BEGIN EN EINDE
Regeering
H
W IS S
werkverruiming WEK UW LEVER-GAL OP
en
het katholieke gezin
Lectuur voor
VOORTBESTAAN VAN DE
WERKLOOSHEID
en
„De Windroos 1940”
„Zonnewijzer 1940”
Kou in 't Hoofd
MAANDAG 9 OCTOBER 1939
Distributie van kunst
meststoffen
GRAAN IN BESLAG GENOMEN
en
Mijnramp te St. Etienne
Brand in kazerne te
Bergen op Zoom
Jacht van Fokker na een
explosie gezonken
Acht peraonen gewond,
een verdronken
Werkverschaffing blijft
gehandhaafd
Het St. Willibrord-
monument te Utrecht
Belastingontwerpen
ingetrokken
Duitsche vliegboot
neergeschoten
rd.
ien
EERSTE WANDELAARS UIT
LEMMER TE URK
VERWERKING VAN
SUIKERBIETEN
Hr. Ms. VAN KINSBERGEN,
0-15 EN 0-20
BEENDERENVERBOD
VERLENGD
Clearingkoersen
MOEILIJKHEDEN VOOR DE
TEXTIELDETAILLISTEN
Verbinding met Ame
land verbeterd
Pauselijk schrijven aan
Mgr. de Jong
By de eeuwfeestviering van
St. Willibrord
De actie tegen Fransche
communisten
Zes en twintig communistische
Kamerleden gearresteerd
De tentoonstelling der ontwerpen
Invoerprijsverschil rogge
roggemeel
C.A.O. voor het loodgietersbedrijf r
bluttchingswerk
i
voor
tyd. vertelt dit boek een reeks verhalen aan
zich
Fokker
de
heer
het
wie
aan
telijk gelegen
de
Mulder. Joep Nicolas,
i
Koersen voor stortingen op 8 October 1939
tegen verplichtingen luidende in: Reichsmarken
75 48, Lires .55.
De sinds Woensdag op de Wadden gestrande
passagtersboot is Zondagmorgen vlot gekomen en
aan de pier te Ameland aangekomen. Men hoopt
dat thans Weer een geregelde veerdienst voor
passagiers zal zjjn geopend.
De gestrande veeboot is echter nog niet vlot.
Het vee wordt nog steeds vanaf den wal van
voer en water voorzien.
Het Interdepartementaal overleg, dat door de
Regeering was geschapen ter bestudeering van
de vraag, hoe de bestrijding der werkloosheid
mede dienstbaar kon worden gemaakt aan den
bouw van nieuwe woningen ter vervanging van
krotten, heeft er toe geleid, dat juist kort voor
de mobilisatie een plan kon worden opgemaakt.
De Regeering zal zich thans ernstig beraden,
of in verband met de tijdsomstandigheden
in vollen omvang kan worden ge-
dit plan
handhaafd.
mlng, welke ontstaat door de directe te
werkstelling.
•rate
loop
Naar wjj vernemen, heeft de H. Vader
een schrijven doen toekomen aan Z. H. Ene.
Mgr. dr. J. de Jong, waarin Zijne Heilig
heid een vaderlijken wenach uitspreekt voor
de viering van het 12de eeuwfeest van Sint
Willtbrordus op 7 November *-*■
Voor zoover bij een beroep op gelden van dit
crediet deze ontoereikend zouden zijn, zullen
te zijner tjjd nieuwe aanvullende middelen wor
den aangevraagd.
Vervolgens zij opgemerkt, dat de uitvoering
van cultuurtechnische werken en die van zgn.
werkfondswerken voor wat betreft de werkge
legenheid in onderling verband moeten worden
bezien.
Zaterdagmiddag omstreeks één uur is brand
ontstaan in den rechtervleugel van de Oranje-
Nassaukazeme te Bergen op Zoom. Deze vleu
gel bestaat uit twee verdiepingen, waarin de
cantines'en de slaapzalen voor onderofficieren
en manschappen zijn ondergebracht. Boven de
slaapzalen strekt zich over de lengte van het
geheele gebouw een zolder uit. Het vuur dat
door voorbijgangers ward opgemerkt, woedde
aanvankelijk aan den kant van het binnen
plein der kazerne. Hier pakte de brandweer
het met drie slangen op de waterleiding aan.
Spoedig breidde het vuur zich echter uit naar
de zijde van de Reltstraat, zoodat extra voor
zorgsmaatregelen moesten worden genomen.
Groote hoeveelheden bluschmaterlaal werd ge-
requlreerd, dat gedeeltelijk door militairen werd
bediend. Weldra spoot het water uit twaalf
slangen in de vuurzee. Men kon niet voorko
men, dat de vleugel grootendeels werd vernield.
Het dak stortte in, evenals de vloer van de
tweede verdieping. Behalve de cantlnes waren
in dezen vleugel ook ondergebracht het archief
en de waschkamers. De oorzaak van den brand
is nog onbekend. De marechaussee stelt een
onderzoek in.
Zaterdagmiddag te half een zjjn de
wandelaars uit Lemmer over den in den
van deze week gereedgekomen dijk te Urk ge
arriveerd.
De heeren P. de Rook. A. Kleinsma en P de
Bijl vertrokken des morgens te kwart over zeven
van Lemmer en kwamen te half een op Urk
aan. Zij meldden zich direct bij den burge
meester, die hun een oorkonde heeft uitge
reikt. Des middags aanvaardden de wandelaars
de terugreis.
Ambtenaren van de veevoedervoorzienlng
hebben bij een landbouwer te Barneveld 4575
kilo graan in beslag genomen. De voorraad be
stond uit tarwe, rogge, gerst en mals. Nadat
proces-verbaal was opgemaakt, heeft men den
in beslag genomen voorraad overgebracht naar
de schuren van de Coöp. Aankoopvereenlglng
Barneveld en omstreken, welke schuren dienst
doen als centrale voor in beslag genomen goe
deren.
De minister van Sociale Zaken heeft aan da
Tweede Kamer medegedeeld, dat worden in
getrokken de bij Koninklijke Boodschap van
10 Mei 1939 aangeboden wetsontwerpen, strek
kende respectievelijk tot wijziging en verhoo-
ging van het elfde hoofdstuk der Rijksbegroo-
ting voor het dienstjaar 1939 en tot uitvoering
van een staat-.van-dienst-boekje voor Jeugdige
mannelijke personen.
De minister van Financiën heeft aan de
Tweede Kamer medegedeeld, dat wordt inge
trokken het wetsontwerp, houdende heffing van
een nationale Inkomsten- en winstbelasting en
wijziging van enkele belastingwetten.
delijke collectieve arbeidsovereenkomst voor dat
bedrijf. Dit verzoek met de daarbij behuorende
stukken ligt tot en met 18 October ter Inzage
op de bur*elen van de districtshoofden der ar
beidsinspectie te Amsterdam, Haarlem, ’s-Ora-
venhage, Rotterdam, Utrecht, Breda, Maas
tricht, Arnhem, Deventer en Groningen (Ove
rigens zijn ook bij het departement van Sociale
Zaken afschriften verkrijgbaar). Bezwaren te
gen inwilliging van bedeeld verzoek moeten vóór
of op 16 October schriftelijk bij den minister
van Sociale Zaken worden ingeoracht.
M u zult *a morgens uit bed springen,
gereed om bergen te verzetten.
Tsderen dag moet uw lever een liter lever-gal In uw
Ingewanden doen vloeien. Wanneer deze stroom van
lever-gal onvoldoende la. verteert uw voedsel niet,
het bederft. V voelt u opgeblazen, u raakt verstopt.
Uw lichaam ts vergiftigd, u voelt u beroerd en
ellendig, u ziet alles zwart.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmidde
len. U moet CARTER S LEVER-PILLETJES nemen
om deze liter lever-gal vrij te doen vloeien en u
zult u een geheel ander menach voelen. Onschade-
Ujk plantaardig, zacht, onovertroffen om de lever-
gal te doen vloeien.
Biecht Carter s Lever-Pilletjee bij apothekers en
drogisten, f. 0.75.
Naast het ‘algemeen streven om de werk-
loozen, voor zoover eenlgszlns mogelijk, naar
het normale bedrijfsleven terug te voeren,
moet onder de huidige omstandigheden van
de verdere pogingen tot het verschaffen
van directe werkgelegenheid aan een aan
zienlijk deel der werkloozen, de uitvoering
van cultuur-technische werken en zg.
werkfondswerken de kept blijven.
NoordwUk, Sassenheim. Warmond.
Lisse, Oegstgeest, Voorschoten.
Zoetermeer, Zoeterwoude, Roe lot
en Rljpweterlng.
Dat hjj thans onder een bijna bedenke
lijk luid applaus van den Rijksdag
hadden de Rijksdagleden soms het te
genovergestelde gedacht? verklaarde,
dat hjj er geen seconde aan twijfelde of
Duitschland zou bij voortzetting van den
oorlog uiteindelijk overwinnen, spreekt
wel van zelf. Hij kon toch niet verklaren,
dat hij daar wel aan twijfelde? Maar in
dien hij daar niet aan twijfelt, waarom
opende hij dan een vredesoffensief? Uit
humane overwegingen? Na de inlijving
van Tsjecho-Slowakije, na de vernieti
ging van Polen, en na de uitlevering van
een derde der Poolsche bevolking aan
het Bolsjewistische Rusland, weigeren
Engeland en Frankrijk dat te gelooven.
Bij het departement van Waterstaat be
dragen de gevraagde cijfert (vermoedelijk
beloop) voor hoofdstuk IX 4 mlllioen;
voor het Verkeersfonds 48 mlllioen en
voor het Zulderzeefonds f 10.5 mlllioen,
terwijl door het departement van Defensie
in het jaar 1938 voor de binnenlandsche
markt een waarde van rond 75.7 mlllioen
aan opdrachten is gegeven, waarvan naar
zeer globale raming 38 mlllioen is be
taald. Hieruit blijkt, dat deze opdrachten
ook in volgende jaren nog doorloopen. ter
wijl uiteraard nieuwe opdrachten worden
gegeven.
.PARIJS, 8 Oct. (Havas) In den afge
lopen nacht zijn 26 communistische kamer
leden gearresteerd. Onder hen bevinden zich
afgevaardigden, die reeds door den rechter
van Instructie als getuige waren gehoord.
Anderen hadden niet beantwoord aan den
oproep als getuige op te treden.
Zij worden beschuldigd van overtreding
van de wet, welke het propaganda maken
voor de Derde Internationale verbiedt.
De gevangenen zijn opgesloten in de
Sante-gevangenls. Men verwacht nog meer
•trestaties.
Verscheidene bezoekers hebben gedurende den
Zondag een indruk gekregen van de ideeën, wel
ke de verschillende ontwerpers van een op te
richten 8t. Willlbrord-monument voor het zie
kenhuis ,JBt. Joan de Deo" op de Mariapiaats te
Utrecht hebben bezield.
De dertien inzendingen, welke bij de daarvoor
aangewezen jury inkwamen, waren Immers ten
toongesteld in het Museum van Nieuwe Religi
euze Kunst.
Het museum is ten behoeve van deze bijzonde
re tentoonstelling ontruimd, zoodat men rustig
zonder dat de aandacht door andere kunstwer
ken afgeleid wordt, de overzichtelijk uitgestalde
maquettes, waarbij teekenlngen zijn gevoegd, in
oogenschouw kan nemen.
Zooals men weet is het ruiterstandbeeld, dat
onder het motto „Utrecht” door Albert lermote
uit Voorburg werd Ingezonden, aanvaard.
Als medewerker voor het architectonisch ge
deelte van het monument had Termote «rchltect
C. van Moorsel, eveneens uit Voorburg, ultge-
koozen.
De andere Inzenders zijn: P Biesiot. den
Haag; Cephas Stauthamer. Amsterdam; Herman
van Remmen, den Haag; Steph. Ulterwaal,
Utrecht; Albert Meerens. Nijmegen; M. Pieter
sen. den Haag; Wim Harzing. DriebergenRjj-
senburg; Joh. Ulterwaal. Utrecht (twee ontwer
pen); Joe Henke, den Haag en V. Sprenkels,
Roermond.
De tentoonstelling blijft tot en met Zondag 29
October geopend en zal ongetwijfeld nog vele
bezoekers trekken.
De Uitgeverij Het Spectrum te Utrecht
heeft zoo Juist haar tweeden „Zonnewijzer"
uitgegeven en
toegevoegd.
De minister van Economische Zaken blaakt,
in aansluiting aan een reeds vroeger versche
nen bericht bekend, dat de thans bestaande
regeling betreffende het vervoeren van suiker
bieten aldus moet worden verstaan, dat het
bewerken en verwerken van suikerbieten door
den teler slechts zal zijn toegestaan. Indien
deze aantoont, dat hjj de geheele. hem toege
wezen. hoeveelheid garantiebieten aan eenige
erkende suikerfabriek heeft geleverd of dat hjj
de beschikking zal houden over een voldoende
hoeveelheidbieten om in staat te zijn, dat als
nog te doen. De bepaling, dat suikerbieten al
leen verwerkt of bewerkt mogen worden door
den teler van de betreffende bleten zelf blijft
onverminderd gelden. Ook het vervoeren en af
leveren van suikerbieten anders dan naar de
suikerfabrieken blijft verboden.
Wij vernemen van bevoegde zijde, dat het in-
voerprijsverschil op rogge en roggemeel, voor
het tijdvak van 8 tot en met 14 October, behou
dens tusschentljdsche wijziging, is vastgesteld
op f 4.85 per 100 K G.
Naar wij vernemen wordt In <fe kringen van
den textielhandel rekening gehouden met oe
mogelijkheid, dat op den duur distributie van
textielgoeceren niet kan uitblijven. Vooral bjj
aanhouden der vjjandeljjkheaen en een ver
scherping der oorlogsmethoden, acht men de
kansen, dat tot distributie zal moeten worden
overgegaan, met alle daaruit voor de detaillis
ten voortkomende moeilijkheden, aeer groot.
In verband* hiermede heeft de Katholieke Vak
bond voor den Textieldetailhandel St. WiUi-
brord, welke op Donderdag 12 October is. zün
jaarvergadering heeft uitgeschreven in het Ge
bouw „De Vereeniging" aan het Keizer Karel-
plein te Nijmegen, besloten óe middagvergade
ring op dien dag, aanvangende te 2 uur. toe
gankelijk te stellen voor alle katholieke textiel-
detallllsten, dus ook voor niet-leden van oen
bond, teneinde gezamenlijk te overleggen, hoe
aan de te verwachten moeilijkheden het bsst
het hoofd kan worden geboden. Als spreker
zal In deze openbare vergadering o. a. optre
den de heer G. HeiJ, de voorzitter van het
onlangs tot stand gekomen Centraal Bureau
voor den Textielhandel te ’s-Gravenhage en
lid der Commissie van bijstand voor de Rijks-
bureaux voor Jute. Katoen en Wol.
In den Vergulden Turk te Leiden Is dezer
dagen door den Ned. Kath. Vakbond voor den
Textieldetailhandel St. Willtbrordus een verga
dering gehouden, welke tot doel had. een af-
deeling Leiden en Omstreken te stichten.
Als inleider trad op de heer M. F. Kempkes.
Algemeen werd dan ook het nut van een
Leidsche afdeeling Ingezien, zoodat Inderdaad
tot de stichting daarvan kon worden overge
gaan.
Besloten werd de nieuwe afdeeling de volgen
de plaatsén te doen omvatten: Leiden, Noord-
wijkerhout,
Voorhout.
Stom pw ijk,
arendsveen
Het voorloopig bestuur werd samengesteld uit
de heeren: S. J. Glasveld. Lage Rijndijk 28 b.
Lelden, voorzitter; H. A. Braakman, Corbet-
straat 48, Leiden, secretaris; J. Hamb, Haar
lemmerstraat 47 b. Leiden, penningmeester;
P. P. Denzen,- Noordwjjkerhout; R. Melman.
Sassenheim.
plosle, die ook aardverschuivingen teweeg ge
bracht heeft, geschiedde tijdens het aflossen
van een ploeg arbeiders, waarvan vele door de
explosie tegen den grond geworpen werden.
De explosie zou. naar men vermoedt door kort
sluiting ontstaan zijn. Zondagochtend zijn
Faure. de voorzitter van de Kamercommissie
voor de mijnen, en Weil, de inspecteur-gene-
raal der mijnen, in de schacht, waar!» het on
geluk heeft plaats gehad, afgedaald.
LONDEN. 8 Oct. het ministerie van Lucht-
aart bericht, dat een Britsche verkennlngz-
patrouille boven de Noordzee een vliegboot van
de Duitsche luchtmacht heeft ontmoet. Er von<
een gevecht plaats, waarbij de Duitsche vlieg
boot werd neergeschoten.
Na het gevecht zag een der Britsche pilo
ten. hoe de bemanning van de Duitsche vlieg
boot zich aan het in zee gestorte wrak vast
klampte. Een naburig schip werd er op afge
stuurd en de Britsche patrouille zette haar ver
kenningsvlucht voort.
BU net luchtgevecht waren twee Duitsche
vllegbooten betrokken. De tweede vliegboot nam
de wijk, toen de eerste In zee gevallen was. Twee
Britsche toestellen werden tijdens het lucht
gevecht door kogels getroffen, zonder dat “de
inzittenden evenwel letsel bekwamen.
De minister van Economische Zaken maakt
bekend, dat met ingang van 9 October 1939 In
werking zal treden een dlstributleregellng van
kunstmeststoffen, met uitzondering van kalk-
meststoffen. De centrale leiding van de
kunstmestdistributie berust bij het kunstmest-
distributiebureau. gevestigd te ’s Gravenhage,
Alexanderstraat 19, terwijl tevens Is ingesteld
een commissie van advies voor de distributie
van kunstmeststoffen. Het verkoopen en af
leveren van kunstmeststoffen is met ingang
van den genoemden datum nog slechts toege
staan aan hep, die bij het kunstmestdistributie-
bureau zijn ingeschreven.
Degenen, die Ingevolge de kunstmestdistii-
butiebeschikking 1 een inventarisatieformulier
hebben Ingevuld en opgezonden, worden ge
acht een verzoek om inschrijving te hebben
gedaan.
Het vervoer van kunstmeststoffen is met in
gang van 9 October weder vrij.
De ontploffing geschiedde terwijl het vaar
tuig langzaam voer, een tiental kilometers
stroomopwaarts van New-York.
In allerijl snelden de drijvende spuiten van
ie brandweer te hulp en men slaagde er m
Om haar bemoeiingen ten deze met kracht
te kunnen voortzetten heeft de Regeering
sterke behoefte aan de bjj dit wetsontwerp
voorgestelde verhooging van het crediet
werkverruiming met 30 mlllioen.
In antwoord op de in het voorloopig verslag
gestelde vraag inzake de bedragen, welke in
1938 ten behoeve van de werkverschaffing en
andere instanties zijn verwerkt, voor zoover de
uitgevoerde werken rechtstreeks wan beteeke-
nis zjjn geweest voor de arbeidsmarkt, kan
worden medegedeeld, dat aan de hand van de
voorlooplge cijfers kan worden vastgesteld, dat
in genoemd Jaar in gemeenten, welke subsidie
ontvangen uit het Werkloosheidssubsidlefonds,
voor werkverschaffing aan loonen e.d. een be
drag is besteed van ruim 31 mlllioen. Daar
boven komt nog een zeer aanzienlijk bedrag,
eveneens in ons land verwerkt, ten behoeve
van leveranties, transport, enz. Verder is in
genoemd Jaar ten laste van het Werkfonds
eveneens pl.m. f 31 mlllioen verwerkt.
daaraan een nieuwe uitgave
getiteld „De Windroos", een
soort Zonnewüzer-voor-de-jeugd. zooals de
uitgevers dit boek definieeren. Uiterlijk zijn
beide boeken duidelijk familie van elkaar;
zij zijn typografisch in denzelfden prettigen
trant verzorgd en niet denzelfden goeden
smaak verlucht; hun inhoud is van gelijke
afwisseling en overvloedigheid. Het verschil
tusschen belde uitgaven richt zich naar het
verschil dat tusschen Jeugdige en volwassen
lezers bestaat.
Wat in deze boeken in zoo ruime mate en
voor „geen geld" geboden wordt, dwingt res
pect af? De uitgevers verstaan het vak: zij ge
ven waar voor hun geld en méér dan dat, en
zoo zal ook de Zonnewijzer 1940 samen mei
De Windroos zjjn weg naar de katholieke huis
kamers wel vinden.
Een groot aantal dichters, schrijvers en beel
dende kunstnaars heeft zijn medewerking
verleend. Zü deden het met wisselend succes
somwijlen zoekend naar den eenvoudigen trant
voor de uitgave vereiséht, een enkele maal wat
oppervlakkig, andermaal treffend van geluid en
doorgaans wat de verluchting betreft, uitne
mend slagend. De verzekering. dat hier „de
beste schrijvers op dit gebied" aan het woord
zjjn geweest, moet men als een uiting van op-
timistischen ijver beschouwen.
De veelvuldige gedichten van Frank Valke
nier b.v. zijn ondiep, weinig poëtisch en nogal
vaag; een verhandeling over Jeroen Bosch had
in vertrouwder handen kunnen zijn dan die van
Fr. van Oldenburg-Ermke en Ernst van der
Hallen tracht de zaken wel eens te ongewoon
en te oorspronkelijk te zeggen.
et samengaan van de ideologische
tegenvoeters Duitschland en Rus
land wordt in Engeland en Frank
rijk beschouwd als een bewijs, dat
Duitschland zich zwak voelt, te meer
daar Rusland gelegenheid kreeg meer in
het oorlogsvuur gepofte kastanjes te
nemen dan Duitschland op den duur
aangenaam kan zijn. De as-politiek leidt
tot merkwaardige verhoudingen. Van de
as Rome-Berlijn heeft Hitler meer weten
te profiteeren dan Mussolini. Hitler won
Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije, Danzig,
den Corridor en een stuk van Polen,
Mussolini slechts Albanië, dat practisch
al onder Italiaansch protectoraat stond.
Van de as Berlijn-Moskou trekt Moskou
thans het grootste «oordeel. Het kreeg
niet alleen een derde van Polen, maar
vestigt nu ook zijn overheerschenden in
vloed In de Baltische landen en het Oos
telijk deel van de Oostzee, terwijl het
nog niet te voorzien is, hoe ver zijn
invloedssfeer zich over de Slavische vol
ken van Oost-Europa zal gaan uitbrei
den. Het> Pan-Germanisme heeft het
Pan-Slavisme uit den schijndood doen
herrijzen, en wat daarvan de gevolgen
kunnen worden, kan men wel bevroe
den, maar nog niet weten. Tegenover
de momenteele winst van Duitschland
staan ook groote verliezen van belang
rijke kansen voor de toekomst. Engeland
en Frankrijk daarentegen hebben prac
tisch nog niets gewonnen, maar ook niet
veel verloren, terwijl de voortzetting
van den oorlog voor hen het eenige
middel schijnt om minstens te behou
den, wat zij bezitten. Voor de kansen van
den vrede is het niet enkel van belang
of Hitler zelf er geen seconde aan twij
felt dat Duitschland zal overwinpen,
maar ook of Engeland en Frankrijk
daarvan even zeker zijn als Hitler. En
daar ziet het nu niet naar uit, integen
deel. Een goed begin is het halve werk,
maar het begin van den oorlog is, on
danks de nederlaag van Polen, voor
Duitschland niet zóó goed geweest als
voor het nog altijd „neutrale" Sovjet-
Rusland. Hoe bij zulk een begin het ein
de zal zijn, is een vraag, waarop geen
woorden en verzekeringen van Hitler,
maar alleen feiten het antwoord kunnen
geven.
Smelt wat VapoRub in kokend water en adem
de dampen in. Ook een weinig van deze zalf in
de neus doen en opsnuiven. Dat verwijdert
het slijm, verzacht de prikkeling en vergemakke-
lijkt de ademhaling.
De bedrijfsraad voor het loodgieters- en fit-
tersbedrljf heeft een verzoek ingediend tot ver
bindendverklaring van bepalingen van de lan-
De regeeringspersdienst meldt:
Hr. Ms. van Kinsbergen, 015 en 020 heb
ben op hun reis .benoorden Schotland zeer
slecht weer ondervonden. Dientengevolge moest
het verband gedurende eenlgen tijd worden
verbroken. Thans zijn de schepen bewesten Ier
land weer vereenlgd en zetten gezamenlijk bü
fraai weer de reis voort. Overigens valt geen
bijzonders te vermelden.
Naar schatting zullen, wanneer dit cre
diet is toegestaan en voor zooverre althans
prijsstijging e. d. de verwachtingen niet
doorkruisen, de beschikbare middelen
(Werkloosheidssubsidlefonds en Werkfonds)
het mogelijk maken op de hlerbedoelde
wijze omstreeks 80.000 90.000 personen te
plaatsen.
Boven deze aantallen komen dan nog
groepen arbeiders, wier tewerkstelling een
uitvloeisel is van de indirecte werkverrui-
NEW YORK, 8 Oct. (Havaa). Aan boord
van het particuliere Jacht van den vlieg
tuigbouwer Antony Fokker, heeft zich een
ontploffing voorgedaan, terwijl het jacht
op de Hudson lag. Acht personen zijn ge
wond.
ST. ETIENNE, 9 Oct. (Havas). Bij een
■'Unramp, die zich Zaterdagmiddag in een
mijnschacht midden in de stad ten gevolge van
tën mjjngas-explosie heeft afgespeeld, zjjn 37
Pu tonen omgekomen en velen gewond. De ex-
het vuur te blusschen, doch even later is het
jacht gezonken. Een der opvarenden is ver
dronken, acht anderen zijn in een ziekenhuis
opgenomen.
Het Jacht had een groote waarde, het is
gebouwd in aerodynamischen vorm en werd
beschouwd als een nieuwe vinding op scheep
vaartgebied, welke door Fokker zelf is gedaan.
De eigenaar had het jacht uitgeleend aan een
jonggehuwd echtpaar.
Nader verpemen wij, dat
telt niet aan boord was.
Het jonggehuwde echtpaar,
jacht uitgeleend was, is gered.
De oorzaak van de ontploffing, welke het
Wilp deed uitbranden en zinken, is vermoe-
-1 in kortsluiting.
De minister van Economische Zaken brengt
ter algemeene kennis van belanghebbenden,
dat voor Ingeschrevenen bij de sectie beende-
'ren van het Rijksbureau voor chemische pro
ducten de’op 6 October 1939 eindigende alge
meene dispensatie van het verbod van be- of
verwerken van beenderen is verlengd, en wel
tot en met Vrijdag 20 October.
- en weet wel waar men begint,
maar gewoonlijk niet waar men
A eindigt, en daarom zegt een zeer
wijs spreekwoord: Bezint, eer gij begint.
De eerste weken van den wel-ls-waar
niet geheel onbezonnen, maar toch wel
ietwat overmoedig begonnen oorlog be
vestigen wederom de treffende juistheid
dezer volksche waarschuwingen, voort
gesproten uit algemeene ervaringen en
gezond verstand. Een democratie, waarin
vele hoofden en zinnen moeten samen
werken om tot beslisaingen te komen,
loopt minder gevaar, onberaden te werk
te gaan, dan een dictatuur, waarin de
wil en het inzicht van één enkelen
mensch van dootslaggevende beteekenis
zijn. Het dynamisch tempo van de de
mocratie moge trager zjjn, zij houdt
doorgaans meer maat en richting, wan
neer zij eenmaal op gang is gekomen.
Het feit, dat zij moeilijker tot beslis-
ilngen komt, heeft ook tot gevolg, dat
zij moeilijker afwijkt van eenmaal ge
nomen besluiten.’Men zou de democratie,
voorzoover het haar bewegingen en
kracht betreft, kunnen vergelijken met
een zwaar bemand slagschip en de dic
tatuur met een snellen en’gemakkelljker
van koers veranderenden kruiser in vest
zakformaat. De wezenlijk razend snelle
manoeuvres van Hitler, zoowel op het
oorlogsterreln in Polen als op het terrein
der politiek, der diplomatie en der ideo
logie, hebben de groote Westersche de
mocratieën niet bij kunnen houden, maar
van den anderen kant hebben zij daar
door ook de overtuiging gekregen, dat op
iemand, die zóó onberekenbaar manoeu-
vreeren kan niet den minsten staat valt
te maken. En het Is deze overtuiging,
die zich tegen het Duitsche vredesoffen
sief verzet. Engeland en Frankrijk heb
ben met inspanning van alle krachten
den democratischen motor op ’n zoo hoog
mogelijk toerental gebracht en wenschen
alleen maar gas te minderen, indien zij
er absoluut zeker van zijn, dat zij niet
tevergeefs tegen de steile oorlogshelling
zijn opgetornd en op ’n betrouwbaren en
onafzlenbaren effen vredesweg zijn aan
geland. De rede van Hitler moge al
grootsch aandoende vredesconstructies
bevatten, deze vredesconstructie# zijn
toch te dictatoriaal simplistisch ont
worpen om Engeland en Frankrijk niet
den Indruk te geven, dat zij heel wat ge-
makkelljker voorgesteld dan uitgevoerd
kannen worden. In deze rede waren bo
vendien eenige elementen, die nu juist
niet den indruk van zelfverzekerdheid
versterkten, welke Hitler met de van hem
bekende stemuitzetting trachtte te ma
ken. Het wederkeerig respect van het
nazi-régime en het bolsjewistisch régime,
waarvan hij thans gewaagde, schijnt al
te zeer door den nood van de huidige
omstandigheden afgedwongen en is te
zeer In strijd met de verachting en wal
ging, die beide jaren lang voor elkaar
hebben uitgesproken, om niet de ver
onderstelling te wettigen, dat Hitler zich
alleen met Stalin verzoende om niet bij
voorbaat het oorlogsspel te verliezen.
Maar het is ook geen wet van Meden en
Perzen, dat de Zonnewijzer zal bestaan uit
de beste bijdragen van de beste schrijvers
en illustrators, maar dat hU voldoen zal
aan den zelf gestelden eisch: een jaarboek,
een almanak te zijn voor het Katholieke
gezin, een boek met goeden smaak geschre
ven. geteekend. samengesteld en gedrukt,
verstaanbaar en bereikbaar voor vele dui
zenden, den geest verrijkend en weldadig
voor het gemoed. Aan dezen eisch voldoet de
Zonnewijzer 1940 zonder twijfel. Er zijn ge
dichten, vertellingen, verhandelingen, illu
straties. schetsen, spreuken van allerlei aard,
direct of Indirect verband houdend met den
loop der getijden en van het Kerkdijk jaar.
De redactie werd gevormd door Mr. A. Die
penbrock, Ernest van der Hallen, Henk Kuiten
brouwer (Secr.), Irma Meyer, Jac. Schreurs
M.S.C.. Kees Spierings en Bernard Verhoeven.
De medewerkers zijn: Willem ten Berge, C.
Boudens-Van Heel, Walter Breedveld, Ernes’.
Claes. Vincent Cleerdin. A. Diepenbrock pr
Kees Galesloot. Paul Haimon, Ernest van der
Hallen. Mgr. Prof. Dr. J. Hoogveld. Albert de
Klerk, Dr. H. H. Knippenberg, Marie Koenen.
Henk Kuitenbrouwer. Albert Kuyle, Prof. Dr
Will. Lampen O.F.M.. Drs. Theo Luyckx, Irma
Meyer. J. Mul. Jozef Muls. C. Nypels, Jos. Par.-
buijsen. Max. Prick van Wely, J. Scheerder
OS.Cr., Gabriel Smit. Herman Strategler, Dr
Rich. Teunissen. Felix Timmermans, Frank
Valkenier. Anton van de Velde, Bernard Ver
hoeven. P. van Vogelpoel.
Als Illustrators werken mede Gerard Huysser
Henri Jonas <8 repr. in kleuren naar schilde
rijen), M. van Koolwijk, Frans Mertens. Ries
Adriaan van der Plas
Lambert Simon. Cuno van den Steene, Karel
Thole en Felix Timmermans.
De Windroos (de Zonnewijzer voor de Jeugd)
verdeelt zich in vier deelen: de wind is Noord
Zuid. Oost. West, alle Ingeleid door een kort
gedicht van Bernard Verhoeven. „Op de Wind
loos". zoo zegt een woord vooraf, „voeren onze
voorvaders uit om de wereld te verkennen, han-
del te drijven, strijd te voeren." Over deze voor-
I vadert, maar ook over de menschen van dezen
Verschenen ia de Memorie van Antwoord
op bet aevende hoofdstuk B der RJjksbe-
grooting. welke behelst een verhooging van'
het crediet voor werkverruiming.
De Regeering heeft in deze memorie de
gelegenheid aangegrepen nadere mededee-
lingen te doen omtrent haar sorgen voor
de werkloosheid, meer in het bijzonder nu
dit probleem door den oorlogstoestand in
een andere verhouding Is gekomen.
In dese memorie segt de Regeering o.m.
de jeugd, aan wie „de wijsheid en het schoone j
a von tuur worden voorgehouden.
Ook dit werk bevat een bonte verschei
denheid van vertellingen in proza en ge
dichten, raadsels, teekenlngen en kleuren
reproducties? eenvoudige wijze lessen en tal
van wetenswaardigheden, die de leergierige
jeugd bevredigen kunnen
Een proeve van eenvoudige lyriek treft men
aan in het gedichtje „Zuidewind" van Ber
nard Verhoeven:
Het klinkt uit elke vogelkeel
Ontwaak! Ontwaak! De wind is Zuid!
De zoelte dwaalt door het struweel
En roept tot eiken knop: kom uit!
En aan het wonder dat ontspruit
Heeft ook het menschenhart zün deel,
Nu ’t klinkt uit elke vogelkeel:
Ontwaak! Ontwaak! De wind is Zuid!
O Zuidewind, o mlnnestreel.
Die vaderlicht met véél en luit.
Met waterklare fluit en véél
Wekt alle hart en alle kruid:
Ontwaak! Ontwaak! De wind is Zuid!
De Windroos 1940 voor de Jongens en
meisjes werd geredigeerd door C. Boudens-van
Heel, Br. Grlmmarus. To Hölscher, Henk Kui
tenbrouwer, Kees Spierings (Seer), Anton van
de Velde en dr. J. de Vreese S.J. Bijdragen wer
den geleverd door: B. Bekman. Dom M. Bal
thazar de Bëyer O.S.B A. J. M. van den Big-
gelaar, Tom Brouns. C. Boudens-van Heel, J
Fgitsma. Fr. Fritschy, Kees Galesloot. M. Oale-
sloot-van den Berg. Paul Haimon. Pater Hel
mers. P Kerssemakers S.J., P. C. Keulers M
S.C.. Marie Koenen. Ger. van Kooten. L. Lavkl.
Bernard V. Meurs S.J.. Ir. Edm. Nicolas. C. Ny
pels. Jac. Schreurs M.S.C., Deken L. Senden. Han
Sorge. Felix Timmermans. Anten van de Velde.
Bernard Verhoeven. Karei Vertommen en Dr
J. de Vreese 8.J., terwijl de illustraties werden
verzorgd door: Hubert Bekman. Toon van Ham.
Gerard Huysser. M van Koolwijk. Lou Manche
Frans Mertens. Ries Mulder, Adriaan van der
Plas, Lambert Simon, Cuno van den Steene en
Karel Thole.
Zij leverden een hoeveelheid lectuur van on
geveer vierhonderd bladzijden ën brachten eer.
werk tot stand, dat welkom zal zün bü de jeug
dige lezers voor wie het bestemd is. Men mag
het dan ook in veler handen wenschen.
Dbt.
n.
h,
V.
