ONS BLAD
Dijkvak Lemmer-Urk gesloten
Duitsche aanvallen
afgeslagen
OR
AM
„MOSKOU-PACT ZAL ONZE
HOUDING NIET WIJZIGEN”
DAGEN
Jaarbeurs-Restaurant
HOTEL HOF VAN HOLLAND
O
NOG S
maar redelijk
Het
heden
nieuws van
Oorlog wordt voortgezet,
vredesvoorstel zal ernstig
worden bestudeerd
Kara. Hlond blijft
Vaticaanstad
Italië zal wel
neutraal blijven
„Woordbreuk is
onduldbaar”
RUSSISCH HOUT HAAR
URK THANS GEEN
ENGELAND
EILAND MEER
25 CENT
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Chamberlain verklaart
in
De strijh in het Wetten
Parys bericht:
Fransche ministerraad
bespreekt vredesactie
VREES VOOR CHOLERA
Commandant van Hela
thans op Gotland
mr. M.
’n TIP VAN BOOTZ
Burgemeesters reiken
elkaar de hand
Spoedig Consistorie voor het be
noemen van nieuwe kardina
len te verwachten?
TOONSTELLING
GEOPEND
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Hilversum
MISSIE -TEN
DIT MOET
ZHIN
IN
w
I
Militaire alliantie met Berlijn blijk
baar geheel op den achter
grond geraakt
CAFÉ-RESTAURANT
„FLEUR”
Speciaal ingerichl
LSCHAPPEN
GROOTE Gi
Speciale GezelBchapalarieven
Het laats sluitgat in den Meer dijk tusschen Lemmer en Urk is Dinsdag gedicht. De burgemeester van Lemmer,
Krijger en de burgemeester van Urk, de heer G. Keyzer (rechts), reiken elkander de hand
DE JACHT IS OPEN
„DE MALLEJAN" VIERHOUTEN
WOENSDAG 4 OCTOBER 1939
DRIE EN DERTIGSTE JAARGANG blo 309
CENTRAAL HOTEL DER AJtfLVJ.
HOTEL RESTAURANT FLEISSIG
Warmoessiraat - Amsterdam
HOTEL SCHILLER - AMSTERDAM
Logies mei oniblft 3 gulden p, p.
LOGEERT U IN APELDOORN?
HOTEL ATLANTA
Logies m. onib. f 2.50, pens, f 4 p. d.
Tel. 6113
-T
TROMPENBERG'S PALACE HOTEL
HILVERSUM Telefoen TM1 (3 Igaen)
HOTEL ROOZENDAAL
OVERVEEN b(| HAARLKM
PRIMA PENSION vanaf f 3.M
VOORJAAR 1939 GEHEEL GERESTAUREERD
Prima keuken en kelder Schitterende serre en
terrassen - Centrale verwarming; koud en warm
stroomend water - Telefoon 13574 - Haarlem
Oorzaken van den oorlog
BELLEVUE
ing. Loidschekade
AMSTERDAM
7.30-10.30UUR
ENTRÉE
je
Hl
f;
Hl
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
z
F
Noord-Oout Polder thans ingesloten.
Neville Chamberlain
meer
(Zie vervolg elders in dit nummer)
vredes-
dat deze heerschappij van geweld een einde
xal nemen en dat het woord, dat regeerin-
gen eens hebben gegeven, altijd zal worden
nagekomen.
I
Voor tot overgave van het schiereiland Hela, het laatste Poolsche bolwerk, is be
sloten, hebben beide partyen over de voorwaarden onderhandeld. De Duitsche ge
neraal Kaupitsch spreekt de Poolsche afgezanten toe.
van
niet
NIEUW RESTAURANT
NIEUW INGERICHT CAFé
GROOTE ZALEN
VAN
*2.30-5.30 UUR
In’t Café en
Restaurant
1ste Etage
•t Is niet om H. Boots te
believen
rivalen te
grieven.
T meen
TIP
alleen
UTRECHT
V ER GADERZALEN
TEL 13827
De Britsche premier gaf vervolgens een over-
te nebben
Ter zee heeft de strijd tegen de duikboo-
ten met onverminderde kracht voortgang
gehad. Het vertrouwen, dat spreker eerder
heeft geuit inzake het toenemen van de
maatregelen tegen de onderzeeërs, is ge
rechtvaardigd. Deze maatregelen hebben de
onderzeesche bedreiging doen afnemen-
De handel van en naar onze havens neemt
toe. Op het oogenblik, dat ik spreek, varen hon
derden schepen over de groote zeewegen, be
schermd door onze convooien en door de on
vermoeide actie van onze duikbootbestrjjding.
Tusschen elf en twintig September is in totaal
3.769.000 ton de havens van het Britscne Ko
ninkrijk binnengekomen of uitgevaren. Van de
totale tonnage 15 1.75 procent verloren gegaan
door aanvallen van duikbooten of door mijnen.
In de convooien zijn geen schepen verloren ge
gaan.
Men kan als zeker aannemen, dat Italië de
ontplooiing van de Duitsch-Russische
actie zal steunen. Of het dit echter zal doen,
te zamen met Dultschland en Rusland, waar
mede het zijn afzijdigheid zal kunnen compro-
mitteeren, dan wel zelfstandig, en onafhankelijk,
is nog een open vraag.
Onze Romeinsche correspondent seint Dins-
dagav ond
Omtrent de resultaten van Ciano's reis
naar Berlijn blijven wij in het onzekere.
Van belang kan het zijn. op te merken, dat
in de berichten en beschouwingen over deze
reis, zoowel in de Italtaansche als in de
Duitsche pers, geen enkele maal de Itali-
aansch-Duitsche militaire alliantie ter spra
ke komt. Men leest slechts van „betrekkin
gen tusschen Italië en Dultschland".
Chamberlain
Europa en een
De passage in de Duitsch-Russische verkla
ring inzake het liquideeren van den oorlog is
duister, doch het schijnt een soort voorstel tot
vrede te combineeren met een nauwelijks ver
holen bedreiging voor de gevolgen, indien het
voorstel zou worden verworpen. Ik zal niet
voorspellen van welken aard een dergelijk voor
stel zal z(jn. maar ik kan wel nu reeds zeggen,
<l»t geen bedreiging ooit dit land of Frankrijk
er toe zou kunnen brengen het doel op te geven,
waarvoor wij dezen strijd hebben aanvaard.”
Duitsche aanvallen bij Moezel en Saar
werden door de Franschen afgeslagen.
Minister van Economische Zaken beant
woordt vragen over onzen veestapel.
De burgemeester van Hilversum heeft
eervol ontslag gevraagd uit zijn snibt.
Noch om diens
Maar Ik zeg Wat il<'
TIP VAN BOOTZ
c:
Is de koning der aperitieven
Inz. M L. te Lelden
ontving een flgsch TIP
le. Een vierde verdeeling van Polen is be
proefd en een overeenkomst is onderteekend,
waarbij de grens tusschen Rusland en Dultsch
land is vastgesteld. De grenslijn, waarop over
eenstemming is bereikt, is belangrijk meer ten
gunste van Dultschland dan de voorloopige lijn
van de militaire bezetting, welke eerst was vast
gesteld.
2e. De regeeringen van Dultschland en de
Sovjet-Unie hebben jterklaard, dat hun overeen
komst de vraagstukken regelde, welke voort
kwamen uit de ineenstorting van Polen en een
solide basis vormden voor een duurzamen vrede
in Oost-Europa. Volgens hun meenlng zou een
einde van den huldigen oorlog tusschen Dultsch
land, Engeland en Frankrijk in het belang zijn
van alle mogendheden. Beide regeeringen, zoo
verklaarden zjj verder.
zoo spoedig mogellik te bereiken. Chamberlain
maakte vervolgens melding van de gemeen
schappelijke verklaring inzake de verantwoorde
lijkheid van Engeland en Frankrijk tot voort-
Mttlng kan den oorlog en van de „raadpleging”
tusschen Dultschland en de Sovjet-Unle.
3e. Een economische overeenkomst tusschen
Dultschland en de Sovjet-Unie Is voorzien,
waarbij Rusland grondstoffen zal levereh aan
Dultschland en Dultschland industrieproduc
ten zal leveren over een langdurige periode
e
In sommige kringen heeft men gevraagd dat
Zijner Majesteits regeering haar houding zou
bepalen ten aanzien van deze ontwikkeling,
doch Ik zie hierin niets, dat dit land er toe zou
kunnen brengen, zijn houding, welke het
rechtvaardig acht, te wijzigen. De Russisch-
Duitsche overeenkomst heeft den toestand in
Polen gewijzigd, doch er volgt geenszins uit dat
de overeenkomst zal lelden tot een uiteindeljfk
voordeel van Dultschland en nog veel minder,
dat zij de doelstellingen van Zijner Majesteits
regeering zou treffen.
Burgemeester G. Keijzer van Urk en mr.
M. Krijger, burgemeester van Lemster-
land trachtten elkaar over de nieuwe ver
binding te bereiken, doch de wandeling
over het glibberige leem zou een halsbre
kende toer zijn geworden, indien niet hulp
vaardige handen loopplanken hadden ge
legd. Beide magistraten begroetten elkaar
o
LONDEN, 3 Oct. (Reuter) A. In zjjn
wekelijksche verklaring in het Lagerhuis
aeide minister-president Chamberlain:
„In de afgdoopen week hebben zich ge-
beurtcnissen van groot belang op inter
nationaal terrein voorgedaan. Op 26 Sep
tember bracht de Duitsche minister van
Boltcnlandsche Zeken een bezoek aan
Moskou en den 28sten September werden de
resultaten van dft bezoek bekend gemaakt.
Dit resultaat was drievoudig.
Op Dinsdag 3 October 1939 des middags
2 uur 43 nam de grijper nog een Hinken
hap kelleem uit den bok. zwaaide er mee
naar den dijk en vulde het laatste spleetje
dat nog open was in den dijk UrkLem
mer.
Urk was na een duizendjarig bestaan als
eiland verbonden met het vaste land.. Een
historisch gebeuren waaraan min of
een officieel karakter werd verleend door
de ontmoeting van de burgemeesters
zullen pogen dit doel f
zicht van het oorlogsgebeuren. Na
gesproken over den verderen vooruitgang der
Franschen aan het westelijk front, zeide Cham
berlain. dat een groot Brltsch leger wordt over
gebracht naar Frankrijk en zijn plaats Inneemt
aan de zijde van den Franschen bondgenoot. Wij
hebben redenen om trotsch te zijn over, de
doeltreffendheid, waarmede deze beweging wordt
uitgevoerd. De Britsche luchtmacht in Frank
rijk maakt verkenning.A’luchten zoowel overdag
als-des nachts en er zijn luchtgevecbten gevoerd
tusschen onze toestellen en die van den vijand
De vliegtuigen van de marine hebben in de af-
geloopen week hun strijd tegen de onderzeeërs
voortgezet en verdere patrouilles uitgevoerd. Van
het heldere maanlicht werd gebruik gemaakt
om ook gedurende den nacht het zoeken naar
duikbooten voort te zetten. Een aantal duik
booten werd gezien en aangevallen.
op dit historisch stukje grond als burge
meesters van buurgemeenten.
De premier herinnerde vervolgens aan de
redenen, waarom Engeland ten stride Is ge
trokken en aan de onmlddellijke oorzaak van
den görlog. „Indien Polen al de directe aanlei
ding was tot den oorlog, het was niet de funda-
menteele oorzaak. Deze oorzaak was het over
weldigende gevoel in dit land en in Frankrijk
van het ondraaglijke in den stand van zaken,
waarin de landen van Europa het hoofd moes-
ten bieden aan het alternatief hun vrijheid in
de weegschaal te stellen of hun krachten op
geregelde tijden te móbiliseeren om deze vrij
heid te verdedigen.
Chamberlain zeide verder, dat de poging om
zooals de Dultsche-propaganda doet En
geland te belasten met de verantwoordelijkheid
voor het voortzetten van den oorlog, omdat het
niet bereid Is den strijd op te geven voor het
doel is bereikt, alleen een nieuw onderdeel is
♦an de Duitsche» oorlogstechniek
De verantwoordelijkheid voor den oorlog blijft
rusten op hen, die deze politiek van achtereen
volgende aanvallen hebben opgesteld en “ultge-
♦oerd. Dit kan noch worden ontkend, noch
worden verontschuldigd. Geen loutere verzeke
ringen van de huidige Duitsche regeering kun
nen worden aanvaard. Daarvoor heeft deze re
geering in het verleden te dikwijls bewezen, dat
haar beloften waardeloos zijn en gebroken wor
den, wanneer bet haar past.
Indien derhalve voorstellen worden' ge
daan zullen wjj deze zeer zeker bestudee-
ren en wij sullen ze toetsen in het licht van
wat ik zoojuist heb gezegd. Niemand ver
langt den oorlog voort te zetten langer dan
■oodzakeljjk is, doch de overgroote meerder
heid van de openbare meenlng in dit land
en ik ben er van overtuigd ook in
Frankrijk, is vastbesloten er voor te zorgen
▼an
▼oor het ontvangen
TOT 000 PERSONEN
Perfecte Keuken
STOCKHOLM. 3 Oct. (Reuter). Onder het
opschrift „Rusland tracht de Duitsche blok
kade van Engeland te breken" meldt het dag
blad „Allehanda”. dat Zweedsche en andere
reeders der Noordelijke landen aanvrage heb
ben ontvangen van Russische exporteurs be
treffende schepen om hout te vervoeren van
de Witte Zee naar verschillende Britsche ha
vens. Dit optreden wordt als bijzonder opmer
kelijk beschouwd In verband met vroegere be
richten, volgens welke Rusland eiken houtult-
voer naar Engeland had stopgezet
STOCKHOLM, 3 Oct. (Reuter). Aan zijn be
richt. dat Russische exporteurs bij Zweedsche en
andere reeders scheepsrulmte hebben gevraagd
voor het vervoer van hout naar Britsche havens,
voegt de „Allehanda" toe. dat eenlge uren later
telegrammen met een dergelijk verzoek naar
reeders te Oslo gezonden zijn. Men zegt dat tien
schepen gevraagd werden, acht voor Britsche en
twee voor Fransche havens. In Noorsche ree-
derskringen beschouwt men dit optreden’als een
Russisch equivalent van het „cash and carry-'-
ontwerp van Roosevelt. Men gelooft dat de Rus
sische neutraliteit het mogelijk zou maken dat
de oorlogvoerenden Russische goederen koopen
op voorwaarde, dat de goederen worden vervoerd
In eigen schepen der oorlogvoerenden of neu
trale schepen en zij in goud betaald worden
voordat ze ingeladen worden.
Weekend van Zat. v. tot Maandag n. oatb.
KOBE, 3 Oct. (Rejuter) Alle schepen wel
ke hier uit Shanghai en Hongkong aankomen
worden in quarantaine gesteld, sedert aan
boord van de Japansche schepen Hanuramanu
en Katorlmanu 6 dragers van cholerabacillen
zijn aangetroffen.
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bodraagt 20 ct- p-
ragal; Ingoxondwn Mododaallngon 40 Ct. p. L
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt
DIENST AANBIEDINGEN. Gevraago of Aan
geboden, geplaatst onder de Omroeper-
rubriek 10 ct- per regel.
over den toestand
mogelijk vredesvoorstel.
LOGEER te Amsterdam in het
het eenige hotel met eigen overdekt Zwembad
Gratis toegankelijk voor hotelgasten
3.50 per dag inclusief ontbtyt
Telefoon 45072 45977
Logies met ontbUt vanaf 2.M; Diner vanaf 1.1>
Groote en kleine zalen Partijen reductie
DLNER Soep of voorgerecht I
- Keuze uit 10 schotels
leO> Nagerecht of Fruit
Een Urker jongedame, niet minder
moedig, plaatste zich tusschen beide
Dat IteHë. ook wanneer Engeland en
Frankrjjk het Duitsch-Russische vredes
voorstel verworpen zulten hebben, afzijdig
xal trachten te bljjven, lijkt ons vrij zeker.
Waarom heeft het anders zooveel werk ge
maakt van de neutraliteit van den Balkan?
STOCKHOLM. 3 Oct. (Reuter). Volgens „De
gens Nyheter” is een Poolsche barkas, de Ba-
tory, te KUntehamn op het eiland Oojland
aangekomen. Aan boord bevinden zich de com
mandant van Mt fort Hela en zeventien man
nen. voor het meerendeel officieren.
PARIJS. 3 Oct. (Havas). Daladier zal in den
ministerraad van morgen met zijn collega's over
den Internationalen toestand spreken en bun
goedkeuring vragen voor de gemeenschappelijke
houding, die de regeeringen van Frankrijk en
Engeland voornemens zijn aan te nemen tegen
over vredesvoorstellen, welke haar langs eenigen
weg zouden kunnen bereiken. Verder zullen den
ministerraad de besluiten van den minister-pre
sident, die beoogen een einde te maken aan de
communistische propaganda, ter goedkeuring
worden voorgelegd.
De gezant van Polen bjj den Heiligen Stoel
heeft zich heden naar de Staatssecret
geven om van de oprichting der nieuwl
sche regeering ëh de benoeming van den nieu
wen president Raczkiewicz mededeeling te doen
Verder geeft men In Vatlcaansche krin
gen te verstaan, dat de dood van Kardinaal
Mundelein, waardoor thans dertien kardl-
naalsplaatsen opengevallen zjjn. Z. H. den
Paus aanleiding zou kunnen geven vrü
spoedig een Consistorie bijeen te roepen
voor creatie van nieuwe kardinalen.
van
Urk en Lemmer op de keüeembonken. die
de aansluiting tot stand brachten.
Een groot en zeer gemengd gezelschap was
midden op het IJselmeer tien kilometer ten
Noorden van Urk samen gekomen. Tusschen
bewoners van Urk en Lemmer bewogen zich
het Kamerlid J. M. Krijger, oud-minlster dr.
J. J. C. van Dijk en een groet aantal journa
listen.
Op enkele kilometers afstand werd de ver
zamelplaats reeds opgemerkt, want e?n groot
aantal kranen, sleepbooten en bokken met
vlaggen getooid had lïlgplaaft gekozen nabij de
tien meter breede geul, waardoor nu nog het
water uit den toekomstigen Noord-Oost polder
door den Oostenwind werd opgestuwd. Rijks
waterstaat had verstek laten gaan, doch -Urk
en Lemmer hadden in de historische gebeur
tenis aanleiding gevonden een eenvoudige
plechtigheid te ensceneeren.
Toen om tien voor half drie gezagvoerder
Herkulens een fluitsein gaf begonnen twee grij
pers 't keileem over te brengen naar den Meer-
dijk. De klonten klotsten m het onrustige
water, dat hoog opspatte en deft.al te nieuwsgie
rigen een stortbad bezorgde. De spanning steeg
iedere minuut; de geul werd een geultje, daar
na een smal spleetje en toen om 2.43 uur met
een laatsten greep leem de Meerdjjk werd ge
sloten, klonk een luid applaus op. dat werd
overstemd door het loeien van sirenes en het
gillen van stoomfluiten
VATICAANSTAD. 3 Oct. (Havas)
Kardinaal Hlond. de primaat van Polen,
wiens verblijf te Rome tot onbepaalden
datum is verlengd, zal op uitnoodlging van
den Heiligen Vader zijn Intrek nemen In
het Vaticaan.
Waarom gaat het anders zoo onverdroten
voort met het bouwen aan de Wereldtentoon
stelling van 1942 en zooveel andere groote pro
jecten? Het leven alhier gaat dermate rustig,
of zooals de Italianen het noemen „werkzaam
en zwijgend" ztjn gang, dat men xich ónmoge
lijk voor kan stellen, dat Italië er mede rekent
morgen of overmorgen in oorlog te zijn.
stout-
burge
meesters in en plantte er de nationale drie
kleur. daarmee symboliseercnd de verinni
ging van Urk met de natie Kostelijke momen
ten speelden zich hier af. Bejaagde Urker vis-
schers wilde met eigen voeten ervaren, dat
hun eeuwenlang gesloten gemeenschap uit haar
isolement was verlost Zij vergisten zich In de
draagkracht van het leem en zakten er tot
hun knieën in.
De burgemeester van Uik herinnerde aan
de tot stand gekomen verbinding met Lem
mer, doch hij wenschte rekening te houden
met de mogelijkheid, dat weldra weer een schei
ding zal volgen. Deze aangelegenheid. aldus
spr., kunnen we rustig ter beslissing aan de
Regeering overlaten.e Hoewel de kracht
Urk lag in zijn isolement, mogen wij
blind zjjn voor de nadeelen van een gesloten
gemeenschap, welke nadeelen nu gaan ver
dwijnen. De stroomingen, welke van bulten af
Urk zullen bereiken, zullen het voormalige
eiland nieuwe levenskracht schenken. Dank zij
den Zuiderzeewerken is over Urk een zettere
welvaart gekomen. Er zijn geen werkloozen
fheer en de rekening van 1938 sluit met een
batig saldo van f 27.000. Het toekomstbeeld
van Urk. aldus spr., krijgt nieuwe kleur.
De burgemeester van Lemsterland verwacht
te, dat een goede nabuurschap met Urk zal
groeien. WU. Friezen, aldus de heer Krijger,
hopen, dat een belangrijk deel van den polder
aan Friesland zal worden toegevoegd.
Hiermede was de plechtigheid ten einde en
togen de honderden belangstellenden In Oos-
telijke. Noordelijke en Westelijke richting huis
waarts.
Deze gebeurtenis kon, dank zij den voor-
spoedlgen gang van zaken en de góede weers
omstandigheden, zes weken vroeger geschie
den dan was berekend, toen met den aanleg
van den dijk In Mei 1938 werd begonnen. De
directieleden van het Hollands Aannemersbe
drijf Zanen Verstoep dat het werk heeft
uitgevoerd, werden van alle zijden geluk ge-
wenscht met deze prestatie.
PAKIJS, 3 Oct. (Havas) Het heden
avond uitgegeven oorlogscommuniquë heeft
den volgenden inhoud
„Vijandetijke overvallen werden afgesla
gen ten oosten van de Moezel en ten
oosten van de Saar. Bedrijvigheid der beide
elkaar vjjandeiyke artillerieën in dezelfde
streken”.
Door Zijn hooge ligging aangenaam verbluf in
alle jaargetijden. Voor langer verblijf speciale
arrangementen
Er is niets in de te Moskou gesloten over
eenkomst, dat voor ons aanleiding zou kun
nen zjjn iets anders te doen dan wjj nu doen:
al onze hulpbronnen móbiliseeren en de ge-
heeie macht van het Britsche Imperium in
het werk stellen voor een doeltreffend
voortzetten van den oorlog.
'larie be-
iwl Pool-
Droog, plaatseljjk ochtendmist, overdag
licht bewolkt, zelfde temperatuur als gis-
teren, zwakke tot matige. Oostelijke wind.
Zon op 7.04, onder 18.33. Licht op 19.03.
Maan op 21JI, onder 13.07. 6 Oct. L K.
^iiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiii^
VOOR HET GEHEELE LAND:
w