TRIUMPH
Hitler spreekt in den
Duitschen Rijksdag
Britsch-T urksch
pact van bijstand?
’n SIGARET
VAN KLASSE EN
VOOR SLECHTS
I CENT
’n TRIUMPH
VAN SMAAK
DE BESTE
lc SIGARET
Germaansch dorp
uitgegraven
Wij luisteren naar...
Z)£ UITVAART VAN KARD.
MUNDELEIN
„Mijn laatate woord”
Vondel» bekeering
Thorez voortvluchtig
De
-V
SCHAKEN
i
Derde partij Euwe-
Landau remise
De vredesvoorstellen
van Hitler
Italiaansch geschenk
aan Spaansche vliegers
Leider der Franache communis
tische party
Prae-historische vondsten
by Losser
Vannacht in de Amsterdamsche
haven aangekomen
Voorstel van Ged. Staten
van Noord hólland
Willibrordusstichting
te Heiloo
WIJZIGING I.V.C.B.-
PROGRAMMA
NE1
te
U)d
schil
1.
M
8c
be
Ha
R
op
Van
kun
lettf
F
b«fi
o
Alk:
,,Johan de Witt”
in Nederland
B
tntei
on v
Onderteekening zou binnenkort
zyn te verwachten
BERLIJN, Oct. (DNB> De
Führer heeft in zijn vandaag in den
Rijksdag uitgesproken redevoering
o.m. verklaard:
Waahington zegt: „Niet
zulk een vrede”
25 September begon aanval
op Warschau
Beeld van O. L. Vrouw
van Loretto
FLi!
Het aantal dooden en
gewonden
den
Britsch schip tot zinken
gebracht
Britsche leening aan
Polen
Betrekkingen met de buurataten
Berlyn en Rome
„Het oude Polen ia dood”
Maandag 9 October
ZATERDAG 7 OCTOBER 1939
MS
joumaltetendom
X
B
Bl
zyn
naar
Bit
men
9 20
en
Ge vi
ond
Oevr
Oidenzaal.
Oost:
Inge last:
Olympia
Aanir
«fraai
Boor
In plaats van een etech heb ik echter een
wensch, namelijk de vijandschap met Frank
rijk te begraven, den weg tot elkaar te vin
den. (Gejuich).
sallies, dan rullen inderdaad mill (oenen men-
rchenlevena noodelooa geofferd worden. Nimmer
ral een tweede Versailles sntetaan. (Gejuich'
Doch relfs als het na acht of tien jaren ge
lukken sou, dan nog zou de wereld over verloop
van tjjd weer even ver rijn.
verklaard,
als
de reeën. Er bestaan thans geen eilanden meer
(Applaus). Europa’s volksvermogen sal in den
vorm van granaten uiteenbarsten; d« volken
zullen verbloeden. Maar eens sal er toch weer
een grens moeten rijn tusschen Duitschland en
Frankrijk.
j weet rijn
Batavierboot naar Ne-
Met
Vrtj-
allee
bove
Win
40
bei
bui
R.l
ma
ho
10'
Br.
1
a
1
34
vo
1-
hu
al
d<
er
d<
bi
B
•1
at
b
-
Gev
leef:
Abd
Gev
Voii
voc
liel
on<
pev
1
•en
M-l
verzocht een Engklache torpedojager
even mee te gaan. Tw^f
i in Gibraltar vaat, toenWni
pl.m.
brievi
kant<
and
Le
va
In
Terwijl een dichte, grauwe „r, vleze mirt
over het water hing, liep Vrijdagavond laat
de „Johan de Wit" IJmulden binnen, om
een uur na middernacht behouden en wal
in de Amsterdamsche haven aan te komen.
Het was een reis met vele hindernissen
nog meer oponthoud, die deze ongevert
10.000 ton metende stoomer van de Maat»
LONDEN, 7 Oct. Uit welingelichte
kringen wordt vernomen, dat Groot-Brit-
tannië en Turkije een pact van wederzijd-
schen bijstand hebben geparafeerd. De on-
derteekening van het pact wordt, aldus
meldt United Press aan haar bladen, binnen
kcrten tijd verwacht.
ROME. 7 Oct (Havas) De Italiaansche
burgerluchtvaart heeft den Spaanschen
vliegers een reproductie aangeboden van het
beeld van O. L. Vrouw van Loretto ten
teeken van de wapenbroederschap van de
Italiaansche en Spwansche vliegers. Het
beeld zal geplaatst worden op het vliegveld
van Tetoean.
In t
cent
Wore
Biet
Word
Wrg
tren'
lette
Tarr
5o. Met België hebben wjj getracht relaties
van goede nabuurschap te vestigen. Wjj hebben
geen enkelen wensch tot herziening aan België
gesteld.
Als Fuehrer van het Duitsche volk kan ik
In dit oogenbllk God slechts danken dat Hij
ons In den eersten zwaren strijd om ons
recht zoo wonderbaarlijk heeft gezegend en
Hem slechts bidden, dat Hij ons en alle an
deren den julsten weg laat vinden opdat
niet slechts het Duitsche volk, doch geheel
Europa een nieuw geluk van den vrede ten
deel zal vallen."
Dat geldt in de eerste plaats voor Italië.
De grenzen tusschen onze belde landen zijn
onveranderlijk vastgesteld. Door het sluiten
van een politiek pact is een krachtige factor
voor samenwerking in Europa tot stand ge
komen.
Volgens Reuter is de meenlng van represen
tatieve, niet-offtcieele waarnemers te Rome, dat
Hitler’s rede iedere kans op succes van onder-
handelingen te niet heeft gedaan.
Italië wenscht hartstochtelijk den vrede en er
is geen twijfel aan, dat het zich niets geheel kan
'ansluiten by de leer, volgens welke Stalin en
Hitler de Europeesche kwestie onderling moeten
regelen. Het is niet waarschijnlijk, dat zulke
vage voorstellen door Italië aan de geallieerden
zullen worden overgebracht.
LONDEN, 7 Oct. (Havas). Op grond van
het accoord van 7 September heeft Engeland
een leening Van vjjf mlllloen pond aan Polen
tolgestaan. Het geld is echter in Engeland ge
bleven en zal thans door de Poolsche rege
ring voor oorlogsdoeleinden bestemd worden.
LONDEN, 6 Oct. (Reuter). Het Britsche srt.
„CHanfarg", metende 876 ton, is volgens een
mededeellng van het ministerie voor de Voor
lichting tot zinken gebracht door een Duitsche
duikboot. Alle opvarenden zijn opgepikt en vei
lig aan land gebracht met uitzondering van
één man, die is overleden aan de bekomen ver-
1 won dingen.
3 oo
3.30
4 13
Gev jjcie
Gramofoonmuziek.
d’eelingen. 8 15
Dort
ANP.
zing.
afgevaardigden, ik stel deze
vor-
PARIJS. 7 October. (Havas). Maurice
Thorez, het communistische Kamerlid voor het
departement van de Seine en secretaris-gene-
raal van de ontbonden communistische partij,
wordt door de militaire autoriteiten gezocht
Hjj heeft zich niet by zijn regiment gemeld,
Reeds een maand geleden heb ik in
Rijksdag verklaard, dat het sluiten van
Dultsch-Russisch nlet-aanvalspact een
punt oeteekent in de geheele Duitsche bulten-
landsche politiek.
Duitschland en Rusland zullen gemeenschap
pelijk eenlge gevaarlijke plaatsen van Europa
van haar dreigend karakter ontdoen, ieder in
zijn gebied bijdragen tot de welvaart der daar
Welingelichte kringen te Washington verkla
ren, volgens Reuter, dat de Vereenlgde Staten
geen vrede kunnen onderschrijven, zooals Hitler
dien voorstelt, aangezien de regeering der Ver-
eenigde Staten eerst kort geleden verklaard heeft
te weigeren, de verovering en dealing van
Polen te erkennen, evenals zij Weigerde het lot
van Tsjecho-Slowakije te erkennen. Dezelfde
kringen verklaren dat een vrede, die belde staten
onder Dultsch vazalschap zou laten, niet den
zegen zou krijgen aan deze zjjde van den Atlan-
tischen Oceaan.
Teruggave van koloniën zou een enorme con
cessie van Engeland zijn, waarvoor Hitler niets
overeenkomstigs in ruil aanbiedt, behalve verze
keringen omtrent vredelievende wenschen, welke
zoo vaak te voren verbroken zijn.
Vrede op Hitler’s voorwaarden zou enorm voor-
deelig zijn voor Duitschland, en toch lijkt hl)
zelfs voor een zoo groote weldaad door zijn we
zen niet in staat de anderen halverwege tege
moet te komen.
Ik heb alles gedaan om bij het Duitsche-volk
de gedachte aan een erfvijand uit te roeien. Ik
heb In plaats daarvan trachten te verkrijgen
achting voor de groote prestaties van het Duit
sche volk, zooals elke Duitscher eerbied heeft
voor de prestaties van het Fransche leger.
Niet minder wenschte ik Dultsch-Engelsche
verzoening en vriendschap. Er waren echter
Britsche staatslieden, die niets anders wensch-
ten. dan bij de eerste de beste gelegenheid den
strijd tegen Duitschland aan te binden.
Met leege frazen heeft men getracht dat te
motiveeren. Na een Duitsch-Britsche verzoening
is werkelijke pacificatie in Europa nog mogelijk.
Ten slotte hebben wij getracht de betrekkingen
met de Sovjet-Unie te normaliseeren en op een
vriendschappelijke basis te plaatsen. Dank zy
Stalin is dat gelukt. Met dien staat Is een voor
beide landen zegenrjjke, duurzame en vriend
schappelijke verhouding tot stand gebracht.
Aldus is door de door mij tot stand gebrachte
herzieningen in Europa geen chaos ontstaan,
maar een duidelijke, stabiele, draaglijke verhou
ding. (Applaus).
Voordat ik aan het bewind kwam, heerschte
er in Midden-Europa nood. Niet alleen In
Duitschland. maar ook in de omringende staten.
WIJ hebben de orde hersteld. Dat is geen woord
breuk. maar mijn eer. mijn trots, mijn geloof en
een groote historische prestatie.
wonende menschen en daarmede tot den Euro-
peélchen vrede.
De bedoelingen en taken, welke voortvloeien
uit het Ineenstorten van Polen, zijn daarbij voor
zoover het de Duitsche belangensfeer betreft
ongeveer de volgende:
toen hij werd opgeroepen op 4 October,
afwezigheid is derhalve onwettig.
Verder zijn ook Ramette en Florlmond Bon
te, voorzitter en secretarls-generaal van de
groep „werklieden en boeren", welke na de
ontbinding van de communistische party werd
gevormd, voortvluchtig.
(Vervolg van pagina 1)
De „Giomale d’Italia” geeft de rede van
den Fuehrer weer onder het opschrift „Een
groote rede van Hitler: een vredesaanbod
van verstand en rechtvaardigheid na de
groote Duitsche overwinning aan het Ooste-
lijk front."
Wy hebben ook getracht de verhouding met
Frankryk draaglyker te maken. De teruggave
van het Saargebled was de eenlge voorwaarde
voor de Duitsch-Fransche verzoening. Frankryk
heeft dat probleem zelf loyaal opgeló&t. Er be
staan thans geen andere eischen meer. Ik heb
geweigerd het probleem Elzas-Lotharlngen te
stellen, niet omdat ik daartoe gedwongen was,
maar omdat het geen probleem zijn kan. Ik
heb de beslissing van 1919 aanvaard, ik wil geen
bloedlgen oorlog meer over dat punt. Frankryk
weet dat.
Op den 25sten September begon de aanval
en op den 37sten heeft de stad gecapituleerd.
ZU heeft het met 120.000 man niet gewaagd
(zooals eens onze Duitsche generaal Lltzmann
met veel minder strydkrachten by Brzeslny)
een koenen uitval te doen, doch er de voorkeur
Mn gegeven, de wapens neer te leggen.
Mijne heeren
dingen vast om voor de geschiedenis de
mlng van legenden te voorkomen, want wan
neer zich in dezen veldtocht voor iemand een
dergelyke legende zou mogen vormen, dan is
dat slechts voor de Duitsche musketiers, die
aanvallend en marcheerend een nieuwe blad
zijde hebben gevoegd bij hun onvergankelyke,
roemryke geschiedenis. Wanneer een staat van
36 mlllloen Inwoners en dezer militaire macht
in vier weken wordt vernietigd en wanneer in
dezen geheelen tyd voor den overwinnaar geen
enkele terugslag Intreedt, dan kan men daar
in niet de genade van een by zonder geluk zien,
doch het bewUs van een zeer hooge scholing,
zeer goede leiding en dapperheid, moedig tot
in den dood.
wy allen staan innig dankbaar tegenovei
de vele onbekende, naamloos dappere man
nen van ons Duitsche volk.
Binnenkort viert Katholiek Neder
land te Amsterdam de bekeering txm
-- - Het
landt
voor het
Ni) had
Wsge,
«ige
Vondel tot het katholicisme,
drie eeuwen geleden dat 's
grootste poëet zijn knie boog
geheim van het tabernakel.
in zjjn Gysbreght van Aemstéf reedt
zijn katholiceerende natuur uitgezegd
maar in het jaar na zijn Gysbreght
zou hij zelf komen tot de ziel tan de
katholieke Mirakelstad van weleer.
Het derde eeuwfeest van de „Gys-
breght” het twee en half eeuw-getü
van zijn dood zijn herdacht. Wèt is er
alle reden om óók het derde eeuw
getij van zjjn overgang te gedenken.
Omdat, óók naar de getuigenis van
een gezaghebbend niet-katholiek be-
oordeelaar, Vondel-katholiek is Von
del op z’n best. Deze scherpe geest,
deze fijne ontleder, deze naarstige
onderzoeker heeft nog zooveel tot het
Nederland van thans te zeggen. Luis
teren we naar dezen katholieken ge
leerden dichter die ons allen den weg
wijst naar het „vierenswaardig Won
der", naar het Tabernakel.
Volgens de opgaven van 30 Sep
tember 1939, waarin in feite niet
veel verandering zal. komen, van
leger, oorlogsmarine en luchtwapen,
met inbegrip van de officieren, zijn
gevallen 10.572, gewond 30.322,
vermist 3409 man.
Het zou voor ons geen probleem zyn ge
weest, den tegenstand van Warschau, zoo
als wy dezen van 25 tot 27 September heb
ben gebroken, van 10 tot 12 September te
breken. Ik heb nu in de eerste plaats Duit
sche menschenlevens willen sparen en in de
tweede plaats my de zy het ook ijdele
hoop overgegeven dat ook aan Poolsche
zijde tenminste eenmaal het zich van zyn
verantwoordeiykheld bewuste verstand het
zou winnen van onverantwoordeiyken waan
zin. Hier heeft zich evenwel in een kleiner
gebied precies hetzelfde voorgedaan, als wy
herhaaldeiyk tevoren in grooten omvrfig
hebben moeten beleven.
het
daarmede
vingsontwikkeling.
5. Als belangrijkste taak evenwel: e-n nieu
we ordening van de ethnografische toestanden,
d.w.z. een verhuizing der nationaliteiten, zoo,
dat’zich aan het slot van de ontwikkeling be
tere scheidlngsiynen voordoen dan thans het
geval is.
Tegenover Amerlkaansche Journalisten
heeft president Roosevelt, volgens Reuter,
vanmiddag verklaard, dat hy geen gelegen
heid heeft gehad, naar Hitler’s rede te
luisteren.
Turksche militaire
meldt.
Van deze vermisten zal een deel, dat In Pool
sche handen is gevallen, helaas wel eveneens
als afgeslacht en gedood moeten worden be
schouwd.
Met den val van de vestingen Warschau.
Modlin en de overgave van Hela is de Pooi-
acl\e veldtocht geëindigd.
Het resultaat van den stryd Is de vernietiging
van alle Poolsche legers.
694.000 man gevangenen zijn den marsch
naar Berlijn begonnen. De buit aan ma
teriaal Is nog niet te overzien.
Beden het uitbreken van den oorlog staat
ook In het Westen de Duitsche weermacht In
rustige bereidheid en in afwachting van den
vijand.
Hitler behandelt dan nog eens uitvoerig de
jongste geschiedenis van den Poolschen staat.
het
keer-
De Duitsche eischen zyn duidelyk en precies.
Zy zyn ingewilligd, dank zy de natuuriyke ont
wikkeling. Het doel van myn buitenlandsche
politiek is geen ander dan de verzekering van
het Duitsche volksbestaan. De verdragsherzie-
ningen zijn zonder bloedvergieten tot stand ge
komen; dit had ook met de laatste herziening
het geval kunnen zyn.
Wy hebben klaarheid gebracht in de betrek
kingen met onze buren. Dat zyn feiten.
lo. Duitschland heeft met de Oostzeestaten
non-agressiepacten gesloten en «yn belangen in
die landen zyn uitsluitend van economlschen
aard.
2o. Duitschland heeft met de Noordsche sta
ten geen belangenconflicten. Het heeft Zweden
en Noorwegen non-agresslepacten aangeboden,
die afgewezen zyn, omdat zy zich niet bedreigd
achten.
3o. Tegenover Denemarken hebben wy geen
eischen. Wjj hebben een non-agresslepact beslo
ten en willen naast elkaar vriendschappelyk
samenwerken.
Ik heb u vandaag opnieuw laten
ontbieden om u een blik in het heden
en voor zoover dat mogelyk is
de toekomst te kunnen geven. On
der klokgelui viert het Duitsche volk
een groote, naar zyn aard slechts
Mn keer in de geschiedenis voorge
komen overwinning.
Een staat van toch nog in ieder geval 36
mlllloen menschen, een leger van ongeveer
vjjftlg infanterie- en cavaleriedivisies, stond
tegenover ons aangetreden. Hun bedoelingen
Waren vérgaand, ’t vaste vertrouwen op de ver
nietiging van ons Duitsche Ryk gold als Iets
natuuriyks. Acht dagen na het uitbreken van
dezen stryd evenwel was de teerling geworpen
Waar Poolsche troepen ook met Duitsche een
heden in botsing kwamen, werden zy terugge
worpen of verslagen.
Ook met de groote mogendheden hebben wy
naar verbetering der betrekkingen gestreefd.
Ongeveer drie maanden geleden zijn bij
het In orde maken van een voetbalveld te
Losser paalgaten gevonden, welke tezamen
verschillende cirkels (en evenzooveel hut
ten) vormden. De heer Poorthuis te Losser,
die deze sporen als zoodanig heeft her
kend en de eigeniyke ontdekker is van deze
voedst, heeft toen van zyn bevinding on-
mlddellyk kennis gegeven. By een onder
zoek ter plaatse bleek het. dat men al
eenige hutten had blootgelegd.
Het bestuur van de vereenlglng. oudheidka
mer „Twente" te Enschede heeft gemeend deze
vondst niet te moeten veronachtzamen, maar
besloot een kleine opgraving te doerw waarvoor
de voetbalvereeniging Losser het terrein be
schikbaar stelde.
Aangezien by dit proefonderzoek bleek, dat
de sporen zich over een veel grooter oppervlakte
uitstrekten dan aanvankelyk werd gedacht,
heeft het bestuur pogingen aangewend om een
subsidie t ekrygen. waardoor meerdere werkloo-
aen te werk gesteld konden worden. Deze po
gingen zyn met succes bekroond. Er is onder
leiding van dra Hyszeler van het Ryksmuseum
„Twenthe" te Enschede ongeveer drie weken
gegraven, waardoor een oppervlakte ia bloot
gelegd van ongeveer 100 by 150 m.
Over dit gansclfe terrein liggen nu de paal
gaten verspreid, d wz. de sporen van ronde en
afgerond rechthoekige hutten (ruim honderd).
In deze paalgaten hebben dikke palen verti
caal in den grond gestaan. Het dak van de ron
de hutten, welke een doorsnede hebben van 2
tot 35 M is zoodoende kegelvormig geweest, dat
van de rechthoekige, welke 15 tot 2 M breed en
4 tot 8 M. lang zyn, moet een zadeldak zijn te-
Weest.
Op talryke plaatsen, maar steeds in de Oti-
middeliyke nabyheid van de paalgaten, zyn
kiene hoeveelheden klei gevonden. Ook komen
hier en daar nog plekken verbrande leem voor.
Dit wijst er oo, dat de wanden van deze hutten
bestaan hebben uit vlechtwerk, dat bestreken
was met klei of leem (zooals men dit som* nog
by oude boerderyen aantreft).
Aangezien het terrein al sinds jaren is afge-
plegd en afgezand, waardoor de kultuurlaag 1*
verdwenen, is er tot nu toe slechts een enkele
scherf gevonden. Maar deze kan voor de juiste
dateering van de woonsporen van het uiterste
gewicht zijn. Ht is een scherf van Belgisch
zgn terra-nigra-aardewerk uit het begin van
onze jaartelling. Verder kan men dezen aanleg
vergeleken met de nederzettingen, opgegraven
Jby Zeyen en Rhee (Drente) en Ter-Apel (Gro
ningen), welke thuis hooren in de eerste eeuwen
van onze jaartelling. Een andere methode om
den ouderdom te bepalen 1* de pollenanalyse
Men onderzoekt dan welke stuifmeelkorrels zich
In bepaalde lagen van den bodem bevinden
Voor dit onderzoek, welks resultaat nog moet
worden afgewacht, heeft de bekende palaeonto-
loog mr. F. Florschüw te Velp zyn zeer gewaar
deerde medewerking toegezegd.
Vrijdagavond werd de derde party van
match Euwe-Landau, welke Woensdagavono
Amsterdam onderbroken werd, hervat, welke
den 72en zet in remise eindigde. m-
De stand na 3 partyen luidt: dr euw»
ten, Landau 1 punt.
De vierde party wordt Zondagmiddag CL**
in hat Carltonhotel te Amsterdam gesp*»’
Ged Staten van Noordholland vragen Fiw,
Staten hen te machtigen de provincie borg te
stellen voor de betaling van rente en aflossing
ter zake van een in 40 jaar af te lossen ggid-
leening van 2.000.000 door de Psychiatrische in
richting „St. Willibrordusstichting" te Heiloo
by de Rykspostspaarbank te sluiten tegen een
koers van M'/2 procent en een rente van 3%
Dit Is een conversieleening daar de rente van de
vorige leening 5 bedroeg. Wanneer deze lee
rling zal Worden goedgekeurd zal een en ander
ongetwyfeld van gunstlgen Invloed zyn op de
exploitatleuitkomsten van deze inrichting. Ook
de verpleegpryzen zullen In gunstigen zin be
ïnvloed worden. Ged. Staten van Noordholland
teekenen hierbij aan, dat hlerby ook een prov.
belang betrokken is, daar ongeveer 350 armlas
tige patiënten worden verpleegd.
Duitschland en de Unie der Sovjet-repu-
blleken zijn overeengekomen, elkander hier
bij wederzijds te steunen. De regeering van
het Duitsche Rijk zal daarbij nimmer toe
geven, dat de daarbij ontstaande Poolsche
rompstaat op eenigerlei wyze een element
zou kunnen worden voor het R(jk zelf of
zelfs ook maar een bron van verstoringen
tuaschen het Duitsche Rjjk en Sovjet-Rus-
land.
Mocht evenwel de opvatting van den heer
Churchill en zyn aanhang succes hebben, dan
zal deze verklaring myn laatste zijn geweest.
Dan zullen wij strijden, noch geweld van wape
nen noch de tijd zal Duitsëhland bedwin
gen. Een November 1918 zal echter niet mee»
worden herhaald.
De hoop op een uiteenvallen van ons volk
is kinderlijk. De heer Churchill mag overtuigd
zyn dat Engeland zal overwinnen. Ik echter
twyfel er geen seconde aan, dat Duitschland
zal zegevieren. Slechts één ding is zeker, nog
nooit in de geschiedenis zyn er twee overwin
naars geweest. Wel dikwyis alleen overwonne
nen. Ook in den laatsten oorlog Hjkt my dat
dit het geval is geweest.
Mogen thans die volken en hun leiders het
woord nemen, die van gelyke meenlng zyn. En
mogen zy, die meenen dat in den oorlog een
betere oplossing ligt, myn hand terugstooten.
Eerste klasse
Quick—P.H.
Tweede klasse Zuid: Uitgesteld: Graven*
bicht: ArmadaR.K.B5.V.
Zuid ld: Uitgesteld: Belfeld: Belffldla—
Panningen; Ingelast: Venray: ServatiuaWit
tenhorst.
Zuid Ila: Roosendaal: RoosendaalDJ4X.
owrdt uitgesteld en Ingelast te thans: Dongen:
DongenDNL.
West la: Ingelast: Hilversum:
Actlf.
schappij Nederland achter den rug had.
Veertien dagen voor het uitbreken van dea
oorlog (16 Augustus) verliet het schip de haven
van Tandjong Priok en al dreven er toen reeds
zware onweerswolken boven Europa, oorlog was
het nog niet. Driehonderd passagiers waren aan
boord en zooals altyd heerschte er een goed*
stemming. De verjaardag van H. M de Konin
gin op 31 Augustus zoo vertelde ons kapitein
K. J. Van der Laan, toen hy vannacht in zijn
geriefiyke hut even te spreken was werd op
gewekt gevierd. Het schip voer dien dag reeds
in de Roode Zee. Het was een bil) en vrooiyk
feest. Den Volgenden mergen ving de marconist
de eerste oorlogsberichten op. Het onweer bo
ven Europa was losgebroken en de stemming
aan boord werd ernstig.
Drie September, den dag waarop Frankryk
en Engeland aan Duitschland den oorlog ver
klaarden. waren wy In Suez zoo vertelde de
kapitein verder.
In de Middeliandsche Zee gebeurde verder
niets byzonders. Maar toen wy Gibraltar na
derden. verzocht een Engtlsche torpedojager
ons om even mee te gaan. Twaalf uur hield
men ons in Gibraltar vast. toeiWnochten w»
verder. m
Ia den Atlantischen Oceaan kregen wl) v“
den directeur order, om naar Lissabon te gain,
11 September kwamen we daar aan en we lis»'
ben er negen dagen gelegen. Hier werd de
Duitsche lading, die wy aan boord hadden, 8*’
loet. 20 September verlieten we Dlssabon weer.
Nu ging het regelrecht naar de Downs. Tjoirtrt
lag het daar. Ook vèëT Nederlandsche schepen,
de „Veendam„Zaandamb", „Noordam
.Beukelsdyk" en nog vele andere groote Neder-
landsche schepen. Drie dagen moesten w*
wachten, toen mochten we opstoomen naar
Londen, naar Tilbury Docks, waar de Engelscns
lading werd gelost. De passagiers mochten nier
het schip, ook verlaten. Zooals u weet
de vorige week met een
derland overgestoken.
Eerst Vrijdagmorgen
toestemming de reis
Wat den staat Polen betreft aldus ging
Hitler verder het Polen van Versailles zal
nimmer meer verryzen. (Applaus). Daarvoor
staan twee van de grootste staten der wereld
borg. De problemen, welke hlerby zyn ontstaan
kunnen niet in het Westen worden opgelost;
deze taak is uitsluitend voor Duitschland en
Rusland weggelegd. Dit kan niet geschieden op
een conferentie, doch door tientallen jaren van
arbeid.
Indten men r®® willen trachten Duitochiand
een nienw regime te geven met een nieuw Ver
Zondag 8 October
HILVERHl M I, en 414.4 M.
8.30 KRO. 9 30 NCRV. 12 15 KRO. 5.00 NCRV
7.45—11 40 KRO
8.30- Morgenwijding, 9 30 Gewijde muziek
Igrpl 12.15 Causerie ..Middenstand in Mo
bilisatietijd’, 12.35 Gramofoonmuziek, 12.45
Berichten ANP, gramofoonmuziek, ICO Boek
bespreking. 1.20 KRO-Melodlsten en solist, 2.0(i
Godsdienstonderricht, 2.30 Gramofoonmuziek,
Cello en piano, 3.15 Gramofoonmuziek,
Pianovoordracht, 3 45 Gramofoonmuziek,
Ziekenlof, 4.55 Gramofoonmuziek, 5.00
muziek (gr pi b 7 45 Berichten. 7.50
8 00 Berichten ANP. mede-
Vroolijk programma, 9.15 ,.Das
ohne Glocke”, operette, 10.40 Berichten
10.50 Epiloog, 11.1011.40 Esperantole-
De Turksche militaire missie is gisteren,
naar Reuter meldt, de gast van den Lord-
Mayor van Londen geweest.
Volgens het omroepstatlon te Rome,
Reuter uit Londen meldt, Is te Ankara officieel
dat Turkije neutraal zou bltfven.
zelfs als de Sovjet-Unie aan den oorlog zou
gaan deelnemen.
Het omroepstatlon meldt dat in deze verkla
ring verder gezegd werd: „Het verdrag met
Rusland zou op geen enkele wijze schade toe
brengen aan de bestaande vriendschappelijke
betrekkingen tusschen Turkije en Engeland.’’
4o. Het nieuwe Rtfk heeft er naar ge-
ftretfd, de traditioneele vriendschap met Ne
derland te handhaven. Het 'heeft geen ge
schil tusschen de twee staten overgenomen,
en geen nieuw geschil geschapen.
HIHER.SI M II, 301.5 M.
8.55 VARA. 12 00 AVRO, 5 30 VARA
8.00—12 00 AVRO
8.55 Gramofoonmuziek, 9 05 Tuinbouwhalf-
uurtje, 9.30 Gramofoonmuziek, 12.00 Causerie
„Een vergelijking tuaschen den oorlogstoestand
en den politieken toestand Augustus 1914 en
die van 1939”, 12.20 AVBO-Amusementeorke&t,
12 45 Berichten ANP, gramofoonmuziek, 1 00
Viool en orgel, 1.50 Gramofoonmuziek. 2.30 De
Vagebonden en soliste. 3.15 Amsterdamsch
Luistervinkenkoor, Omroeporkest en solisten,
4 00 Gramofoonmuziek, 4 15 AVRO-Dansorkèst,
4 45 Sportnieuws ANP. gramofoonmuziek. 5.30
Voor de kinderen, 6.00 Bravour en Charme,
6.30 Sportpraatje. 6.45 Sportnieuws ANP, gra
mofoonmuziek, 7.05 Schuldig of onschuldig?,
7.30 Het Rosian-orkest, 8.00 Berichten ANP,
eventueel vraag en antwoord’. 8 25 Omroep
orkest en solist 9 15 Gramofoonmuziek, 9.30
Radiotooneel met muziek, 10 00 AVRO-Mu-
sette-enaemble en soliste. 10.30 Gramofoon
muziek, 11.00 Berichten ANP, hierna: Gaspar
Szigmund’s ensemble, 11.4012.00 Dansmuziek
(gr p.l).
KEILEN, 456 M.
5-20 Hf. ven concert. 7.35 Gevarieerd program
ma, 8 50 Gramofoonmuziek. 10.00 Soldaten
koer. 10.35 Cembalovoordracht. 11 20 Leo
Eysoldt’s orkest en solisten. 1 35 Populair
concert, 3 20 Sol ie tenconcert. 5.00 Zang en
plano. o 20 Raalotooneel. 6.20 Volksmuziek,
7.4012.20 Zie Deutschlandsender.
BRL8KEL, 322 en 484 M.
322 M.
9.20 Gramofoonmuziek. 10.20 Zang en or
gelspel. 11 35 en 12 20 Gramofoonmuziek. 12 50
en 1.30 Omroeporkest. 1.502.20, 2.50, 4 20,
4.50, 6 20. 7 20 en 7.45 Gramofoonmuziek, 8 20
GevarieercN programma 10 30 Cabaretprogram-
ma, 11.3012.20 Gramofoonmuziek.
484 M.
Gramofoonmuziek. 10 20 Gevarieerd
programma, 1T.20 De Koninklüke Fanfare
„Phalange Artistique”, 11.35 en 12.35 Gramo-
foonmuzlell. 12 50 en 1.30 Radló-orkest, 1.55
2.10 en 2 50 Gramofoonmuziek. 3 05 ..La Reine
Flamette”. opera 5 20 en 6 00 Radioworkest.
7.15 en 7 35 Gramofoonmuziek. 8 20 Uitzending
voor soldaten. 8 50 Gramofoonmuziek, 9 05
Oinroepsymphonie-orkest en solist, 10.30—
12.20 Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
7.40 Omroeporkest, 8 40 Barnabas von Géc-
zy’s orkest, 9.50 Gramofoonmuziek, 10 35 Otto
Dobrindt’s orkest, tot 12.20 Nachtconcert.
RILVERSt M I, 1875 en 414.4 M.
8 00 Eventueel berichten ANP. 8.15 Oramo-
foonmuzlek. 9.45 Gramofoonmuziek, 11 30 Gra
mofoonmuziek. 12 15 Orgelspel, om 12.45 Even
tueel berichten ANP. 1.15 Marcanëo-ensemble.
3.38 Marcando-enaemble. 3 00 Causerie over
kamerplanten. 3 40 3 55 Gramofoonmuziek.
5.00 Gramofoonmuziek. 6.15 Gramofoonmuziek,
7.45 Gramofoonmuziek. 8 00 Berichten ANP.
herhaling 806-berichten. 8 15 Het Utrechtsch
Stedelyk orkest en soliste. 8.55—8.35 Causerie
„Dén Helder", Neerlshds belangfykstc oor-
logshaven", 10 15 Berichten ANP. 1045 Gra
mofoonmuziek.
HH.VER.SI M II. 30U5 M.
Algemeen programma, verzorgd door de VARA
8 00 Eventueel berichten ANP. hierna: Gra
mofoonmuziek, 10.40 Cello en plano, 11 30 Or
gelspel, 13.00 Gramofoonmuziek, 13 15 VARA-
orkest, om 12 45 berichten ANP. 1.15145 en
3 00 Gramofoonmuziek, 3 304 00 Viool en
plano. 4 05 Gramofoonmuziek, 5.00 Gramo
foonmuziek. 6 00 Orgelspel. 6.30 De Rambler*
7.35 Gramofoonmuziek. 7.30 VARA-orkeet met
toelichting. 8 0C Herhaling SOS-berlchten, 8.03
Berichten ANP. 8.15 Vraag en antwoord, 8.30
Het Roeten-orkest. 8 00 Reportage. 9.30 Gra
mofoonmuziek. 10 00 VARA-orkest. 10 40 Gra-
7\o£2°nniuzlek’ 11 00 Berichten ANP, 11.10—
12.00 Gramofoonmuziek.
KEULEN, 456 M.
5 30 Hermann Hagestedts orkest, 7.50 en
9 30 Cramofcotimuzlek. 10.0010 20 Kamer
muziek. 11 30 Omroeporkeat en -koor. 1 35 Po.
pulalr concert. 3 35 Leo Bysoldt’s orkest, eollat
en pianoduo. 5.00 Zang. 5.30 Gevarieerd con
cert, 7.4012.00 Zie Deutschlandsender.
BRUSSEL. 322 en 484 M.
322 M.
12 20 1.30—3.20. 5.30—6.05 6 50 en 7.30
Gramofoonmuziek. 8.20 Ontspanntngsprogram-
ma voor aoldaten. 8 50 en 9 30 Cabaret-pro-
gramma, 10.3011.30 Gramofoonmuziek.
484 M.
12 35 Gramofoonmuziek, 13 50 en 1.80 Mar
ceau Burton a Musette-eneemble. 1.503.30,
5.205.50 en 6.35 Gramofoonmuziek, 6.50
Radlotooneel. 7 20 Gramofoönmuzlek, 8 20 Vit.
zending voor soldaten 8 50 „LI tr« des N0-
tona", operette. 9.5010.00 Gramofoonmuziek.
103011.20 Gramofoonmuziek.
DEl'TSCHLANDSENDER, 1571_Mr-
7 40 Omroeporkeat 8 35 Declamatie. 8 40 Gra.
mofoonmualek. 9 40 Het Berlynsch Omroep-
klelnorkest. tot 12.20 Nachtconert.
Twee problemen moeten verder worden op
gelost: de regeling van de door het uiteenval
len van Polen gerezen kwesties en ten tweede
de opheffing der politieke en economische hin
derpalen tusschen de volkeren.
De doeleinden der ryksregeering zyn de vol
gende: 1. Vaststelling der Duitsche grenzen
volgens de historische en geografische omstan
digheden. 2. Regeling van de geheele levens»
ruimte der naties en oplossing van het mindër-
heden-probleem. vooral In de Zuid- en Zuidoost-
Europeeeche staten 3. Regeling en ordening der
Joodsche problemen. 4 Wederopbouw van het
economisch verkeer. 5 Een veiligheidsgarantie
voor dit geheele gebied. 6. De opbouw van Po
len, waarby Duitschland de garantie zal schep
pen, dat die staat geen brandhaard tegen
Duitschland en geen intriguehaard tegen Rus
land zal worden.
Het te ondenkbaar, dat by een voortduren
van den oorlog de huidige toestand in het Wes
ten gehandhaafd wordt.
Deze toestand vergt eiken da* offers. Als de
Franschen Saarbrücken gaan beschieten, zul
len de Dultschers Muehlhausen vernietigen. Dan
zullen de Franschen weer Karlsruhe bombar-
deeren en de Dultschers Straatsburg. O«an dan
de Franschen Freiburg beschieten, dan zal het
Duitsche geschut Colmar bestrijken. Steeds meer,
zal er dan worden vernietigd en wat door ge
schut niet te bereiken Is, zullen de vliegers ver
nietigen.
Dal moge misschien zeer interessant voor
een zeker internationaal journalistendom en
voor de fabrikanten van oorlogstuig, maar dat
is vreeseiyk voor h^n. die er aan ten offer val
len. En die strijd ml dan niet te» het front be
perkt blijven. Hjj zal ver voortschrijden over
Het koene gebouw van het strategisch offen
sieve Polen tegen het Duitsche ryksgebled
stortte reeds in de eerste 48 uur van dezen
veldtocht ineen. Moedig tot In den dood by
den aanval en met onvergeiykelyke marsch-
prestaties hebben de Duitsche divisies, het
lucht- en pantserwapen, zoomede de eenheden
van de marine, de wet van het handelen naar I
zich toegetrokken. Deze kon hun geen oogen-
blik meer ontwrongen worden Na veertien da
gen waren de grootste gedeelten van het Pool-
ache leger of uiteengeslagen, gevangen genomen
of omsingeld. De Duitsche legers evenwel had
den in dezen tjjd afstanden afgelegd en gebie
den bezet, voor de voltooiing waarvan 25 Jaar
geleden meer dan veertien maanden noodig zyn
geweest. Wanneer ook een aantal byzonder
geestige strategen van de dagbladen in de an
dere wereld het tempo van dezen veldtocht als
voor Duitschland niettemin teleurstellend wil
den voorstellen, dan weten wy toch allen, dat
la de krygsgeschiedenis tot nu toe toch nauw-
lyks een grootere prestatie van .het hoogste
soldatendom te voorgekomen
Dat de laatste overblijfselen van de Poolsche
legers in Warschau, Modlin en Hela zich tot
1 October vermochten staande te houden, was
slechts het gevolg van onze koele kloekheid en
aan ons verantwoordelvkheldsbewustzyn toe te
achryven.
Ik heb verboden meer menschen op te offeren
dan strikt noodzakelylc was. d.w.z.: ik heb de
Duitsche oorlogsleiding vrygemaakt van de nog
in den wereldoorlog heerschende meenlng, dat i
uit overwegingen van prestige bepaalde kwes- i
ties onder alle omstandigheden binnen een be-
paalden tyd moesten worden opgelost. Wat on-
▼oorwaardeiyk noodzakelyk is te doen.’ ge- i
achiedt zonder rekening te houden met offers,
wat evenwel kan worden vermeden, wordt ach-
terwege gelaten.
te zes uur kregen
toestemming de reis voort te zetten.
laaste stukje gebeurde niet* byzonders.
het oog op het mynengevaar hadden we
dagavond een zoeklicht op de boeg, maar
Is gelukkig goed afgeloopen en geen mijn
gezien.
De kapitein zelde voorts, dat de Engrt-
sche contrftle thans veel scherper Is dan
den vorlgen oorlog. Zoo streng als dese
is, was ze zelfs in 1918 niet. Toen de „Jon»
de Wit” in Tilbury Docks lag. arriveerde»
daar ook nog de „Statendam" en de
drapoera”. Laatstgenoemd schip moest m
alleen de Duitsche, maar ook de voor oo*
land bestemde lading lossen.
1. De vaststelling van een ryksgrens, welke
aan de historische en geografische en economi
sche voorwaarden recht doet wedervaren.
2. De pacificatie van het geheele gebied In
den zin van het tot stand brengen van een
draaglijke rust en orde.
3. De absolute garantie van de veiligheid,
niet alleen van het ryksgebled, doch van de ge
heele belangenzone.
De nieuwe ordening, nieuwe opbouw van
economische leven, van het verkeer an
ook van de cultureele en bescha-
Chlcago heeft aan den gestorven Aartsbis
schop. kardinaal Mundelein, een grootache uit
vaart bereid. Meer dan 500.000 mensenen van
alle rangen en standen en van velerlei religies
hadden zich Vrydag naar de omgeving van de
kathedraal van den Zoeten Naam begeven waar
de ul’vsartc’lciist gehouden werd. Tot de duizen
den, die het kerkgebouw vulden, behoorden der
tien Aartsbisschoppen en vyftig bisschoppen.
Vijfhonderd priesters en monniken liepen aan
het hoofd van de stoet.
De Pontificale MIs werd opgedragen door Mgr
Clcognanl, Apostolisch Delegaat.