eKctu&Aaal
den day
wan
vriendje Wip
Kabouter Flip
en zijn
4
I
De vredesgeruchten
te Berlijn
I
IJ;
I
DE ONBEKENDE
ff
ii!
PROF. VENING MEINESZ
OVER ZIJN REIS
DE NATIONALE FILM
in de kapel
Mgr. Szeptycki naar Rusland
gedeporteerd?
DONDERDAG 12 OCTOBER 1939
„WIT WINT’
De nieuwe
auto
I
SCHAKEN
Euwe wint de zetde party
41
te
KOSTWINNERSVERGOEDING
(Wordt vervolgd)
Duit ec he hoofdetad in een vreugde
roe», doch ontgoocheling
volgde tpoedig
Uit het leven van den Roe-
theenechen bisschop
Aan Nederlandsche gezinnen in
het buitenland
Om het kampioenschap
van Nederland
DOOR DE DUISTERNIS
MISLEID
INBRAKEN BERECHT TE
ROTTERDAM
m,
o
we
Het Ryk draagt f 30.000 bij in
he^tekort
I
.1
BLAUWE GROSSIERSBONS
VERKRIJGBAAR
n
t
ucht.
dat
tdere
ekor-
'■r-pen
Uit
De nieuwe
I; J
even;
Het
t Ttêt
•t te
laden
de
uit.
t zijn
litge-
i een
een
i
Hy fungeerde ale koerier van onzen
gezant te Washington
Officieel antwoord op
gestelde vragen
Een film ter bevordering der
tuberculosebestrijding
AAN DE GEVOLGEN VAN EEN
AUTOBOTSING OVERLEDEN
t
--Ü
ae
It»
1
deed toch a La
il
0
9
8
7
1
een
0
6
'Nadruk verboden)
5
5
op
ft
DOOR A. HRUSCHKA
84
XVII
ft
Laat ik alles maar toegeven, dacht Peter, dot
is het beste. Hij vertelde nu, dat hy een vreese-
lyken honger had en daarom maar wat uit de
volle winkels had weggehaald, en dat het hem
erg speet. .Maar daarmee kun je mJ) de brood
jes niet betalen,” bromde de bakker.
9
9
met
men
35
85
80
45
59 ft
90
30
50
25
te
Woensdagochtend is de zestienjarige dochter
van den veehouder C. Schoenmaker te Hauwert.
haar nooit
terugzien.
laatste
schien
rte 910
Belde-
i en
)eieit
trren
zijn
wel-
■nen,
d te
beste, meende hij. Aan een huwelijk met haar
hU immers toch niet denken? Zij vond
O Kip.
40. Wit
m 810
Kaas
Aan grossiers in levensmiddelen wordt bekend
gemaakt, dat van 11 Oct at bij de plaatselyke
distributiekantoren kosteloos beschikbaar wor
den gesteld bonbeeken met zg. blauwe gros-
siersbons, welke bü een eventueele distributie
van levensmiddelen gebruikt zullen moeten wor
den.
meenende diénog te moeten aanhalen.
„En ik maar een typiste.” lachte ae. ..Is dat
.erschil zoo groot?”
„In mijn oog wel. maar als JU er geen be
zwaar in vindt. Cilla
Zijn laatste rit met haar was hem als
zegetocht.
is
nog
Uit Berlijn wordt aan de „Neue Zürcher Zei-
tung” gemeld, dat de geruchten over een wapen
stilstand geweten worden aan een buitenland-
sche organisatie, die gebruik heeft gemaakt van
een oogenbllk. dat de Duitsche radio zweeg om
.gp dezelfde golflengte het valsche bericht uit te
pinden.
ongeveer
zujh van
De zesde partij tusschen Euwe en Landau
om het kampioenschap van Nederland, welke
Woensdagavond te Amsterdam werd gespeeld,
werd door den titelhouder na 23 zetten gewon
nen. De stand is thans: Euwe 4 ft punt, Landau
l'A punt»
De zevende partij wordt Zaterdagavond
Utrecht gespeeld.
Dr. Euwe speelde de zesde partij zeer sterk,
een ex-wereldkampioen waardig, al moet ge
zegd worden, dat de geheele variant met al de
fraaie offers analytisch werk was, een va
riant, welke hij tegen Aljechln in den strijd
om het wereldkampioenschap geprepareerd
had naar aanleiding van een voorgaande par
ty, waarin dr. Aljechln den zet 8 Pb8d7
In de 13e party van de tWeede match in toe
passing bracht.
Het was een Slavische verdediging met 7
Lb4, dr. Euwe speelde niet zooals altyd 9 De2
maar a. Db3 en bereidde met den tienden zet
een schitterend looperoffer voor, hetwelk Lan
dau moest aannemen. Deze kreeg een aanval
te verduren, zooals men dit zelden te zien
krijgt. Een tyd lang vond hy de tieste veraedi-
gingszetten, maar het was moeilijk, dit vol te
houden. Toen Landau op den 17en zet niet den
sterksten zet vond, maakte dr. Euwe door een
fraaie manoeuvre, gepaard gaande met fraaie
offercomblnatles, een einde aan de party.
Reeds met den 23en zet gaf Landau het op.
Kan ik u nog met iets anders van dienst
zyn. mynheer Hempel? Wenacht u misschien
inlichtingen.
Neen, dank u. Ik moet my neerleggen by
de feiten en verzoek u, t my niet kwalyk te
nemen, dat Ik u voor niets zooveel last heb
aangedaan.
O. U behoeft u niet te verontschuldigen
t Is voor my een genoegen geweest, kennis met
u te maken. Ik hoop, dat u nu uw kostbare
krachten niet verder aan deze hopelooze zaak
zult verspillen
O. dat bedoelde ik niet met de woorden:
„Ik moet my neerleggen by de feiten”. Integen
deel: ik zwicht slechts voor het oogenbllk en
dan nog maar voor de feiten, die u zooeven hebt
vastgesteld. Verder ga ik natuurlijk myn uiter
ste krachten insoannen, om de waarheid aan
t licht te brengen.
Volgens berichten uit Boekarest zou de
Roetheensche Aartsbisschop van Lemberg.
Mgr. Andreas Szeptycki, door de Sovjets
naar mldden-Rusland zyn gedeporteerd. In
aansluiting hierop meldt men ons de vol
gende byzonderheden over het leven van
dezen Roetheenschen Bisschop.
De Roetheensche Metropoliet Szeptycki werd
op 29 Juli 1865 uit Poolsche ouders geboren. Dat
hy zelf Roetheen is geworden, is vermoedelyk
te danken aan het feit, dat er zich onder zyn
voorouders beroemde Roethenen bevonden. Ook
de grootvader van den metropoliet werd in de
Roetheensche Kerk gedoopt. Hy stamt uit een
adellijk geslacht en draagt den titel van graal.
In 1888 deed hij zyn intrede In het klooster van
de paters Baslllanen. In 1892 werd hy priester
gewyd en reeds op 34-jarigen- leeftyd werd hy
benoemd tot bisschop van Stanlslow. Twee* jaar
in 1901 werd hy Metropoliet van
Namens het O. M. heeft Woensdagmiddag de
officier van justitie, mr. H. A. J. Reumer, voor
de Rotterdamsche Rechtbank tegen den 44-
jarlgen handelsreiziger A. D. een gevangents-
oe uitkeering aan talryke in Duitschlanc' woon
achtige gezinnen op vlugge wyze te doen ge
schieden. geschiedt deze sedert eenlgen tyd door
een speciale organisatie, t.w. den rUksdienst
voor kostwinnersvergoeding aan dienstplichtigen
uit Duitschland. Hlercoor wordt een snélle uit
betaling verzekerd.
als „Kropfjddel" en den lammen jongen van de
weduwe Berko voor den dag komt.
Toen Ida, gevolgd door den griffier, het
bureau had verlaten, belde Mr. Klarmann weer.
llnkl verscheen.
Wel, Zlnkl, hoe staat het ginds?
Alles Irr orde, mynheer de rechter Zegels
ongeschonden Ook verder niets verdachts.
Goed. Je kunt gaan.
Mr. Klarmann had te veel tact, om van dat
resultaat een succes voor zichzelf te maken.
Hy sloeg integendeel weer een vrlendeiyken toon
aan.
Zonder nog met een woord de zaak zelf aan
te roeren, vroeg hy:
„O nee, baasje, we weten drommels goed, dat
jy die broodjes en die worst gestolen hebtl”
Wat moest hy hier nu op zeggen? Ze zoudm
toch niet gelooven, dat niet hy, maar de on
zichtbare Flip gestolen had. En Flip had hel
alleen voor hem gedaan, dus dien mocht hy
niet verraden. Wat moest hy doen?
ZUERICH. 11 Oct. (Reuter). De Beriyn-
zche correspondent van de „Neue Zuercher
Zeitungbeschryft de tooneelen van vreugde,
welke zich gisteren in Befiyn afspeelden, toen
de geruchten over een wapenstilstand aan het
Westeiyk front en den val der Britsche regee-
ring zich in de stad verspreidden.
Dus gelooft u nog steeds, dat Eberhard
Eltz niet de dader is?
Ja. dat geloof ik. antwoordde de detective
droog, terwyi hy naar zyn hoed greep. Ik ben.
moet u weten, nog al eigenzinnig en heb ik my
eenmaal iets in het hoofd gezet, dan laat ik het
niet meer los Goeden dag. mynheer
De dist rictsrechter kykt hem ns en schudt
het hoofd. Ja, die eigenzinnigheid, die koppig
heid is. naar men zegt, een der geheimen, waar
aan Silas Hempel zyn prachtige resultaten te
danken heeft. Maar, denkt Klarmann. in dit
geval is die fameuze, hooggeprezen eigenzinnig
heid by na bespottelyk. kinderachtig, volkomen
nutteloos.
„jy ondeugende kleine dief,” zei een booze
stem, „daar hebben we je eindelijkI” Verschrikt
keek Peter naar de twee dreigende mannen en
smeekte: „Laat me toch los!” Maar de bakker
en de slager waren veel te biy, dat ze den dief
eindeiyk te pakken hadden en snauwden hem
toe:
biyft het verband met den
niemand belang kon hebben
Baron van Haeslngen bekeek zyn ouden auto
m zei tot zyn chauffeur: „Hy wordt leeiyk af-
andsch, Willem."
„Ja. meneer de baron.” bevestigde deze. „Het
s hoog tyd dat u een nieuwen koopt.”
„Dat moeten inryden van zoo n nieuw exem
plaar weerhoudt me. anders had Ik dezen wa
ren al lang gepensionneerd Maar den eersten
.yd op een sukkelgangetje van ten hoogste 40
silometer per uur slechts te mogen ryden. daar
de ik tegen op. Je weet, ik houd er van langs
ie wegen te rennen.”
„Ik sou in myn vrije uren de drieduizend kilo
meter eerst kunnen inryden.” stelde Willem
voor, die liever achter het stuur van een mo
keren auto zat en die zich als het ware
Khaamde de oude, afgetakelde kast te moeten
pesturen
„Ja, dat zou kunnen." stemde de baron in.
,Ik moest er dan maar toe overgaan. Willem."
En aldus stuurde Willem op een Zaterdag-
nlddag trotse h en fier een donkerrooden hyper-
modernen auto de wegen langs. Hy reed ook de
itad door, waar hy op een gegeven oogenbllk.
wegens het verkeer, gedoemd was te stoppen
□aar wachtende, zag hy op het trottoir een jong
meisje staan en voor de grap wenkte hy haar
if ze mee wilde ryden
Cilla Brensen. veronderstellend dat hy vroeg
>f zy een taxi noodig had. gaf een adres op
m nam plaats in den wagen.
Willem zag zich verplicht haar naar het ge
doemde adres te brengen Maar dit was zyn
loei niet geweest Hy had het dametje met
haar Ueve gezichtje graag voor een tochtje
neegenomen. echter naast hem gezeten, om met
naar te kunnen babbelen en nu zat ze daar
ichter In den auto, of zy de eigenares er van
•ras. Als de baron dit te weten kwam. HU kon
lan ónmogelijk voorgeven dat zy byvoorbeeld
Ujn zuster was of een nichtje, want die zouden
naast hem zitten, maar niet alleen achterin.
Desondanks vond Willem het een vermakc-
iyke situatie, dat zy in hem een taxi-chauffeur
tag.
In den spiegel vóór hem kon hy haar gade
slaan. Ze poederde haar gezicht, gebruikte haar
lippenstift en sloot de toiletbenoodigdheden
weer in haar handta^hje Toen ontmoette haar
blik den sUnen in het spiegeltje. Ze richtte
haar oogen naar de straat, maar enkele secon
den nadien zag hy dat-ze weer naar hem keek.
Doch hy deed alsof hy niets zag.
Hy remde. Zy waren op de plaats van bestem
ming aangekomen. Willem sprong uit den auto,
om het portier te openen.
„Hoeveel, chauffeur?” vroeg ze.
„Alleen de belofte nog een ritje met my te
maken,” zet hy brutaal.
„Dat zal van het toeval afhangen,” lachte
Cilla. Als u niet juist voorby was gekomen en
my geen teeken had gegeven, dat de taxi vry
was...."
„Zie ik er dan uit als een taxi-chauffeur?"
vroeg Willem glimlachend.
„Dat wel niet, maar...
of...." Cilla kleurde.
„Dat was een grap van me. Hoe ik daar toe
kwam, weet ik zelf niet Maar.zou u er geen
plezier in vinden nog een toertje met my te
maken?”
„Is u dan misschien de eigenaar van dezen
gem. Nlbbixwoud.'door de duisternis misleid te
water geraakt en verdronken Zooals gewocniyk
was het meisje omstreeks half vyf op weg om
het melkvee op te halen. Toen men het meisje
na eenlgen tyd niet zag terugkeeren, werd een
onderzoek ingesteld. Al spoeolg zag men het
lichaam dryven in de Leek, een tameiyk breed
vaarwater in de nabyheid van het welland van
den veehouder.
Op vragen van den N.S.B.-er Marchant et
d’Ansembourg betreffende het verleenen van
hulp aan Nederlandsche gezinnen In het bui
tenland, waarvan het hoofd ten gevolge van ce
mobilisatie in werkeiyken dienst is gekomen,
heeft de heer Van den Tempel, minister van
Sociale Zaken, als volgt geantwoord:
Dat Neaerlandsche gezinnen door de arbeids
inspecties gedwongen werden in het buitenland
werk te zoeken, berust biykbaar op een misver
stand. Wel is den minister bekend, cat door
bemiddeling van de organen der openbare ar
beidsbemiddeling in de laatste jaren een groot
aantal Nederlandsche arbeiders, waaronder met
gezinnen, in naburige lanoen werk heelt ge
vonden. Voor zoover ceze arbeiders niet zyn
teruggekeerd en er zich in verband met hun
werkzaamheid en verbiyi in het buitenland
moeliykheuen voordoen, wordt getracht deze uit
den weg te ruimen. Dit geschiedt in het by-
zofider ten aanzien van gezinnen, waarvan het
gezinshoofd of de kostwinner oneer de wapenen
is geroepen.
De gezinnen, waarvan het gezinshoofd of de
kostwinner onder de wapenen verbiyft, women
ten aanzien van het toekennen van kostwin
nersvergoeding op geiykwaardlge wyze behan
deld als de gezinnen in Nederland.
In het algemeen worct de kostwinnersver
goeding aan de gezinnen, die in het buitenland
verbiyven, uitgekeerd door bemiddeling van de
Nederlandsche consulaire ambtenaren, teneinde
’O
1.
later
Lemberg
Mgr. Szeptycki was een Roetheen in hart en
nieren. Voortdurend trad hy op voor de rechten
van de Roethenen. Hy was een aanhanger van
de gedachte, dat er eens een groot Oekrainisch
»Rijk moest worden opgericht, om ook aan de
Oekralners (waarvan de Roethenen deel uitma
ken) onafhankelyke rechten toe te kennen.
Zyn enthousiasme voor de Roetheensche zaak
bezorgde hem de vijandschap van de Russen.
En toen het Russische leger in het begin van
len wereldoorlog, in 1914. de stad Lemberg ver
overde. werd de Roetheensche metropoliet ge
vangen genomen en naar Rtisland gedepor
teerd. Drie jaar vertoefde hy in Russische ge
vangenschap. Toen hy in 1917 terugkeerde
hcerschten er in Lemberg en omgeving geen
rust en orde Vooral In de jaren 1918 en 1919
was hy getuige van tallooze straatgevechten
tusschen Polen en Oekralners.
Toen er na den wereldoorlog door den Raad
van Gezanten beslist moest worden over het
lot van deze gebieden, reisde Mgr. Szeptycki in
Europa en Amerika om voor de Oekralners on-
afhankeiykheid te verkrijgen, hetgeen hem niet
gelukte.
Toen de metropoliet in Augustus 1923 aan de
Poolsche grens terugkeerde, werd hy daar verre
van vriendeiyk ontvangen. Op bevel van de re
geering werd hy naar Poznan overgebracht,
omdat men bevreesd was voor woelingen onder
de Roethenen in Lemberg. Eenlgen tyd later
wist hy echter van den Poolschen president ge
daan te krijgen, dat hy opnieuw zyn stand
plaats mocht gaan innemen.
Dit werd hem toegestaan onder de ulldruk-
keiyke voorwaarde, dat de Roethenen by zyn
terugkeer geen betooglngen zouden houden. De
Metropoliet zelf heeft daarop zyn geloovigen
aangespoord, manifestaties achterwege te laten
en deze wensch werd opgevolgd.
Nog vele moeiiykheden tusschen Mgr. Szep
tycki en de Poolsche regeering zyn het gevolg
geweest van de soms weinig inschikkeiyke hou
ding van Polen tegenover de Oekralners.
Opnieuw is nu de gryze en ziekeiyke metro
poliet naar Sovjet-Rusland gedeporteerd. Zyn
geheele leven heeft hy gestreden voor het Roe
theensche volk, zonder dat zyn hard werken
ooit tot tastbaar resultaat in dit opzicht heeft
geleid.
zenuwachtig, geheel van streek gebracht door den
scherp-spottenden blik van den rechter.
Breedvoerig vertelde zy, waarom ze dien dag
zoo laat op ’t veld had gewerkt, terwyi er op
de omliggende akkers niemand meer te zien
was. Vervolgens wilde zy over het geval van
haar zuster spreken, maar mr. Klarmann viel
haar nog al driftig in de rede:
Rek t niet al te lang! Biyf by de feiten!
Die stugge vermaning brengt Ida nog meer
in de war. Menschen van bulten raken heele-
maal van streek en kunnen hun gedachten
gang niet meer volgen, als men ze niet laat
uitspreken
Bovendien is Ida reeds vooruit bang geweest
voor Mr. Klarmann, die by de vroegere ver
hoeren duideiyk heeft laten merken, dat hy
twyfelt aan de juistheid van hetgeen zy naar
voren brengt, zy doet nu haar best om elk
overbodig woord te vermyden en zich begry-
pelyk te maken, maar die poging wordt niet
aldoor met goeden uitslag bekroond.
Elke nieuwe vraag van den rechter brengt
haar nog meer van streek.... Inplaats van:
„Zóó was het.” „dat heb ik gezien,” welke uit
drukkingen zy tegenover Hempel had gebruikt,
hoort men nu: „Ik geloof „’t kwam my
voor.
Ben je er heel zeker van. dat de num Je
gezien heeft? vraagt Klarmann.
Ik geloof het tochHy moet my wel
gezien hebben....” antwoordde Ida bedeesd.
Eh het loopen? Liep hy werkelijk vóór je
uit?"
Dat te my tenminste zoo vóórgekomen
kon hy immers toch niet denken? Zy vond
het biykbaar wel verrukkelyk. ritjes met hem
te maken, uitsluitend om de .ritjes natuuriyk.
maar niet om hem. of het moest wezen omdat
ze in de veranderstelling bleef dat hy gefortu
neerd was, zooals ze kon opmaken uit zyn voor
gewend bezit van den prachtlgen wagen en de
gulle tractatleS op bun tochten
Willem piekerde, tobde. [X-Insde en was niet
over zyn gedrag tevreden Wat hy als een grap
bedoeld had. zette hem nu In de grootste en
bangste zorg. Hy beminde Cilla en kon geen
afstand van haar doen, dus was hy genood
zaakt haar alles te vertellen, hoe bezwaarlik
het ook zou zyn zich tegenover haar te kunnen
verontschuldigen en vry te pleiten. En dit deed
hy tydens hun laatste samenzyn. nadat hy den
auto langs een eenzamen boschweg geparkeerd
had. Met horten en stooten kwam de bekente
nis over zyn lippen
„Ikik heb Je bedrogen. Cilia. Ik ik
ben niet voor wlen Ik my uitgeef, nameiyk de
eigenaar van dezen wagen. Ik ben slechts de
chauffeur van
„Baron van Haeztngen,” onderbrak Cilla hem.
„Je je weet dus?" was Willem verwonderd.
„Ja. reeds toen Ik je den tweeden keer ont
moette. Ik had het nummer van je auto op
genomen. want ik maakte uit je houding op
dat je niet was voor wlen jy je uitgaf en ik
vroeg aan myn oom, die by de politie te. of hy
eens na wou zien wlen de wagen behoorde.
En die kende toevallig ook den baron."
„En toth ging je met my mee?"
Cilia bloosde en wendde het hoofd af.
„Je vond het prettig in dezen moolen auto
te ryden. nietwaar?" polste Willem met oen
bonzend hart
Ja, dat ook. maarik kon niet anders.
Ik ik hield al dadelyk van je. Willem, al
aanstonds toen je my een teeken deed of ik
mee wilde ryden. Ik stond daar op de tram
te wachten. Ik ga nooit per taxi, maar nu dacht
Ikdacht ikik moet met dien knappen
jongen mee. kost wat kost.”
„Je houdt dus van me. ondanks het feit, dat
ik je bedrogen heb?" vroeg Willem, zich nog
niet kunnende voorstellen, dat dit groote geluk
over hem kwam.
l»Ja.
„Maar ik ben slechts een chauffeur,” zei hy.
Allemaal dingen van geen of weinig be
tekenis. Waarom zou de eigenaar van een auto
biet een uitstapje op den moolen boschweg
mogen maken? Waarom zou hy niet uitgestapt
zyn en een wandeling naar de kapel gemaakt
hebben? Waarom zou hy. een of ander nieuws-
Bierige. niet over den muur van den thans
onbeheerden tuin zyn geklauterd, daar het be-
•chadlgd gedeelte dat avontuur zoo gemakkelijk
Waar
waarbij
108»
12
M
maakt?
moord.
tenzy de familie Eltz, die wist, dat er een testa
ment te haren gunste bestond?
Is dat testament te voorschyn gekomen?
Neen; de majoor heeft het zeker op t
matst van zyn leven vernietigd.
Dat zou toch éérst bewezen moeten wor
den!
Het bewys wordt geleverd door de omstan
digheden.
Misschien heeft men niet nauwkeurig ge-
Silas Hempel was teleurgesteld, maar niet
ontmoedigd. Voor hem zagen de feiten, waar
voor hy uitwendig zwichtte, er eigenlyk geheel
anders uit dan voor den districtsrechter.
Hy wist, dat Ida tegenover hemzelf onder den
eersten Indruk van hetgeen zy had waargeno
men. de volle waarheid had gezegd.
De onbekende bestond, want hy had zyn
sporen gevolgd en die spraken voor Hempel een
duideiyke taal.
Hy wist ook, dat het niet een toevallig wan
delaar. maar de moordenaar zelf was. dien
Ida tweemaal had gezien. Dat wist hy bij
instinct, een instinct, dat hem nog nooit had
bedrogen en tenslotte steeds naar het doel ge
leid.
Na een afwezigheid van byna vier maanden
te de bekende hoogleeraar prof. dr. Ir. F. A^_
Venlng Melnesz in zyn woning „De Bremburg’
aan de Potgieterlaan te Amersfoort terugge
keerd De dreigende onweerswolken, die reeds
in het voorjaar aan den polltieken hemel van
Europa dreven, konden hem er niet van weer
houden einde Juni het oude werelddeel te ver
laten om voor eenKe maanden aan de andere
zyde van den Atlantlschen Oceaan deel te ne
men aan twee belangryke wetenschappeiyke
congressen, die resp. in de eerste helft »«n
Augustus en in begin September in San Fran
cisco en in Washington zyn gehouden.
In een kort vraaggesprek, dat prof. Venlne
Meinesz een verslaggever van het A. N. P. Dins
dagavond in zyn woning welwillend toestond,
vertelde de hoogleeraar, dat hy einde Juni met
het ss. „Dinteldyk" van de Holland-Amerika-
lyn via het Panamakanaal naar San Francisco
was vertrokken. In deze stad, of beter gezegd
in Berkeley aan de andere zyde van de Golden
Gate nam hy deel aan het Pacific Science con
gres. dat in de eerste helft van Augustus is ge
houden. Na afloop hiervan reisde hy door naar
Washington, waar op 5 September het congres
der Internationale Geodetische en Geophysi-
sche Unie werd geopend. Beide congressen
zoo vertelde de hoogleeraar hadden de Ame
rikanen uitstekend georganiseerd. De byeen-
komsten waren goed geslaagd, er werden be
langryke mededeellngen gedaan. Van veel be
lang achtte prof. Venlng Melnesz het contact
met Amerikaansche geleerden, dat hier werd
verkregen.
In zyn kwaliteit van voorzitter van de Inter
nationale Geodetische Vereentsing bezocht prof.
Venlng Meinesz met enkele andere vooraan
staande congresdeelnemers tydens het verbiyf
te Washington ook het Witte Huis, waar pre
sident Roosevelt net gezelschap ontving.
„Veel tijd had de president niet voor ons be
schikbaar” zoo zeide de hoogleeraar lachend
•hy had het vanzelfsprekend erg druk. Meer
dan een .„shake hands” was het niet."
„Wat zegt men in Amerika van den oorlog
in Europa, professor? Heeft u een bepaalden
indruk gekregen
„Ik heb daarover niet veel gehoord. Ik heb
wel den indruk gekregen, dat men sterk sympa
thiseert met de Polen en natuuriyk ook met
Engeland en Frankrijk."
Prof. Venlng Meinesz vertelde verder, dat hij
niet alleen als particulier, maar tevens als koe
rier van onzen gezant in Washington, jhr. dr.
A. Loudon, op 16 September met de „Noordam”,
een der nieuwste schepen van de Holland-
Amerikaiyn van New-York vertrok. De gezant
had den hoogleeraar verzocht enkele documen
ten mede te willen nemen ter overhandiging
aan den minister van ^itenlandsche Zaken.
Dank zij dezen bltzonderen omstandigheden en
mede door bemoeiingen van onzen gezant te
Londen, Jhr. mr. E. F. M. J. Mlchiels van Ver-
duynen hadden de Britsche marine-autoritei-
ten den hoogleeraar vergund de „Noordam”. die
van 25 September af in de Downs had gelegen
en er nu nog ligt, Zondagmorgen JJ. te verla
ten om naar Nederland door te reizen. Dit pri
vilege kreeg geen der andere passagiers, allen
moesten aan boord biyven en zy zitten er nog.
Het was erg vervelend zoo zeide prof. Venlng
Meinesz dat elke communicatie met den wal
en natuuriyk ook met familieleden ontbrak. Er
mocht niet worden getelegrafeerd of getelefor
neerd. Op den dag. dat een morinevaartuig mij
van boord haalde en naar Ramsgate bracht
Is hierin gelukkig verandering gekomen. Er mag
nu wel geschreven of getelegrafeerd worden
alles natuuriyk via den "éensor.
M-t de „Oranje Nassau” van de Maa*«chappy
Zeeland" is prof. Vening Meinesz Maandag
naar Nederland overgestoken.
Vraag: Zal by de distributleregellng voor benzine
degene, die vrywilllg op verzoek van de regeering
in de laatste weken zyn benzineverbruik neet)
beperkt, niet ten achter worden gesteld by auto
bezitters, die zich van het regeeringsve”»oek
mets hebben aangetrokken?
Antwoord: Over de wyze. waarop de distri-
butieregeling voor benzine zal worden uitge-
voerd, kunnen nog geen mededeellngen ..wor
den gedaan. Wei kan worden medegedeeld, dat
het verbruik in September 1939 als berekenmgs-
r.iaatstaf geen rol zal spelen.
Vraag: Mogen motorplelzlervaartuigen
Zendag nog benzine Verbruiken?
Antwoord: Ja, het verbod van benzinever
bruik geldt voorloopig uitsluitend voor motet-
rijtuigen.
Vraag: Het wykbéstuur van een plaataeiyke
luchtbeschermingsorganisatie overweegt de aan
schaffing van een kleine motorbrandspuit voor
haar wyk. Zullen by een eventueele benxine-
dlstributieregeling ook wykbrandspuiten als hier
bedoeld zoolang mogelyk van benzine worden
voorzien?
Antwoord: Bedoelde brandspuiten zullen In
derdaad by de eventueele invoering van benzme-
distributie zooveel mogelyk voorkeur gen'eten.
De N V. Haghefilm te ‘s-Gravenhage schrijft
ons:
Een dezer dagen is aan de filmcommissle uit
de Centrale Vereeniglng tot Bestrydlng der
Tuberculose, bestaande uit de heeren dr. J. B.
F. van Gils, dr. J. A. Putto en D. van Staveren,
een film overgedragen, welke in opdracht van
de Vereeniglng was vervaardigd door de N.V.
Haghefilm. directeur de heer Willy Mullens.
De opgave van deze film te het publiek, waar
mede de verschillende tuberculose-bestrydings-
vereenlgingen in aanraking komen, zekere waar
heden met betrekking tot de tuberculose onder
het oog te brengen, zekere foutieve denkbeelden
ten aanzien van de ziekte recht te zetten en
zekere noodzakelyke wenken te geven, die de
doeltreffende bestrydlng ervan bevorderen. Voor
de toeschouwers waarmee de verschillende veree-
niglngen, waaraan deze films worden uitge
leend, tc maken hebben, moeten deze raadge
vingen worden gekleed in een vorm, die niet
alleen gemakkeiyk te verstaan is. maar boven
dien menschelyk aanspreekt en boeit. Vooral
aan dezen laatsten eisch is gedacht, toen de
Centrale Vereeniglng besloot ditmaal door de
N V. Jgaghcfilm een ..geluidsfilm" te doen ver
vaardigen.
Indertijd is voor deze nieuwe film een ideeén-
prysvraag uitgeschreven en uit de ontvangen
inzendingen zyn er twee gekozen, waarvan door
combinatie de grondslag is opgebouwd voor het
filmverhaal, zooals het thans in de film „Wit
wint" is verwerkt. Deze titel knoopt aan by
het feit, dat de inhoud van deze film wordt ge
vormd door het verhaal van 'n Jongeman, die
in het Nederlandsch Sanatorium te Davos wordt
verpleegd en tydens een party schaak, waarvan
hy de winnende witte stukken speelt, vertelt
van zyn eigen ervaringen met de tuberculose.
Het te zyn vertellende stem, die de filmbeelden
voortdurend begeleidt, naarmate het verhaal
én de „symbolische” party schaak zich ont
wikkelen. Wanneer tenslotte de winnende zet
te gedaan, is ook het verhaal tot een hoopge
vend slot gebracht.
De artistieke vorm, die aan deze film is ge
geven. is voor Nederland geheel nieuw. Ook
een byzondérheid van deze film is, dat men geen
van de figuren, die erin optreden, een naam
heeft gegeven, dit ter onderstreping van de
gedachte, dat de lotgevallen van deze figuren
de lotgevallen van ieder ander zouden kunnen
zyn. De rol van den verteller wordt gespeeld
door Johan Schmitz, die hiermee op verrassen
de wyze in de film debuteert.
Geheel nieuw voor Nederland is ook, dat deze
film uitsluitend door Nederlanders werd ver
vaardigd. Het „draaiboek" en de tekst zyn ge
schreven door John Kooy, die ook de regie heeft
gevoerd. Otto van Neyenhoff heeft het camera
werk verricht, geassisteerd door Theo v. Eec-
houd; H. A, Wegerif bouwde de décors en Max
Tak zorgde voor de muzikale illustratie. Een
gedeelte van de qpnamen heeft plaats gehad
in de studio’s van Filmstad te den Haag, waar
ook het geluld werd gemaakt door den heer G.
R. Olierhoek. Productieleider was Llko Krejcik.
•t Sloeg negen uur.
Mag ik nu Ida Leitner halen? vroeg
Hempel.
Ga uw gang.
Ida was erg rood en zeer verlegen.
Silas Hempel bleef op verzoek van den dis
trictsrechter in het bureau. Achter in t ver
trek nam hy een stoel, terwyi de ontboden
griffier aan een zytafel plaats nam.
Zoo, vertel nu eens precies wat je be
weert, eergisteravond te hebben gezien, zei Mr.
Klarmann niet byzonder vriendelyk.
En Ida begon te vertellen; snel, woordenryk.
auto?" ontweek ze zyn vraag.
„Ja,” loog Willem. „Zou u my niet het ge
noegen willen doen?"
„O. jawel, heel graag zelfs. Ik ben dol op
autoryden. Wanneer schikt het u?'
„Nu en morgen. De andere dagen van de week
oen ik verhinderd. Zaken.... u begrijpt
Maar aanstaanden Zaterdag en Zondagmiddag
kan ik weer," voegde hy er gauw by. wetend
dat de baron vanwege de drukte op de wegen
the dagen nooit uitreed en zeker nu niet met
den nieuwen wagen
Cilla knikte. „Fyn! Zou u dan even op me
willen wachten? Jk ben binnen vyf minuten
terug."
En aldus gebeurde het daC ClHa en Willem
met elkaar kennismaakten en het by dezen
•ersten rit niet bleef Cilla vertelde hem dat ze I
yplste was. maar Willem behield de grootste
leheimzinnigheld aangaande zyn werkkring. Hy
rilde genieten van deze uren en hetgeen er na
oet inryden zou gebeuren, daar wilde hy nog
Ingedierid te een ontwerp van wet tot wyal-
gfng en verhooging van de begroeting van Al-
gemeene Zaken.
Aan de memorie van toelichting wordt ont
leend:
De regeering verklaarde zich ten vorigen jare
bereid om voor een beorag van ten hoogste
f 50.000.deel te nemen In een garantie-syn-
dlcaat ter bestrydlng van een eventueel na-
deellg saldo der exploitatie van de nationale
film „Veertig Jaren”.
Deze deelneming geschiedde op een voet van
evenredige behanaellng ten aanzien van
overige participanten in het syndicaat.
Niettegenstaande alle moeite, die het comité
van de nationale film zich heeft gegeven om
belangstelling voor deze film te wekken en on
danks de medewerking, de het comité van ver
schillende zyden heeft ondervonden, zullen ae
lasten de gerealiseerde baten
1120.000.— overtreffen. Waar
particuliere zyde voor een bedrag van f 150.000 -
garant had gesteld, zal van het geraamte tekort
een vierde deel, dus een beorag van f30.000.
voor rekening van het Ryk komen.
noeg naar het testament gezocht? U zult my
althans veroorloven, t huis nog eens grondig af
te zoeken?
Gaarne.al$. ik kon. Maar Mr. Lörs, die
er het laatst is geweest, heeft de sleutels mee
genomen naar Graz.
Gelief dan tenminste te laten onder
zoeken. ot de zegels ongeschonden zyn. Ik
ben overtuigd, dat de onbekende eergisteren in
’t huis is geweest.
Mr. Klarmann belde den bode.
Zinkl, ga onmlddellyk naar „Rozenhof"
en kyk, of de zegels op de voordeur en de
achterdeur ongeschonden zyn.
Zlnkl verdween.
Klarmann wendde zich tot Hempel.
In geen geval, zei hy, heeft de onbekende
t huis kunnen binnendringen tenzy door een
van de deuren, want de vensters beneden zyn
van sterk traliewerk voorzien, en die op de
eerste verdieping hebben jaloezieën
De motorryder J. O. uit Exloo, die Maandag
tegen een auto uit Veendam reed en daarby
ernstig gewond werd, is in het Diaconessen-
huls te Meppel overleden.
Waaruit maak je op. dat het dezelfde man
was. die je den 22sten April in de kapel zoudt
hebben gezien?
Hy was op dezelfde manier gekleed....
en zyn stap en zijn bewegingen
Halt! By het eerste verhoor heb je ver
klaard. dat hy opstond toen je knielde en
dat JeB verder niet op hem hebt gelet. Later
heb je wel is waar beweerd, dat Je toch wel even
naar hem hebt gekeken, maar hoe kan Je op
grond daarvan stap en bewegingen beoor-
deelen? En hoe zou Je hem nu daaraan her
kend hebben?
Ik heb T eigenlyk meer gevoeld, stottert
Ida. Zoo heel duidelyk kan ik my niet uit
drukken.
Mr. Klarmann stelt geen vragen meer. Zyn
gezicht neemt een half-ironische. half-triom-
fanteiyke uitdrukking aan. als wilde hy zeg
gen: „Ik wist vooruit, dat er niets van be-
teekenls aan t licht zou komen, 'n Hysterisch
vrouwenmensch met "n ziekeiyke verbeelding!
Silas Hempel te ontstemd. Hy voelt zich
vernederd en weet vooruit, dat de In het proces
verbaal opgenomen verklaringen van Ida
Leitner niet den minsten Indruk op rechters
en gezworenen zullen maken. Een slag In 1
water.... Bovendien heeft hy Klarmann niets
te verwyten. De districtsrechter is streng-
zakeiyk gebleven en heeft niet gepoogd, de ge
tuige te intlmldeeren.
1 Is alleen de schuld van Ida, dat haar ver
klaringen leder nuttig effect hébben gemist
Hempel heeft 'n Idee van hetgeen er zal ge
beuren wanneer hil eventueel met getuigen
IM correspondent schryft, dat ,Jiet
nieuws” een geweldige sensatie verwekte
en snel van mond tot mond ging. Steeds
aangroeiende groepjes menschen bespraken
dese Jongste ontwikkeling en op vele plaat
sen begon men uitbundig pleister te ma
ken. Eigenaars van café’s verstrekten gra
tis consumpties en veie winkeliers gaven
hun klanten een geschenk om het feit te
vieren. Daarna kwam de bittere ontgoo
cheling, toen de avondbladen op straat
verschenen, welke de geruchten in groote
opschriften tegenspraken.
straf van drie Jaar. tegen den 58-jarigen los
werkman G. H. vier Jaar en tegen den 27-
Jarigen zetkaateleln J. P. v. d. P. een gevange
nisstraf van een jaar met aftrek van den tyd.
in voorlooplge hechtenis doorgebracht, ge-
etecht.
Verdachten A D. en G. H. hadden zich schul
dig gemaakt aan vier inbraken*.
Verdachte J. P. v^>d. P. werd beschuldigd van
medeplichtigheid aan dezen diefstal. nJ. van
het vervoeren van personen en materiaal naar
de plaats, waar de operatie geschiedde.
Dinsdagmiddag werd tegen den 25-J. los
werkman. P. v. d. H. en A. D., die er van ver
dacht werden op 28 December van het vorig
jaar uit een loods van den heer J. F. te Velde
aan den Stadlonweg twee zuurstofcyllnders en
een snybrander te hebben ontvreemd, resp. een
gevangenisstraf van twee jaar en een jaar ge-
etecht.
niet aan denken. Och. het was een prettig tyd-
verdryf zoo met haar aan zyn zyde achter het
stuur. Ze babbelde voortdurend, doeh daar hy
niet snel mocht rilden, hinderde hem dit niet.
Integendeel! Haar gekeuvel vermaakte hem en
de vragen die ze hem stelde en welke hem per-
sooniyk aanbelangde, wist hlf handig te om
zeilen.
Doch allengs zag hy en wel met schrik, dat
de auto zachtjesaan de drieduizend kilometer
begon te naderen en dus weldra het gevaar door
hard ryden den motor te beschadigen, geweken
was en er een^einde aan hun prettige uitstapjes
gemaakt moest worden." De baron zou beslag
leggen op den wagen en uit was het met de
gezellige ritjes, waarop hy zich langzaam aan
was beginnen te verheugen. En nu ook dacht
hy telkens: ik mag geen nieuwe afspraak ma
ken. maar hoe kleed ik dit in? Welk voorwend
sel moet ik verzinnen? Ze mag ook nu niet we
ten dat ik maar een doodgewoon chauffeur
ben, dat deze auto niet mijn eigendom Is en ik
haar dus schandelyk bedrogen heb. Ik zou niet
kunnen verdragen dat zy. hoewel ik het ver
dien. my met minachting bekykt.
Nog één tochtje kon gemaakt worden Dan
was het gedaan
Vandaag moest
hy Cilia alles
opbiechten of
meer
Het
mis-
het
l’,
C J
A
