vliegvelden
en
Saradjogloe heden
aan de beurt
Hitler bezoekt Warschau
De Sovjet-Unie krijgt recht op het
houden van vlootbases
Letland sluit een pact
met Rusland
ONS BLAD
Duitsche troepen
defileeren
Dienst 125 jaar
Niets
nieuws op
het Westfront
W eder zijdsche
bijstand beloofd
Voorstellen aan
Litauen
Een zeeslag bij
Helgoland
Het nieuws van heden
AMERIKAANSCH SCHIP
BEDREIGD?
FINLAND NIET NAAR
MOSKOU UITGENOODIGD
IN DIT TEEKEH
ito h«t geluk der R.K. ver
loofden I Hen zij hat dragen
van den „AuxiHum de Sancto”
aanbevolen, gesmeed uit
zuiver goud, evenals den
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
TIEN BLADZIJDEN
Verwachtingen over
de Rijksdagrede
Fransche communisten
verlaten hun partij
Zweden verbiedt een
boek over Goering
Het Weer
I
GROOTHANDELS?RIJS BOTER
1.4S PER KILO
VRIJDAG 6 OCTOBER 1939
5
Oct.
VOOR HET GEHEELE LAND:
Zaterdag défilé te Den Haag
waargenomen
Dagorder van Hitler
machinist J.
Merkwaardige mededeeling van
den Duitschen vloot-
commandant
Socialistisch Vakverbond zal
worden hervormd
Concessies aan Rusland en terug
keer van Wilna reeds door
Kaunas aanvaard?
Uit Ankara wordt volgens Reuter van wel
ingelichte zijde vernomen, dat de Turksche
regeering haar houding ten aanzien van
Polen nog niet heeft bepaald. Men voegt
hieraan toe. dat de tijd nog niet is geko
men hieromtrent voorspellingen te doen.
wordt
mlgde
meld bU de gemeentehuizen in de
voorsteden om de communistische
raden te vervangen.
Litausche regeering vergadert
De Litausche regeering is Donderdag om 17
uur onder voorzitterschap van den president
der republiek wederom bijeengekomen.
PARIJS, 5 Oct. (Havas). Het Fransche
iegerbericht van hedenavond luidt:
Een kalme dag aan het geheele front. Op
verschillende deeien van het front waren
de verkenningsafdeelingen actief.
RIGA, 5 Oct, (Reuter). Volgens hier ont
vangen berichten heeft de Litausche regee
ring besloten in beginsel de Sovjet-voorstel-
len te aanvaarden. Deze omvatten een aan
zienlijk uitgebreiden handel, transito langs
den spoorweg Rotnny-Wilna-Libau en te
rugkeer van het ethnologisch Litausche deel
van het district Wilna naar Litauen.
Hoofdkwartier van den Führer,
5 Oct. (D.NB.). Hitler heeft heden de
troepenorganisaties bezocht, die Warschau
hebben belegerd en thans vrjj komen. Aan
het slot van zijn bezoek marcheerden eenige
troepenafdeelingen langs den Führer.
van
de
lllllllllinillllllllllUUWIIinilltlIllllllMK
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
Art S: De tenuitvoerlegging van dit pact
mag in geen enkel opzicht schade toebren
gen aan de souvereine rechten der partijen,
in het bijzonder aan haa- staatsorganisatie,
economische en sociale stelsels en militaire
maatregelen. Het ebied. aangewezen voor
de in art. 3 genoemde bases en vliegvelden
bljjft territorium van de Letlandsche repu
bliek.
MOSKOU, 5 Oct. (Reuter).
Vandaag is een pact van wederzijd-
schen bijstand tusschen de Sovjet-
Letland onderteekend.
vertrouwen kijkt de natie, dank zij u, weer naar
haar weermacht en haar leiding.. W(j herden
ken onze gevallenen, die evenals de twee mil-
lioen dooden van den wereldoorlog him eigen
leven gaven, opdat Dultschland zou leven. On
der de vanen, die In trotsche vreugde allerwege
in Dultsche landen wapperen, staan wij dichter
dan ooit naast elkander en binden den storm
band vaster. Ik weet, dat gij tot alles bereid
zjjt in het geloof aan Duitschland."
Duitsche duikboot in
Chileensche wateren
De admlraal-opperbevelhebber der Chileen
sche vloot heeft tegenover den vertegenwoordi
ger van Havas verklaard, dat een In de haven
van Valparaiso dienstdoend officier op 5 Oc
tober om 4.10 uur den periscoop heeft waarge
nomen van een duikboot. Het onderzoek heeft
bevestigd dat hier sprake is van een Dultsche
duikboot. Chileensche schepen hebben instruc
tie ontvangen, om alle booten te verjagen, die
de Chileensche neutraliteit schenden.
Toen Hitler arriveerde hadden zich om rap
port uit te brengen opgesteld: de opperbevel
hebber van het leger, overste-generaal von
Brauchitsch, overste-generaal Milch, de opper
bevelhebber Oost, overste-generaal von Rund-
stedt, overste-generaal Blaskowitz en von Rei
chenau, de generaals der vliegers Kesselring
en Loehr, de commandant van Warschau, luit.
O
BEUN, 5 Oct. (Havas). Te Helsinki wordt
ontkend, dat ook de Finsche regeering een
ultnoodiglng zou hebben ontvangen een
vertegenwoordiger naar Moskou te zenden.
Wel heeft de Sovjet-Unie het verzoek her
nieuwd de Aalands-eilanden niet te ver
sterken.
Officieele Kringen in Belgrado vernemen, dat
de Sovjet-Unie het behoud van den status quo
op den Balkan beschouwt als een onmisbare
voorwaarde .’oor de veiligheid van de Zwarte
Zee aldus is hedenavond door den Joego-
Slavlschen omroep verklaard. Zooals aan dit
bericht werd toegevoegd, vernemen dezelfde
kringen, hoe alles in Rome er op wijst, dat de
Italiaansche regeering geen reden ziet voor wij
ziging van haar houding jegens den oorlog.
WASHINGTON, 5 Oct. (Reuter) Vol
gens een verklaring van het Witte Huls
heeft de commandant der Duitsche vloot
de Vereenlgde Staten ervan In kennis ge
steld, dat het Amerikaansche stoomschip
..Iroquois'', dat met Amerikaansche burgers
van Europa onderweg is, tot zinken zal wor
den gebracht, wanneer het de Amerikaan
sche kust nadert. De secretaris van
Roosevelt. Stephen Early, zeide. voor hij
deze verklaring aan de journalisten over
handigde, dat de aangelegenheid volledig
besproken is in de bijeenkomst van het
kabinet en dat men besloten heeft, alle
feiten bekend te maken. Early verklaarde,
dat admiraal Raeder. de Dultsche vloot-
commandant, de mededeeling aan den
Amerlkaanschen marine-attaché te Berlijn
gedaan had. Roosevelt Is er gisteravond
van in kennis gesteld
MOSKOU, 5 Oct. (D.N.B.). Naar verno
men wordt, zal de bijeenkomst van den
Turkschen minister van Buitenlandsche Za
ken, Saradjogloe, met de Sovjet-Russdsche
staatslieden eerst morgen plaats vinden.
Unie en
Naar wij vernemen, zal Zaterdag 1* Oc
tober te Den Haag het 125-jarig bestaan
van de Militaire Geneeskundige Afdeeling
van ons leger worden herdacht. Op dien dag
zal des morgens half 12 een défilé van de
Militaire Geneeskundige Troepen worden
gehouden voor den inspecteur van den Ge
neeskundigen Dienst, generaal-majoor N.
A. A. v. d. Roemer.
De mogelijkheid bestest, dat H. M. de
Koningin deze parade zal bijwonen.
In de groote vergaderzaal van het departement van Binnenland s^hc Zaken is Donderdagmiddag het Algemeen Steuncomité
1939 geïnstalleerd door H. K. H. Prinses Juliana, eerc-presidcnte van het comité. Rechts naast de Prinses de voorzitter van het
comité, staatsraad mr. J. B. Kan
Op de algemeens begraafplaats te Huisduinen had Donderdagmiddag te begrafenis met militaire eer plaats van den korp.-
~zzF.Ar.tzt F. 4. Kruisland, die bif de uitoefening van zijn plicht in dienst van het vaderland om het leven kwam bü het
ongeluk met de „Jan van Qelder". Het vuurpeleton lost een salvo boven de groeve
Vandaar dat men zich te Washington af
vraagt, wat Dultschland probeert te winnen met
de uitwerking van een nieuwe propaganda «p
een grondslag, welke reeds niet als echt wordt
erkend. De Iroquois heeft 584 personen aan
boord, passagiers en bemanning, die allen van
Amerikaansche nationaliteit zijn.
Men deelt ons van bevoegde zijde mede, dat
de minister van Economische Zaken heeft be
sloten, den groothandelsprijs voor boter voor het
binnenland voor het winterhalfjaar 'van 1 Oc
tober 1939 tot 1 April 1940 voorloopig te bepa
len op een gemiddeld bedrag van 1,45 per kg.
Zooals bekend is. kan ten deze als groothandels
prijs worden aangenomen de som van het be
drag der commissienoteering voor Nederlandse!)*
boter en het bedrag van heffing en toeslag. He»
bedrag van heffing en toeslag Is 5 October dan
ook zoodanig bepaald, dat de genoemde prijs
van 1,45 la bereikt.
Turksche regeering heeft haar
houding omtrent Polen
nog niet bepaald
generaal von Cochenhausen, de commandant
van het hoofdkwartier van den Führer, gene
raal-majoor Rommel en de chef van de veilig
heidspolitie, S.S.-groepslelder Heydrich.
In gezelschap van den Führer waren aange
komen: de chef vtm het opperbevel der weer
macht overste-generaal Keitel, rjjksleider der
S.S. Himmler, rijksminister dr. Lammers, rijles
leider dr. Dietrich, rijksleider Bormann, de ge-
neraals-majoor Joedl en Bodenschatz, opper-
groepsleider Sepp Dietrich, de persoonlijke en
militaire adjudanten van den Führer en de
chef-adjudanten oppergrocpslelders Brueckner
en overste Schmundt.
Motie der socialisten
Donderdag heeft naar Havas bericht
oe Socialistische Kamerfractie vergaderd on
der leiding van Léon Blum. De fractie heeft
vrijwel eenstemmig een motie aangenomen,
waarin wordt gezegd dat Frankrijk In den
oorlog Is gegaan om zijn plicht te vervullen je
gens een vrij volk, dat het slachtoffer was van
een verschrikkelijken aanval. Verder heeft de
fractie de houding r»n de Sovjet-Unie ver
oordeeld. Zij betreurde vervolgens het optreden
van de leiders der Fransche communisten, die
zich niet willen losmaken van een schandelijke
medeplichtigheid. De houding van de O. O. T.
en vak vereen igingen wordt gepreaen.
Donderdagochtend hebben verscheidene door
PARIJS. 5 Oct. (Havas). Twee der voor
naamste communistische leiders, Julien
Racamond en Benoit Fraction, zijn uit het
politieke bureau der Communistische Partij
getreden en als secretarissen van het Vak
verbond medewerkers geworden van Jou-
haux. Ook Marcel Erout, de voorzitter van
de bouwvakarbeidersorganisatie. is uit de
Communistische Partij getreden.
Léon Jouhaux, de secretaris-generaal
het Fransche Vakverbond, schrijft in
„Peuple", bet officieele orgaan van dit ver
bond, dat zoo spoedig mogelijk de hergroepee-
ring van het verbond moet worden voltooid.
Het moet thans gereorganiseerd worden om
zijn teak voort te zetten, waarbij alle commu
nistische elementen worden uitgesloten.
DRIE EN DERTIGSTE JAARGANG No. 311
DE PRIJS DER AOVERTENTIEN bedraagt 20 ct. p.
regel; Ingezonden Mededeelingen 40 ct p.
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt.
BUREAUX*
ALKMAAR, Hof 6, Telefoon 4550 en 4220
DEN HELDER, Stationsstraat 4, Telefoon 771
HOORN, Groote'Noord 54, rood. Telefoon 412
SCHAGEN, Molenstraat 52, Telefoon 459.
ABONNEMENTSPRIJS:
Met Inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar 2.— per kwartaal of
15 cents per week, voor buiten Alkmaar
2 50 per kwartaal of 20 cents per week.
Uitg. N. V- Drukk. De Spaarnestad - Haarlem.
WASHINGTON, 6 Oct. «Reuter) Het
verhaal van de Iroquois heeft te Washing
ton niet weinig opwinding veroorzaakt,
hoewel de algemeene opvatting in regee-
rlngskringen is. dat het bericht een onge
bruikelijke propagandamanoeuvre beteekent.
doordat het uitgaat van de gedachte, dat
het Amerikaansche publiek geloof heeft ge
hecht aan de Duitsche bewering, dat Chur
chill de Athenia heeft tot zinken doen bren
gen. Dit is. aldus zegt men met nadruk,
niet het geval.
Op 30 September werd to Berlijn als resul
taat van de Duitsche afweer gemeld, dat In to-
tüzl 14 vijandelijke vliegtuigen aan het Wes
telijk front en boven de Noordzee vernield wa
len. Een nauwkeurig nagaan van het verloop
de! luchtgevechten In de laatste dagen van de
eerste oorlogsmaand heeft nog uitgewezen, dat
de verliezen der Engelschen en Franschen niet
slechts veertien, maar zelfs 23 vliegtuigen be
dragen, waarvan 21 boven het westelijk front
en 2 boven de Noordzee vernietigd werden. De
Dultsche verliezen bedragen daarentegen slechts
vijf toestellen. In de geheele maand September
nebben de Duitschers hun westelijken tegen
standers verliezen toegebracht van in totaal 72
vliegtuigen, nJ. 27 Engelsche toestellen en 45
rransche.
Naar aanleiding van het einde van den Pool-
séhen veldtocht heeft Hitler een dagorder aan
de soldaten van de weermacht in het Oosten
uitgevaardigd. De Inhoud luidt: „Op den eersten
September zijt gij op mijn bevel aangetreden
om ons rijk te beschermen tegen den Poolschen
aanval. In voorbeeldige wapenbroederschap
tusschen leger, luchtwapen en marine hebt gij
de u opgelegde taak ten uitvoer gelegd. Gij
hebt moedig en dapper gestreden. Vandaag heb
ik de tegen het versterkte Warschau in het
veld gebrachte troepen kunnen begroeten. Deze
dag sluit een strijd af, die melding maakt van
het beste Dultsche soldatendom. Met mij dankt
u vol trots het Duitsche volk. In onwrikbaar naattreffer is gevallen.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FUEHRER.
5 Oct. (D.N.B.) Omtrent het bezoek van Hitler
aan de troepen In Warschau wordt nog gemeld,
dat Hitler na een korte militaire bespreking
zich naar de stad begaf. Tijdens den rit door
Warschau kon geconstateerd worden dat de
meeste gezantschaps- en ambassadegebouwen
onbeschadigd zijn. Het Italiaansche ambassade
gebouw Is echter geheel vernield. Het onmld-
delljjk daarnaast gelegen gebouw der Ncder-
landsche legatie is vólkernen onbeschadigd. Zelfs
de ruiten zijn niet lesprongen, hetgeen een bewijs
vormt, dat In de Ujazdowskie-allee geen gra-
Art. 8: Dit pact treedt in werking door
üe uitwisseling der ratificatie-oorkonden. Deze
Uitwisseling zal te Riga geschieden binnen
Zes dagen na den datum van onderteekening van
het verdrag. Dit geldt voor tien jaar en, Indien
geen der «artijen het noodzakelijk acht het
Pact een jaar voor het afloopen op te zeggen,
zal het automatisch gedurende tien nieuwe ja-
ren blijven gelden
Dit verdrag is opgemaakt in twee origineele
•xemplaren, In de Russische en Letlandsche te
len, op 5 October 1939 te Moskou.
(w.g) Vyacheslav Molotof.
<w.g.) Wllhem Munters.
de prefectuur van de Sehie aangewezen adml-
nlstratleve commissies zich volgens Havas ge-
Parjjsche
gemeente-
KOPENHAGEN. 5 Oct. (Reuter) Ver
klaard wordt, dat gisteren ter hoogte van
Esbjerg geluld is waargenomen, dat op
kanonvuur geleek.
De berichten geven In zekere kringen aan
leiding tot de veronderstelling, dat ter hoogte
van Helgoland misschien een zeeslag heeft
plaats gehad.
Tot nu toe was te Londen nog geen en
kel bericht over een dergelijken slag te ver
krijgen, aldus Reuter.
STOCKHOLM. 5 Oct. (Reuter) Het boek
.Goering, de meest gevaarlijke man van Duitech-
land" Is in Zweden verboden en uit den handel
genomen, omdat het beleedlgend en onge-
wenscht ia.
In dc verklaring van het Witte Huk i
gezegd, dat admiraal Raeder de Vereei
Staten er van in kennLs had gesteld, dat „vol
gens een Inlichting, waaraap hij geloof hechtte,
de „Iroqucls” tot zinken zal worden gebracht,
wanneer het schip de Amerikaansche oostkust
nadert. Het tot zinken brengen zou worden
volbracht door een herhaling van de omstan
digheden. die den ondergang van de „Athenia"
kenmerkten
Het Witte Huls deelt in de verklaring verder
mede, dat een vaartuig van de kustwacht en
verscheidene vlooteenheden de ..Iroquois" te ge-
moet zouden varen en het schip naar een Anfe-
rikaansche haven zouden convoyeeren, louter
b;J wijze van voorzorgsmaatregel. Men heeft
den gezagvoerder den raad gegeven nauwkeurig
te onderzoeken of zich wellicht ontplofbare
stoffen aan boord bevinden.
Het Witte Huls heeft later te kennen gege
ven, de verklaring ongeloofwaardig te achten.
Early zeide: ..Wij gelooven niet, dat er veci
menschen In de Vereenlgde Staten zjjn, die
denken, dat het bericht waar Is of waar kar.
zijn." De bijeenkomst van het kabinet was vrij
wel geheel aan de bespreking van deze aange
legenheid gewijd. „Wij kunnen ons niet voor
stellen." aldus zeide Early nog. ..dat Engelsche
Fransche en andere schepen zouden doen, wat
het bericht Inhoudt." Het Witte Huls wil vol
gens Early geen sensatie verwekken.
Meest matige Zuid-Oosteljjke tot Zuide
lijke of Zuid-Westelüke wind. Betrokken
tot zwaar of half bewolkt, plaatselijk
eenige regen, weinig verandering in tem
peratuur.
Zon op 7.70, onder 18.29. Licht op 18.59.
Maan op 0.04, onder 14.46. L. K. 6.47.
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiic
De tekst van het gesloten verdrag begint met
te herinneren aan het vredesverdrag van 11
Augustus 1920 en het non-agresslepact van 5
Februari 1932, en wjjst er volgens Tass op dat
nauwkeurige regeling der betrekkingen in het
belang van beide partijen is
Art. 1; De belde contracteerende par
tijen verbinden zich elkander eiken tetetand,
met inbegrip van militairen bijsflma, te
verleenen in geval van een düflcten aan
val van de zijde van eenige (Kote Euro-
peesche mogendheid tegen de' zeegrenzen
der partijen in de Oostzee of hun landgren
zen, door de territoria der Estlandsche en
Litausche republieken, alsmede de in art. 3
genoemde bases.
Art. 2: De Sovjet-Unie verbindt zich het
Letlandsche leger bijstand te verleenen in
bewapening en andere militaire uitrusting
op gunstige voorwaarden.
Art. 3: Ten behoeve van de waarborging
van de veiligheid der Sovjet-Unie en ter
eonsolideering van baar eigen onafhanke
lijkheid verleent de Letlandsche republiek
aan de Sovjet-Unie het recht tot het hou
den van vlootbases in pacht en tegen
redelijken prijs In de steden Liepaja (Li-
bava) en Ventspils (Windawa) en van ver
scheidene vliegvelden. De nauwkeurige
plaatsen voor de bases en vliegvelden en
de grenzen daarvan zullen in wederzjjdsch
overleg worden vastgesteld. Voor de be
scherming van de straat Irben wordt aan
de Sovjet-Unie het recht verleend op de
zelfde voorwaarden een basis voor kust-
artillerie aan de kust tusschen Ventspils en
Pitrags te vestigen. Voor de bescherming
der vlootbases, der vliegvelden en der kust-
artillerie-basis heeft de Sovjet-Unie het
recht op eigen kosten op de aangewezen
plaatsen land- en hichtmachttroepen tot
een strikt beperkt aantal te handhaven. De
maximale grootte dezer strijdkrachten zal
bij speciale overeenkomst bepaald worden.
Art. 4: De contracteerende partijen ver
binden zich geen bondgenootschap aan te
gaan of niet deel te nemen aan eenige coa
litie, gericht tegen een der partijen.
Tusschen Rusland en Letland werd een
pact van wederzij dschen bijstand onder
teekend.
Nadere bijzonderheden over het Alge
meen Steuncomité 1939.
Oud-burgemeester van Ootmarsum in
beroep bij den Centralen Raad van Be
roep.
GOUD PRIJSVRAAG' f 1500 aan popen, o a
tieraden ter waarde »on 80 Viaagt hef graf»*
HDZ jubileumboekje bij de goede goudt«n<d$iahen I
