De Tweede Kamer
de
over
Poging tot doodslag
Instemming met onze zelf
standigheidspolitiek
kabinetsvorming
VEROVEREN OF VERHUIZEN
Nieuwe Rijnvaart-
bepalingen
DONDERDAG 12 OCTOBER 1939
MATROOS OVERBOORD
de weermacht
HET VRAAGSTUK VAN
DE BREEDE BASIS
finsche houtboot
SUIKERSCH A ARSCHTE
Hulde aan
Beperking van meeningauiting
Tweede Kamer geeft
haar meening
Belaatingambtenaar by een twiat
met een mee bedreigd
Zakenverlof voor
gemobiliseerden
Nederlandache marineachepen
ondervinden zwaar weer
Nadere mededeelingen gewenacht
over het Regeeringaprogram
De goede geeat onder de gemobi-
liaeerden dient zooveel mogelyk
bevorderd te worden
DE KLIPFONTEIN
BUITEN-GEBRUIK-'STELLING
POSTZEGELS
Toezicht op banken
Clearingkoerten
PRINS BERNHARD INSPEC
TEERT DEPOT INFANTERIE
Pryaatyging
Financieele toestand
Maritieme defenaie van India
Financieel beleid
dat dit
«e-
I
regeering
var»
en dieet. Zeer
van meening,
behoort
een
Dr.
even
Met
Met deernis dacht men aan hen, die in de
achter ons liggende weken b(j de vervulling
van hun militairen plicht het leven lieten.
bedrijfstakken
scheiyk achten.
De b'elaatingplannen
Met betrekking tot de nieuwe belastingplan
nen, waarvan in de Mlllioenennota aan de Ka
mer mededeeling is gedaan, meende men zich,
in afwachting van de desbetreffende wetsont
werpen, voorshands tot eenige opmerkingen van
algemeenen aard te.moeten bepalen.
Waarschijnlijk zal binnenkort een begin
worden gemaakt met het verleenen van za
kenverlof aan gemobiliseerden. Voor de re-
geling van deze verloven wordt dezer dagen
een speciaal bureau in werking gesteld.
Ia het kader van dese algemeene beschou
wingen meende men een enkel woord ie moe
ten wijden aan het soo uiterst belangrijke
vraagstuk van het behoud van den goeden
geest in de weermacht Naar men meende,
sal het in de eerste plaats noodig sjjn, te
zorgen, dat de gemobiliseerden zooveel mo-
gelljk nuttigen arbeid verrichten.
Dat de regeering de werkloosheidsbestrij
ding krachtig wil doorzetten had vele le
den verheugd. Van haar voornemens op dit
gebied hadden zij met instemming kennis
genomen.
lizio-
hak?-
Behalve aan de zorg voor nuttigen arbeid zal
ook aan die voor gepaste middelen tot ontwik
keling en ontspanning bU voortduring de noo-
dige aandacht moeten worden geschonken. Met
groote belangstelling had men in dit verband
kennis genomen van verschillende maatregelen
welke in dezen reeds zjjn genomen en van de
totstandkoming van een orgaan, dat zich ten doel
stelt de noodige ordening te brengen in het
geen in dit opzicht soowel van de overheid als
van het particulier initiatief uitgaat.
Voorts achtten eenige leden het gewenscht, b(j
Een aantal leden bepleitten opnieuw op
heffing van het bankgeheim, opdat, welke
nieuwe belastingen ook worden Ingevoerd,
zooveel mogelijk worde voorkomen, dat groo
te bedragen aan Inkomsten en vermogen
aan den fiscus onbekend blijven.
deze gelegenheid nog twee andere punten van
algemeenen aard ter sprake te brengen. Het eer
ste daarvan was de wijze van samenstelling van
de weermacht. Naar hun meening is thans de
tijd gekomen om alle mannen, die tot medewer
king aan de landsverdediging in staat zijn, voor
den militairen dienst op te leiden, onverschi’Mg
of zij daarvoor volgens de bestaande bepalingen
in aanmerking komen of niet. Hoe langer de
oorlog duurt aldus deze leden hoe grooter
de kans, dat wij onze neutraliteit met de wapens
zullen moeten verdedigen, en hoe grooter dus de
noodzakelijkheid, zoo sterk mogelijk te zijn. Het
tweede der genoemde punten betrof de hand
having van de gedachte der volkseenheid in ons
leger en In onze vloot. Die handhaving behoort
naar de' meening der hierbedoelde leden met
energie te geschieden. Vooral dient naar hun
oordeel in dit verband gewaakt te worden tegen
het binnendringen van politiek in de gelederen.
mede te werken.
Dat voor t eerst ook Sociaal-Democraten aan
de regeering deelnemen, achtten zij voor een
gezond staatkundig leven in Nederland
groote beteekenis.
Weder andere leden achtten het bepaaldelijk
ongewenscht vooral in dezen tjjd samen
behoort te vallen.
Gaarne zouden verschillende leden zien, dat
het ter zake uitgebrachtp rapport ter vertrou
welijke kennisneming aan de Staten-Generaal
zou worden aangeboden.
Gevraagd werd, of de regeering voornemens
is. over dese aangelegenheid ook in India ad
vies in te winnen.
Het m.s. Khpfontein. het nieuwe passagiers-
en vrachtschip vr.n de N.V. Vereenigde Neder
landsche Scheepvaartmaatschappij, dat kort
voor het ultoreken van den oorlog zijn eerste
reis in de Holland-Afrika Lijn is begonnen, zal
voorlooplg niet naar Nederland terugkeeren.
De N. Rott. Crt. verneemt, dat het schip gut
varen in den. Java-Paciilcdienst, een scheep
vaartlijn, welke onderhouden wordt door een
combinatie, gevormd uit den Rotterdamschen
Lloyd, de Stoomvaartmaatschappij Nederland
en de Silv$rli)n, een Engelse he maatschappij.
De Finsche motorschoener Wellamo, welke
Zondag, komende van Finland, in het Friesche
zeegat lek is gestooten en door de reddingboot
„Insulinde” van de Noord- en Zuidhollandsche
Reddingmaatschappij naar Oostmahom was
gebracht, is Woensdagmorgen vandaar vertrok
ken en tegen den avond in Delfzijl aangeko
men. Het schip had een lading van 200 stan
daard gezaagd hout aan boord, welke te Gro
ningen zak worden gelost.
Met ingang van 1 Januari a.s. worden buiten
gebruik gesteld en derhalve voor frankeering
waardeloos de navolgende zegeluitgiftende
weldadigheidspostzegels (kinderzegels) uitgege
ven in 1934; de herdenkingspostzegels 40-jarig
regeeringsjubileum H. M. de Koningin; de
Willibrord-herdenklngspostzegels en de spoor-
wegpostzegels.
Benige leden, die herinnerden aan de be
moeilijking van onzen handel van de zijde
der oorlogvoerende mogendheden, gaven
uiting aan hun hoop, dat de regeering ons
recht op vrijen handel zal weten te verde
digen. Daartoe zou wellicht samenwerking,
niet alleen binnen de Oslo-groep, maar ook
met alle overige neutrale staten, kunnen
worden gezocht.
weermacht te dienen, veelal groote
persoonlijke belangen voor het
hoogste landsbelang hebben moeten
doen wjjken.
Tenslotte werd nog de vraag gesteld, op welk
bedrag de winst op den goudvoorraad van oe
Nederlandsche Bank moet worden geschat, als
het percentage van de depreciatie van den
gulden b.v. op 20 wordt gesteld.
WRIGLEY’S P.K. stelt V ia staat
Uw kraehtaiaspaauUag te verdubbe
len. bet verteeegt Uw uitheudlags-
vermogea ea houdt U frioch.
Kauw 4» jerkwlkheodo F.K. eiken mnal-
UM, kei sterkt Ce Benneten en keverdert
•pU«?erteria<. helft P.Ka
tJw taadM ach*»*, sterk te
Dakteraa taadartsea herstem het aaa.
Kaast raadaag aeg eakete aakJas aa hsadt
er ewede een gear M de mm7
Foot gawat neer wataig gaWr 5 ean«.
AA
De aandacht werd er op gevestigd, dat do
déconfiture bij Mendelssohns bank opnieuw de
vraag doet ryzen, of het toezicht van de over
heid op het bankwezen, in het bjjaopder ten
aanzien van de uitgifte van buitenlandsche
leenlngen in Nederland, wel voldoende ia.
Gaarne aoucen sommige leden vernemen, o<
naar de meening der regeering de Nederland
sche bank met betrekking tot bovengenoemde
Instelling van voldoende diligentie heeft blijk
gegeven.
Met klem werd ten slotte gevraagd, dat thans
éindelijk een eind zal worden gemaakt aan den
hoogst ongewenschten toestand, dat er geen
overeenstemming is tusschen de schrijfwijs*
van de Nederlandsche taal, welke op de scho
len wordt onderwezen, en die, welke in ds jf-
fideele stukken wordt gevolgd.
Koersen voor stortingen op 12 October 1939
tegen Verplichtingen luidende in: Relchsmar-
ken 75.60, Lires 9.55.
X T u kwamen de Sudeten-Duitschers
aan de beurt, 4ie volgens de nazi-
1 propaganda onduldbare kwellin
gen van de zijde der Tsjechen moesten
terduren. De Sudeten-Duitschers onder
Henlein wilden terug naar het Duitsche
Verscheidene leden vonden in de tot dus
ver in deze paragraaf weergegeven beschou
wingen aanleiding er op te wijzen, dat de
positie van strikt onzijdige, welke ons land
in de huidige oorlogsomstandigheden in
neemt, ook de noodzakelijkheid medebrengt
van een zekere beperking van meenings-
ulting met betrekking tot den oorlog en de
oorlogvoerenden
Aan een zoodanige beperking nu ontbreekt
het, naar deze leden opmerkten, in ernstige
mate in bepaalde politieke kringen, wier pers
in dit opzicht ergerlijk eenzijdige beschouwin
gen bevat en uit wier midden men zich zelfs
niet heeft ontzien, tegen een der bij den oorlog
betrokken mogendheden opruiende pamfletten
te verbreiden Naar het oordeel der hierbe
doelde leden is het dringend gewenscht, dat
van de zijde der overheid tegen uitingen van
dezen aard wordt opgetreden.
Andere leden voegden hieraan nog toe, dat
bij herhaling, tot schade van de Nederlandsche
zaak, de werkelijk neutrals gezindheid der
regeering in verdenking wordt gebracht. Ook
daartegen achtten zij maatregelen gewenscht.
Z. K. H. Prins Bernhard heeft Woensdag
morgen namens H. M. «e Koningin in gezel
schap van zijn waamemenden adjudant, ma
joor H. J. Phaff. eenige legerlngsplaatsen en
oefeningsterreinen van een depot der infante-
rte te s-Gravenhage in oogenschouw genomen.
Naar eerst thans bekend wordt, is Dinsdag
avond te Born (L.) een twist orttftaan tusschen
een belastingambtenaar en zekeren C.
De belastingambtenaar W„ die met een soon
van C. ongenoegen had. hetwelk uitliep op een
procesverbaal tegen den jongeman, begaf zich
Dinsdagavond voor dienstzaken naar het huis
van C. In diens woning ontstond een hevige
twist, tusschen C. en den belastingambtenaar,
waarbij eerstgenoemde een mes trok om den
ambtenaar te lijf te gaan. Deze haalde echter
zijn revolver te voorschijn en hield daarmede
zijn tegenstander op gepasten afstand. Met de
revolver in de hand liep de belastingambte
naar achteruit om daarop het huis van C. te
verlaten en een politieman te waarschuwen.
Deze ging kort daarna tot de arrestatie van
over wegens poging tot doodslag.
De man sal ter beschikking worden gestald
van den officier van justitie te Maastricht.
Hr. Ms. van Klnsbergen heeft, naar de regee-
rin^spersdienst mededeelt, gemeld, dat deze
bodem en Hr. Ms. O. 15 en O. 20. sedert het op 6
October JJ. verschenen bericht van den regee-
ringspersdienst, opnieuw met zeer slecht weer
te kampen hebben gehad, zoodat het wederom
gedurende èenlgen tj)d niet mogelijk was voor
deze schepen bijeen te blijven. Gedurende dit
bijzonder zware weer is de matroos derde kl. W.
Ter Morshuizen van Hr. Ms. O. 30 door hooge zee
over boord geslagen en in weerwil van de on
dernomen reddingspogingen verdronken. De
schepen zetten thans weer bij gunstig weder
de reis gezamenlijk voort.
dustrie eenerzfjds en den landbouw, waaruit
de by de industrie betrokkenen worden gevoed,
anderzijds.
Verkorting van den werktijd als middel tot
arbeidsspreldlng bleven verscheidene leden voor
bedrijfstakken met groote werkloosheid wen-
werklng met de Sociaal-Democraten btf voor
baat af te wjjaen.
Eenige leden achtten het verschil tusschen
bet vierde kabinet-Colijn en het kabinet-De
Geer van weinig beteekenis.
Vete lede* zouden' gaarne hebben geteem,
dat het kabinet aaa de Kamer tijdig, liefst
enmiddellljk na tefn optreden, mededeeling
soa hebben gedaan van het program, waar
op het werd gevormd en dat tot riehtameer
sal dienen voor de handelingen der regeeriM
in den eervtvelgenden tijd
In afwachting van de mededeelingen,
welke ter zake van haar beleid door de re
geering zullen worden gedaan, meenden
verscheidene leden er op te moeten wijzen,
dat in da huidige omstandigheden elk kabi
net allereerst wordt gesteld voor een twee
ledige taak, bestaande uit de zorg voor de
handhaving van ons nationale bestaan en
uit de bestrijding van den geesel der werk
loosheid.
Vele leden juichten do maatregelen toe,
welke de regeering, met do ervaring van
1914 voor oogen, heeft getroffen teneinde
de voedselvoorziening ta goede banen te
houden en ongemotiveerde prijsstijging tp
allerlei gebied tegen ie gaan.
Intusschen werd er van verschillende zijden
op gewezen, dat, wil in dit opzicht de noodige
redelijkheid worden in acht genomen, een voor
zichtige aanpassing van prijzen aan den nieu
wen toestand noodzakelijk sal zijn.
Verscheidene leden gaven als hun oordeel te
kennen, dat de oorlogstoestand ons zal dwin
gen verder te gaan in de richting van zelfvoor
ziening. dwz. in de richting van het bevorde
ren van het noodige evenwicht tusschen de ta-
Dringend noodig noemden verscheidene
leden het, dat bij de uitwerking ran de be
lastingplannen-de Geer, op het voetspoor
van hetgeen te dien aanzien bjj het ont-
werp-De Wilde werd voorgesteld, ten volle
rekening zal worden gehouden met de be
langen van het groote gezin.
Ook achtten deze leden een speciale belastin;
gewenscht op de winsten van bedrijven, welke
door eontlngenteeringen beschermd worden.
Aan het voorlooplg verslag van de Twee
de Kamer over hoofdstuk I der RUksbegroo-
ting 1940 (algemeene beschouwingen» ont-
leenen wij nog het volgende:
Van oordeel, dat in de huidige omstan
digheden uitgebreide beschouwingen van
algemeen politieken gard ongewenscht zijn,
achtten vele leden een korte gedachtenwis
seling over het optreden en de samenstel
ling van het tegenwoordige kabinet onver
mijdelijk.
Luchtbeacherming
Opnieuw werd de aangelegenheid van de
maatregelen ten behoeve der luchtbescherming
ter sprake gebracht.
Verscheidene leden meenden met niet ge
noeg nadruk te kunnen herhalen, dat het
Rjjk nalatig is gebleven in de beschutting
van het publiek tegen eventueele luchtaan
vallen. welke volgens de Luchtbekchermings-
wet en volgens de op het desbetreffende
ontwerp gegeven toelichting Rijkstaak zou
zijn.
Eenige leden gaven in dit verband nog ala
hun oordeel te kennen, dat, evenals zulks in
Engeland 'geschiedt, hier te lande aan teder
van staatswege een gasmasker
worden verstrekt.
Ook met betrekking tot den afweer van lucht
aanvallen schiet, naar werd opgemerkt, het Rijk
in zorg te kort.
Zeer vete leden noemden een verbetering
van de ieerlingenachaal, waardoor ook een
einde sou konten aan het onrecht, dat
thans begaan woedt tegen de kweekelingoa
met akte, dringend noodig.
Een aantal leden sprak het vertrouwen uit,
dat een staatscommissie zal worden belast met
de bestudeering van de inschakeling van de
kleine zelfstandigen In de sociale verzekering-
Wat aangaat de maritieme defensie van
Nederlandsch-IndlC, verklaarde men het te
waardeeren, dat voorzichtigheid wordt be
tracht ten aanzien van de ernstige beslis
sing, welke in dit opzicht staat ta worden
genomen.
Intusschen waren vele leden van meening.
dat die beslissing thans zoo spoedig mogelijk
Met den algemeenen opset van het finan
cieele beleid der regeering. gelijk die in de mtl-
Uoengnnota tot uiting komt, verklaarden seer
vele leden zich te kunnen vereenigen. al maak
te een aantal hunner daarbij verwijzend naar
hetgeen zij ter zake reeds eerder hadden ge
zegd. het voorbehoud, dat zjj zich niet zouden
kunnen vereenigen met een zóó strikte opvat
ting van dat beleid, dat elke nieuwe maatregel
buiten het gebied der defensie en der werkloos
heidsbestrijding, welke uitgaven met zich zou
brengen van hoe groot belang die maatregel
overigens ook zou mogen zijn alleen op grond
van financieele bezwaren zou worden afgewe
zen
Vele andere der In den aanhef van deze
paragraaf bedoelde leden, met de regeering
van oordeel, dat de financieele toestand
als een zeer moeilijke moet worden be
schouwd. meenden er de aandacht op te moe
ten vestigen, dat het toch wel in het bij
zonder de oorlogsomstandigheden zijn, waar
aan de ernst van dien toestand is te wij
ten. Afgezien van die omstandigheden,
welke ons o.a. stellen voor het probleem
van de financiering van vele en kostbare
bijzondere maatregelen, mag de financieele
positie van ons land, zooals die zich sinds
1936 heeft ontwikkeld, geenszins tot pessi
misme leiden
Ook achtten deze leden In denzelfden ge
dachtengang de vraag gewettigd, of niet ten
onrechte den lezer van de Mlllioenennota een
„torenhooge” staatsschuld als ernstig gevaar is
voorgehouoen.
Deze beschouwing vond tegenspraak bij ver
scheidene andere leden, die meenden, dat in
de Mlllioenennota volkomen terecht een min of
meer sombere toon is aangeslagen.
Eenige leden verklaarden In het financieele
beleid der regeering geen vertrouwen te kunnen
hebben.
Andere leden, die op grond van de door de
gegeven cijfers meenden te moeten
aannemen, dat de positie met betrekking tot de
Hottende schuld niet zoo ongunstig la ala naar
aanleiding van de medeoeellngen van den heer
Colljn wel is verondersteld, verklaarden het in
tusschen te betreuren, dat niet eerder toen
nog een lagere rente gold een groot deel van
oie schuld is geconsolideerd.
Het voornemen tot het opnieuw Instellen
van een leeningsfonds ter financiering van
uit de huidige bijzondere omstandigheden
voortvloeiende uitgaven vond vrijwel alge
meene instemming.
Gaarne zou men voorts vernemen, welke in
komsten aan het hier bedoelde fonds zijn toe
gedacht.
Van verschillende zijden werd de hoop uit
gesproken, dat de aangekondigde oorlogswinst-
belasting zoo spoedig mogelijk tot stand ge
bracht zal worden.
Wat de dekking der defensie-ultgaven betreft
ware, naar verscheidene leden Opmerkten, ook
te denken aan een kapttaalhefflng en aan een
verhooging van de successiebelasting.
Uit de mlllioenennota blijkt, dat dit door
de huidige ministers ook aldus wordt gesen
De minister van Waterstaat deelt mede, dat
bllikens aankondiging van den opperpresldent
der Rijnprovincie van 2 Octï 1939 op grond van
par. 101 van het voor déb Duitachen Rijn gel
dende Reglement van Politie is bepaald, dat de
volgende ligplaatsen op de reede van Duisburg-
Ruhrort worden opgeheven
Aan den linker oever die van KM. 777,10 tot
K.M. 777.60; aan den rechter oever die van
K M 777.60 tot K.M. 777,90.
1. In deze wateroppervlakten is het verboden
stil te liggen.
1. De ambtenaren van de rivier- en scheep-
vaartpolltle kunnen de vermelde ligplaatsen ook
anders dan volgens de in dat reglement vervatte
regeling verdeelen en laten innemen of ook an
dere in ’t reglement niet genoemde wateropper
vlakten als ligplaats kan wijzen.
3. Tankschepen niet In een sleep mét ancere
vaartuigen mogen gesleept worden.
4. Gesleepte tankschepen en tankschepen met
eigen beweegkracht hun ligplaats zoo moeten
kiezen, dat zU afgezonderd liggen vsn andere
stilliggende vaartuigen.
5. Kleine vaartuigen des nachts niet mogen
varen. Hiervan zijn uitgezonderd de veersche
pen en de vaartuigen, die de verbinding met
stilliggende vaartuigen onderhouden.
6. Op den Rijn tusschen Bingen en den mond
van da Moezel vaartuigen met uitzondering
van kleine vaartuigen zich niet mogen laten
drijven.
Het volgende is bepaald voor het rivlervak
van den Rijn tusschen Mainz en stroom-K.M
644,5 boven het veer van Königswinter
1. Vlotten mogen zlcte niet laten drijven,
2. Van boven Rüdeshelm komende gesleepte
vlotten moeten aan hef „Wasserstraszenamt
Bingerbruck" (telefoon Bingen 2302) den dag
en ongeveer het uur van hun aankomst te Rü-
desheim uiterljjk den dag van tevoren opgeven
Zij mogen Rüdeshelm alleen voorbijvaren, in
dien zij daartoe uitdrukkelijk toestemming van
het „Wasserstraszenamt Bingerbruck” hebben
3. De breedte van de vlotten mag onver
schillig hoe de waterstanden zijn niet meei
bedragen dan 35 M.
De vlotten kunnen aan den linkeroever tus
schen stroom-KM. 644,5 en 646,0 ten behoeve
van de verdere vaart stroomafwaarts weer op
nieuw worden samengesteld tot de grootst toe-
gestane breedte van 63 M.
Overtreding van het vorenstaande wordt ge
straft overeenkomstig punt 4 van de verordening
waarbij bovenvermeld reglement voor den Dult-
schen Rijn Is ingevoerd.
Verscheidene leden leidden de booger
noemde gedachtenwisseling in met de vraag,
waarom de voorzitter van den ministerraad en
diens ambtgenooten door het aanvaarden van
hun tegenwoordige functies de verantwoorde
lijkheid op zich, "hebben genomen voor het feit,
dat niet een poging is gedaan tot het fonheeren
vah een kabinet, uitsluitend gevormd uit die po
litieke groepen, die haar medewerking verleen
den aan de aanneming van de motie-DeCkers.
welke tot het aftreden van het vijfde ^kabinet-
Colljn heeft geleid. Dat een kabinet, samenge
steld als het huidige, thans met de bewlndvoe-
ring is belast, betreurden deze leden.
Eenige andere leoen wenschten bij hun be
schouwingen over deze aangelegenheid voorop
te stellen, dai, al bestonden bij hen tegen hel
huidige kabinet ernstige bezwaren, ook hun
houding ten opzichte van de regeering niet
minder loyaal zou zijn dan voorheen. Deze le
den herinnerden er aan. dat van hun zijde
gaarne medewerking zou zijn verleend aan de
samenstelling van een nationaal kabinet.
Met de hierboven aan het woord zijnde leden
waren zij van oordeel, dat na de huns inziens
on-Nederlandsche wijze, waarop het vijfde ka-
blnet-ColiJn was behandeld, allereerst door
een Katholieken formateur een poging had
moeten zijn gedaan, steunend op dezelfde meer
derheid, waaraan de motie-Deckers haar suc
ces dankte.
Sommige leden noemden de in de boven weer
gegeven betoogen tot uiting gebrachte opvat
ting, dat allereerst gepoogd had moeten worden
een kabinet te vormen, steunende op de
Roomsch-Katholieken, de Sociaal-Democraten
en de VrlJzlnnig-DemocraXen. onjuist. In de
eerste plaats toch aldus deze leden be
stonden behalve bij hen, die hun steun aan de
motie-Deckers gaven, ook bij anderen bezwaren
tegen de samenstelling van het vijfde kablnet-
'ColUn. In de tweede plaats verklaarden de
woordvoerders der fracties, met wier steun de
motie-Deckers werd aangenomen, aanstonds,
dat zij een kabinet op „breede” of ,^oo breed
mogelijke" basis wenschelyk achtten.
Volkomen onjuist noemden de leden, hier aan
het woord, de bewering, dat de meerderheid,
welke zich voor de motie-Deckers uitsprak, zou
zl)n tot stand gekomen na voorafgaand overleg.
Dat de heer De Geer in de vorming van een
kabinet op breede basis slaagde, achtten dese
leden verheugend.
Verscheidene andere leden, die evenmin kon
den erkennen, dat de vorming van een kabinet,
uitsluitend bestaande uit aanhangers van de
politieke groepen, welke de aanvaarding van de
motie-Deckers bewerkstelligden, de eenlg juiste
oplossing was. stelden er niettemin prijs op.
er op te wijzen, dat zij bereid waren geweest
aan de vorming van een parlementair kabinet,
in de eerste plaats steunende oo die groepen
Rijk, maar het verzet van Engeland en
Frankrijk scheen te groeien, zij het ook
niet in gelijk tempo met den expansle-
drang van Dultschland. Te München r
werd het Duitsche lot van de Sudeten-
Duitschers beslist en enkele maanden
later viel het op ondeugdelijke garanties
vertrouwende Tsjecho-Slowakije In drie
stukken uiteen, welke alle op verschil
lende wijze binnen het machtsgebied
van Dultschland werden' gebracht.
Ten aaqzien van de Tsjechen was de
Mlfbeschikklngsflctie niet meer te hand
haven, ook al werd de figuur van Hacha
uitgespeeld als een weinig geloofwaardig
redder van dien schijn. Ter rechtvaardl-
ling van deze gewelddadige verovering
werd de leuze van den „Lebensraum”
naar voren geschoven. Terwijl voor
de Sudeten-Duitschers het zelfbeschik
kingsrecht nog opgeld moest doen,
werd ditzelfde recht voor de Zuid-
Tlrolers, die niet minder Dultsch
lijn dan de Oostenrijkers waren, ter-
*ille van de vriendschap met Mus
solini verloochend. De Brenner-grens
werd tot een eeuwig on veranderlijke
verklaard, maar de Duce, het spel met
de Duitsche minderheden ziende, nam
het zekere voor het onzekere en stelde
met goedvinden van den Führer de
Zuld-Tlrolers voor de keuze ófwel te’
verhuizen naar het Zuiden en Italiaan
te worden, ófwel naar Dultschland te
Vertrekken. In het eerste gebied, dat door
Dultschland niet te veroveren bleek,
werd dus de eerste politieke volksverhul-
*hig geforceerd ta strijd met de zoo luid
verkondigde theorie van bloed en bodem.
»5*®e methode had ook ten aanzien van
Sudeten-Duitschers toegepast kunnen
Waarde*ring werd In dit verband uitgespro
ken voor de wijze, waarop de voormobillsatie,
de mobilisatie en de concentratie waartoe,
naar men meende, op zoo juiste tijdstippen
werd besloten hebben plaats gehad, en voor
den uitstekenden geest, welke bij het voltrek
ken daarvan heeft geheerscht.
Sterkend noemde men het, dat de vaste wil
van regiering en volk, om, soo noodig, onze
onafhankelijkheid tot het uiterste te verdedigen,
mede epn krachtige uiting heeft gevonden in
de gropte toewijding waarmede leger en vloot
hun taak vervullen. e
Saccharinetabletten NAARDEN” (110x zoeter dan suiker) verschaffen uitkomst bij suikerschaarschte
er. dieet. Zeer^pordeelig in t gebruik. Laag in prtfs. Vraagt dit merk b(j Uw drogist of kruidenier
N.V. CHElirtSCHE FABRIEK /fNAARDEN" Postbus 2 Bussuni
Blijkens het Voorloopig Verslag
der Tweede Kamer over de Rijks-
begrooting 1940 verklaarde men,
wat het buitenlandsch beleid betreft,
in deze dagen van zoo bijzondere
beteekenis, zonder eenige uitzon
dering te kunnen instemmen met de
door de regeering gevolgde zelfstan-
digheidspolitiek en met de daarop
gebaseerde handhaving van een
strikte onzijdigheid in het uitgebro
ken gewapende conflict.
Gaarne wilde men hulde bren
gen aan het orgaan, waaraan in de
allervoornaamste plaats de zorg
voor de handhaving onzer neutra
liteit is toevertrouwd: De weer
macht. Deze hulde geldt allen, van
hoog tot laag, die van dat orgaan
deel uitmaken. Zeker niet het minst
geldt zü den mannen, die. opgeroe
pen om in een der deelen van de
worden, indien Tsjecho-Slowakije
sterk als Italië zqji zijn geweest,
Danzig en den Corridor, waarover vol
gens vrijwillig verdrag ta tien jaar niet
gesproken mocht worden, werd de be
duimelde en elders waardeloos gemaakte
troefkaart van het zelfbeschikkingsrecht
der volkeren weer ter tafel gebracht. Het
verzet van Engeland en Frankrijk was nu
echter zoo sterk gegroeid en had ta een
bondgenootschap met Polen zoo concre-
ten vorm aangenomen, dat dit vraagstuk
zonder oorlog in Duitschen zin niet meer
op te lossen bleek. Hitler nam dit risico
en smeedde de nieuwe as Berlljn-Moskou.
Danzig werd gewonnen, de Corridor
werd gewonnen en Polen werd vernietigd.
Maar Stalin was niet van plan zich door
Hitler al de Poolschc kaas van het brood
te laten eten. Hij liet de helft van Polen
voor zichzelf bezetten, zette Litauen,
Estland, Letland en Finland onder druk
en stuitte den Duitschen „DrStng
nach Osten door zijn tegendrang
„nach Westen’’. En nu, nu de ver-
overingskans voor Dultschland verder
Oostwaarts is verkeken, wordt weer
hetzelfde spel, als met de Zuid-
Tlrolers is gespeeld, op de Duitsche
minderheden ta de Baltische landen toe
gepast. Gedwongen volksverhuizing naar
het Derde Rijk. Een eeuwenlange Duit
sche invloed in de Baltische landen
wordt daardoor met één slag geliquideerd
en Stalin en zijn bolsjewisme krijgen
daar de vrije hand, terwijl de voor hen
zoo hinderlijke Duitsche minderheden
worden opgeruimd.
Uit de Rijksdagrede van Hitler valt
op te maken, dat er nog meer ver
huisd moet worden ta Oost-Europa,
indien hij tenminste zijn zin of dat wat
hij noodgedwongen als zijn zin moet
voorstellen krijgt. Maar bij al dat ver
huizen wordt het verhuizen van de
Duitsche legermacht ta het Oosten naar
het Westen steeds gevaarlijker voor
Dultschland zelf- Uit deze recente ge
schiedenis blijkt, dat het Derde Rijk
desnoods met geweld in beslag neemt,
wat het meent te kunnen krijgen, en
eerst volksverhuizingen verordonneert,
of daarin toestemt, wanneer het op ook
zijns inziens onoverkomelijken tegen
stand stuit.
-j—uitschlands „Drang nach Osten"
1 heeft van den aanvang at
zeer verre strekking gehad.
Alfred Hugenberg, de Duitsch-natlonale
leider, die In den beginne nog door Hitlev
als medewerker werd geduld, brak poli
tiek den nek, toen hij te Londen die
verre strekktag ontijdig onthulde. Het
eerst wendde Dultschland den blik naar
Oostenrijk. Het stamverwante Oosten-
rijksche volk, dat sinds Versailles in een
permanente economische noodlijdend-
heid verkeerde, te groot om te leven,
maar niet groot genoeg om te sterven,
werd met nazl-propaganda bewerkt om
het gunstig te stemmen voor een vrij-
willigen „Anschlusz”. Tben deze propa
ganda niet voldoende effect sorteerde
en een sterke tegenactie opriep, kwam
er geweld aan te pas. Dr. Dollfuss viel
door moordenaarshand, maar Mussolini,
die toen nog Dollfuss’ vriend was en
Hitler’s concurrent in Mldden-Europa,
sond zijn zwarthemden naar den Bren
ner. Dultschland deinsde terug. Nauwe
lijks enkele jaren later werd het pleit
om Oostenrijk met geweld beslecht.
Schuschnigg, die met een volksstemming
wilde bewijzen, dat de 'meerderheid van
het Oostenrij ksche volk over zichzelf
wenschte te beschikken, werd daarin ge
dwarsboomd. De Duitsche troepen mar
cheerden. Mussolini verzette zich dit
keer niet. De Anschlusz was een feit
geworden.
e geschiedenis kent vele volks-
I J verhuizingen, zoowel kleinere als
grdbtere. Soms werden zij ver-*
oorzaakt door droogte en hongersnood
in bepaalde gebieden, door het vermin
deren van de bestaansmogelijkheid of
de levenskansen ta een bepaalde streek,
wens ook door oorlogsgeweld en een
epdringenden wereldveroveraar. De
pnotste historische volksverhuizing is
die geweest, welke veroorzaakt werd door
den Azlatischen Hunnenleider Attila.
Attila, die haar de legende verhaalt zlch-
eelf zóó leelijk vond, dat hij geen spiegel
in zijn nabijheid kon verdragen, dreef
met zUn wilde en_ barbaarsche ruiterhor-
den de volkeren als kudden Westwaarts
Deze Hunnenhoofdman reeds zag ta de
vele successen, oie hij op zijn veldtochten
behaalde, een bewijs van de gunst des
hemels en noemde zich den geesel Gods.
De lnvloe<f van deze groote volksverhui
zing is geweldig geweest en de sporen
daarvan zijn tot op den huldigen dag
.in Europa nog niet geheel* ultgewischt.
Op het oogenblik -zijn er weer volksver
huizingen aan de wanorde van den dag,
volksverhuizingen, die naar hun aard,
omvang en oorzaak ta geen verhouding
aan tot de wereldschokkende volksver-
luizing onder druk van de Hunnen, maar
die toch voor het geestelijke en cultureele
■ven in Europa van verderstrekkende
’eekenls kunnen worden dan men
ij wellicht vermoedt.
voor kort maakte de „Drang nach
'Osten" van het nationaal-socialistische
Dultschland gebruik van de leuze van
het zelfbeschikkingsrecht der volkeren
cm zijn machtsgebied, subsidiair zijn
^Lebensraum” uit te breiden. Zijn eerste
terrein-winst of liever terrein-terugwtast
behaalde het door den terugkeer van het
Saargebied, welke op volkomen legale en
Internationaal behoorlijke wijze verliep.
Het volledig erkende en gewaarborgde
zelfbeschikkingsrecht der Saarlanders
leidde tot een overwinning en tot eco
nomisch belangrijke winst voor Duitsch-
land. Is het te verwonderen,' dat het
dynamische Dultschland, dat zich toen
nog niet sterk genoeg voelde om zijn wil
aan anderen op te leggen, vag dit zelfbe
schikkingsrecht der volkeren een leuze
ging maken om ook minder toegankelijke
poorten, ondanks het verbod van toe
gang. te rammeien?
i