ONS BLAD
en
Repatrieering uit
Estland en Letland
DUJERS
Finland houdt vast aan de
zelfstandigheidspolitiek
I
L
DOMINIT
s
Het nieuws van heden
Geen verzoek tot
bemiddeling
zeer
Daladier spreekt
hedenavond
Patrouilles
actief
Drie Duitschers
zijn gearresteerd
E.N.A.vanMEVERDEN
DUN HAAG
Buitenbot...
TAC Ks
WEER EEN SCHIP OP EEN
MIJN GELOOPEN
SOVJET-FURIE DOODT
GEESTELIJKEN
DE BAROMETER
ACCOUNTANT, lid ned.uniev.acc
„DICTAAT” ZAL NIET
WORDEN AANVAARD
JfEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG IO OCTOBER 1939
t
radio*
1
vernomen
i
Sformwaar>chuwingsdien«t
Het Westfront
V
ii
Portugal en Engeland
is van Finsche nationaliteit.
Niet-Amerikaansche
onderzeeër gezien
Helsinki beschouwt den
toestand als ernstig
Stand eg Dinsdag 19 w vjaa MU
Vorige aUW: 79M
Zwitsersche brug door
ontploffing vernield
Toebereidingen aan het
Westfront
Washington verklaart hierover
niet» officieel te hebben
Een Nederlandsch
journalist vermist?
Britsche vloot vecht
met Duitsche vliegers
Na de overgave van Warschau. Poolsche krijgsgevangenen wachten op de
beslissing, welke omtrent hun transport genomen zal worden
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
evenler - Tel 4292 Diepen*, weg 265
1 wind.
Twee opvarenden verdronken
Franachen hebben giateren met
auccea een Duitachen onder
zeeër aangevallen
Voorbereidende beaprekingen
tuaachen Berlijn en de regee-
ringen van deze landen
Het Weer iiiiiuhiiiiiHniiiBtiiiuuiiHiiMWMiiiiis
BRITSCHE LUCHTPOST VIA
NEUTRALE LIJNEN?
XKVWWWUMIIIIIIHIf////////ZZX
Eatland-Duitachera klaar
voor vertrek
Twintig opvarenden, van wie er
zea gewond zyn, te IJmuiden
aangekomen
Een verklaring van Munter a
N00RDH0LLANDSCH DAGBLAD
DRIE EN DERTIGSTE JAARGANG No 314
een
begrijpelijk,
w>
PARIJS, 9 Oct. (Havas). Morgen, Dins
dag, des avond» ie acht uur Franachen t(jd
(7.20 uur Ned. tjjd) zal de Fransche minis-
t«-preaident Daladier een belangrijke rede
houden, welke door alle Franache senders
Daladier houdt hedenavond
rede.
supr».
r aid
ar
ren
ste
oorlog kon
oorzaken.
Daardoor
Rusland er
voegde hij hieraan toe:
de deur van Finland”.
10-g
12-9
9—7
0—3
0-2
4-2
3- 4
1-1
4- 4
5- 7
L-N
/ictru
nind«
W.
eren,
ot mt
s C.
V. V.
met
3- 4
5-9
1-^
8—11
4- 12
0-1
0-2
--3
-2
-4
-12
—2
-14
-14
x De
feit
ng -
neer,
ever-
i zes.
1 een
adaal
TM.
igen
deed
de
Puik
met
ade-
niet
ond
ode
er-
nki
eer
ick
tte
0).
en
Ier
nd
iet
De
W
d-
Naar de schepelingen mededeelden sjjn
bu de ramp van de Indra twee opvarenden,
nj. de scrz'e machinist en de trenuner.
verdronken.
Naar Reuter uit Stockholm verneemt la
de Russische uitnoodiging aan Finland te
Helsinki kalm ontvangen, doch volgens be
richten uit Finland geeft men sich ten volle
rekenschap van den ernst van den toestand.
Men verneemt dat de Russische uitnoodiging
1» vervat in algemeene termen, waaruit men
geen goed denkbeeld van de Russische ver
langens kan krfjgen.
iSOAM. T-U4
.mstsrdam - Tel 36948 - Mamixstr. 425
Kr’
Nader worct gemeld, dat twee der gewonden
op medisch advies in het ziekenhuis te IJmul
den zijn opgenomen. ZU waren er evenwel niet
ernstig aan toe, roodst »u zich te voet erheen
konden begeven.
Geseind 10 October te 825 uur aan alle
posten: „Attentiesein neer”.
Zon op 6.14 onder 1720. Licht op 1730.
Maan op 2.57 onder 16.00. NJH. 12 Oct.
De juridische positie van het land is sterk
in verband met het non-agressle-verdrag met
van
overeen-
Volgens de
beschikking
Lavansaari,
Maandagavond om kwart over elf zUn oe
twee houtbooten, die zich in de nabijheid
van de „Indra" bevonden, toen deze nabu
Terschelling op een mijn liep, te IJmulden
blnnengeloopen. Het zijn de Zweedsclie
vrachtschepen „Erlksborg" en „Karin” Op
de ..Erlksborg" bevinden zich twintig, opva
renden van de. „Indra”, van wie er zes ge
wond zUn.
OnmlddellUk nadat bet schip In de sluis
was gemeerd, begaf zich een geneesheer aan
boord om medische hulp te verleenen.
Krachtige tot matige, meest Zuidelijke
Betrokken tot zwaar Mwolkt.
plaatselijk eenige regen, weinig veran
dering in temperatuur.
De Erlksborg is hedennacht om even over
twaalven met de overige achttien geredden van
de Indra opgestoomd met bestemming Amster
dam, waar het schip In de Coenhaven ligplaats
zou nemen.
Volgens een officleele Duitsche door de radio
verspreide mededeellng zullen dr Duitschers,
die uit de Baltlsche landen worden gerepatrieerd,
gevestigd worden in de „herstelde Duitsche pro
vincies” In Polen.
4
xlaOliC
MOSTERD
Aan het Westfront levendige activiteit
van Duitache patrouilles.
Benoorden Midsland óp Terschelling is
tegen 12 uur Maandagmiddag een Finsche
houtboot, de „Indra”, op een mijn geloo-
pen. De reddingboeien „Brandaris” en „Ni-
colaas Marius” zjjn terstond uitgevaren. Er
bevonden zich nog twee houtbooten In de
nabijheid.
LONDEN, 9 October. (Reuter). In antwoord
op een vraag in het Lagerhuis heeft de minister
der Posterijen, majoor Tryon, verklaard, dat
hij In overweging zal nemen de luchtpost uit
BERN, 9 Oct. (DNB.) Den der drie brug
gen over het kanaal tusschen Wldnau en Heer-
brugg, In het Rijndal bij SL Gallen, is van
middag door een ontploffing vernield. Twee
militairen zijn daarbij om het leven gekomen
WASHINGTON. 9 Oct. (Reuter). Da secre
taris van Roosevelt. Stephen Early, heeft me
degedeeld. dat een niet-Amerikaansche onder
zeeër vergezeld van twee niet-Amerikaansche
tankschepen is gezien door patrouillevaartui
gen van de Amerlkaansche marine op ongeveer
20 mijl afstand van Key West op Florida. HU
voegde hieraan toe. dat de duikboot van be-
trekkelljk klein type was en mogelljk hetzelf
de schip Is. dat bu Miami op Florida is gezien.
Instelling van distributie-inspectie.
O O
Naar wij vernemen, zijn drie van de vjjf
Duitsche gevangenen, die opgesloten wa
ren in het Huis van Bewaring te Haarlem
en die de vorige week spoorloos wisten te
ontsnappen, nabij Zondert (Noord-Bra
bant), gearresteerd.
gezien men hoopt, dat de Moskousche bespre
kingen een vriendschappelijke overeenkomst tot
resultaat zullen hebben. Men gevoelt bemoedi
ging door de belangstelling, die in de naburige
staten getoond wordt voor de resultaten der be
sprekingen.
De geheele Finsche pers publiceert de verkla
ring der Zweedsche dagbladen, volgens welk»
„een gevaar voor Finland een bedreiging voor
het geheele noorden Is”. Men is zich bewust van
den ernst van den toestand, doch de bevolking
van Helsinki blijft kalm en vastberaden.
In 6en verklaring heeft de Finsche minister
van Financiën den nadruk gelegd op de moeilijke
positie der kleine naties op dit oogenblik In ge
heel Europa. Na verwezen te hebben naar het
lot van Oostenrijk, Tsjecho-Slowaklje en Polen
„Rusland klopt thans op
I
BERLIJN, 9 Oct. (D.NB.) Officieel
wordt medegedeeld, dat overeenkomstig de
door den Fuehrer aangrkondigde maatrege
len tot repatrieering van Duitschers be
sprekingen zijn geopend tumchen de Duit-
sche regeering en de re ge erin gen van
Estland en Letland, welke ten doel hebben
deze repatrieering tot stand te brengen met
handhaving van de vermogens.
In verband met de aanstaande repatrieering
van de Duitschers uit Letland heeft de leiding
van de „Duitsche volksgemeenschap In Let
land" een oproep gepubliceerd, waarin oa
wordt gezegd, dat in verband met de uitgebreide
repatrieeringsmaatregelen ook de genoemde
volksgroep haar woonstede moet verlaten. ZU
blikt met trots terug op een opbouwend werk
van vierhonderd jaar. Door het groote geheel
van het volk wordt thans een nieuwe opgave
gesteld. Aaneengesloten zal de groep werker,
aan den wederopbouw en bevolking van het
door Dultschland teruggekregen gebied In het
Oosten. De verhuizing zal worden uitgevoerd
in nauwe samenwerking tusschen de Duitsche
regeering en de regeering van Letland. De oogen
van de volksgemeenschap in Letland zUn met
trotsche verwachting gericht op de historische
taak.
de Sovjet-Unle en de internationalisatie
het vraagstuk der Aalandseilanden,
komstig de Conventie van 1921.
Zweedsche pers zou Rusland de
willen hebben over de eilanden
Tyrarsaari, Siejari en Hogland.
(Havaa). In
het Vaticaan
Heilige Stoel
De motorreddingboot „Nicolaas Marius” is
In den laten middag op haar post te Mid
land teruggekeerd. Gerapporteerd wera, dat
niemand van de bemanning van de ..Indra”
meer aan boord was. Men neemt aan, dat
alle opvarenden met de reddingssloepen, die
ook niet meer weraen aangetroffen, zich
naar cv belde andere schepen, die inmiddels
de reis hebben voortgezet, hebben begeven.
De „Indra” ligt met het voorschip onder
water en helt sterk voorover, maar voor
zinken schUnt geen gevaar te bestaan. Het
Finsche schip bevindt zich zes mUl uit den
wal, dus juist in het Engelsche mijnenveld.
Naar Reuter later uit Tallinn verneemt, be
reidt de meerderheid der 16.000 Duitschers In
Estland zich voor op vertrek naar Dultschland
Volgens geruchten wachten bulten de Estland-
sc he havens reeds Duitache schepen om de
Duitschers aan boord te nemen.
Lutze. de leider der Duitache gemeenschap,
Is per vliegtuig uit BerlUn teruggekeerd en
heeft onmlddellUk een vergadering bueenge-
roepen om den toestand uiteen te aetten.
Ondanks deze gevaarlijke situatie is de sleep
boot ,3tortemelk” van de reederU Doeksen ter
assistentie uitgevaren. Indien het zou gelukken
een verbinding tot stanc te brengen, lag het in
de bedoeling de „Indra” naar IJmulden te
sleepen.
De motorrecdfngboot „Brandaris”, die, zorAls
gemeld, op weg was naar Harlingen, om te wor
den gerepareerd. Is nog teruggeroepen, doch men
curfde het schip, dat een diepgang heelt van
1 M. 50, niet naar de Indra te sturen in verband
met het mijnengevaar.
De „Indra” is een schip van bUna veertig
jaar ouo. Het heeft een Inhoud van 2072 bruto
ton en is eigendom van de Nautic-Steamship
Company te Aboe. Het Is van oorsprong een
Nederlandsch schft>, n.l de „Loppersum”. Het Is
eenige malen van nationaliteit veranderd.
Finland moet natuurlek het verlangen van de
Bovjet-Unie om besprekingen te voeren na
komen, overeenkomstig het gewone diploma
tieke verkeer, doch de te behandelen vraag
stukken zUn niet nader omschreven. Welke deze
vragen ook mogen zUn, Finland blUft ten aan-
sien van de neutraliteit een gelUke politiek vol
gen als de overige Scandinavische landen.
De Zweedsche pers voegt hieraan toe, dat
Finland zal weigeren leder „dictaat” te
aanvaarden, dat in strijd is met de strikte
neutraliteit.
SÏIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
PARIJS. 9 Oct. (Havas) Het legerbericht
van 9 October des avonds luidt:
Zeer groote activiteit van de vjjandelUke
patrouilles tusachen Moesel en Saar. Hier
en daar artillerievuur tusschen Moezel en
Rijn.
Op zee hebben onse strijdkrachten met
succes een vjjandelljken onderzeeër aange
vallen.
Accoord tusschen Duitschland en Let
land over repatrieering van Letlandsche
staatsburgers van Duitsche afkomst.
Minister Erko verklaart dat Finland zijn
zelfstandigheidspolitiek zal handhaven.
Washington verklaart niets ie weten var»
een verzoek tot bemiddeling.
wordt het ook begrUpelUk, dat
naar streefde zijn positie in het
kustgebied der Oostzee te bevestigen. De eigen
veiligheid van Letland maakte een opheldering
en duidelijke vaststelling van de situatie noo-
dig. Het verlangen van beide staten den vrede
en den status quo aan de Oostzee te hand
haven heeft uitdrukking gevonden in een pact
van wederzUdschen bUstand. Letland heeft er
altjjd naar gestreefd niet in een oorlog betrok
ken te worden, doch men moet ook erkennen,
dat er bedreigingen voor de Sovjet-Unle had-
BOEKAREST 9 OcL iHavas). Te Boekarest
Is men ongerust over het lot van de Fransche
journaliste Suzanne Chaminade, medewerkster
van de „Journal”, alsmede van een Deensch
en een Nederlandsch journalist, die tezamen te
Zalasczyki aan de Poolsch-Roemeensche grens
zün aangekomen en van wie men sedert -M
September meta heeft gehoord.
De stad werd 17 September door de Russen
bezet, die onmlddellUk de Roemeensche gfens
afsloten. Men heeft reden om aan te nemen
dat de journalisten gedwongen werden sich
naar Klef of Moskou te begeven, aangezien de
Sovjet-autoriteiten niet toestaan, dat vreemde
lingen zich ophouden in het door hen bezette
deel van Polen
(BU navraag op het ministerie van Buiten-
landsche Zaken te 's-Gravenhage bleek niets
bekend te zUn omtrent het vermissen van een
Nederlandsch journalist. Red. A.N.P.).
VATICAANSTAD. 9 Oct.
welingelichte kringen op
wordt medegedeeld, dat de
thans Inlichtingen heeft ontvangen uit het
door het roede leger bezette deel van Polen.
Dese Inlichtingen bevestigen dat mpssa-
executies s}jn uitgevoerd, waarvan vooral de
grondeigenaars en de geestelijken bet
slachtoffer «ijn geworden.
LISSABON, 9 Oct. (Reuter) Maandagmiddag
heeft de eerste minister Salazar opnieuw de
trouw van Portugal aan bet BgilMil-NrtWll
sche bondgenootschap bevestigd, evenals den
De Karin, welke bestemd la voor Zaandam. Portugeeschen wenach tot handhaving van een
---eersama neutraliteit.
STOCKHOLM, 9 Oct. (Havas). De Fin
sche minister van Buitenlandsche Zaken
Erko heeft in een verklaring tot Zweed-
sebe journalisten gezegd, dat Finland op
het gebied van de neutraliteit dezelfde po
litiek. zal volgen als de overige Scandina
vische landen.
AMSTERDAM TEL9<W’-22361
P.C.HOOFTSTR.7 na6uu«23/2>
PARIJS, 9 Oct. In een beschouwing naar aan
leiding van het oorlogscommuniquë van heden
avond schrijft Havas om., dat van weerszUden
de troepen thans beproefde tactische stellingen
bezetten, welker permanente verzterklngaeiemen-
ten verbanden af gedekt en krachtig geconsoli
deerd wqrden door veldwerken. De artillerie staat
gereed en bU de stukken, die reeds in de ver
sterkingen stonden, zUn enorme hoeveelheden
veldgeschut van zwaar en licht kaliber gevoegd,
zonder nog van de troepen te spreken. Aan
weerszUden van de contactUnle »Un in de afge-
loopen vüf weken millloenen manschappen bij
eengebracht. mlllloenen tonnen materiaal, mi
trailleurs. kanonnen van ieder kaliber, spring
stoffen van allerlei aard. gelUk men in de mili
taire geschiedenis nooit opeengehoopt heeft ge
zien. zelfs niet tijdens de verschrikkelUke mate-
riaal-veldslagen van den vorigen oorlog. Voorts
zUn de afgeloopen weken nuttig geweest voor
het stalen van een zeer groot aantal eenheden
en het beproeven van zekere technische wape
nen, waarbu bUv. bleek, dat de Fransche aan-
valswagens uitstekend voldoen.
Drie der vijf ontsnapte Duitschers te
Zundert gearresteerd.
De pers te Riga publiceert verklaringen var.
den Letlandschen minister van Buitenlandsche
Zaken Munters over het bUstandsverdrag met
de Sovjet-Unle. Daarin heeft de minister on
der meer gezegd: „Het Europeesche gedeelte
der Sovjet-Unle heeft slechti drie uitgangen
naar de Staten overzee, de Witte Zee, de
Zwarte Zee en de haven Leningrad. Deze
haven Is strategisch ongunstig gelegen en is
bovendien niet UsvrU. In vreoestUd kon men
daarmede genoegen nemen, doch in tjjd van
deze toestand moeilijkheden ver-
HELSINKI, 9 Oct. (Havas). Paasikivi, de Fin
sche gezant te Stockholm, Is vanavond om 23 uur
20 naar Moskou vertrokken. HU wordt verge
zeld door kolonel Paasonen, den eersten adju
dant van den president der republiek, en Ny-
kopp, den chef de bureau van het ministerie van
Buitenlandsche Zaken.
Terwijl de Finsche gedelegeerde Paaslvlki op
weg is naar Möskou op uitnoodiging van het
Kremlin, is Finland voortgegaan met het onder
de wapenen roepen van reservisten. In Finsche
politieke kringen wordt er de nadruk op gelegd, I te breiden door middel van neutrale luchtvaart-
LONDEN, 9 Oct. (Reuter). De Admiraliteit
heeft medegedeeld, dat Zondagmiddag door den
Britschen patroullledlenst een vUandehjk vloot-
eskader ten Zuidwesten van Noorwegen werd
gesignaleerd. De Britsche strijdkrachten tracht
ten tot een gevecht te komen, doch in de duis
ternis kon de vüand ontsnappen. Vandaag is
het in het NoordoostelUk deel van de Noordzee
herhaaldelUk tot een treffen tusschen Duitache
bombardementsvliegtuigen en Britsche kruisers
en torpedoboot jagers gekomen. Geen enkel
Engelsch schip heeft schade opgeloopen. Het is
niet bekend of de Duitschers verliezen hebben
geleden.
WASHINGTON, 9 Oct (Reuter). De secre
taris van president Roosevelt, Stephen Ear
ly, heeft verklaard dat voor zoover hem be
kend was de regeering geen andere mede-
deelingen had ontvangen dan de publicaties
in de pers over de aanduidingen, dat Hitler
het gaarné sou zien, als president Roosevelt
een wapenstilstand zou voorstellen.
j
De Italiaansche pers bespreekt uitvoerig de
vredescampagne. De correspondenten te Londen
en ParUs schrUven dat de Ewgelschen de ver
klaringen. welke worden toegeschreven aan Lloyd
George en Bernard Shaw en waarin wordt aan
gespoord tot staken van den oorlog, moe zUn.
In gezaghebbende kringen te Rome betreurt
men dat de Britsche en Fransche pers afwU-
zend staan tegenover de vredesvoorstellen van
Hitler. Men verklaart dat de Inhoud van de
voorstellen verwaarloosd wordt, omdat zU af
komstig zUn van den Führer. In dezelfde krin
gen wordt er op gewezen dat Hitler, die steeds
gekant is geweest tegen meervoudige verdragen,
thans voorstander Is van een algemeene over
eenkomst op een conferentie, hetgeen gelijk staat
met het systeem van collectieve veiligheid, om
dat dit een garantie van alle onderteekenaars
elscht
den kunnen ontstaan, wanneer Letland In een
oorlog zou zUn meegesleept. De strategische
voorrechten van Rusland zullen het normale
leven te Libau en Windau geenszins beperken,
daar de Russische bases nauwkeurig omlUnd
lullen worden."
Munters zeide ten slotte dat het bUstands-
verdrag den vrede en de veiligheid zal verstek
ken en In overeenstemming L> met de politieke
werkelUkheid, waarmede Letland In de be
staande omstandigheden rekening had ts
houden.
LONDEN, 9 Oct. (Reuter). De Reuter-coc-
respondenten In de drie Baltlsche staten mel
den. dat Inderhaast voorbereidingen worden
getroffen voor de evacuatie van Duitschers ot
afstammelingen van Duitschers. Volgens een
bericht uit Riga zUn de bUna 50000 Duitschers
in Letland begonnen hun koffers te pakken Te
Riga, Libau en Windau z(jn Duitsche schepen
aangekomen. TerwUl de meeste jonge mensenen
bereid zijn terug te keeren naar Dultschland
willen anderen, en vooral ouderen, hun haard
steden niet verlaten.
In Litauen ts men een week geleden met de
voorbereidingen begonnen, aldus wordt uit Kau
nas gemeld. Men gelooft dat de evacuatie aal
beginnen zoodra de Dultach-Lltausche onder-
handellngen geëindigd zullen rijn. In Litauen.
waar de Duitschers tot verschillende Evangeli
sche kerken behooren. is een aanzlenlUk verzet
tegen de evacuatie waar te nemen.