres verge
ten.
Pres.: En bent u consul vin Argentinië? Kunt
u dat bewijzen?
Verd.: Ja zeker, maar papieren om dat te be
wijzen heb ik niet. Ik was consul van Argentinië
voor de stad Dresden, t Was meer een eeretltel.
Tenslotte vertelde deze getuige onder gioo-
te belangstelling van het Gerechtshof, dat
hij schadeloos was gesteld. Hjj had de zes
duizend gulden teruggekregen van de Am
sterdamsche Bank.
De verdachte had een heele lijst vragen om
vla den rechter-commissaris aan Juffrouw M
voor te leggen.
De zaak werd voor onbepaalden tijd uitge
steld.
Amsterdamsche
Donderdag
vooral
i strafzaak
financier
w Malle,
in
een
be-
be-
van
in
die
Sovjet-Rusland dring' vooruit in Europa
en bezet het grootste deel van Polen. De
Russen staan aan de Hongaarsche grens.
zU bereiken In het Noorden de grens van
Lithauen en beginnen vooralsnog lang», den.
beleefden weg der diplomatie druk uit te
oefenen op de Baltlsche staten. Hoe moet
de reactie van deze landen op de bolsjewis
tische dreiging zijn?
LONDEN, 28 Sept. (Reuter). Het ministerie
van Voorlichting deelt mede, dat het water
vliegtuig. dat op 26 September gedwongen was
In ce Uslandsche wateren neer te strijken, thans
in Engeland is teruggekeerd.
De Deensche regeertng heeft haar gezant te
Londen opgeoragen namens de IJslandsche re
geering bij de Britsche regeering te prntesteerer
tegen het feit, dat het Britsche vliegtuig, dat
Dinsdag in de IJslandsche wateren een nood
landing had moeten maken en geïnterneerd was.
naar Engeland is teruggevlogen
Het ministerie van Voorlichting deelt nog
mede, dat een onderzoek is Ingesteld naar de
gedragingen der bemanning van het Engelsche
watervliegtuig, dat op 26 September in de Us
landsche wateren gedaald was en naar Engeland
is teruggekeerd Indien blijkt, dat de officieren
in étrfjd met alle traditie hun eerewoord hebben
gebroken, zullen maatregelen worden genomen
Waar is Finland bevreesd voor? Het is niet,
zoo verklaart pater Deelen, dat Finland op kor-
"n termijn beangstigd is voor bepaalde gebeur-
nissen. Overheidspersonen laten nog met een
kere overtuigingskracht in hun stem gerust-
lellende verklaringen hooren. Maar de toestand
is zeer onzeker. Finland is geen rijk land en
de verbindingen met West-Europa zijn lang en
uiterst kwetsbaar. Finland wil niet het risico
loopen om als het in moeilijkheden mocht ge
raken met veel buitenlanders opgescheept te
Tenslotte bekende verd. dat hü bet gek!
van Toni M. voor privé-doeleinden had ge
bruikt.
Pres.: Dat is een stap vooruit. De ver
duistering geeft u nu tenminste toe.
Verd.; Maar de visa zouden In orde ko
men.
Pres'.: Ja, dat zal wel. maar de passen
van de familie M. lagen in uw nachttafel
tje en daar bleven ze
Een ander Zwitsersch blad de „Bund”, ver
neemt. dat de Dultsche autoriteiten verplichte
arbeidskampen willen inrichten voor de Joden.
Volgens inlichtingen uit Berlijn zouden de Joden
worden gebruikt voor zwaar werk. Uit vrees voor
dwangmaatregelen hebben de Dultsche Joodsche
organisaties eenige dagen geleden vrijwillig de
medewerking van de Joden in Dultschland aan
geboden aan het ministerie van Blnnenlandsche
Zaken, doch dit aanbod is afgewezen. Himmler,
die waarnemend minister van Blnnenlandsche
Zaken is en over zeer uitgebeelde volmachten be
schikt, zou besloten hebben de Joden in leef
tijdsklassen samen te voegen in arbeidsgemeen
schappen.
Men weet nog niet in hoeverre de Joodsche
vrouwen gedwongen zullen worden te werken.
Verder wordt vernomen, dat het aan Joden,
ongeacht leeftijd of geslacht, verboden is des
avonds na acht uur op straat te zijn.
Tegenover mij, in een zonnige Amsterdam
sche huiskamer, zit pater A. Deelen van de
Priesters van 1 H. Hart, rector van een college
van Amerlkaansche zusters te Helsingfors. Pa
ter Deelen arriveerde gisterenavond met het
Scandinavische lijntoestel der KL M op Schip
bol, precies vierentwintig uur na de Mees, d
boven Helgoland beschoten werd. Het scheel,
welnjg of pater Deelen had In de Mees gezeten
Hij besloot toevallig zijn vertrek vierentwintig
uur uit te stellen, en miste daardoor een on
aangenaam avontuur
De directeur van een groot hotel verklaarde,
dat verdachte hem in October 1938 f 500.ter
leen had gevraagd om de rekening van een an
der groot hoofdstedelljk hotel te kunnen beta
len.
Verdachte: Enkele dagen later zou ik zen be
langrijk bedrag uit Engeland krijgen.
Mr. Muller Massis: Verdachte heeft
verd. opnieuw bü heat om oen platina arm
band te verkoopen, om naar hü zelde zijn ho
telrekening te kunnen betalen.
Op dgn armband had hu Wreszynski f 260
ter leen gegeven. Eenige dagen la’er had hu
het geld teruggegeven. waarbU hij een bank
biljet van 1000 ter wisseling aanbood aan den
hotelportier.
Pres.: Was dat geld van Toni M. of van u»
secretaris afkomstig?
Verd.: Neen, dat was mijn eigen geld
President: En wat hebt u met de f 4000 van
juffrouw M. gedaan?
Dat geld wilde ik aan Melan geven Die zou
de kwestie van de visa in orde maken
Pres.: U was toch zelf de man met
vriend op het Amerlkaansche consulaat.
De goedkeuring werd aan het ontwerp ge
hecht. nadat de commissie gedurende niet meer
dan drie uur bijeen was geweest. De debatten
over het wetsontwerp zullen Maandag a.s. be
ginnen.
WASHINGTON. 28 Sept. (Reuter). De se
naatscommissie van buitenlandzche zaken heeft
ten aanzien van de credleten op korten termijn
aan oorlogvoerenden de bepaling toegevoegd,
dat een land, hetwelk zijn schuld niet binnen
90 dagen geheel betaald zou hebben, van verder
crediet zal worden uitgesloten. Pittman zette
uiteen, dat deze maatregel, niet van toepassing
is op credleten. door Amerlkaansche firma’s of
burgers verleend aan particuliere koopers in het
buitenland
f i1
VATICAANSTAD, 28 Sept. (Havas) In Wel
ingelichte kringel qp tw» fti
geloof gehecht aan de gerucni
het VaUcaan. tegelijk met andere regeeringen,
zou pogen bü de regeeringen van ParUs en Lon
den invloed uit te oefenen op den loop van het
conflict. Men merkt op, dat de actie van het
Vatlcaan zeer in het algemeen is en geen con
crete problemen raakt'en geen ander doel na
streeft dan het herstel van den vrede volgens de
stelregels, welke de H. Vader reeds talrUke
malen heeft geformuleerd.
Hoe is de stei»..*su„-.and? Och.
zegt pater Deelen. gelaten, kalm afwach
tend. Maar het publiek zegt met groete
stelligheid: ..De Russen komen”.
Rosa was
schUnbewUzen
Het Zwitserache blad ..National Zeltung”
maakt melding van belangrUke Dultsche troepen
concentraties in het Zuiden van Baden, in het
bUzonder .^.«het Wiesenthal. Reizigers hebben
gisteren urenhooHig gehai'«m naar Bazel te
komen, tengevolge van de militaire transporten
«p den atrategieohen spoorweg van SAcklngan en
Wiesenthal naar den Rijn.
schuld geloofden, misschien niet zouden kun
nen weerstaan aan den lust tegenover zun
bloedverwanten door een woord of ook maar
door een blik hun meentng te kennen te geven.
Onder de bevolking hadden zich namelUk
reeds den eersten dag twee partijen gevormd.
De eene, die uit vrienden en kennissen van de
familie Eltz bestond, geloofde, in weerwil van
alles. wat schUnbaar tegen hem pleitte, aan
Hardi's onschuld. De andere, veruit de groot
ste. was daarentegen vast overtuigd van zün
hoofdonderwUzer had den notaris
dat
Wat daai.an aau u>, moei men af wachten.
Het bewüst in ieder geval, dat men in Finland
de rampsallge mogelUkheden. die de toekomst
nog verbergt, w»l aanvoelt. De regeering doet
kalmeerend, zooais ik zei. De pers is uiterst
voorzichtig. Men voelt zich tusschen twee vuren
en wil Stalin noch Hitler voor het hoofd stoe
ten. Vandaar, dat de Ftnsche kranten slechts
spaarzame, zeer neutrale berichten geven. Dc
mobilisatie, althans een gedeeltelUke mobilise-
WILHELMSHAVEN. 28 Sept. (D.NB.)
Hitler heeft Donderdag onverwacht een be
zoek gebracht aan Wilhelmshaven. HU werd
vergezeld door groot-admiraal Rader. Hitler
bezocht de teruggekeerde dulkbootbemannin-
gen. wien hü dank zelde voor hun dappere
optreden en de bereikte successen.
op, dan het bedrag met gesloten beurzen te
verrekenen.
Op een middag trommelde hij een vijftal
vrienden bü elkaar en ging met hen de gelag
kamer van z’n vriend binnen.
„Kunnen we hier een goed glas wijn drinken.
Iets puiks?” vroeg hij.
„Zeker, zeker
„Mooi zoo. Breng den man een flesch
„Op de gezondheid van den edelen gever 1”
riepen de vrien-
den van
drinkend op
gezondheid
Cor dronk op de
hunne. Toen dron
ken ze op eikaars
gezondheid en
daarna begonnen ze weer van voren af aan en
werden hoe langer hoe vroolUker Ook Frits
dronk vlijtig mee.
Zoo werden in 't geheel 20 flesschen geleegd.
ElndelUk vroeg Cor de rekening.
„Dat wordt precies 100 pop.” zei Frits.
„Prachtig.** lachte Cor. ..dan zUn we quitte.’
„Hoe zoo quitte?”
„Ik krijg toch nog 100 pop van je van ver
leden jaar
«Ja.... dat la zoo,” gaf Frits op somberen
toon toe „Dus je wou me nu heelemaal niet
betalen?”
„Del spreekt toch vanzelf
„Ook niet de helft?”
„NatuurlUk niet.”
Maar Frits liet niet los. HU bod en smeekte
en redeneerde zoo lang, totdat Cor zich elnde-
lUk liet vermurwen.
„Nou dan.” zet hU ten slotte. ..dan zal ik je
26 gulden betalen. De rest verrekenen we dan
met gesloten beurzen
„Dus dan zUn we niet quitte,” constateerde
Frits, toen hU de 25 gulden in z’n la had gelegd
„Neen. Als ik de heele honderd gulden had
gehouden, dan waren we quitte geweest
„Dat denk je maar,” lachte de caféhouder.
.Docht JU dan soms van niet?”
Frits antwoordde daarop niet direct. HU ging
veiligheidshalve achter rn toonbank staan en
zei toen:
„Maar dat ia toch zoo klaar als de dag; ik
heb die Hesachen wUn. die we allemaal leeg
gedronken hebben, eerst uit jouw winkel laten
halen en op de rekening laten zetten.”
Het was een Jongen. Plotseling hoorde Wip
hem zeggen: „Dank je wel, kleine eekhoorn,
dat je me wakker gemaakt hebt Je pluimstaart
kriebelde me zóó in m'n gezicht, dat m'n slaap
meteen weg was. Ik geloof, dat ik een heelen tUd
geslapen heb. Wat zal ik er van mün baas van
langs krUgenl”
De dag der begrafenis.... Otto. zUn vrouw
en Rosa zUn uit Weenen gekomen, om er bü
tegenwoordig te zijn Diep bedroefd, maar,
zooais Yvetta had gezegd, met opgericht hoofd,
gaan de meeste leden der familie Eltr arh*-
baar.
BegrUp mü toch niet verkeerd. Y vet tal
Alleen de bezorgdheid voor u allen dringt mü.
u dien raad te geven.
Zeker, dat begrijp Ik. Doch wü moeten
thans niet aan ons-selven denken, maar aan
den armen ouden man enaan Hardl. De
najoor is voor ons een vader, geweest en wü
zouden hem enkel door vreemden grafwaarts
laten geleiden....! Bovendien zou aan onze
afwezigheid de beteekenis kunnen worden ge
hecht. dat wU aan Hardi's schuld gelodven
Maar
Geen ..maar”, alstublieft WU mogen niet
lafhartlger zün dan Sibylle. die het zwygend
moet verdragen, dat haar eigen leerlingen haar
met den vinger nawijzen en fluisteren achter
haar rug. Moeder en Emmi weten ook heel
goed, wat er omgaat. Ik weet, dat zU er ver
schrikkelük onder lüdan. en toen zullen zU.
zooais wU allen, het recht hebben, met opgericht
hoofd de begrafenis bü te wonen
Tegen die eenvoudige en krachtige redenee-
'ng hsd Kolbried niets meer in te brenven
zitten. Bet aal dan genoeg aan zün eigen zor
gen ten aanzien van beveiliging en voedselvoor
ziening hebben. Daarom is Finland op het
oogenbllk de buitenlanders liever kwUt dan ruk
Er is stellig geen reden tot directe ongerust
heid. zeker niet tot grootere ongerustheid dan
men op het oogenbllk overal tn de wereld moet
gevoelen
Maar, aldus pater Deelen. Finland grenst
aan Rusland en bet ziet de stappen, die bet
land van Stalin tegen de kleine Baltlsche sta
ten onderneemt. Dat geeft te denken Vergeet
u ook niet, dat de beheersching van de Oost
zee voor Rusland begeerenswaardlg moet zUn
vooral nu Ruslana als gevolg van zUn bond
genootschap met Dultschland er met succes op
uit ia zich In het westen posities toe te eige
nen, die het vooral tegenover Dultschland ster
ker maken. En denkt u eens aan het oude
ideaal van Peter den Grooten. die eerr open
haven wenschte aan den Atlantlschen Oceaan.
Peter de Groote geniet de bewondering van
het huidige Rusland. z0n idealen zUn niet dood
Nu is de afstand tusschen Rusland en de At
lantische kust van Europa nog ver. maar oe
weg dasrhe-” v~--
voltrokken. ZU heeft niet veel opalen gebaard,
maar men is van lieverlede steeds meer mili
tairen gaan zien. Kort geleden was ik in een
grensplaats aan den weg tusschen Helsingfors
en Leningrad. Het wemelde er van militairen
Verder is alles kalm. Men wacht af en men
weet, dat er niet veel anders op zit Het is een
was *n idee! Men moest trachten, dien man te
winnen voor Hardt.
En
Ineens zag hy tusschen struiken iels
eigenaardigs OnbeweegiUk stil en stUf lag er
iets donkers tusschen het groen. Wip sloop
naderbij.... maar bleef op het zelfde oogenbllk
van schrik stokstUf staan. Het vreemde weaen
op den grond begon zich te beweren
schuld.
De hoofdonderwijzer ha< den notaris ver
teld. dat zelfs de schoo*inderen. die altud
zeer gehecht waren geweest aan Sibylle Eltz.
partu hadden gekozen; «enigen hadden reeds
een onbetamelUke houding tegenover de vroe
ger zoo beminde onderwUzeres aangenomen.
Daarom had de hoofdonderwUzer Juffrouw
Eltz. die hU in elk opzicht hoogschatte, aange
raden. voor eenlgen tijd verlof te nemen; maar
dat voorstel had zU van de hand geweaen.
Ook Kolbried. die zich de smart van het
meisje, dat hU helmelUk liefhad, hevig aan
trok. raadde nu Sibylle dringend aan. ■'verlof te
nemen. Maar hü kreeg hetzelfde antwoord als
de hoofdonderwUzer: ..Neen, dat zou laf zUn!
Ik voel mU trouwens sterk genoeg om de be
proeving te dragen."
Kolbried bewonderde dit besluit; doch het
maakte hem ook ongerust, want hu vreesde, dat
Sibylle haar uithoudingsvermogen overschatte,
dat de last der beproeving op den duur te
-waar voor haar zou bluken.
Hoe zou een ontwikkeld hoog en edel den-
De twee gevallen van oplichting zUn van Let
soort, dat in de strafkamers van rechtbanken en
gerechtshoven in den lande herhaaldelUk wordt
behandeld: „kleingoed”
Hqt eerste geval betreft de oplichting ten na-
deele van juffrouw Toni M„ een OostenrUkschc
dame, die echter reeds gerulmen tyd in Neder
land vertoefde.
ZU had kennis gemaakt met WreszynsKi en
hem verteld, dat drie harer naaste familieleden
die te Weengg^ Wetend A>,* gaOïVl^ naar Amerika
trilden emlgreeren.
Wreszynski, die in den breede over zUn rela
ties had verteld en zich bovendien voor Argen-
tUnsch consul uitgaf, zou dit wel even in orde
maken. Maar er was veel geld voor noodig
en zoo wist hU haar te bewegen hem f 4.000 te
geven.
In de tweede plaats zou hU den koopman P
F. H. hebben opgelicht voor f 8.000. Deze uian
Was bU W. In dienst getreden als secretaris.
Wreszynski deed een verhaal over een tip uit
Zweden. HU sou 150 procent winst kunnen ma
ken. Ook vertelde hU van zUn relaties met de
Amsterdamsche Bank. Als bewUs toonde nij een
stuk, waarin hem 120.000 pond sterling werd
beloofd, wanneer hU zou slagen in het deblok-
keeren van een groot aantal vorderingen op
Dultsche e. a. crediteuren. De koopman secre
taris Het zich bepraten en nam in de ..Zweed-
sche affaire” deel met f 8.000.
In eerste instanti> ontkende W. belde
lichtingen.
President van het gerechtshof was mr. Joh.
M. Jolles, procureur-generaal mr. J. Versteeg.
Als verdedigers traden op mr. Th. Muller
Massis en mr. F. Mannhelmer.
Het O. M. had acht getuigen A charge opge
roepen. Het bleek echter dat de hoofdgetuige
M niet was verschenen, omdat zU in een sana
torium vertoeft.
Als eerste getuige hoorde het Hof hoofdin-
specteur R. Stoett. chef van de vreemdelingen
politie. Deze verklaarde, dat verdachte eenige
malen op zUn bureau was geweest voor de ver
lenging van de verbluf vergunning Den eersten
keer was de heer mr. Van Nlerop, directeur van
de Amsterdamsche Bank, meegekomen, die had
gezegd, dat het een zakenbelang was. dat verd.
in het land bleef.
Vervolgens kwamen de getuigen A charge aan
de beurt.
De eerste die voor het hekje kwam was de
koopman-secretaris. HU vertelde hoe hU zich
had laten bepraten om f8.000 af te geven. Deze
getuige had verdachte leeren kennen in een
groot hotel In de binnenstad. Daar bracht hU
Toni M in aanraking met Wreszynski. Toni
had hem verteld, dat zU Amerlkaansche vioa
voor de passen van haar familieleden wilde
hebben. Wreszynski had tegen getuige gezegd,
dat hU den Amerikaanschen consul goed
kende.
Pres.: En wie was die Amerlkaansche consul,
die vriend van u?
kend meisje de overwinning kunnen behalen
op domheid en ruwheid!
Maar op grond van wat hem hier en daar
ter oore kwam, smeekte hU Yvetta want sinds
de arrestatie van haar broer vertegenwoor
digde zu voor de buitenwereld energiek en
dapper der familie. althans niet de begrafenis
bU te wonen Men kon niet weten, tot welke
buitensporigheden het volk, diep verontwaar
digd over den laffen moord, zich kon laten ver
leiden, zelfs bU een open graf
Hoewel münheer Winkler weinig rechtstreek-
.zche betrekkingen met de bevolking onderhield,
was hU zeer populair geweest, want voor al de
liefdadigheldslnatelllngen der gemeente had hU
zich een mild weldoener getoond; nooit had een
arme vruchteloos aan zUn deur geklopt en ook
voor de gemeente Vriebusweller had hü menige
bUdrage geschonken
ZUn dood was dus voor velen een .verlies
En alleen reds om der wille vanmevrouw Eltz
en Emmi moest men liever alle onaangenaam
heden vermUden
Maar Yvetta onderbrak eenlgszins geraakt
de welgemeende raadgevingen van den notaris
ZU keek hem in *t gezicht en zei met nadruk:
Münheer de notaris, ik heb u tot dusverre
voor een echt en trouw vriend van onze
familie gehouden; maar wil t m(j niet al te
kwalük nemen uw raad, laf thuis te blüven
zitten, inplaats van. zooais de plichthet Ons
gebiedt, den goeden ouden man. die zooveel
voor ons heeft gedaan, naar zün laatste rust
plaats te vergezellen neen, dat la niet de
raad van een vriend.
ZUWtRt RIETSUIKfRSIROOP
IN FRAAIE BUSSEN
VAN - 1 en 2'/> K G. NETTO
den
ontlast te zien van die verschrtkkelüke en ont-
eerende verdenking
Silas Hempel glimlachte.
Als u mU kende, zei hü. zoudt u we
ten. dat in zulke aangelegenheden t geld
voor mü geen rol speelt Ik ben niet heele
maal zonder vermogen en beoefen mün beroep
uit liefhebberU. Wanneer een zaak m|j niet
interesseert, belast ik er mu niet mee, al wor
den mü mlllioenen aangeboden. Daarentegen
Interesseert zy mü. dan neem ik ze aan. al weet
ik vooruit, dat zelfs mün kosten mü niet zul
len worden vergoed. De zaak waarover u mü
komt spreken, vind Ik Interessant: ik weiger
dus niet
Otto en Rosa wilden hem danken voor die
bereidwilligheid, doch hü maakte een afwü-
zend gebaar en liet hen niet aan 't woord
komen.
Dankt mü niet, zei hü. voordat Ik succes
heb gehad En dat Is nog heelemaal niet zeker
De zaak Hjkt me erg duister en ingewikkeld
Voorts weet ik niet, of mü de noodlge tüd
voor mün opsporingen zal overblüven; deze
OSLO. 28 Sept. (Reuter) Donderdag >s het
Zweedache schip „NÜland”. dat 3325 ton mret,
nabü Stavanger voor de Noorsche kust gezon
ken. Vermoedelük Is het schip door een duik
boot tot zinken gebracht. De uit 29 personen
bestaande bemanning is gered.
Volgens een mededeeling van de Noorsche
admiraliteit heeft men gezien, dat de Nyland
stopgezet werd Eqn half uur later volgde een
ontploffing. De uit 29 koppen bestaande be
manning Is naar Stavanger gebracht door een
Noorsche torpedoboot
Een ander bericht zegt, dai Dultsche treilers
langs ^de reddingsbooten, die vol manschappen
zaten, voeren, zonder eenigerle! acht op hen te
slaan Leden der bemanning verklaren volgens
een telegram uit Oslo, dat hun schip door een
Dultsche duikboot tot zinker, is gebracht.
Het Amsterdamsche Gerechtshof
handelde Donderdag onder groote
langstelling, vooral van de zUde
de ball*, de strafzaak tegen den
temationalen financier Wreszynski,
door den officier van justitie een internatio
nale misdadiger was genoemd, wiens prac-
tUken niet voor die van Stavisky onderdoen.
BU de behandeling voor de rechtbank op
13 April jX vorderde het OM. de maximum
straf voor oplichting, n.l. vier jaar gevan
genisstraf. De rechtbank weee conform de
zen hoogen elsch vonnis, doch bracht twee
maanden voorloopige hechtenis tn minde
ring.
Wreszynski, een Pool van geboorte, stond te
recht, wegens twee gevallen van oplichting Tot
voor korten tUd was hU woonachtig te Los An
geles, doch sedert November van het vorige Jaar
bevindt hü zich in het Huls van Bewaring te
Amsterdam.
ZUn arrestatie in een der deftigste Amster-
damsche hotels deed indertüd veel stof op
waaien, niet omdat de beide oplichtingen waar
voor hü thans in beroep terecht staat, zoo bU-
zonder belangrük zün, maar omdat Wreszynski
in de flnancleele wereld vele jaren een zekere
rol heeft 'gespeeld, niet altüd tot genoegen van
de regeeringen der landen, waar hü vertoelde.
zoodat hU herhaaldelUk uitgewezen werd. Hü
verrichtte als compagnon van. kolonel Noiris,
een Engelsch financier, of als diens lasthebber
bankzaken, die voomamelük bestonden uit
deblokkeeren van vorderingen op crediteuren
in landen met een beperkt betalingsverkeer.
Een paar jaar geleden wu Norris een figuur
om welke een geheimzinnig waas hangt, gewik
keld In een geruchtmakende procedure met het
Unllever-concern over t deblóREeeren van vor
deringen. Het proces werd te ParUs gevoerd en
eindigde doo» een schikking. De Unilever maak
te deel uit van een pool, een combinatie van
crediteuren, waarin ook de Amsterdamsche
Bank was vertegenwoordigd. De Unilever trad
uit de pool, waarvoor Norris «n Wreszynski
bleven optreden, zeer tot nadeel van de Am
sterdamsche Bank, die voor mlllioenen schade
leed. Een vervolging van W. voor deze bena-
deeling van de Amsterdamsche Bank was uit
technlsch-juridlsche overwegingen niet mo-
geljjk.
nu stonden zü vóór den detective en
smeekten hem. hen te helpen om hun broer te
redden en de sporen van den echten dader te
zoeken; wsnt sporen had hü zeker achterge
laten
WU zün niet rük. münheer Hempel, zei
tenslotte Otto Eltz; maar tegen ontberingen
zien we niet op en onzen laatsten stuiver zou-
wü er voor over hebben om onzen broer
Vroeg in den namiddag van den volgenden
dag had de begrafenis van den heer Winkler
alaats en bUna geheel Vriebusweller woonde
leze bU-
Kolbried had de dames Eltz dringend aange-
-a'ien. thuis te blüven. Hü vreesde, zeker niet
onrechte, dat degenen, die aan Hardi's
zullen waarschijnlijk vrü lang duren en t zou
kunnen gebeuren, dat Ik er by den aanvang van
t proces niet mee klaar was.
Dat zou verschrikkelijk zün!
Het woord „verschrikkelük” zou slechts
dAn op zUn plaats zün. als *t mü niet gelukte,
een ander spoor te vinden, zei Hempel zeer
ernstig. Maar *t Is nutteloos, nu daarover te
spreken Geef mü liever den naam van iemand,
tot wien Ik mü te Vriebusweller in vol vertrou
wen kan wenden. Ingeval ik inlichtingen noodig
heb. Liever een man dan een vrouw. Want
vrouwen zün weliswaar snel van begrip maar
zien al té dikwüls het essentieele over het
hoofd.
Wend u tot notaris Kolbried. een vriend
van oom Winkler en zeer Intiem met onze
familie Bovendien wordt Kolbried door *t ambt
dat hü bekleedt, beter dan de meeste anderen
in staat gesteld om u een julsten kUk op feiten
en omstandigheden te geven.
Goed, dank u Verder moeten wü alles aan
de toekomst overlaten. In geval dat ik een
spoor ontdek. ontvangt u onmiddellük be
richt
Op verzoek van de verdediging werd de
zaak geschorst om eenige vraagpunten
voor te leggen aan Toni M„ die wegens
ernstige ziekte niet ter zitting kan ver
schonen
Cor en Frits waren vrienden. Cor had een
kruldenlers-comestlblcszaak en Frits had een
café. Frits kocht Al z’n koffie, thee. ham. rook-
vleeach. slaolie en de reet bü Cor en als Cor
trek had in een glas bier of een borrel, dan trok
hü naar Frits Hier had dus een verstandige
wisselwerking plaats en zoo bleven «e goede
vrienden.
De tUden echter werden hoe langer hoe slech
ter Frits kreeg veel te weinig klanten In z’n
café en Cor kreeg er veel te weinig in z’n winkel
„1 Gaat verschrikkelük slecht,” klaagde Cor
tegen Frits „JU koopt tegenwoordig opk niets
■neer bü me. Heb je niets noodig?”
„Nóódlg heb ik genoeg,” zei Frits.
„Waarom haal je dan niets meer bü me?’
„Eenvoudig, omdat ik momenteel slecht In
m'n geld zit.”
.Dat komt er niet op aan,” zal Cor weer, die
wist, dat veel van z’n artikelen aan bederf on
derhevig waren „Ik geef je graag crediet.”
Toen hü dit hoorde, ging Frits aan 1 bestellen.
HU kocht van alles en 'van alles een aardige
hoeveelheidkoffie, chocola, kaas, biscuits, kren
ten. theelichtjes, ingemaakte vruchten, limo
nade enz. t Was samen op den kop af voor
100 pop.
„En wanneer moet ik je betalen?" vroeg hü
aan z’n vriend.
„Als *t je gelegen komt."
Maar 't bleek Frits In zeqr langen tüd niet
gelegen te komen. Drie maanden gingen voorbü
en 't kwam hem nóg niet gelegen; zes maan
den en nog kwam ’t hem niet gelegen, een jaar
en nog was 1 hem niet gelegen gekomen.
Cor had geduldig gewacht, maar op den duur
werd t hem toch te machtig. Eerst begon hü
zachte wenken te geven en toen harde. HU
- maande, eerst schertsend, toen vriendelük. toen
°P,J,erkelWke kalmte |g beleefd, daarna zakelük en eindelük scherp,
scherper en heel scherp. Frits zei echter kalm,
dat hü niet betalen kón.
„Wanneer dan wél?” vroeg de woedende Cor.
„Misschien morgen, misschien overmorgen,
misschien over een jaar. t Is een slechte tüd,
dat weet je zoo goed als Ik. Maar zeg eens. heb
JU self soms geen schulden?”
„Natuurlük heb ik die!”
..Nou danl Dan weet je zelf, wat 't is. als je
betalen wilt, maar niet kunt en als ze ‘t je dan
nog op den koop toe voortdurend lastig maken.
Iemand, die zelf schuden heeft, moest zich
schamen, dat hü een ander maant.”
Cor zat er mee Hü dacht er niet aan. het
peetje af te schrijven. Hü wist er niets beters
inder
daad een belangrük bedrag in ’Engeland tegoed.
We hebben de afrekening zelfs gezien.
Het getuigenverhoor was hiermede ten einde
1 en de griffier las de verklaringen ven Toni
M. voor.
Bü het slotverhoor wilde de president nog
weten, hoe verd. aan het geld is gekomen om
zün schulden te betalen.
Verd.; Van „Melan”
Pres.: Waarmede kunt u dat bewüzen
Verdachte legde een uitvoerige memorie over
aan het hof, maar bewüsstukken waren er
niet bü.
Het hof ging naar aanleiding van deze kwes
tie en om te bespreken of de niet verschenen
getuigen alsnog moeten worden gehoord,
raadkamer.
Na heropening der zitting werd eerst
Amsterdamsche juwelier gehoord, die Inmid
dels was komen opdagen.
„Consul Wreszynski” had in October 1937
een ring bü hem gekocht. Een Jaar later kwam
uit Finland vertrokken. Hü kreeg met nog
andere Nederlanders, waaronder verschei
dene priesters, die in Finland verblüven, de
aanzegging, dat het raadzaam was. zoo men
in geval van moeilükheden Finland wilde
verlaten, dit thans te doen, nu er nog ver
bindingen met X buitenland bestaan. Over
eenlgen tüd zün er misschien geen verbin
dingen meer. Het kan nog weken duren,
misschien Ook maanden, het kan ook een
kwestie vaa heel korten duur zün. Men
weet het nipt In deze onzekere tijden. Men
kan alleen in Finland rekening houden met
onaangename evelttuallteiten en zorgen, dat
men op alles voorbereid is. Alle Nederlan
ders. die In Finland gevestigd zün, hebben
reeds de waarschuwing ontvangen, dat zü
binnenkort weUlcht de aanzegging zullen
krjfcen het lante verlaten. De Eogelscben
hebben dezé aanzegglng reeds' ontvangen en
Maken zich gerêed 'te evaoueeren Neder-
landers, die zonder al te groote bezwaren
weg konden, zijn reeds vertrokken, als pater
Deelen: anderen zullen waarschijnlijk vol
gen.
Rosa woonde bü Otto en diens vrouw
Belden waren werkzaam op dezelfde bank.
Op den weg daarheen beraadslaagden zü- Otto
was van meenlng. dat het oogenbllk om zich
tot een advocaat te wenden nog niet gekomen
was. In leder geval, zei hü. moest men een te
Oraz gevestigd verdediger kiezen, want In die
stad zou het proces worden gevoerd. Otto zou
de noodige informaties inwinnen.
het daarmede eens. Trots alle
waren beiden vast van Hard Is
volkomen onschuld overtuigd. Maar welke
advocaat zou tüd genoeg hebben om zich in vol
doende mate aan de zaak te wüden?
Plotseling herinnerde Rosa zich het schitte
rend succes van den wüdvermaarden Silas
Hempel In een uiterst raadaelachtigen Juwee-
lendlefstal. gepleegd ten nadeele van een fami
lie, met welke zü vriendschapsbetrekkingen
cndrt-hleld.
Ook Otto herinnerde zich het geval. Ja, dat
Verdachte beweerde vet volgens, dat hü
eenige dagen later aan Toni M de 4000 had
teruggegeven maar even later had se hem het
geheele bedrag weer ter hano gesteld tegen een
kwitantie, waarop stond, dat ze het geld terug
zou krügen. als de visa niet In orde kwamen
De procureur-generaal mr. Versteeg verzocht
voorlezing van een stuk, dat zich In het dos
sier bevindt. Dit stuk beeft niet direct betrek
king op de tenlaste gelegde oplichtingen, doch
op verd.’s relatie met de Amsterdamsche Bank.
Inmiddels was weer een getuige verschenen,
die verklaringen aflegde over groote verterin
gen door verdachte.
vreeselüke tüd.
Pater Deelen denkt daarbü ongetwüfeld aan
zün werk, dart hü in den steek heeft moeten
laten. Hü was rector van Amerlkaansche zus-'
ters In Helsingfors, die daarheen gekomen wa
ren om ér een Engelsch college te stichten
Daarvóór was pater Deelen pastoor In Viborg
Hü studeerde eerst aan het Oostersche Insti
tuut In Rome om zich voor het bereiden op
missioneeringswerk in Rusland. Zün werk is
voorloopig afgebroken Thans Is pater Deelen
via zün familie in Amsterdam en vla Italië
op weg naar Noord-Amerika In Itallé hoopt
hü rich aan boord van de Rex te voegen bü de
Amerlkaansche zusters, die naar haar vader
land terugkeeren. In de Vereenlgde Staten zal
pater Deelen trachten ueldelüken en moreelen
steun te verkrügen ten bate van t apostolische
vicariaat in Finland, dat onder leiding van
onzen landgenoot Z H Exc. Mgr Kobbe moel-
lüke tüden tegemoet zal gaan. Zal het waar
heid worden, wat men elkaar in Finland ver
telt? Zullen de Russen komen? God moge het
verhoeden.
