ONS BLAD
en
J
1
Repatrieering uit
Estland en Letland
DIJJERS
j
.pOMIHIT
I
Finland houdt vast aan de
zelfstandigheidspolitiek
Het nieuws van heden
Geen verzoek tot
bemiddeling
zeer
i
Daladier spreekt
hedenavond
Patrouilles
actief
Drie Duitschers
zijn gearresteerd
DEN HAAG
Buitenhof...
WEER EEN SCHIP OP EEN
MIJN GELOOPEN
SOVJET-FURIE DOODT
GEESTELIJKEN
DE BAROMETER
ENAvanMEVERDEN
„DICTAAT" ZAL NIET
WORDEN AANVAARD
DINSDAG IO OCTOBER 1939
yEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
iar
Helsinki beschouwt den
toestand als ernstig
HE
Het Westfront
i'
s.
Portugal en Engeland
Niet-Amerikaansche
onderzeeër gezien
Zwitsersche brug door
ontploffing vernield
Toebereidingen aan het
West front
Britsche vloot vecht
met Duitsche vliegers
Een Nederlandsch
journalist vermist?
DIT NUMMER BESTAAT UIT
13 BLADZIJDEN
BRITSCHE LUCHTPOST VIA
NEUTRALE LIJNEN?
IAAT
Het Weer
II
^WWWWHW.IIl li lllHUf/ff/Wp 4;
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
I DRIE EN DERTIGSTE JAARGANG No. 314
radio-
een
-Mi* ea
a
vernomen
Stormwaarschuwingsdienst
toestand moeilijkheden ver-
deze
begrijpelijk,
i
760
Twee opvarenden verdronken
Washington verklaart hierover
niet» officieel te hebben
PARIJS, 9 Oct. (Havas). Norren, Ui na
dar, de* avond» te acht uur Franschen tyd
(7.20 uur Ned. tyd) zal de Fransche minis
ter-president Daladier een belanrryke rede
houden, welke door alle Franache zenders
zal worden uitgezonden.
ACCOUNTANT,lid ned.unievacc
Estland-Duitschers klaar
voor vertrek
Na de overgave van Warschau. Poolsche krijgsgevangenen wachten op de
beslissing, welke omtrent hun transport genomen zal worden
Daladier houdt hedenavond
rede.
25.
rin
onder
voor
BERN. 9 Oct. (DN.B) Ben der drie brug
gen over het kanaal tusschen Widnau en Heer-
brugg. in het Rijndal by St. Gallen, is van
middag door een ontploffing vernield. Twee
militairen zijn daarbij om het leven gekomen
Stand op Dinsdag 19 uur Tja: 758J
Vorige stand: 759J
LONDEN, 9 October. (Reuter). In antwoord
op een vraag in het Lagerhuis heeft de mlnistei
der Posterijen, majoor Tryon, verklaard, dat
hij in overweging zal nemen de luchtpost uit
te breiden door middel van neutrale luchtvaart-
UJnen.
i
Ijzen of
is.
r moei-
op den
verte,
ipeun
■lijke
oijki,
xerarr-
WASHINGTON, 9 Oct. (Reuter). De secre
taris van president Roosevelt. Stephen Ear
ly. heeft verklaard dat voor zoover hem be
kend wa» de regeering geen andere mede-
deelingen had ontvangen dan de publicatie*
in de per* over de aanduidingen, dat Hitler
het gaarne zou zien, ala president Roosevelt
een wapenstilstand zou voorstellen.
rood.
«7414
Aan het Weatfront levendige activiteit
van Duitsche patrouilles.
[Amsterdam - T*l 36948 - Marnixstr 425
pëTZnter7T«l 4292 Diepenv weg 265
Naar Reuter uit Stockholm verneemt ia
de Russische uitnoodiging aan Finland te
Helsinki kalm ontvangen, doch volgens be
richten uit Finland geeft men zich ten volle
rekenschap van den ernst van den toestand.
Men verneemt dat de Russische uitnoodiging
ia vervat in algemeene termen, waaruit men
geen goed denkbeeld van de Russische ver
langens kan krtjjren
BERLIJN, 9 Oct (DJf B.) Officieel
wordt medegedeeld, dat overeenkomstig de
door den Fuehrer aangekondlgde maatrege
len tot repatrieering van Duitschers be
sprekingen zyn geopend tusschen de Duit
sche regeering en de regeeringen van
Estland en Letland, welke ten doei hebben
deze repatrieering tot stand te brengen met
handhaving van de vermogen*.
Geseind IS October te 8.25 uur aan aUe
B posten: Attentiesein neer”.
«t
I
Ml.
Nader worct gemeld, dat twee der gewonden
op medisch advies In het ziekenhuis te IJmui-
den zyn opgenomen. ZU waren er evenwel niet
ernstig aan toe, zoodat zij zich te voet erheen
konden begeven.
-LONDEN, 9 Oct. (Reuter). De Reuter-cor-
respondenten in de drie Baltlsche staten mel
den. dat Inderhaast voorbereidingen worden
getroffen voor de evacuatie van Duitschers of
afstammelingen van Duitschers. Volgens een
bericht uit Riga zyn de byna 50 000 Duitschers
in Letland begonnen hun koffers te pakken Te
Riga, Llbau en Wlndau zyn Duitsche schepen
aangekomen. Terwyi de meeste jonge menseden
bereid zyn terug te koeren daar Duitschland
willen anderen, en vooral ouderen, hun haard
steden niet vèriaten.
In Litauen is men een week geleden met de
voorbereidingen begonnen, aldus wordt uit Kau
nas gemeld. Men gelooft dat de evacuatie zai
beginnen zoodra de Duitsch-Litausche onder-
handelingen geëindigd zullen zyn. In Litauen.
waar de Duitschers tot verschillende Evangeli
sche kerken behooren, is een aanzienlyk verzet
tegen de evacuatie waar te nemen.
Naar wy vernemen, zyn drie van de vyf
Duitsche gevangenen, die opgesloten wa
ren in het Huis van Bewaring te Haarlem
en die de vorige week spoorloos wisten te
ontsnappen, nabU Zondert (Noord-Bra
bant), gearresteerd.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiifiiiiiiiiiiiuiiimic
Krachtige tot matige, meest Zuidel
Wlhd. Betrokken Ui zwaar Sew.
plaatseiyk eenige regen, weinig
dering in temperatuur.
LISSABON. 9 Oct. (Reuter) Maandagmiddag
heeft de eerste minister Salazar opnieuw de
trouw van Portugal aan het Engelsch-Portugee-
sche bondgenootschap bevestigd, evenals den
Portugeeschen wensch tot handhaving van een
eerzame neutraliteit.
De juridische positie van het land is sterk
in verband met het non-agressie-verdrag met
van
overeen-
Volgens de
beschikking
Lavansaari,
Volgens een officieele Duitsche door' de radio
verspreide mededeeling zullen dc Duitschers,
die uit de Baltlsche landen worden gerepatrieerd,
gevestigd worden in de ..herstelde Duitsche pro
vincies" in Polen.
Franschen hebben gisteren met
succes een Duitschen onder
zeeër aangevallen
S. K. H. Prins Bernhard heelt een inspec tie-tocht gehouden bij het veldleger ergens in het Zuiden van Nederland. De Prins
laat zich aan de hand van de stafkaart door de hem begeleidende officieren eenige inlichtingen verstrekken
(Havas). In
het Vatican*
Heilige Stoel
chaiMte
der PTT
x»rt. die
ndestlen
e vond
ap Klein
met een
werd In
rd op-
ll rïJW Li lil I.,
LONDEN. 9 Oct. (Reuter). De Admiraliteit
heeft medegedeeld, dat Zondagmiddag door den
Britschen patroullledlenst een vyandeiyk vtaot-
eskader ten Zuidwesten van Noorwegen werd
gesignaleerd. De Britsche «trljc^rachten tracht
ten tot een gevecht te komen, doch in de duis
ternis kon de vyand ontsnappen. Vandaag is
het in het Noordoostelyk deel van de Noordzee
herhaaldeiyk tot een treffen tusschen Duitsche
bombardementsvliegtuigen en Britsche kruisers
en torpedobootjagers gekomen. Geen enkel
Engelsch schip heeft schade opgeloopen. Het i»
nlet bekend of de Duitschers verliezen hebben
geleden.
WASHINGTON, 9 Oct. (Reuter). De secre
taris van Roosevelt, Stephen Early, heeft me
degedeeld. dat een met-Amerikaansche onder
zeeër vergezelo van twee nlet-Amerikaansche
tankschepen is gezien door patrouillevaartui
gen van de Amerikaanse!»* marine op ongeveer
20 mijl afstand van Key West op Florida. Hy
voegde hieraan toe. dat de duikboot van be
trekkelijk klein type was en mogeiyk hetself-
de schip is. dat by Miami op Florida is gezien
Teven»
5‘ngapore
omen
de
4” tullen
Maden»
Naar de schepelingen mededeelden zyn
by de ramp van de Indra twee opvarenden,
nJ. de eers'e machinist en de tremmer,
verdronken.
loten du
Mij «e.
■cn
gezien men hoopt, dat de Moskousche bespre
kingen een vrlendschappeiyke overeenkomst tot
resultaat zullen hebben. Men gevoelt bemoedi
ging dbor de belangstelling, die in de naburige
staten getoond wordt voor de resultaten der be
sprekingen.
De geheele Flnsche pers publiceert de verkla
ring der Zweedsche dagbladen, volgens welk*
„een gevaar voor Finland een bedreiging voor
het geheele noorden is". Men is zich bewust van
den ernst van den toestand, doch de bevolking
van Helsinki blyft kalm en vastberaden.
In een verklaring heeft de Flnsche minister
van Financiën den nadruk gelegd op de moeiiyke
positie der kleine naties op dit oogenbllk in ge
heel Europa Na verwezen te hebben naar he(
lot van Oostenrijk, Tsjecho-Slowakye en Polen
voegde hy hieraan toe: „Rusland klopt thans op
de deur van Finland”.
De Eriksborg is hedennacht om even over
twaalven met de overige achttien geredden van
de Indra opgestoomd met bestemming Amster
dam. waar het schip in de Coenhaven ligplaats
zou nemen.
De Karin, welke bestemd is voor Zaandam,
la van Ffnsche nationaliteit.
Benoorden Midsland op Terschelling 1*
tegen 12 uur Maandagmiddag een Flnsche
houtboot, de Indra”, op een m(jn geioo-
pen. De reddingboeien „Brandaris” en „Ni-
eolaa* Marius” zyn terstond uitgevaren. Er
bevonden zich nog twee houtbooten in de
nabyheid.
In verband met de aanstaande repatrieering
van de Duitschers uit Letland heeft de leiding
van de „Duitsche volksgemeenschap in Let
land" een oproep gepubliceerd, waarin o.a.
wordt gezegd, dat in verband met de uitgebreide
repatrieeringsmaatregelen ook de genoemde
volksgroep haar woonstede moet verlaten. ZU
blikt met trots terug op een opbouwend werk
van vierhonderd jaar. Door het groote geheel
van het volk wordt thans een nieuwe opgave
gesteld. Aaneengesloten zal de groep werken
aan de» wederopbouw en bevolking van het
door Duitschland teruggekregen gebied in het
Oosten. Cfe verhuizing zal worden uitgevoerd
in nauwe samenwerking tusschen de Duitsche
regeering en de regeering van Letland. De oogen
van de volksgemeenschap in Letland zyn met
trotsche verwachting gericht op de historische
taak.
De motofreddlngboot „Nicolaas Marius" is
in den laten midaag op haar post te Mids
land teruggekeerd. Gerapporteerd wero, dat
niemand van de bemanning van de .Indra”
meer aan boord was. Men neemt aan, dat
alle opvarenden met de reddingssloepen, die
ook niet meer wercen aangetroffen, zich
naar ce belde andere schepen, die Inmiddels
de reis hebben voortgezet, hebben begeven.
De „Indra" ligt met het voorschip
water en helt sterk voorover, maar
zinken schynt geen gevaar te bestaan. Het
Flnsche schip bevindt zich zes myi uit den
wal, dus juist in het Engejsche mynenveld.
Naar Reuter later uit Tallinn verneemt, be
reidt de meerderheid der 1*000 Duitschers in
Estland zich voor op vertrek naar Duitschland.
Volgens geruchten wachten bulten de Estland-
sche havens reeds Duitsche schepen om de
Duitschers aan boord te nemen.
Lutze. de leider der Duitsche gemeenschap,
is per vliegtuig uit Beriyn teruggekeerd en
heeft onmlddeliyk een vergadering bijeenge
roepen om den toestand uiteen te zetten.
De Italla&nsche pers bespreekt uitvoerig de
vredescampagne. De correspondenten te Londen
en Parijs schryven dat de Engelschen de ver
klaringen, welke worden toegeschreven aan Lloyd
George en Bernard Shaw en waarin wordt aan
gespoord tot staken van den oorlog, moe zyn.
In gezaghebbende kringen te Rome betreurt
men dat de Britsche en Fran-sche pers afwy-
zend staan tegenover de vredesvoorstellen van
Hitler. Men verklaart dat de inhoud van de
voorstellen verwaarloosd wordt, omdat zy af
komstig zyn van den Führer. In dezelfde krin
gen wordt er op gewezen dat Hitler, die steeds
gekant is geweest tegen meervoudige verdragen,
thans voorstander is van een algemeene over
eenkomst op een conferentie, hetgeen gelijk staat
met hét systeem van eollectiev* veiligheid, om
dat dit een garantie van alle onderteexenaars
eischt.
de Sovjet-Unie en de internationalisatie
het vraagstuk der Aalandseilanden,
komstig de Conventie van 1921.
Zweedsche pers zou Rusland de
willen hebben over de eilanden
Tyrarsaari, Siejart en Hogland.
Instelling van distributie-inapectie.
O
Finland moet natuuriyk het verlangen van de
Sovjet-Unie om besprekingen te voeren na
komen, overeenkomstig het gewone diploma
tieke verkeer, doch de te behandelen vraag-
9tukken zyn niet nader ontschreven. Welke deze
vragen ook mogen zyn, Finland blyft ten aan-
aien van de neutraliteit een gelyke politiek vol
gen als de overige Scandinavische landen.
De Zweedsche pers voegt hieraan toe, dat
Finland zal weigeren ieder „dictaat” te
aanvaarden, dat in strijd is met de strikte
neutraliteit.
PARIJS. 9 Oct. (Havas) Het legerbericht
va» 9 October des avond* luidt:
Zeer groote activiteit van de vyandelyke
patrouille* tusschen Moezel en Saar. Hier
en daar artillerievuur tuaschen Moezel en
Ryn.
Op zee hebben onse strijdkrachten met
succes een vyandeiyken onderzeeër aange
vallen.
Ondanks oeze gevaarlijke situatie is de sleep
boot .jStortemelk” van de reedery Doeksen ter
assistentie uitgevaren. Indien het zou gelukken
een verbinding tot stanc' te brengen, lag het in
de bedoeling de „Indra" naar IJmuiden te
sleepen.
De motorrecdfhgboot „Brandaris”, die, zooals
gemeld, op weg was naar Harlingen, om te wor
den gerepareerd, is nog teruggeroepen, doch men
turfde het schfp, dat een diepgang heeft van
1 M. 50. niet naar de Indra te sturen in verband
met het mijnengevaar
De ..Indra” is een schip van byna veertig
jaar ouo. Het heeft een inhoud van 2.072 bruto
ton en is eigendom van de Nautic-Steamship
Company te Aboe. Het is van oorsprong een
Nederlandsch schip, nl. de „Loppersum”. Het is
eenige malen van nationaliteit veranderd.
STOCKHOLM, 9 Oct. (lUva*). De Fin-
■che minister van Buitenlandsche Zaken
Erko heeft in een verklaring tot Zweed-
ache journalisten gezegd, dat Finland op
het gebied van de neutraliteit dezelfde po
litiek zal volgen al* de overige Scandina
vische landen.
Zon op 6.14 onder 17.2O. Licht op 17.50.
Maan op 2J7 onder 16.00. N.M. 12 Oct.
^lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllll^
Minister Erko verklaart dat Finland zijn
zelfstandigheidspolitiek zal handhaven.
VATICAANSTAD. 9 Oct.
welingelichte kringen op
wordt medegedeeld, dat de
thans inlichtingen heeft ontvangen uit het
door het roode leger bezette deel van Polen.
Deze inlichtingen bevestigen dat massa-
executies zyn uitgevoerd, waarvan vooral de
grondeigenaars en de geesteiyken het
slachtoffer zyn geworden.
Washington verklaart niets te weten van
een verzoek tot bemiddeling.
BOEKAREST 9 Oct. (Havas). Te Boekarest
is men ongerust over het lot van de Fransche
journaliste Suzanne Chaminade, medewerkster
van de „Journal”, alsmede van een Deensch
en een Nederlandsch journalist, die tezamen te
Zalasczyki aan de Poolsch-Roemeensche grens’
zyn aangekomen en van wie men sedert 24
September mets heeft gehoord.
De stad werd 17 September door de Russen
bezet, die onmlddeliyk de Roemeensche grens
afsloten. Men heeft reden om aan te nemen
dat de journalisten gedwongen werden zich
naar Kief of, Moskou te begeven aangezien de
Sovjet-autoriteiten niet toestaan, dat vreemde
lingen zich >phouden in het door hen bezette
deel van Polen
(By navraag op bet ministerie van Buiten-
landsche Zaken te 's-Gravenhage bleek niets
bekend te zyn omtrent het vermissen van een
Nederlandsch Journalist Red. A.N.P.).
AMSTERDAM TEL.9OJ61-22361
P.C. HOOFTSTR. 7 na 6 uur 25125
Voorbereidende besprekingen
tusschen Beriyn eri de regee
ringen van deze landen
PARIJS. 9 Oct. In een beschouwing naar aan
leiding van het oorlogscommunlque van heden
avond schrijft Havas ojn.. dat van weerszyden
de troepen thans beproefde tactische stellingen
bezetten, welker permanente versterking^i»rnen-
ten verbonden of gedekt en krachtig geconsoli
deerd wQrden door veldwerken. De artillerie staat
gereed en by de stukken, die reeds in de ver
sterkingen stonden, zyn enorme hoeveelheden
veldgeschut van zwaar en licht kaliber gevoegd,
zonder nog van de troepen te spreken. Aan’
weerszyden van de contactlinie zyn in de afge-
loopen vyf weken mlllloenen manschappen by-
eengebracht, mlllloenen tonnen materiaal, mi
trailleurs. kanonnen van ieder kaliber, spring
stoffen van allerlei aard, geiyk men in de mili
taire geschiedenis nooit opeengehoopt heeft ge
zien. zelfs niet tydens de verschrlkkeiyke mate
riaal-veldslagen van den vorigen oorlog. Voorts
zyn de afgeloopen weken nuttig geweest voor
het stalen van een zeer groot aantal eenheden
en het beproeven van zekere technische wape
nen, waarby byv. bleek, dat de Fransche aan-
valswagens uitstekend voldoen.
Maandagavond om kwart over elf zyn oe
twee houtbooten, die zich in de nabyheid
van de „Indra" bevonden, toen deze naby
Terschelling op een myn liep, te IJmuiden
binnengeloopen. Het zyn de Zweedsche
vrachtschepen „Eriksborg" en .Karin” Op
de „Eriksborg” bevinden zich twintig opva
renden van de „Indra”, van wie er zes ge
wond zyn.
Onmlddeliyk nadat het schip in de sluis
was gemeerd, begaf zich een geneesheer aan
boord om medische hulp te verleenen.
Accoord tusschen Duitschland en Let-
land over repatrieering van Letlandsche
staatsburger* van Duitsche afkomst.
Drie der vijf ontsnapte Duitschers te
Zundert gearresteerd.
Twintig opvarenden, van wie er
zes gewond zyn, te IJmuiden
aangekomen
Ir
wordt het oon begrijpelijk, dat
Rusland er naar streefde zyn positie in het
kustgebied der Oostzee te bevestigen. De eigen
veiligheid van Letland maakte een opheldering
en duideiyke vaststelling van de situatie noo-
dlg. Het verlangen van beide staten den vrede
en den status quo aan de Oostzee te hand
haven heeft uitdrukking gevonden in een pact
van wederzydschen bystand Letland heeft er
aityd naar gestreefd niet in een oorlog betrok
ken te worden, doch men moet ook erkennen,
dat er bedreigingen voor de Sovjet-Unie had
den kunnen ontstaan, wanneer Letland in een
oorlog zou zyn meegesleept. De strategische
voorrechten van Rusland zullen het normale
leven te Llbau en Wlndau geenszins beperken,
daar de Russische bases nauwkeurig omlijnd
lullen worden.”
Munters zelde ten slotte Gat het bystands-
verdrag den vrede en de veiligheid zal verster
ken en in overeenstemming u met de politieke
werkeiykheid, waarmede Letland in de be-
•taahfie omstandigheden rekening had te
houden
Een verklaring van Munters
De pers te Riga publiceert verklaringen var.
den Letlandschen minister van Buitenlandsche
Zaken Munters over het bystandsverdrag met
dé Sovjet-Unie. Daarin heeft de minister on
der meer gezegd: „Het Europeesche gedeelte
der Sovjet-Uhle heeft slechts drie uitgangen
Haar de Staten overzee, de Witte Zee, de
Zwarte Zee en de haven Leningrad. Deze
haven is strategisch ongunstig gelegen en is
bovendien niet ysvry. In vreoestyd kon men
daarmede genoegen nemen, doch in tyd van
oorlog kon
oorzaken.
Daardoor
HELSINKI, 9 Oct. (Havas). Paasikivi, de Fln-
•che gezant te Stockholm, is vanavond om 23 uur
20 naar Moskou vertrokken. Hy wordt verge-
leld door kolonel Paasonen, den eersten adju
dant van den president der republiek, en Ny-
kopp, den chef de bureau van het ministerie van
Buitenlandsche Zaken.
Terwijl de Flnsche gedelegeerde Paasivikl op
*eg is naar Moskou op uitnoodiging van het
Kremlin, is Finland voortgegaan met het onder
de wapenen roepen van reservisten. In Flnsche
Politieke kringen wordt er de nadruk op gelegd,
dat dit zuiver een voorzorgsmaatregel is, aan-
00.
ur
