De economische maatregelen
^Lusteloos?
SOLDATEN EN BURGERS
van
Rantsoeneering
oliën
VERKOOPT U
RUKSBUREAU VOOR WOL
EN LOMPEN
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1939
Industrie
Prysopdryving
THEEPRIJS VERHOOGD
Ministerieele nota
STEUN AAN TUINDERS
OUD-MINISTER GOSELING
UIT DE STAATSCOURANT
aan
Staten-Generaal
Het publiek verleent
volledige medewerking
Schriftelijke opleiding
tot verkeersvlieger
Het heeft geen nut rogge
vast te houden
n den strijd togen het communisme
is sociale rechtvaardigheid het sterk
ste wapen.
VERKOOP- EN VERVOER-
VERBOD VAN CEMENT
VERVOER VAN MILITAIRE
VERLOFGANGERS
V isschery
Zij bevat een voor U interes
sante bespreking van de ver-
koopehulpmiddelen, die voor
technische artikelen worden
gebruikt.
Wyziging indtl
smeerolie en
Hamster bepalingen
Wanneer U artikelen verkoopt
die op kantoren worden ge
bruikt, schrijf- en rekenma
chines, stalen meubelen etc.
etc. stelt U stellig belang in
de zoojuist verschenen publi
catie:
tiodemproductie
Levensmiddelen-distributie
Zeescheepvaart
Het Centraal Bureau voor
Courantenpubliciteit van de
Nederlandsche Dagbladpers
(„Cebuco”) Dam 2A, Amster-
dam-C., Telefoon 43045, of de
administratie van dit blad
zendt U deze lezenswaardige
brochure op aanvraag gratis
toe.
Leeraar
eschikkingen van
donkere olie
Staatsverzekering tegen molest
Voedselvoorziening
Sectie voor wol en sectie
voor lompen
aan kantoren?
af geleverde
verkregen
Voorloopig niet in de Tweede
Kamer?
Mr. M. P. L. Steenberghe
Minister van Economische Zaken
de
het
alsnog in beraad te moeten houden.
Het tijdstip, waarop mr. Goseling tusschentyds
in de Tweede Kamer zal terugkeeren, staat dus
nog niet vast.
De werkzaamheden ten opzichte van de vis-
scherfj zijn in de eerste plaats er op gericht, het
wederuitvaren van de vlsschersvloot, welke thans
neg grootendeels is stilgelegd, te bevorderen. In
middels lijn maatregelen getroffen, om den op
varenden. eigenaars en reeders van visschers-
vaartulgen een zoo ruim mogelyke voorlichting
inzake het mijnengevaar te geven, waarbij de
o
De minister van Economische Zaken heeft
aan de beide Kamers der Staten-Generaal
een nota doen toekomen betreffende de tot
medio September genomen buitengewone
maatregelen op economisch gebied.
Wij ontleenen daaraan het volgende:
Nederlandsche visscherycentrale nauw contact
houdt met het bureau seeverkeer, resaortee-
rende onder het departement van Defensie.
De mogelijkheid van verzekering Ingevolge de
zee- en luchtvaartverzekerlngswet 193# ia in het
algemeen ook voor visscheravaartuigen openge
steld Het verbod tot uit voer en overdracht van
schepen ingevolge de wet behoud scheepsruimte
1939 is eveneens op zee- en kustvisschersvaartul-
gen van toepassing.
Gedurende den tijd, dat de Nederfhndsche
vloot niet in de behoefte voorziet, is de invoer-
mogeiykheld verruimd.
In dit verband kan met waardeering de
groote mate van medewerking worden ge
constateerd. die van alle lagen der bevol
king werd ondervonden by het Invoeren
van maatregelen, die de vrijheid van het
economisch leven allerwegen beperken. De
minister wenscht speciaal zijn voldoening te
uiten over het feit, dat ditmaal in tegen
stelling tot 1914, verschijnselen van paniek
geheel zijn achterwege gebleven en dat het
publiek, door in het algemeen ten volle zijn
medewerking te verleenen aan de door de
regeerlng uitgevaardigde maatregelen, de
effectiviteit der prijsopdrijvings- en ham-
sterverboden verzekerd heeft.
hen, die als
bouw zyn w
landache Gro
dag der uitki
bedrijf alsnof
verleend to
i i tós ooo T
In vorige jaren organiseerde de K. L. M. een
cursus om militaire vliegers in de gelegenheid
te stellen zich te bekwamen voor het bewijs
van geschiktheid als verkeersvlieger.
Voor den nieuwen cursus, welke in normale
omstandigheden nu zou zijn aangevangen, had
den zich reeds verschillenden opgegeven. Het
spreekt echter vanzelf, dat de mobilisatie de
uitvoering hiervan onmogelijk maakt. De mili
taire vliegers blijven allen in actleven dienst.
Moe en si gemat thuisgekomen 7
Neem vlug een AKK EITJE" I
U is dan spoedig weer frisch
en til, als door oen wondert
De minister tan Economische Zaken heeft
bepaald, dat uit het Landbouw-crislsfonds aan
teler van gewassen van den tuln-
ingesloten by de stichting Neder-
enten- en Fruitcentrale en cp den
eeriiig geacht kunnen worden hun
J uit te oefenen, steun zal worden
a een bedrag van ten hoogde
Toch heeft 4e K. L M. gemeend maat
regelen te moeten nemen om. soodra een
uitbreiding van het luchtverkeer weer mo-
gelijk Is. een voldoende aantal verkeersvlie
gers beschikbaar te hebben. Daarom werd
dezer dagen besloten om speciaal voor mi
litaire vliegers een sehrif teiyken cursus
voor verkeersvlieger te organloeeren.
Verschillende K. L. M.-piloten, die thans in
militairen dienst zyn geroepen, zegden reeds
toe, dat zy gaarne bereid zyn om dezen winter
den cursisten, die zich tn hetzelfde garnizoen
bevinden, leiding te geven bij hun studie.
De minister is er zich ten volle van bewust,
dat vrijwel alle bedrijfstakken als gevolg van de
buitengewone omstandigheden en de op grond
daarvan noodzakelijk getroffen maatregelen,
voor groote moeilijkheden zijn geplaatst. Zijn
streven is er vanzelfsprekend op gericht,
zooveel mogelijk de moeilijkheden te verlichten,
doch men zal begrijpen, dat het niet mogelijk
is. terstond op alle individueele wenschen.
verzoeken, enz. in te gaan.
Het behoeft geen betoog, dat het ambtelijk
apparaat door den toevloed van werkzaam
heden. de plotselinge reorganisatie en de ver
nieuwing van personeel, onder grooten druk is
geplaatst, temeer daar de normale werkzaam
heden, zij het dan tot het strikt noodzakelijke
beperkt, eveneens voortgang moeten hebben.
Dientengevolge is in de afdoening van sommige
zaken eenige onvermijdelijke achterstand ont
staan. Het streven van den minister is er ech
ter op gericht een normaal functionneeren van
den dienst te verzekeren.
Hamsteren kwam reeds voor bjj de spanning
in het najaar van 1938 en in het voorjaar van
1939. Op grond van deze ervaringen is toen de
«ettelijke regeling getroffen, waarbij de minis
ter hamsterartikelen kan aanwijzen, waarvan
de inkoop slechts op de voorgeschreven wijze
kan geschieden^
Nadat Maandag 28 Augustus tot de mobilisa
tie van onze weermacht was besloten, werd nog
dienzelfden avond voor levensmiddelen, welke
zich voor opslag leenen. schoonmaakartikelen
en eenvoudige genotsmiddelen, zooals thee en
koffie, een hamsterverbod uitgevaardigd. Het
resultaat van dezen maatregel is zeer bevredi
gend geweest, zoodat. toen de rust was terug
gekeerd en voor hamsteren op groote schaal
niet meer behoefde te worden gevreesd, het in
gevoerde contrólesysteem kon worden opgehe-
De tijdsomstandigheden, welke beperking en
zelfs afsnijding van den invoer van bodempro-
ducten mede kunnen brengen, maken het noo-
dlg de voedselproductie voor mensch en dier in
bepaalde banen te leiden.
In de eerste plaats zal het streven erop gericht
moeten zijn, de teelt van die gewassen te stimu-
leeren. welke niet in voldoende mate warden
voortgebracht om de blnnenlandsche consumptie
te dekken, b.v. tarwe.
Ten aanzien van de productie van ’veevoeder
Terstond na het Intreden van de mobilisatie
werd een aanvang gemaakt met de algeheele
reorganisatie van de afdeellng Nijverheid van
het departement van Economische Zaken, ten
einde haar In staat te stellen evenals in vredes
tijd coördineerend op te treden ten aanzien van
de regeerlngsbemoelingen met de industrie. Deze
reorganisatie van den Internen dienst werd in
hooge mate vergemakkelijkt, doordat reeds ge-
rulmen tijd geleden binnen het kader van het
bureau Economische Verdedigingsvoorberelding
kern-bureaux waren gevormd voor verschillen
de belangrijke bedrijfstakken In Nederland.
Tevens werd een nieuwe externe organisatie
gecreëerd in den vorm van een groot aantal
rlfksbureaux. leder belast met de zorg voor een
bepaalden industrietak.
Het rljksbureau voor voedselvoorziening con
troleert de prijsvorming van landixAjwproducten.
de afdeellng nijverheid oefent dezelfde functie
uit ten aanzien van industrieele artikelen «zoo
wel bij producten hier te lande geproduceerd als
bjj import», terwijl het centraal distributiekan
toor toezicht uitoefent op de prijsopzetting in
den detailhandel. Op deze wijze is een complex
van maatregelen tot stand gekomen, dat de
regeerlng in staat stelt de prijsvorming in alle,
geledingen der volkshuishouding zooveel moge
lyk te beheerschen.
zal de actie van den landbouwvoorllchtings-
dienst, welke reeds Jaren gaat in de richting
van eigen veevoederbouw en van rationaliseering
van het gebruik der weilanden, krachtig worden
voortgezet. Daarnaast kan het wenschelyk zijn
tn het bijzonder die gewassen te verbouwen,
welke eventueel zouden kunnen dienen als ruil
object met het buitenland voor goederen, die
hier te lande onvoldoende worden geproduceerd
en waaraan niettemin behoefte bestaat.
Ten einde met de uitvoering van dit program
ma een begin te kunnen maken, zal de mogelijk
heid worden geopend teeltgeboden en -verboden
uit te vaardigen en scheuring van grasland te
gelasten. De veeteelt zal voorshands beheerscht
blijven door de bestaande wettelijke regelingen
Volgens de Telegraaf heeft de regeerlng
goedgekeurd, dat de kleinhandelsprijzen voor
thee met Ingang van heden met 2 cent per ons
worden verhoogd. Als reden voor deze prjjsver-
hooging wordt opgegeven, dat reeds dadelijk na
het uitbreken van den oorlog de zeevrachtta-
rieven en de molest-premlën sterk opgeloopen
zijn.
Voor de uitvoering van de zeeschepenvorde-
rlngswet 1939 en de wet behoud scheepsruimte
1939 werd Ingesteld een ryksbureau voor zee
scheepvaart, ressorteerende onder de directie
van handel en nijverheid van het departement
van Economische Zaken.
Aangezien voorshands geen aanleiding be
staat. een tekort aan scheepsruimte te ver
wachten. werd voorloopig als richtsnoer aange
nomen. dat niet op groote schaal tot vordering
van zeeschepen zal worden overgegaan. Deze
gedragslijn zal echter onmiddeliyk worden her
zien. zoodra de loop der vr^htprijzen daartoe
aanleiding gaat ge’»"
departement van Economische
straat 24 Den Haag en
koophandel en fabrieken.
calé- en restaurantbedrijf zal
mogelijk intact worden gelaten.
leer iedereen in het bezit is van een dis-
trlbutle-stamkaart zullen op vertoon van deze
kaart de bonboeken worden uitgereikt. De bon
nen dragen slechts nummers; de bedoeling is,
dat te voren bekend wordt gemaakt, dat op een
bepaald nummer een bepaald artikel te verkrij
gen is. Voor brood zullen bij eventueele distri
butie afzonderlijke bonboeken worden verstrekt,
omdat deze bonnen eiken dag gebruikt moeten
worden.
De winkeliers ontvangen de bonnen van het
publiek. Zd moeten deze opplakken en inleve-
ren bij deelgemeente die ze opzendt naar het
centraal distributiekantoor (O. D. K.k Deze ge
gevens worden op de boekhoudmachines ver
werkt waarna de winkeliers overeenkomstig de
ingeleverde bonnen bestelbiljetten krijgen,
waarop zij bjj hun grossier of fabrikant nieu
we goederen voor de volgende distrlbutieperio-
de kunnen bestellen. In afwijking van het bo
venstaande zijn voor den eersten keer de win
keliers. die aan de distributie deelnemen, op
geroepen om op enquête-formulleren aan te
geven, wat hun gemiddelde omzet en voorraad
is. Op dit oogenbllk worden deze enquéte-for-
muheren verwerkt en worden alle winkeliers
ingeschreven. Wanneer deze gegevens verwerk*
zjjn, kan zoo noodig met de eigenlijke distrib”
tie een aanvang worden gemaakt.
Voor het tijdvak van 1 October 193» tot I
October 1940 is benoemd tot tydelyk leeraar
aan de Rykslandbouwwinterschool te Schagen.
Ir W. T, Rinsema aldaar.
Tydelyk is benoemd tot leerares aan de R.
HBS. te Deventer mej. R. Ypma, wonende te
Deventer.
Aan de R.H.B.S. te Assen is wederom tijde-
lijk benoemd tot leeraar T. Homan en zijn tljde
lljk benoemd tot leerares mej. W. J. H de Kei
ser. wonende te Bloemendaal en tot leeraar r,
Udema, wonende te Etaimen.
Nu de vrachten en assurantiepremién stijgen
en sommige goederen en grondstoffen schaarsch
worden, kan in bepaalde gevallen een verhoo-
ging van den prijs niet uitblijven. De wet stelt
prijsopdrijving strafbaar en voortdurend wordt
gezocht naar de juiste scheidslijn tussehen .ge
motiveerde prysverhooging en strafbare prijs
opdrijving. Hierbij wordt als richtsnoer aange
nomen. dat iedere verhooging van prijzen boven
het peil, dat gold In de maand Augustus 1939.
prijsopdrijving is. tenzij deze verhooging door
aantoonbare verhooging van den kostprijs ge
motiveerd is. Ongetwijfeld zijn aan dezen regel
bezwaren verbonden, welke veelal grooter wor
den, naarmate de huidige omstandigheden lan
ger duren, doch de gevaren, welke zouden ont
staan bij een ongecontroleerde prijsbeweging
maken het niettemin noodzakelyk dit richtsnoer
te volgen. Juist in deze eerste dagen van onze
kerheid en onrust wordt alles gedaan wat mo-
gelljk is om de prijsstijgingen binnen de bed
dingen te houden en de onrust bij den handel,
de nijverheid en het publiek zooveel mogelijk
te voorkomen. De minister is echter bereid met
inachtneming van bovenstaand beginsel zooveel
mogellik aan hoogergenoemde bezwaren tege
moet te komen. Om te voorkomen, dat schade
geleden wordt, o.a. tengevolge van verkoop van
hetzelfde artikel tegen versctiillende prijzen,
zal de minister tot hem gerichte verzoeken om
dit bezwaar te ondervangen, onderzoeken en
voor de daarvoor in aanmerking komende arti
kelen of groepen van artikelen een billijke rege
ling treffen.
Verder Is het mogejyk. gebruik makende
van artikel 3 van de prijsopdrijvings- en ham-
sterwet 1939, maximum-pryzen vast te stellen
Naar wij vernemen heeft het lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal. mr. J. H.
van Maarseveen, in verband met het aftreden
van mr. C. Ooseling als minister van Justitie,
zijn zetel bjj den aanvang van het nieuwe zit
tingsjaar ter beschikking gesteld.
Mr. Goseling heeft met groote waardeering
kennis genomen van dit aanbod, doch gemeend
In de huidige omstandigheden, mede in verband
ven. Mocht zulks evenwel noodig blijken, dan
kunnen de controlemaatregelen onmiddeliyk
wederom worden Ingesteld.
De minister van Economische Zaken maakt
bekend, dat hy by beschikking van 27 Septem
ber 1939 is overgegaan tot omzetting van net
Ryksbureau voor wol In een ryksbureau voor
wol en lompen, dat gevestigd is te Tilburg,
Willem II-straat 4749. Het bureau Is onder
verdeeld in twee secties, nJ. een sectie voor wol
en een sectie voer lompen, onderscheldenlyk in
gesteld by de wolbeschikking 1939 no. 2 en de
lompenbeschikking 1939 no. 1.
Tot directeur van het Ryksbureau voor wol
en lompen is benoemd mr. B. J M van Spaen-
donek, tot adjunct-directeur mr. J. B. G M.
Peters. Verzoeken om inschryving. gericht tot
den directeur van het ryksbureau voor wol.
worden geacht te zyn gericht tot den directeur
van het Ryksbureau voor wol en. lompen en be
hoeven derhalve niet te worden herhaald.
Inlichtingen kunnen worden ingewonnen by
de afdeellng economische voorlichting van het
£aken, Rfjn-
by de Kamers van
De minister van Economische Zaken heeft
kort geleden den pRjs. welken de boeren by in
levering van hun rogge in 1939 ontvangen, be
paald op f 8 per 100 Kg., zynde de prys, die
aanvankelyk eerst per half December in uit
zicht was gesteld. Het schynt, dat er landbou
wers zyn, die er de voorkeur aan geven hun
rogge vast te houden in de hoop, dat de mi
nister een hoogeren prijs zal bepalen. Voor deze
handeling Is geen enkele reden aanwezig. De
minister acht den prijs der rogge In de huidige
omstandigheden Juist. Zou in den loop van het
jaar 1939/40 vóór 1 April door thans nog niet
te voorziene omstandigheden een nieuwe prijs-
verhooging noodig biyken. dan zal deze ver
hooging uiteraard ook nog worden uitgekeerd
aan hen, die hun rogge reeds hebben ingele
verd. Een vasthouden van de rogge, in de hoop
er een hoogeren prys voor te verkrygen dan
thans is vastgesteld, is dus volkomen over
bodig.
Ten aanzien van het vervoer van militaire
verlofgangers is naar wy van officleele zijde
vernemen het volgende vastgesteld.
Met ingang van 1 October 1939 behoort voor
het veevoer van militaire verlofgangers, die per
spoor moeten reizen en aanspraak kunnen doen
gelden op vervoer van ryksrekening, een nieuw
model-vervoerbewjjs te worden verstrekt, waar
van de verelschte aantallen bereids aan de be
trokken militaire autoriteiten zyn verzonden.
Ten einde het gebruiken van deze vervoer-
bewyzen zooveel mogelyk te beperken, vooral
indien het betreft groote vervoeren van ver
lofgangers. vertrekkende van eenzelfde spoor
wegstation naar een gemeenschappeiyk station
van aankomst, heeft de directie der Nederland
sche Spoorwegen op 51 stations zgn militaire
spoorkaartjes op crediet verkrygbaar gesteld,
welke aan de betrokken commandanten ran de
ter plaatse of in de nabyheid gelegen onder
deden. op aanvrage, zullen worden verstrekt.
Het reizen per spoor op een z.g. verlofpas, als
geldig plaatsbewijs, zooals tot heden gebrufke-
lyk was. is van 1 October 193» derhalve ver
boden en mede geldt dit ten aanzien van het
vervoer per tram, autobus of boot, voor welke
vervoeren in den vervolge de formulieren, res
pectievelijk model no. 4. no. 4a en no. 12 moe
ten worden gebruikt, terwyi model no. 4 even
eens moet worden gebruikt by te verrichten
diens t-reizen per spoor.
Mocht onverhoopt een commandant of mili
taire autoriteit geen of onvoldoende formulie
ren in zyn bezit hebben, dan kan nog van het
thans geldende en In gebruik zynde model
(z.gn. verlofpas», by wijze van uitzondering,
tot ulteriyk 10 October gebruik worden ge
maakt. terwyi de ontbrekende formulieren ten
spoedigste aan het departement moeten worden
aangevraagd en wel door den commandant van
een regiment, een depot, enz., met duidelijke
vermelding van de verelschte aantallen ran het
betrekkeiyke model.
I
zonder daartoe van den directeur
schrifteiyke vergunning.
3. Dat door den directeur krachtens artikel 8.
2e lid, van voornoemde beschikking tot weder
opzegging toe. dispensatie wordt verleend van
het in artikel 8. eerste lid. dezer beschikking be
doelde vervoerverbod van lompen.
De minister van Economische Zaken vestigt
er de aandacht van belanghebbenden op:
1. Dat door den directeur van het Ryksbureau
voor wol en lompen ten aanzien van wollen
weefsels, inschryvingen als bedoeld in artikel 4
en opgaven betreffende voorraden als bedoeld
In artikel 5 van voornoemde beschikking eerst
worden Ingewacht, nadat een desbetreffend be
richt zal zyn gepubliceerd, of, voor zoover het
betreft Inschryving van, of opgave door een In
dividueele onderneming, aan die onderneming
daarvan mededeeling is gedaan.
2. Dat door den directeur van genoemd bu
reau. krachtens artikel 6, 2e en 3e lid van voor
noemde beschikking, tot wederopzegging toe van
1 verbod tot koopen, verkoopen, be- en verwer
ken, doen be- en verwerken of afleveren van
wol, Öwkaeld In het eerste lid van artikel 6. een
geheele dispensatie aan alle ingeschreven on
dernemingen wordt verleend, onder de sub. 4 be
doelde voorwaarden en beperkingen.
3. Dat door den directeur van genoemd bu
reau krachtens artikel 6, 2e en 3e lid van voor
noemde beschikking tot wederopzegging toe van
het verbod tot koopen, verkoopen. bewerken,
verwerken, doen bewerken, doen verwerken of
afleveren van wollen weefsels, bedoeld in het
eerste lid van artikel 6. een geheele dispensatie
aan alle ondernemingen wordt verleend, onder
de sub. 4 bedoelde voorwaarden en beperkingen.
4. De dispensaties bedoeld by 2 en 3 gelden
slechts ten aanzien van verkoop of aflevering
van normale hoeveelheden aan geregelde afne
mers, alsmede ten aanzien van koopen, bewer
ken, verwerken, doen bewerken of doen verwer
ken van normale hoeveelheden en onder voor
behoud, dat door den directeur aan een of meer
bepaalde ondernemingen byzondere voorwaarden
en beperkingen zyn of kunnen worden opgelegd
5. Dat het ingevolge artikel 7 van voornoemde
beschikking aan natuuriyke- of rechtspersonen,
die van den handel in wol of wollen weefsels
niet hun normaal bedryf maken, verboden is
wol of wollen weefsels te koopen met het doel,
deze weder te verkoopen. zonder daartoe van den
directeur verkregen schrlfteiyke vergunning.
8. Dat door den directeur krachtens artikel 8
2e lid. van voornoemde beschikking tot wederop
zegging toe dispensatie wordt verleend van net
De minister van Economische Zaken vestigt
er voorts de aandacht van belanghebbenden op
1. Dat door den directeur van het Ryksbureau
voor wol en lompen krachtens artikel 6. 2e en 3e
Ud. van voomoemde beschikking, tot wederop
zegging toe aan alle ondernemingen geheele dis
pensatie wordt verleend van het In artikel 6,
1ste Ud van deze beschikking bedoelde verbod
van koopen. verkoopen, bewerken, verwerken,
doen bewerken, doen verwerken of af leveren
van lompen. Deze dispensatie geldt echter slechts
ten aanzien van verkoop of aflevering van nor
male hoeveelheden aan geregelde afnemers, als
mede ten aanzien van koopen, bewerken, ver
werken, doen bewerken of doen verwerken van
normale hoeveelheden en onder voorbehoud, dat
door den directeur aan een of meer bepaalde
ondernemingen byzondere voorwaarden en be
perkingen kunnen worden opgelegd.
2. Dat het ingevolge artikel 7 van voornoem
de beschikking aan natuuriyke- of rechtsper
sonen, die van den handel in lompen niet hun
normaal bedryf maken, verboden is lompen te I In artikel 8, 1ste Ud dezer beschikking bedoelde j
koopen met het doel, deze weder te verkoopen, vervoerverbod van wol en wollen weefsels.
De minister van Economische Zaken heeft
artikel 7 der Smeerolie-beschlkking 1939 no. 1
gewijzigd, als gevolg waarvan het aan een on
derneming is verboden, zonder een daartoe van
den directeur van het Ryksbureau voor
aardolieproducten verkregen schrifteiyke vergun
ning. in elk tijdvak van 30 dagen, te rekenen
vanaf 1 October 193». van iedere groep van
smeerolie, bedoeld In de bü deze beschikking
behoorende tabel, ongeacht of zij de smeerolie
hier te lande heeft betrokken dan wel hier te
l^hde heeft ingevoerd:
a. Aan elk harer afnemers, die In bet tydvak
van 1 Augustus 1938 tot en met 31 JuU 1939
smeerolie van haar heeft betrokken, een groo-
tere hoeveelheid te verkoopen of af te leveren
dan overeenkomt met 70 ten honderd der ge
middeld per 30 dagen In het tydvak van 1
Augustus 1938 tot en met 31 Juli 1939 aan elk
dezer afnemers van elk dier groepen van smeer
olie afgeleverde hoeveelheid
b. In totaal een grootere hoeveelheid te ver
koopen of af te leveren dan overeenkomt met
70 ten honderd der gemiddeld per 30 dagen in
het tydvak van 1 Augustus 1938 tot en met 31
JuU 1939 van elk dier groepen van smeerolie
afgeleverde hoeveelheid
Ten slotte wordt in de donkere-olle-beschlk-
king ingevoegd een artikel 6 bis. volgens hetwelk
iet aan een onderneming Is verboden, zonder
een daartoe van den directeur verkregen schrlf-
teiyke vergunning, in elk tijdvak van 30 dagen,
te rekenen vanaf 1 October van elk der in arti
kel 2 bedoelde goederen, ongeacht of zU deze
hier te lande heeft betrokken dan we! hier tc
lande heeft Ingevoerd:
a. Aan elk harer afnemers, die In het tijdvak
van 1 Augustus 1938 tot en met 31 JuU 1939
de in artikel 2 bedoelde goederen van haar heeft
betrokken, een grootere hoeveelheid te verkoo
pen of af te leveren dan overeenkomt met 70
ten honderd der gemiddeld per 30 dagen In het
tydvak van 1 Augustus 1938 tot en met 31 Juli
1939 aan elk dezer afnemers van elk dier goe
deren afgeleverde hoeveelheid.
b. In totaal een grootere hoeveelheid te ver
koopen of af te leveren dan overeenkomt met
70 ten honderd der gemiddeld per 30 dagen In
het tydvak van 1 Augustus 1938 tot en met 31
JuU 1939 van elk dier goederen
hoeveelheid.
Bovenbedoelde verboden zyn niet van toepas
sing op verkoopen en afleveringen aan of ten
behoeve van de bevoegde militaire autoriteiten
en instanties, mits van de verkochte of afge
leverde hoeveelheden onverwyid opgave wordt
gedaan aan den directeur.
■yx eeds hebben ons eenige klachten
bereikt over zekere ongewenschte
V en voor ,je algemeene verhouding
en geest schadelijke gedragingen van
militairen jegens burgers en omgekeerd.
Zonder een overdreven waarde aan deze
nog slechts zeer incidenteele klachten te
willen hechten en overtuigd van de on
mogelijkheid om deze geheel en overal
en altijd te kunnen voorkomen, meenen
wij toch, vooral met het oog op de toe
komst, eenige algemeene gedachten over
de houding van militairen en burgers.
Bij het ook grootendeels nog ten over
vloede, te moeten formuleeren. De ver
houding tusschen militairen en burgers
moet gebaseerd zijn op wederkeerlg
respect, wederkerige hulpvaardigheid en
wederkeerige waardeering. Verdedigers
en verdedigden behooren bij elkaar en
verleenen elkander hun beteekenis.
Het gaat niet aan, op gemoblliseerden
neer te zien, omdat het .jnaar soldaten”
zijn. Evenmin als militairen het recht
hebben burgers als een soort korveeërs
te behandelen. Respect moet worden ver
diend. Het soldatentenue geeft geen
vrijheid om zich allerhande gedra
gingen te permitteeren, waarvoor men
zich als burger zou hebben geschaamd.
Maar het Soldatentenue verleent den
drager ook géén aureool, waarvoor bur
gers zonder meer hebben te buigen en
te knipmessen. Iedere gemobiliseerde
moet zich voortdurend voor oogen hou
den, dat hij In zijn persoon de weer
macht vertegenwoordigt, die het zonder
de sympathie, de loyale medewerking, de
waardeering en het vertrouwen van de
burgerbevolking niet stellen kan. Iedere
burger heeft zich voor oogen te houden,
dat het meerendeel der gemoblliseerden
burgers zijn net als hij, alleen met dit
verschil, dat zij zich doorgaans meer en
grootere offers hebben moeten getroosten
en nog lang zullen moeten getroosten
terwllle van het landsbelang dan hij zelf,
en dat het militaire beroep bestaat in
het met geheel zijn persoonlijkheid die
nen van vorstin, land en volk. Een goede
en kameraadschappelijke verhouding
tusschen militairen en burgerbevolking
kan niet in stand gehouden worden, in
dien militairen zich onbetamelljk gedra
gen tegenover vrouwen en meisjes en van
den anderen kant indien vrouwen en
meisjes zichzelf vogelvrij verklaren voor
de onbetamelijkheden van militairen.
Om respect af te dwingen, moet men
eerst zich zelf respecteeren. Wie zichzelf
niet respecteert, kan geen aanspraak
maken op respect van anderen.
Al hebben wij geen reden om te ver
onderstellen, dat er in het algemeen
reeds van wantoestanden moet worden
gespreken, wij achten de mogelijkheid,
dat op den duur wantoestanden zouden
kunnen ontstaan, helaas niet zonder
reden allerminst denkbeeldig.. Het is
daarom beter tijdig en ernstig te waar
schuwen vóór het te laat is. Burgers en
soldaten, bevolking en gemoblliseerden,
respecteert u zelf en elkander, alleen dan
kan een wezenlijk goede geest gehand
haafd worden, die de sterkste kracht zal
hUjken pp het beslissend» moment.
Zooals In de memorie van toelichting by het
ontwerp oorlogszee- en luchtvaarverzekerings-
wet 1938 uitvoerig werd uiteengezet, is het voor
een land zooals Nederland, dat ten aanzien van
zyn voedselvoorziening in zoo groote mate op
zyn scheepvaart is aangewezen, noodzakeiyk
het vervoer per schip zooveel mogelyk in stand
te houden. Ten einde nu te voorkomen, dat het
zeeverkeer wordt belemmerd door de onmoge
lijkheid om voldoende dekking tegen het mo-
lestrlsico te verkrygen, geeft de zee- en lucht-
vaartverzekeringswet 1939 den minister de bê-, met opkomst in militairen dienst, het voor-
voegdheld namens den Staat onder bepaalde
voorwaarden herverzekerlngs- en verzekerings
overeenkomsten aan te gaan tegen het gevaar
van molest, zoomede tegen de gewone trans-
portgevaren
Ter uitvoering van deze wet werden een aan
tal algemeene richtlynen vastgesteld.
Aanstonds is aangevangen met inventarisatie
van landbouwproducten, veestapel en veevoeder
by lederen akkerbouw- en veeteler, ten einde
zoowel de totale behoefte aan veevoeder als de
oogstvoorraden te leeren kennen, o.a. met het
oog op distributie van de beschikbare voorraden.
In aansluiting hieraan zyn voor een groot aan
tal producten, voor de voeding van mensch en
dier van belang, de voorraden by handel en
Industrie opgenomen.
Het was onvermydeiyk gedurende de eerste
dagen een algeheel verbod van aflevering en
vervoer van de voor Inventarisatie aangewezen
producten af te kondigen, uiteraard met vol
doende mogeiykheld tot verkryglng van dispen
satie In noodgevallen. Ware zulk een verbod
achterwege gebleven. dan zou de voorraads-
opname zeer zyn bemoeliykt, wellicht Illusoir
zyn geworden. Dit algeheel verbod, hetwelk
natuuriyk voor betrokkenen allerlei overigens
onvennydeiyke moeliykheden opleverde, is
inmiddels voor vele producten al dan niet voor-
waardeiyk Ingetrokken. Naar gelang zulks door
het treffen van nadere maatregelen mogelyk
wordt, zal het afleverings- en vervoersverbod
ook verder worden verzacht of opgeheven.
Voor zoover met reeds op grond van de land-
bouw-crlslswet 1933 In- en uitvoer van voedings
producten van eenlg belang waren gemonopoli
seerd, Is zulks geiyktydig met de afkondiging
der mobilisatie geschied; hierdoor Is bereikt, dat
thans alle in- en uitvoer op voedingsgebled
wordt gecontroleerd door de verschillende cen
trale landbouw-crisis-organen, de zg. centrales,
welke alle by de economische defensiemaatrege-
len volledig zyn Ingeschakeld.
Een andere belangryke maatregel heeft be
trekking op den aankoop in het buitenland resp.
den aanvoer naar Nederland van voedings-
gronastoffen voor mensch en dier. Aangezien de
ontwikkeling van den internationalen toestand
thans nog niet kan worden overzien en de
noodzaak van centralen aankoop In het buiten
land spoedig naar voren kan treden, is in over
leg met de betrokken groepen belanghebbenden
als onderdeel van de Nederlandsche Akkerbouw-
centrale een centraal inkoopbureau (officleele
naam: Oraan-lnkoop-bureau) opgericht, het
welk alle belangryke te importeeren voedlngs-
grondstoffen omvat en waaraan voor elk pro
duct of voor elke productengroep deskundigep
uit de kringen van den particulieren handel en
de coöperaties zyn verbonden.
By den opzet van de distributie is aller
eerst pitgegaan van het standpunt, dat de
handel zooveel mogelyk over de gewone
kanalen moet blyven loopen. In de tweede
plaats is uitgegaan van de gedachte, dat
distributie niet slechts zal geschieden, wan
neer er schaarschte Is. Gedistribueerd zul
len worden ook die artikelen, waarvan de
productie voldoende is voor den afzet in
Nederland, maar waarby gevaar bestaat,
dat de voorraden zullen worden weggekocht.
De distributie zal zoo noodig worden aan
gevuld met een systeem van maximum
pry zen
HeA hotel-,
zooveel i
Warftii
1e mobilisatie heeft een groote om-
I wenteling teweeggebracht In de’
maatschappelijke verhoudingen-
De militaire autoriteiten en het leger
zijn in de burgermaatschappij op den
voorgrond geschoven en honderdduizen
den burgers zijn soldaat geworden. Deze
vreedzame revolutie met het oog op
mogelijk oorlogsgevaar heeft zich over
het algemeen naar wensch en behooren
en in goeden geest voltrokken. De nood
zakelijkheid van de algemeene mobili
satie stond boven allen redeiyken twijfel
verheven en de volstrekte onvermijdelijk
heid van haar doorgaans niet aangename
gevolgen werd door een ieder erkend-
Tegenover het gevaar van het grootste
onheil, dat ons land en volk zou kunnen
overkomen, worden zelfs groote onge
makken en zware offers naar verhouding
klein en licht te dragen. Terecht hebben
de hoogste legerautoritelten en burger
lijke overheden om strijd hun hooge vol
doening en waardeering uitgesproken
over de wijze, waarop de getroffen maat
regelen in goede samenwerking werden
aanvaard en uitgevoerd. Hier en daar
moge al een en ander hebben gehaperd
of onnoodigen last hebben veroorzaakt of
in het honderd zijn geloopen, „lm
Groszen und Ganzen” had alles een vlot
verloop. En nu staan onze mannen aan
de grens en aan de kust, nu zijn dorpen
en gehuchtén practisch garnizoenen ge
worden, nu hebben het stads- en straat
beeld overal in den lande een veldgroenen
militairen toets gekregen, soms overheer-
schend en altijd in sterke mate. Ons land
is paraat, op alle mogelijke gebeurlijk
heden voorbereid en nu is het zaak den
goeden geest onder burgers en militairen
ook onderling en wederkeerlg in stand
te houden. Dat zal op den duur, vooral
op den vermoedelijk langen duur, moei-
lijker blijken dan nu. Het is nu eenmaal
gemakkelijker iets te beginnen dan vol
te houden, en op het volhouden komt
het tenslotte toch aan. Hoe sterk en alge
meen en levendig het besef ook moge zijn
van onze onwrikbare saamhoorlgheld en
hechte solidariteit tegenover het allen
gelijkelijk bedreigende gemeenschappe
lijke gevaar, hoe langer die bedreiging
duurt, hoe meer de indruk daarvan zal
verslappen en hoe meer de afzonderlijke
belangen zoowel van het leger als van
de burgerbevolking als van den indlvidu-
eelen militair en van den individueelen
burger zich weer naar voren zullen drin
gen en aanleiding kunnen geven tot
botsingen en wrijvingen. Het verleden
van 1914 .tot^ 1918 heeft dat geleerd en
deze les mag niet vergeten worden en
moet tot zorgzaamheid en waakzaamheid
aansporen.
Minister Steenberghe besluit dit onder
deel met woorden van hulde aan het adres
van de politle-autorltelten en van de pers,
die op zulk een krachtige wyze hebben me
degewerkt om het hamsteren en het opdry-
ven van pryzen tegen te gaan, waardoor by
het groote publiek het vertrouwen is geves
tigd in den wil van de overheid om den
consument te bescherm»—
De minister van Economische Zaken vestigt
er de aandacht van beiangnebbenden op, dat
de directeur van het Ryksbureau voor bouw
materialen heeft besloten, de dispensatie van
't verbod cement te verkoopen of af te leveren,
zonder daartoe van hem verkregen schrifteiyke
vergunning, met ingang van 1 October 1939 op
te heffen. Indien en voor zoover deze hande
lingen geschieden door producenten en impor
teurs van cement.
Vergunningen moeten schril telyk op by
het Ryksbureau voor bouwmaterialen. Keizers
gracht 1113 te Amsterdam, verkrygbare for
mulieren worden aangevraagd.
Nadere inlichtingen kunnen, behalve by het
Ryksbureau, ook worden ingewonnen by
afdeellng Economische Voorlichting van
Departement van Economische Zaken. Rynstr.
24 te s-Gravenhage en oy de Kamers v. Koop
handel en Fabrieken.