Rond de vestigingswet
II
STALIN EN HITLER
OP DE WAAG
Steunverleening
Luchtgevechten boven de fortenlinies
worden heftig
De jachtvliegery in actie
EEN VOO RL 00PI GE
AANVULLING
weir
1
DONDERDAG 19 OCTOBER 1939
.MM?.-
Os'f
A
Smaadschrift
Het vliegtuig ia volgeboekt
van
D
OVERZICHT TWEEDE KAMER
UIT DE STAATSCOURANT
Ministerieels circulaire betreffende
mobilisatievergoed ingen
Speciale kindervlucht
NapelsBatavia
Het oponthoud in de
Downs
Het oponthoud van de
„Zaandam”
Langer spertijden
Werkloozen betrapt op
hazardspel
De verdediging
Indië
Voorw. gevangenisstraf gevorderd
tegen mr. Rost v. Tonningen
n.
r-
Commissie adviseert tot bouw
van slagkruisers
fsMlJHHARDTJES”
Belastingen
Clearingkoersen
t it
van allerlei aard
verdrijft U snel en zeker met
-
Passagiers van Noordam en Juno
te Rotterdam
•«r-WW--
k
hunne verhouding
de verhouding
1»
machine
vliegt
maximaal
DOMYN KELLER
«3
...jc- „-szjs
(Van onzen parlementairen redacteur)
Het Messerschmitt jachtvliegtuig Me-109 van de voorzijde gezien. Duidelijk is in het
midden van de propeller de uitmonding van het kleine kanon te zien, waarvan de
loop door de schroefas gaat
lat
iet
de
en
de
de maritieme defensie van
aanbeveling tot den bouw
13 nml.
Messer-
?D
I.
ik.
lu.
Je»
ltd
er»
:k.
nd
u>
ok
de
in i
in
üs
at
co
n-
Wat de vlootbasis Soerabaja betreft, is de
commissie van oordeel, dat deze door uitdieping
van het Westervaarwater voor dergelijke slag
schepen geschikt gemaakt kan worden.
Rost van Tonningen stond óók in zijn dooje
eentje de Kamer te beduiden, dat hl) en hU al
leen waakte voor de strikte neutraliteit van Ne
derland Li den oorlog. HU had een interpellatie
aangevraagd aan maar liefst drie ministers tege
lijk wat stoort hl) zich aan den arbeid der
ministers in oorlogstijd! over „het in gevaar
brengen van de onzijdigheid van Nederland door
den voorzitter van het Nederlandsch Verbond
van Vakvereenlgingen, den heer Kupers, het uit
strekken door de SJJ.A.P. en het N.V.V. als staat
kundige vereenigingen van haar werkzaamheid
tot het buitenland, de toepassing in dit verband
van de wet op het recht van vereenlglng en ver
gadering, en de i>oudlng in deze aangelegenheid
van de twee leden der SDAR, die deel uitma
ken van het Kabinet.”
De voorzitter vond, dat hl) die vragen maar
schrifteUjk moest stellen of anders de zaak maar
bj) de algemeene beschouwingen aan de «de
moest stellen. En hoewel Roet protesteerde, ver-
eenlgde de Kamer zich met dit voorstel.
kunnen vaststellen, dat de modernste Britsche
jagers van het type Hurricane en Spitfire hier
mede niet waren uitgerust.
er
da
tM
li
er
ds
U>
of
n:
Bi
Ml
en
rdt
Mt
iel
sl
id»
t
■d»
en.
Er
be
ul
oi-
iak
eer
el-
el-
Je»
nd.
len
en.
len
Naar de Telegraaf verneemt, heeft de de
partementale commissie ter adviseering over
de versterking v’
Ned.-Indië bj)
van drie zware Slagkruisers uiteengezet, dat
zij dezen bouw noodzakelijk en technisch en
financieel uitvoerbaar oordeelt. Zij adviseert
tot den bouw van drie snelle zwaarbewapende
slagkruisers, van ongeveer 27000 ton, welke
een snelheid zullen hebben van 33 mijlen per
uur en als hoofdbewapening zullen voeren 9
kanonnen van 28 c.M. opgesteld in 3 drie-
lingtorens. Deze moderne oorlogsbodems zul
len voorzien zijn van een bijzondere bescher
ming tegen duikbooten en mj)nen.
Aan F. Bruins, ontvanger der dir. belastingen
en accijnzen te Apeldoorn is op sUn verzoek
met 31 October eervol ontslag verleend.
De Spitfire in duikvlucht. Deze fraai gevormde
563 KM. per uur
Koker 12 Hukt 50 et Pragidoosje 2 stub 10 ct
Koersen voor stortingen op 19 October 1939
tegen verplichtingen, luidende in: Relchsmar-
Ma 75.80, lires 955.
Het s.s. „Zaandam” van de H.A.L. heeft
slechts een oponthoud van acht dagen in de
Downs gehad, hetgeen te danken is geweest aan
de lading, die bestond uit 7900 ton graan, meel,
lijnkoeken en olie voor de Nederlandsche regee-
ring. Korten tijd nadat het schip in de Rijn
haven ligplaats had genomen, deelde de heer
Henken van de H.A.L.. namens kapitein Stam-
perius in een interview enkele bijzonderheden
over den overtocht mede. Het schip vertrok 3
October van New-York en kwam na een voor
spoedige reis 11. October in de Downs aan. Daar
werden de papieren door een Britschen officier
van boord gehaald en had men niet anders te
doen dan te wachten. Behalve h»t verschijnen
van enkele Duitsche vliegtuigen op een fllnken
afstand, gebeurde er niets bijzonders. Dinsdag
middag kreeg men verlof om te vertrekken. Ook
de thuisreis bracht geen emoties, een Duitsche
bommenwerper vloog even over het schip en
verdween, na kennis te hebben genomen van de
nationaliteit.
Het schip zal in den loop van deze week wor
den gelost en zal daarna in den nacht van Don
derdag 28 op Vrijdag 27 October met een lading
stukgoed en ongeveer 140 passagiers naar Ame
rika vertrekken.
DEN HAAG, 18 October 1939.
De Kamer behandelt de zaken tegenwoordig
kort, merkte de heer van den Heuvel (AR.) met
een lichten ondertoon van Ironie op en hij
had gelijk. Nadat de heeren zich gisteren in één
dag van de herziening der Tarlefwet afmaakteri,
werkten zij vandaag de heele verdere agenda
door om na een korte vergadering weer huis
waarts te keeren. Vrijdag moeten zij weer terug
komen naar Den Haag voor de besprekingen in
de afdeelingen. En waarschijnlijk de volgende
week Donderdag dat is volle veertien dagen
eerder dan verleden jaar vangen de Alge
meene Beschouwingen over de Rijksbegrootlng
aan.
In die sfeer van korte vergaderingetjes, van
komen en gaan valt een behandeling van de
Vestigingswet wel erg uit den toon.
Niettemin heeft de Kamer zich enkele uren
met een wijziging dezer wet bezig gehouden.
In de twee jaren, gedurende welke de Vesti
gingswet Kleinbedrijf thans werkt, zijn allerlei
onvolkomenheden aan het licht getreden, onvol
komenheden, die eerlang een herziening van vér-
strekkenden aard noodzakelijk zal maken. Doch
enkele kleine oneffenheden stonden een richtige
uitvoering zóózeer in den weg. dat de minister
met het wegschaven daarvan niet meende te
mogen wachten op die vérstrekkende algeheele
herziening en de Vestigingswet maar vast voor
een partieele herziening in het parlementaire
dok zette. Het betrof de mogelijkheid voor
werkzaamheden van het departement, voor het
uitgeven van bekwaamheidsgetuigenissen en der
gelijke, een vergoeding te vragen, en de mogelijk
heid den spertijd, die aan de invoering der
vestigingseischen voorafgaat en gedurende welken
niemand zich zonder speciale vergunning van
het departement mag vestigen, niet tot een jaar,
maar tot anderhalf jaar te rekken.
Dit laatste alleen vond ernstig verzet bij de
heeren van den Heuvel (A R.) en Algera (A.R.),
die den termijn binnen welken het departement
oppermachtig over vestiging of niet-vestiging
beschikt, zoo kort mogelijk wilden houden.
Dat wil ik ook. antwoordde de minister maar
het moet maar kunnen. Men kan wel aardig zeg
gen: dan moeten bepaalde voorbereidende werk
zaamheden maar worden gedaan vóór het in
gaan van den spertijd, doch wanneer die voor
bereidende werkzaamheden aanvangen weten de
betrokkenen al vrij spoedig, dat er voor hun
bedrijf een sperverbod en een invoering der ves
tigingseischen in de lucht hangt en dan
breekt de run op het bedrijf los. Dan zorgen al
len nog net voor de bul binnen te zijn en wordt
het effect van de heele vestigingswet nihil. Wil
men de vestigingswet en deze heeft den mid
denstand. gelijk de heer Bach o.a. omstandig
uiteenzette, veel goeds gebracht dan moet
men ook den spertijd en een redelijken spertijd
willen, waarin él die voorbereidende werkzaam
heden. die ruchtbaarheid meebrengen, kunnen
worden afgehandeld.
De heer Algera handhaafde zijn amendement,
dat geen verruiming van den spertijd, vergeleken
bU den bestaanden toestand, zou toelaten. Het
werd verworpen met da anti's alleen in hun
doojs eentje voor.
rookt graag? WRIGLEY’S P.K. aa
elke pijp, sigaar af sigaret, verdubbelt
bet rookgeuot.
■ot vorMsebtao séaa sa hoedt do taadoa
oehoea oa sterk. Kaaw do vorkwlkkoado
P.K. aa elkoa uooltMd, kot sterkt üw so-
aawoa oa hovoidort Ie ssgovorteHag.
Faaf gestel saer seesaig goUr S egel.
De politie heeft te Rotterdam een inval gedaan
in een pand aan de Van Duylstraat, op ver
moeden. dat daar gelegenheid werd gegeven tot
hazardspel. Een aantal mannen en eenlge
vrouwen werden op heeterdaad betrapt op het
spelen met dobbelsteenen.
Bjj het onderzoek bleek, dat de meeste man
nen werkloos waren. Er werd nogal grof ge-
,speeld en de bankhouder, de bewoner van het
huis, kreeg 10 pct. van den inset.
gC-■-Jy?5
Wegens smaadschrift tegen den toenmallgen
minister van Justitie mr. Goseling en den pro
cureur-generaal van het hof te ’s-Hertogen-
boech, baron Speyart van Woerden, is de hoofd
redacteur van het Nationale Dagblad, mr. M
M. Rost van Tonningen, door de Haagsche
rechtbank veroordeeld tot 500 boete subs. 10.
dagen hechtenis. Het betrof hier een aantal
artikelen in het Nationale Dagblad, waarin on
tlek werd uitgeoefend op het beleid van genoem
de personen in de zaak-Oas en op dat van den
Centralen Raad van Beroep te Utrecht.
Ook smaadschrift tegen dezen raad van be
roep was aan mr. Rost van Tonningen ten laste
gelegd, doch hij was voor dit ten laste gelegde
vrijgesproken. Indertijd zijn de persen van het
Nationale Dagblad voor deze artikelen in beslag
genomen.
Woensdag stond mr. Rost van Tonningen in
hooger beroep voor het Haagsche Gerechtshof
terecht. Hij deelde mede geen opzet tot belee-
dlging te hebben gehad, doch alleen opbouwende
crltiek en propaganda te hebben willen leveren.
De advocaat-generaal, mr. L. B. J. Ver
meulen, achtte smaadschrift bewezen. In
verband met het feit, dat verdachte al
meermalen voor dergelijke delicten is ver
oordeeld, gaf de advocaat-generaal het hol
in overweging met eenparigheid van stem
men verdachte een voorwaardelijke gevan
genisstraf op te leggen van drie maanden
met een proeftijd van drie Jaar plus een
geldboete van 500 subs. 100 dagen hech
tenis voorwaardelijk.
Mr. W. J. C. A. Nijgh, de verdediging voerend,
pleitte vrijspraak.
De plannen van de K LM een speciaal
vliegtuig van Napels naar Batavia te zen
den, om daardoor ouders-in Indië in de ge
legenheid te stellen, in een week tljds hun
in het moederland studeerende kinderen te
laten overkomen, zijn in alle opzichten met
succes bekroond. Het toestel is volgeboekt.
Elf kinderen zullen 23 October, onder leiding
van mej. Wynoldl en den heer G. A. de Stoppe-
l»ar, gemachtigde der KL.M, voor Neder-
landsch-Indië, des namiddags te 5 uur van Am
sterdam (Centraal Station) vertrekken. Zooals
men weet, vergezelt de air-hostess mej. Wynoldl
het troepje tot Napels en keert dan terug. Tot
Batavia zijn de kinderen toevertrouwd aan de
zorgen van den heer De Stoppelaar.
Donderdag, 28 October, zal het gezelschap met
de „Reiger” j.t Napels vertrekken, gezagvoerder
Hulsebos. Maandag, 30 October, zal het aanko
men In Medan, met welke bestemming zes
kinderen mederelzen. Dinsdag, 31 October, zal
het vliegtuig Batavia bereiken, waar de rest
van het gezelschap den tocht afsluit.
Dat deze plannen van de KLM. In goede
aarde zjjn gevallen, blijkt niet alleen uit het
feit, dat de „Reiger" volgeboekt naar Indië zal
vertrekken, maar ook hieruit, dat er nog en
kele aanvragen zijn, zoodat herhaling van deze
vlucht wordt overwogen.
In Engeland is een oud gezegde uit den we
reldoorlog herleefd: „The first casualty in war
is truth". Deze cynische woorden vertolken de
oorlogstactiek der propaganda en men dient ze
goed in het hoofd te prenten, om zekere-berich
ten uit het buitenland steeds op hun juiste
waarde te kunnen blijven schatten.
Deze overweging zal ons nopen ook op de
stereotype mededeellngen, dat Britsche vlieg
tuigen nachteltjke verkenningsvluchten boven
Dultschland ondernemen, eenlge correctie toe
te passen.
We hebben hierover in een voorafgaande be
schouwing het een en ander gezegd en ook op
de tendentieuze mededeeling geweaen, volgens
welke oa. de Duitsche JachtvllegerU niet bij
zonder effectief zou >Un. We zagen, dat het
onjuist ia dese opinie te baaeeren op het feit,
d»t de „pamphlet raids" boven het Duitsche
land ongehinderd konden plaats vinden. De
JachtvllegerU heeft belangrUker opgaven dan
nachtelUke achtervolgingen van reclamevliegers,
De verkenningswaarde van vluchten boven ver-,
dulsterd land is uiterst gering. De Dultacher»
hebben zich dan ook niet laten verleiden, ter
beatrUding daarvan, de leven» van het meest
kostbare bestanddeel van een luchtwapen, de
jachtvllegers. op het spel te zetten.
Inmiddels is duidelUk gebleken welke die op
gaven voor de JachtvllegerU o.a. d»n wél zUn en
tevens is daarbU komen vast te staan .dat de
Duitsche JachtvllegerU nog steeds tot de
vinn^ste wapenen kan woraen gerekend.
We doelen hier op het korte maar hevige
luchtgevecht boven den Westwall, waarmede de
gevechtsactivltelt van deze tweede oorlogs
maand werd ingezet. Britsche en Framsche ver
kenningsvliegtuigen waren op 8000 M hoogte de
Duitsche westgrens gepasseerd om de sterkte
der Saarwerken te verkennen. Deze stoutmoe
dige vlucht, bij dag uitgevoerd, hield een onver-
mUdelyke uitdaging van de Duitsche jachtvue-
gerU in. En men kan er verwonderd over staan,
dat men de Britsche verkenningsvliegtuigen niet
door jagers deed escorteeren Ben verkennings
vliegtuig immers zal in een luchtgevecht met
een jachtvliegtuig, dat zooveel sneller en beter
wendbaar is, waardoor de bewapening effectie
ver kan worden gebruikt, altud het onderspit
moeten delven. TenzU bijzondere factoren als
overmacht hun Invloed doen gelden. De gevol
gen van belangrUke verliezen aan Engelsche zijde
waren dan ook niet verwonderlUk.
OngetwUfeld zal deze wervelwind van vUItien
Messerschmitt jagers de Engelsche verken
ners eenigszins verschrikt hebben, gezien de
minder heftige reacties in het RUnlandsche
luchtruim in de voorgaande weken. Voor de
toekomst mag men met groote zekerheid nog
heviger luchtgevechten verwachten, daar de ge
allieerden thans hun verkenners voor tochten
vér over de vUandelljke Unies wel van jagers
zullen doen vergezeUen, waarbu de jachtvlieg
tuigen der beide partUen voor het eerst in dezen
oorlog elkanders krachten zullen meten.
Met eenfee spanning kan men naar dat mo
ment ultzlen. Immers de JachtvllegerU, waarbu
de ridders der lucht zich in jd hun bravour en
vllegcapacitelten kunnen uitleven, heeft wel de
oudste tradities van de verschillende onderdee-
len van het luchtwapen. En zoowel in Engeland
en FrankrUk als in Dultschland heeft men in
de laatste Jaren de perfectie van dit wapen tot
„Over deze twee historische figuren,
hunne verhouding en de verhouding
hunner landen is in den loop der laatste
jaren veel geschreven et) veel gephanta-
seerd. Wie zich echter wil indenken in de
positie van den staatsman in het alge
meen en In die van de verschillende
staatslieden in het bijzonder, dien zal het
niet zoo moeilijk vallen hunne daden te
begrijpen.
Het spreekt vanzelf, dat hij dan om te
beginnen aan deze daden geene moreele
maatstaven mag aanleggen en zich dus
niet zal moeten opwinden over of ergeren
aan daden, welke in den omgang tus-
schen menschen wél, doch Ir dien tus-
schen staatslieden niét vallen onder de
zedelijke normen. Wie aldus de politiek
zou willen beoordeelen kan alleen tot de
slotsom komen, dat de politiek een „vuil
zaakje” is. Wie echter dc groote politiek
kan zien als een dialoog van den tijdgeest
met zlchzelven, waarin de mln of meer
geniale staatslieden de door dien éénen
geest gedreven woordvoerders en tegen
spelers zijn, die kan vrede hebben met
alles, wat uit zulk een spel resulteert en,
die moppert niet meer tegen „een krank
zinnige wereld” of „misdadige staatslie
den”. Hij Immers beseft, dat de wereld
gaat zooals zij door innerlijke noodzaak
moet gaan en dat de staatslieden daarom
ook in de groote lijnen handelen, zooals
zij, gedreven door die zelfde noodzaak,
gedreven dus door eigen wezen, moeten
handelen.”
in de kleiiwte bUaonderheden weten op te voe
ren.
De snelheid der jagers werd tot over 500 km/u
gebracht, de wendbaarheid tót in bet ongeioofe-
lUke verfUnd en de bewapening zoo zwaar mo-
gelUk gemaakt. De verschillende landen gingen
in dit streven leder hun eigen wag en men ge
raakte daarbU unaniem tot een vrijwel selfden
vorm van het jachtvliegtuig: een geheel meta
len eenpersoons laagdekker met inklapbare wie
len en met één krachtigen motor uitgerust.
Wat de bewapening betreft, is bU de Duitsche
jachtvlfegtuigen een nieuw snufje toegepast. ZU
zUn veelal uitgerust met motoren waarvan door
de schroefas de loop van een klein kanon gaat
Hierdoor is het mogelijk ook vanuit het jacht
vliegtuig granaatjes af te vuren. Deze hebben
nj. doordien zij bU de minste aanraking in de
schietbaan expkxieeren, een véél grootere ver
nielende kracht, dan de kogels van een ma
chinegeweer. Een Jachtvliegtuig kan b.v. met
vele kogels doorzeefd dikwUls nog achter zUn
Unies terugkeeren. Eén treffer met een gra-
naatje daarentegen is meestal noodlottig en
dwingt in het gunstigste geval tot noodlanden
Deze combinatie van een kanon in de schroefas
zagen we tot nu toe alleen bU de Duitsche
jachtvliegtuigen toegepast. We hebben althans
1 rtet. <te mnrtemste Britsche
BU circulaire heeft de minister van Sociale
Zaken aan de gemeentebesturen aanwU-
zlngen gegeven, welke weg gevolgd moet
worden Inzake de steunregeling wanneer
mobilisatievergoedingen worden toegekend.
Door de mobilisatie en de daarmede gepaard
gaande vergoedingen, zooals kostwinnersver
goedingen enz., zün nJ. van verschillende zyden
vragen gerezen, hoe bU de .uitvoering der gesub
sidieerde steunregeling voor werklooze arbeiders
en de steunregelingen voor kleine boeren en a
tuinbouwers, ten aanzien van deze vergoedingen
dient te worden gehandeld, zoo zU een door
middel van een der genoemde regelingen onder
steund gezin ten deel vallen.
Ter beantwoording van deze vragen diene het
volgende:
A. Steunregeling voor werkloos* arbeiders.
Men onderscheide de volgende gevallen:
1 De ondersteunde kostwinner van een gezin
treedt in militairen dienst.
Steunverleening ingevolge de steunregeling
voor werklooze arbeiders is dan niet mogelljk,
hetgeen dus mede inhoudt, dat het betrokken
gezin niet voor extra-hulp (b-steun) in aan-
t t y *J kunnen met. den heer Wigersma
volkomen instemmen, dat er
over de figuren van Hitler en
Stalin, hun verhouding en de verhouding
van hun landen in den loop der laatste
jaren veel geschreven en veel gephanta-
seerd is. Wij behoeven daarvoor maar te
verwijzen naar wat Hitler in „Mein
Kampt” over Rusland en het bolsjewisme
en de houding van het nationaal-socia-
lisme daartegenover heeft geschreven,
naar wat de Duitsche nationaal-socia-
listische propaganda daarover jaren
lang heeft verkondigd, naar het initiatief
voor het anti-kominternpact, enz. enz.
om de juistheid van deze nu niet direct
verrassend geniale opmerking van den
beer Wigersma te staven. Maar helaas,
kan onze instemming het verdere betoog
van den heer Wigersma niet meer zonder
zeer ernstige en princlpieele bedenkin
gen volgen. Ook staatslieden zijn men
schen, die evenals alle menschen, onver
schillig in welke positie zij zijn geplaatst
en welke taak zij hebben te vervullen,
onderworpen zijn aan den wil van God
en de wetten der moraal. Aan hun daden
mogen niet alleen, maar moeten zelfs
moreele maatstaven worden aangelegd.
De politiek, hetzij klein of groot, dient de
zedelijke normen in acht t» nemen. Doet
zij dat niet, en wij moeten helaas toe
geven, dat zij dat maar al te vaak
niet doet, dan verdient zij veroordeeld en
afgekeurd te worden. Als geloovige
Christenen, die Ood als Schepper en
Bestuurder van het Heelal erkennen en
belijden en Zijn wetten hebben te ge
hoorzamen en te doen eerbiedigen,
kunnen en mogen wij geen vrede hebben
met een tijdgeest, die staatslieden buiten
en boven de moraal wil verheffen, in
tegendeel, wij hebben den plicht zulk
een verderfelij ken tijdgeest met alle
kracht te bestrijden en terug te dringen
als een groot en dreigend gevaar voor
allen godsdienst en voor het Christendom
in het bijzonder. Wij kunnen evenveel
begrijpen als de veel begrijpende heer
Wigersma, wij begrijpen b.v. dat er mis
dadigers zijn en hoe het komt dat die er
zijn, maar wij zullen ons wei wachten bij
de beoordeeling van misdadigers, wier
motieven en omstandigheden en aard wij
begrijpen, de zedelijke normen uit te
schakelen. De heer Wigersma, die ten
gunste van in zijn oog groote staatslieden
de zedelijke normen, die heel het leven
moeten beheerschen, meent te kunnen
en zelfs te moeten uitschakelen, begrijpt
één ding niet en wel het allervoornaamste
nJ., dat geen mensch, onder welke om
standigheden dan ook, mag handelen
in strijd met de moreele wetten, die God
heeft gesteld.
De amoreele waag, waarop hij Hitler
en Stalin weegt, is voor ieder geloovig
Chrlsteiunensch ondeugdelijk en de uit--
komst van zijn waagstuk Is navenant.
Hadden de staatslieden de zedelijke
normen in acht genomen bij het regelen
van hun onderlinge verhoudingen en die
hunner staten, dan zou de wereld thans
niet in den zak van verbijstering en ver
blinding en in de asch van met brand
bommen verwoeste steden zitten. De veel
maar niet alles begrijpende heer Wigers
ma moge dit niet begrijpen, wij begrijpen
het maar al te goed en zullen voortgaan
dit begrip levend te houden en trachten
dit steeds dieper en algemeeher in de
menschheld te doen doordringen.
fl het zich Algemeen Nederlandsch
I noemende weekblad „De Waag” heeft
1 de heer Wigersma Stalin en Hitler
op de waag genomen en als staatslieden
niet te licht bevonden. De heer Wiger.nna
U blijkbaar een man, die veel begrijpt
en zich daarom niet ergert aan dingen,
die de verontwaardiging van anderen
opwekken. Zijn verklaring van de figuren
yen Hitler en Stalin en hun nieuwe on
derlinge verhouding, welke verklaring
rich hoofdzakelijk van economische mo
tieven bedient, heeft hij voorzien van
een algemeene inleiding, die de moeite
waard is om hier te citeeren, daar zij
duidelijk aangeeft op welk niveau de
mentaliteit en de beschouwingswijze van
den heer Wigersma en het Weekblad,
waarin hij schrijft, zich bewegen. Hij
schrijft nJ.:
Heden rijn vUftien neutrale passagiers van
het sa. „Noordam" van de HollandAme-
rikaUJn in ons land gearriveerd. Sedert 25
September J.l. #»Kit de „Noordam" In de Downs
vastgehouden. VfQdag J.l. kwam echter een be
ambte van den immigratiedienst aan boord met
de mededeeling, dat het den neutralen passagiers
was toegestaan de reis voort te zetten. In ver
band met het ongunstige weer is de overtocht
eerst Woensdag geschied per BatavlerlUn. Aan
boord was alles wel. Ook kwamen met de Bata
vier vier passagiers mee van het sa. „Juno" van
de K.NS.M., welk schip eveneens in de Downs
ligt. Aan boord van belde schepen is alles weL
TegelUk met de Batavierboot arriveerde te Rot
terdam het sa. „Zaandam", dat samen met de
Moordam" in de downs lag.
Hierna moest nog de kunstschilder M. M.
redacteur van „Volk en Vaderland", terecht
staan, die In genoemd blad van 30 December
1938 een artikel had gepubliceerd, dat belee-
dlgend werd geacht voor de Nederlandsche
joden.
Hem was daarvoor een geldboete van ƒ25.—
sube. 25 dagen hechtenis opgelegd, welke boete
de advocaat-generaal verhoogd wilde rien tot
100.sube. 100 dagen hechtenis.
Mr. A. J. van Vessem pleitte vrijspraak.
Uitspraak In beide zaken 1 November.
merking kan komen, noch aan de spaarregeling
kan deelnemen enx. Een dergelük geval komt
dus in beginsel uitsluitend ten laste van het
Departement van Defensie (kostwinnersvergoe
ding). Voor een uitzondering hleroo zie men
hieronder sub b, eerste gedeelte.
2 Het gezinshoofd wordt Ingevolge de steun
regeling gesteund, de medelcoetwinner is in
militairen dienst en het Departement van Defen
sie geeft terzake aan het betrokken gerin kost
winnersvergoeding.
In een dergelUk geval wordt de kostwinners
vergoeding behandeld als inkomsten uit arbeid
verkregen, dus voor 2/8 gekort op het steunbe
drag van het ondersteunde gezinshoofd. (De
vrUlating van f 2— of f 4.—, welke ten aan-
rien van de verdiensten van gezinsleden van
ondersteunden, uit loonarbeid verkregen, moge-
lUk is. geldt ook hier).
3 De werkgever van een in militairen dienst
opgeroepen medekostwinner van een onder-
steund gezin bluft diens volle loon doorbetalen.
Idem als onder 2.
De werkgever vult kostwinnersvergoeding van
een in militairen dienst opgeroepen metiekost-
wlnner van een ondersteund gezin aan tot het
volle loon.
In dit geval wordt de som van kostwinners
vergoeding en aanvulling van werkgever be
schouwd als loon uit arbeid verkregen.
5 Medekostwinnersvergoedlng terzake van
een In militairen dienst opgeroepen gezinslid
van een ondersteunde treedt In -de plaats van
de kasuitkeering, welk aan bedoeld gezinslid
werd uitgekeerd.
In dat geval wordt gedurende den tUd, dat
kasuitkeering wordt verstrekt, gehandeld, alsof
de medekostwinnersvergoedlng een kasuitkee
ring is.
8 De extra-bijslag, welken een gezinslid van
een ondersteunden kostwinner ingevolge de
circulaires van 16 September 1937 en 18 Januari
1938 geniet, mag ook na de oproeping van dezen
kostwinner in militairen dienst worden door
verstrekt, met dien verstande echter, dat in het
betrokken gerin niet meer mag inkomen, dan
toen de kostwinner nog In steun was.
Zoo een lid van een gezin, waarvan het hoofd
In ondersteuning Is. extrabUslag ontvangt, dan
vervalt deze, wanneer dit-gezinslid in militairen
dienst moet.
7 Steuntrekker-kostganger woont in bU fami
lie. Het betrokken gezin ontvangt kostwinners
vergoeding
Dit geval wordt behandeld alsof de betrok
kene bU een nlet-steuntrekker Inwoont.
B. SteunregeUngen voor kleine boeren en
tainbouwers.
1 Ondersteunde boer of tuinbouwer komt In
militairen dienst. In dit geval geldt een geUlk-
soortige regeling als die hierboven voor werk
looze arbeders onder 1 vermeld.
Uitzondering: de B- en C-tuinbouwers. Aan
hen mag gedurende hun militairen diensttUd
het natura-gedeelte. hetwelk zU ingevolge be
doelde steunregelingen eventueel nog kunnen
ontvangen, worden doorverstrekt.
2 Medekostwinnersvergoedlng wordt gegeven
terzake van een ouder de wapenen geroepen
gezinslid van een ondersteunden kleinen boer
of tuinbouwer.
Deze mag geheel vrU blUvén, indien in de
plaats van den onder de wapenen geroepen
medekostwinner-boer, ot -tuinbouwer, een ar
beider op het bedrüf in dienst wordt genomen,
aan wien tenminste een bedrag, gelijk aan het
bedrag, dat aan het betrokken gezin terzake
van medekostwinnersvergoedlng wordt uitge-
keertT, aan loon wordt uitbetaald.
Tenslotte zU nog opgemerkt, dat bU In-
milltalren-dienst-treding van inwonende ge
zinsleden van ondersteunden, de gezinsleden
bijslag. welke terzake van hen werd verstrekt,
zal worden beëindigd.
De Messerschmitts, waarvan In het boven
genoemde luchtgevecht boven den Westwali
sprake was, waren van het type Me-109, dat in
het voorjaar van 1937 als standaardtype v«n
het Duitsche jachtvliegwapen werd uitgekozen
Ook den Heinkeljager He 112 viel deze onder
scheiding te beurt, zoodat men deze beide vl.eg-
tulgtypen nog wel vaker op het oorlogstooneel
zal zien optreden.
Zoowel uit de Heinkel He 112 als de Mes
serschmitt Me 109 heeft men nog meer geper-
fectionneerde typen ontwikkeld. nml. de
He-112 en de Me 109 R. Deze beide laatste
machines vestigden in dit jaar de aandacht
van de geheele luchtvaartwereld op zich door
dien zU het wereldsnelheldsrecord achtereen
volgens op resp. 746- en 755 K.M. p. u. wisten
te brengen.
Over de beteekenis van deze records voor
het Duitsche 'jachtvliegwapen zUn de opinies
in het buitenland zéér uiteenloopend. Veelal
wordt verondersteld, dat de Duitsche industrie
voor den aanval op het wereldsnelheldsrecord
speciale vliegtuigen had gebouwd en uitgerust
met een cvertelasten Daimler Benz motor van
het type DB-601, welke bU de onderhavige ge
slaagde recordpogingen ongeveer 2000 p.k zou
hebben geleverd. Een feit is, dat In de laatste
maanden dit splinternieuwe product van Daim
ler Beift. dat In normale gevallen 1300 p.k. le
vert, In grooten getale voor de Duitsche ge
vechtsvliegtuigen In gebruik is genomen,
bestond Inderdaad een groote en urgente
hoefte aan een dergelUke sterke krachtbron.
Afgaande op persoonlUke waarnemingen en
inlichtingen uit betrouwbare bron, zUn »U d5
meening toegedaan, dat Dultschland wel dege-
lUk een belangrUk aantal jachtvliegtuigen, die
ruim 700 km/u vliegen ter beschikking neeft.
Men kan er echter van verzekerd zUn. dat dit
supersnelle materieel alleen op de meest be
slissende momenten van den luchtoorlog In
den strijd zal worden geworpen.
De recente mededeeling van den Britschen
Staatssecretaris v|m het luchtwezen Sir Kings
ley Wood, dat den Franschen een Messer
schmitt jachtvliegtuig van het nieuwste type
gaaf in handen was gevallen, zal dan ook On
getwUfeld niet op de supersnelle Messer
schmitt betrekking hebben, doch op de Me-
109, het algemeen bekende type waarmede oa
ook de Zwitsersche luchtvloot met een 40 stuks
is uitgerust.
Interessant is in verband hiermede te wUzen
op een propaganda-actle van Fransche zUde in
den zomer van dit Jaar, die ten doel had de
Messerschmitt jager Me-109 in een ongunstig
daglicht te stellen om daarmede de superiori
teit van den Franschen jager Morane aan te
toonen.
De Zwitsersche jachtvliegafdeeling
uit belde typen samengesteld; de
schmltts werden uit Dultschland Ingevoerd, ter-
wijl de Moranes in Zwitserland in licentie ge
bouwd worden. Het Fransche tUdschrift „Aux
Ecoutes" wist te melden, dat de Zwitsersche
Defensie met de Messerschmitts een trX in
den zak had gekocht terwUl de Moranes dezi
wat vllegcapacitelten betreft volkomen over
troffen. Vele dagbladen gingen op deze sug
gestie in. waarna het Zwitsersche Militaire De
partement in een officieele nota van 3 Augus
tus 1939 zich genoodzaakt zag deze oerichten
tegen te spreken, evenals de juistheid vdn de
prestatlevergelUkingen met het Morane jacht
vliegtuig.
In zooverre zUn deze feiten van belang, dat
thans naar aanleiding van het in Fransche
handen gevallen Messerschmitt vliegtuig, op
nieuw de gevechtswaarde van deze machine
wordt aangevallen in vergelUk met de moderne
Engelsche jachtvliegtuigen, de Hawker „Hur
ricane" en de Supermarine „Spitfire”. OngetwU
feld hebben deze belde nieuwe constructies het
Er^elsche jachtvliegwapen op een belangrijk
hooger peil gebracht dan voorheen.
De Hurricane zoowel als de Spitfire zUn met
niet minder dan acht in den vleugel ingebouw-ie
machinegeweren uitgerust, hetgeen een zéér
sterke bewapening genoemd mag worden. Allebei
geheel metalen laagdekkers met Intrekbare lan-
dingswielen en een Rolls Royce Merlin motor
uitgerust ontloopen de prestaties elkaar niet
veel. De Hurricane vliegt maximaal 540 K M
p. uur, terwUl de Spitfire de 583 weet te halen.
Laatstgenoemde machine is ontwikkeld uit bet
speciale racevliegtuig waarmede Engeland in
vroeger jaren de Schneider Cup-wedstrUden
wist te winnen.
Van de Fransche jachtvliegtuigen noemden
we terloops reeds even de Morane-Saulrusr. Dit
is wel het snelste jachtvliegtuig, dat FrankrUk
momenteel ter beschikking heeft.
Uitgerust met een Hlspano-Sulza motor van
860 pk. vliegt de Morane ruim 500 K M p. u.
terwUl men met een andere versie varj dit
jachtvliegtuig uitgerust met een 1200 P.K His
pano Suiza kortgeleden een snelheid van onge
veer 600 KM per uur wist te behalen. Vooral
Bloch en Dewottine rijn momenteel druk met
het testen van nieuwe jachtvliegtuigen bezig,
die aanzienlUk sneller beloven te worden. Bul
ten de Moranes is het Fransche jachtvliegwa
pen momenteel nog uit Dewoltlnes 510 en
tweedekker Blériots samengesteldbeide ty
pen moeten echter in prestaties voor de Mo
rane onderdoen, m Amerika werd voorts een
groote bestelling geplaatst bu de Curttss-fa-
brieken op eenpersoons jachtvliegtuigen van
het type P-36 Deze machine staat als zeer
snel en lAterst sterk bewapend bekend. Het
feit echter dat zU. in Amerika voor den ex
port vrU gegeven Is. bewUst reeds, dst deze
machine niet het puikje te. dat de Ver. Staten
voor hun eigen luchtwapen ter beschikking
hebben.
Men ziet het: uiterst zwaar gewapende en
gepantserde vechters die in kracht en vermo
gen niet veel voor elkaar behoeven onder te
doen kunnen den „ring" van het ridderlUke
luchtgevecht binnen vliegen, waarmede een be
langrUk vervolg aan de interessante geschie
denis van het jachtvliegtuig zal kunnen wor
den toegevoegdl
