de wagens van
LITTHAUER
Prijsopdrijving
Aanschaffing van
gasmaskers
De strjjd om de
leerlingenschaal
h P.IIOPPI; og*;’
SHIWA
AKKERBOUWPRODUCTEN
r<
SINT WILLIBRORDUS-
MONUMENT
G
MAGENBITTER
Verdachte vrijgesproken
Aanslag op wethouder
Oorlog» journaals in
de bioscopen
Vissc her svaar tuig ernstig aan den
boeg beschadigd
Jeugdige beelden
vernielers
Rapport van beoordeelingi
commissie
De K.R.O. koopt
perceelen
Vrachtauto reed tegen
een boom
Manufacturiers te Groningen
vrijgesproken
Tweede kindervlucht
der K.L.M.?
Margarine 8 cent
duurder
DE RADIOZENDER VAN DE
R.S.A.P.
SMOKKELAAR WEGENS
MEINEED VEROORDEELD
m
Onderwijzers adresseeren by den
ministerraad, om verbetering
te krijgen
Minister verhoogt de prijzen
Het Kamerlid Schaepman wenscht
een vertooningsverbod
7000 Kilogram spek in
beslag genomen
Lemmer boot vaart op
Volendammer botter
Het stroopersdrama
te Reek
GEEN BELEEDIGING VAN
DE REGEERING
Eeuwfeest Seminarie
,,Ypelaer”
DE OPROEP TOT DE VROUWEN
VAN NEDERLAND
DE KONINGIN NAAR LEGER-
OEFENINGEN
Eieren-uitvoer naar
Rusland?
SCHILDERIJEN GESTOLEN
TE NIJMEGEN
De ministerieels circulaire aan
de burgemeesters
VRIJDAG 20 OCTOBER 1939
boole gastal an— in korten tijd I
met
voering worde gebracht.
gevangenisstraf
Tegen een firma met eenige
r
doek
t
>d
Te Zwolle hebben kinderen een verregaande
vernieling bedreven op twee levensgroot* beel
den, voorstellende Sint Domlnlcus en Sint Tho
mas, bestemd voor het Sint Domlnicus-klooster
Deze uit zandsteen vervaardigde kostbare beel
den, een schenking van den pater provinciaal
aan het Zwolsche klooster, die oorspronkelijk
het gebouw van het Ntjmeegsche Dominlcus-
college In de Broersstraat sierden, waren be
stemd voor de twee nissen der Zwolsche Do
minicanenkerk.
Daar Maandag met de plaatsing zou worden
begonnen, heeft men de beelden ter zijde van
de kerk gezet, op een afgeschoten gedeelte, dat
De Bredasche rechtbank heeft den smokkelaar
M. uit Tilburg wegens meineed veroordeeld tot
drie maanden gevaroeniutraf. De eisch
tien maanden gevangenisstraf.
Wij vernemen, dat het bestuur vsn den Kath.
Radio-Omroep door aankoop eigenaar is gewor
den van drie villa’s met achtergelegen tuinerv
aan de Wemerlaan te Hilversum. In totaal groot
1800 M2. De perceelen liggen In het verlengde
van de groote concertstudio en van de woning
van den studio-chef. De KR.O. zal nu de linker
zijde van de Wemerlaan kunnen beheerschen vgn
de Konlngsstraat af tot aan de Prinses Juliana-
laan.
Omtrent plannen ter bebouwing is evenwel nog
niets bekend. Wel is op het reeds in bezit zijnde
terrein dezer dagen een groote technische kelder
bijgebouwd.
KN
CM
ont
word*
De minister van Economische Zaken heeft
besloten de prijzen van verschillende akker
bouwproducten van den oogst 1038 te ver-
hoogen met het oog op de gewijzigde eco
nomische omstandigheden en de hoogere
kosten, die de voorbereidingen van den oogst
1940 met zich medebrengen.
'V. 11 a>i na iiU' (Hut J
de
diende, heeft de officier van justitie de
laste legging van poging tot doodslag
tegen B. wegens bedreiging
een gevangenisstraf geêlscht van
De rechtbank te Groningen deed Donderdag
uitspraak in de zaak, welke de vorige week be
handeld werd en waarbij aan haar werd voor-
gelegd (ie vraag, of een winkelier, gelet op de
Prijsopdrijvlngs- en hamsterwet 1939. gehouden
Is, zijn ouden voorraad tegen oude prijzen te
verkoopen, ot dat hij de prijzen van dezen ouder
voorraad in verband met de stijging der prijzen
van eventueel nieuw in te koopen goederen in
gelijke mate mag verhoogen.
Als verdachten in de eerste zaak van dezer,
aard stonden teiecht de heeren P. J. en O. B„
beiden manufacturier te Groningen.
De rechtbank sprak beide verdachten vrij.
De eisch was. in verband met den prindplee-
len kant der zaak, een gulden boete tegen ieder
der verdachten.
Donderdagnacht te ongeveer half twee ia
de Lemmerboot, welke den dienst Lemmer—
Amsterdam onderhoudt, het ss. ..Holland
kapitein Doomspleet, in de ondoordringbare
duisternis welke eenig zicht schier ónmo
gelijk maakte, ter hoogte van Monnikendam
tusschen
dammer
botter
schadigd
af gerukt.
ook gebruikt wordt om er fietsen tijdens de
godsdienstoefeningen te bergen.
Het politioneel onderzoek heeft het volgende
uitgewezen: Zondagmorgen te kwart voor 10 sa
gen de 10-jarige H. de V.. zijn 12-jartge half
broer L. H. en de 10-jarige A. Z. de beelden
«i ae besloten er hun vernielzucht op bot te
vieren. Van belde beelden werd een hand af
gerukt. Daarmee niet tevreden werd het beeld
van Bint Thomas op den grond geworpen met
het doel het hoofd er af te slaan. Toen dit niet
gftlukte. hebben ze met vereende krachten het
beeld opgetild en het hoofd er af geslagen. Later
hebben zij het hoofd in een putje geworpen-
Eenige dagen later bemerkte een bewoonster
van een der omliggende perceelen, dat H. de
V. steenen gooide naar het reeds gerepareerde
Domlnlcusbeeld. dat in de nis geplaatst was.
De recherche werd gewaarschuwd en de jon
gen, die voor de tweede maal de hand van bet
beeld had afgestooten. werd naar het politie
bureau gebracht. Een bekentenis volgde van
hem en zijn medehelpers. Het hoofd van het
St. Thomasbeeld Is in het putje teruggevonden
De rechtbank te Rotterdam heeft uitspraak
gedaan In de zaak der geheime uitzendingen
van de R S AP Wetens het in bedrijf hebben van
een radioeender zonder vergunning van den
Minister van Waterstaat werden J. H.. P. S. en
W. J. M. allen veroordeeld tot een maand ge
vangenisstraf. De eisch was drie maanden.
P. v. Z„ 23 jaar, arbeider te Heesch. gedeti
neerd, heeft zich voor de Bossche rechtbank
tc verantwoorden gehad ter zake dat hij op 22
Augustus j.l. te Heesch getracht heeft wet
houder Van der Heijden van het leven te be-
rooven. HU had hem met een mes krachtig In
den rug gestoken. De Officier van Justitie
meende, na uitvoerig getuigenverhoor, dat het
hier gepleegde misdrUf een poging is om een
ander zwaar HchamelUk letsel toe te brengen.
HU eischte tegen hem twee jaren gevangenis
straf.
De verdedigster pleitte vrUspraak bU gebrek
aan bewijs..
Vonnis over veertien dagen.
De 41-jarige fourage-handelaar
Nieuwkoop heeft terecht gestaan, omdat hij in
de plaats zijner inwoning pamfletten had ver
spreid. waarvan de Inhoud beleedigend voor de
Nederlandsche regeerlng werd geacht. Er werd
tegen hem 2S.— boete geéischt
De Haagsche rechtbank sprak verdachte vrij
Daar men meende, dat de botter lek was ge-
stooten, werd een deel van de bemanning aan
boord van de „Holland” genomen. Dit was
echter niet het geval? De Lemmer boot heeft
daarop de vlsschersboot naar Marken gesleept,
vanwaar de botter verder op eigen kracht is
verder gevaren.
Het ss. „Holland” dat niet noemenswaardlg
was beschadigd de verf was alleen wat van
den scheepswand gekrast en de touwen van het
want waren gebroken kwam na dit nachtelUk
oponthoud ongeveer drie uur later dan den
vastgestelden tijd te Lemmer aan, nJ. tegen acht
uur in plaats van om vUf uur.
Verscheidenen van de vrouwen, die onlangs
in de pers een oproep gericht hebben tot de
vrouwen van Nederland, waren "s middags ter
verdere bespreking bijeen.
Het bleek, dat reeds bUna 1000 betuigingen
van instemming waren binnengekomen.
Besloten werd om zoo spoedig mogelijk over
te gaan tot het beleggen van plaatselUke bU-
eenkomsten van de schrUfsters van adhaesie-
betuigingen, onder leiding van de ondertee-
kenaara.
heeft den
weggesleept.
Een onderzoek zal worden ingesteld.
Het R. K. Tweede Kamerlid Schaepman heeft
aan den minister van Binnenlandsche Zaken
gevraagd of de minister kennis genomen heeft
van het veranderde inzicht van de hulshuude-
I Ujke commissie uit de rijkscommlssie voor de
fi.mkeuring met betrekking tot het vertoonen
van oor logs journaals in de bioscopen en ot hU
weet, dat op het oogenblik in de Nederlandsche
bioscopen nog vele films loopen met een pro
pagandistisch karakter ten voordeele van een
der oorlogvoerende partijen
Heeft een en ander den minister geeA aanlei
ding gegeven tot de overweging, aldus de vra
gensteller, dat de genoemde oorlogsJournaals,
hoe neutraal de gekozen beelden ook mogen
zUn en evenzeer de genoemde films aanleiding
kunnen geven tot verstoring van de orde als
gevolg van bUvals- of afkeuringsbetulgingen.
en dat daaruit ernstig gevaar kan ontstaan
voor de stipte handhaving van onze neutrali
teit? en heeft de minister dan eveneens ge
dacht aan het groote gevaar, dat, van nation aal
standpunt bezien, gelegen is in de vertoonlng
van films, die het kennelUk doel hebben aan
het Nederlandsche volk een bepaalde meenlng
ten aanzien van andere landen op te dringen?
Is het den minister bekend, dat juist dezer
dagen elders, met name in Zwitserland, oijzon-
dere maatregelen worden getroffen, om oorlogs-
journaals en vooral ook films van een karakter
als het bovenvermelde te weren?
Is de minister bereid, de noodige maatregelen
te nemen, opdat ook hier te lande de vertoonmg
van journaals en films als de genoemde onmo-
gelijk worde gemaakt?
De Beoordeelingscommlssie voor het Sint
Wllllbrordusmonument, bestaande uit de heeren
prof. W. Nolet, voorzitter; Jan Eloy Brom;
Joan Collette, C. N. J. Meysing; W. C. Schuy-
lenburg, leden en Alph. Siebers, secretaris,
heeft aan het bestuur van den Algemeenen Ne-
derlandschen Katholiekendag rapport uitge
bracht dat negen getikte foliovellen beslaat en
waaraan wU het volgende ontleenen:
De commissie constateert met voldoening, dat
de Ingezonden ontwerpen getuigen van ernstige
studie en Inspanning. Zjj acht het verkregen
resultaat bevredigend en alle Inzenders gerech
tigd tot de in Uitzicht gestelde belooning. Zjj
gevoelt zich gedrongen haar waardeerlng uit te
spreken voor den omvangrijken arbeid, welke
hier met kennelijke toewijding is verricht. Dit
geldt in het bijzonder voor de geleverde mo
dellen; het Mjbehoorende teekenwerk Is meer
malen zwak gebleven.
BU samenstelling van het programma voor
de opdracht had de commissie zich afgevraagd,
of de voor bet monument beschikbare plaats
zich zou leenen voor het doel. ZU acht de si
tuatie niet zeer gunstig, meent echter, dat een
overzicht van de inzendingen doet blijken dat
de moeilijkheden der ligging niet onoverkome-
Hjk zijn.
BU de beoordeeling der ontwerpen heeft de
commissie allereerst nagegaan of zU voldeden
aan de ideëele eischen, welke de opgave stelde.
HlerbU kwam aanstonds de wUze van uitbeel
ding van de hoofdfiguur in het geding. Ver
volgens werden zU getoetst op hun aesthetische
waarde In engeren zin.
Sommige ontwerpen die in een of meer op
zichten bevrediging konden schenken, schoten
anderszins blijkbaar tekort. Dit leidde tot een
eerste schifting.
Na de aldus verkregen beperking van de keu-
■e tot een rijf tal inzendingen leidde een her-
Nog voor het speciale vliegtuig, dat onder be
geleiding een elftal kinderen van Napels naar
Batavia brengt, is vertrokken, is de K.LM. er
overgegaan het plan een dergelijke vlucht in
November nogmaals te maken, in ernstige over
weging te nemen.
Br zUn nog verschillende aanvragen blnnenge-
aotnen en het is dus zeker niet uitgesloten, dat
November wederom een vliegtuig met klnde-
ren naar Indlë vertrekt. Een alrhostess zal mee-
«aan tot Napels. Over den vorm van begeleiding
langs de rest van het traject la nog geen bealls-
genomen.
H. M. de Koningin Is voornemens, heden leger-
oefeningen in de omgeving van Apeldoorn bU te
wonen.
De commissie van samenwerking uit de hoofd-
I besturen van den Bond van Nederlandsche On-
derwUzers, het KathoUeke Onderwijzers Verbond
in Nederland, het Nederlandsch Onderwijzers
Genootschap, de Unie van Christelijke onder
wijzers en onderwijzeressen in Nederland en de
Vereeniging van hoofden van scholen In Neder
land heeft tot den raad van ministers een adres
gericht, waarin teleurstelling wordt uitgesproken
over bet uitblUven van maatregelen ter verbete
ring van de leerlingenschaal. te meer daar nu,
door de afwezigheid van de vaders In de gezin
nen van vele gemobiliseerden, de taak van de
school als opvoedkundig milieu belangrijk is ver
zwaard.
Nu de regeerlng maatregelen neemt tot krach
tige bestrijding der werkloosheid, mag niet over
het hoofd gezien worden, dat iedere aktebezltter,
die door schaalverbetering een plaats als onder-
wljzer verkrijgt, een werklooze minder beteekent.
aldus het adres, dat verder zegt:
Hierdoor kan dus tegelUkertUd een eind ge
maakt worden aan den hoogst ongewenschten en
met alle begrippen van sociale rechtvaardigheid
strtjdenden toestand, die ontstaan is door het te
werk stellen van zgn. „kweekellngen met akte”
tegen geringe of zelfs In het geheel geen beloo
ning.
De commissie verzoekt daarom alsnog gelden
beschikbaar te stellen, waardoor het mogelUk zal
zijn. Ingaande 1 Januari 1940, een verbetering
der huidige schalen tot stand te brengen.
Op deVeieieiuuarkt te Barneveld ontstond
gistermorgen een paniekstemming, daar men
had vernomen, dat Rusland groote partijen
eieren door Duitsche bemiddeling in Nederland
zou koopen Dultschland zou hiervoor aan Ne
derland machines leveren en Dultschland zou
Rusland weer betalen met petroleum.
Exporteurs zijn hierover ten zeerste
stemd, want Indien werkelijk hiertoe
besloten, aldus zeiden zU. dan zullen de Neder
landsche exporteurs door dezen ruilhandel ten
zeerste In hun belang worden geschaad, daar
de Nederlandsche regeerlng dan als verkooper
zou optreden. Van deze geruchten kon nog geen
officieel* bevestiging worden verkregen.
Bestuurder was door benzine-
lampen bedwelmd
Urk en Marken op een Volen-
botter gevaren. De boeg van den
werd aan weerszijden ernstig be-
een «waard werd gedeeltelijk
Woensdag heeft het klein-seminarie van het
Bredasche diocees, .JCleln-Ypelaer" te Oinneken
het feit herdacht, dat het voor honderd jaar,
oorspronkelijk te Oudenbosch. werd gesticht. In
verband met de tijdsomstandigheden werd dit
eeuwfeest slechts in intiemen kring herdacht.
Des morgens om half negen droeg Z. H. Exc.
Mgr. P. Hopmans een Pontificale Hoogmis op In
de kapel van het seminarie. De Bisschop werd
daarbij geassisteerd door de professoren J. Huys-
mans en M. P. Ooms, terwijl als troondlakens
fungeerden de zeereerw. heeren Aug. Commissa
ris en A. F. J. van den Donk, beiden leeraar aan
het seminarie. Door de studenten werden ge
zamenlijk de wisselende gezangen uitgevoerd,
terwijl het studentenkoor een H. Mis zong, ge
componeerd door den zeereerw. heer prof A. D.
P. Andriessen onder leiding van den componist.
De keurige uitvoering van dit fraaie werk ver
leende hoogen luister aan de plechtigheid.
De verdere viering van het jubileum bleef
eveneens beperkt tot de studenten,, aan <wie
door Z. H. Exc. een extra-vnje dag werd ver
leend.
De rechtbank te "s-Hertogenbosch heeft
vonnis gewezen in de geruchtmakende straf
zaak tegen den 45-jarigen arbeider W. B„ wo
nende te Herpen, die terecht heeft gestaan,
verdacht van het feit in den nacht van 4 op
5 November van het vorig jaar tijdens het
stroopen in een jachtveld onder Reek, een aan
slag te hebben gepleegd op het leven vnn de
rijksveldwachters O. Parlevliet uit Berghem en
A. Akkermans uit Schayk. door met een jacht
geweer op hen te schieten, zonder hen even
wel te treffen Hij schoot den hond van rljks-
veldwachter Akkermans dood; ook voor het
doodschieten van den hond stond hU terecht.
In eerste instantie eischte de officier van
justitie tegen B. wegens poging tot doodslag
een gevangenisstraf van twee jaar en zes
maanden Nadien heeft de rechtbank op de
plaats, waar de aanslag zou zijn gepleegd, een
onderzoek ingesteld en toen op 5 October de
zaak tegen B. opnieuw voor de rechtbank
ten
In ten
met
De prijzen, die met terugwerkende kracht voor
de reeds overgenomen granen zullen gelden,
zijn: rogge ft.wlntergerst ft.zomergerst
19.40, haver f I.aardappelmeel f 10.75, al deze
prijzen berekend per 100 K.O.; suikerbieten, ge
leverd aan suikerfabrieken, f 11.25 per 1000 K.G.
De door den minister aanvankelijk vastge
stelde vergoeding voor bewaarloon van rogge,
n.l. 3 ct per week na 15 December en 4 ct. per
week na 1 April 1940 blijft van kracht
Hiermede vervalt de regeling inzake den toe
slag van f 1.— per 100 K.G. voor die landbou-
wera. die gewoon waren de rogge van net eigen
bedrlj* te vervoederen. Voor peulvruchten en
enkele andere kleinere artikelen heeft nog over
leg met de landbouworganisaties plaats.
De prijzen voor granen gelden voor gemid
delde kwaliteit gezonde, houdbare, marktschoo-
ne granen, geleverd aan het door den provin
cialen voedsel commissaris aangewezen pakhuis,
met dien verstande, dat, indien vervoer over
meer dan 10 K.M. moet plaats vinden, de hoo
gere vracht aan den teler vergoed zal worden.
In deze prijzen zijn begrepen de kosten van
de commlssionnalrs.
De gemiddelde kwaliteit zal worden bepaald
aan de hand van een monster, dat door de Ne-
derlanósche Akkerbouwcentrale zal worden vast
gesteld en dat zooveel mogelijk het gemiddelde
van den Nederlandschen oogst zal weergeven.
Daar, de omstandigheden en de gebruikelijke
wijze van levering in de onderscheidene provin
cies sterk van elkaar kunnen afwijken, zal de
provinciale voedselcommlssaris onder goedkeu
ring van den minister regelen kunnen treffen,
die de algemeene richtlijnen In het voorgaande
gegeven doen aanpassen aan de plaatselijke
omstandigheden. De bedoelde functionaris kan
de hieruit voortvloeiende geldelijke gevolgen,
onder goedkeuring van den minister, in de uit
betaling verrekenen.
De minister van Economische Zaken
heeft den minimumprijs van margarine met
ingang van 23 October met 8 cent ver
hoogd. Van 90 cent is deze prijs dus 98
cent geworden.
Op den straatweg in de gemeente De Bilt
nabij den weg naar Amersfoort is Donderdag
middag omstreeks vier uur een vrachtauto, be
laden met geslachte varkens, afkomstig uit
Woerden, tegen een boom gereden, doordat de
bestuurder door benzinedamp bedwelmd was
De auto met twee inzittenden naast den
chauffeur zat de eigenaar van den auto
sloeg om. tot grooten schrik van een 23-jarigen
Jongeman uit Zeist die op de fiets voorbijkwam
en direct te hulp schoot.
Nauwelijks echter was de Jongen In de
onmiddellijke nabijheid van den omgeslagen
auto gekomen, ot ook hij werd door gassen
bedwelmd en verloor, evenals de twee inzitten
den. het bewustzijn.
Gelukkig was juist de Biltsche motorpolitie
in de nabijheid, die onmiddellljk hulp bood. De
politieagenten bevrijdden de inzittenden van den
auto uit hun benarde positie. De bestuurder, die
spoedig bijkwam, verklaarde, wat de oorzaak
van het ongeval was. Hij bleek door de verbrij
zelde voorruit aan de handen gekwetst te zijn
Zijn metgezel, bij wien het bewustzijn eerst
later terugkeerde, was er echter erger aan toe
en had eenige diepe snij wonden in den hals.
Op den straatweg lag een groote plas bloed
Zuster'V. van het Diaconessenhuls te Utrecht
die eveneens juist in de buurt was, hielp de
politie bij het verbinden van de twee slacht
offers, zoodat eenige militaire artsen, die na
het vernemen van het ongeluk kwamen aan
rijden. geen dienst behoefden te doen.
Een van hen heeft den jongen uit Zeist, die
weldra opgeknapt was, in zijn auto naar diens
woning vervoerd.
De O.O. en GJ>. van Utrecht, die intusschen
gewaarschuwd was. heeft de twee inzittenden
van den auto naar het Stads- en Academisch
Ziekenhuis overgebracht.
Een garagehouder uit De Bilt
vrachtauto, een nieuw voertuig,
Na rijp beraad kwam de commissie tot de
overtuiging dat het ontwerp, dat onder het
motto „Utrecht” was Ingezonden, als het meest
geschikte diende te worden aangewezen. Deze
ontwerper heeft zijn volledige aandacht gege
ven aan de hoofdfiguur met betrekkelijke ver-
waarloozing van het bijwerk. De toelichting
poneert zelfs de stelling, dat dit monument
geen verdere toevoeging behoeft van reliefs of
anderszins, waarin de arbeid of het leven van
den apostel nader worden uitgebeeld. De com
missie kan deze gedachten niet onderschrijven.
Zjj heeft groote waardeerlng voor de overtui
gende wijze, waarop Sint Wllllbrordus is voor
gesteld als monnik, vurige en harde strijder,
die te paard door het land trekt, op zijn hand
dragend het symbool van de zending, die hij
volbrengt
.Een commissielid achtte deze voorstelling té
illustratief. De meerderheid is echter van mee
rling, dat de essentie van hetgeen moet worden
uitgebeeld reeds In deze figuur Is vervat. D9
voorstelling wijkt stellig af van de gebruikelijke
weergave. Dat een duidelijk* aanwijzing der
bisschoppelijke waardigheid ontbreekt, achten
ook de andere leden een gemis, maar zU mee
nen dat deze voldoende tot uitdrukking kan ko
men in toelichtende voorstellingen aan den
voet van het ruiterbeeld. Zij nemen nog in
aanmerking dat een ruiterbeeld als regel de
voorstelling geeft van een hooggeplaatst per
soon, en dat de ontwerper hier tegelijk alle
wereldsche praal heeft vermeden. Deze voor
stelling is, meenen zU, van een hoog geestelijk
gehalte en ademt geheel de sfeer van den
Christus-plonler. De commissie acht haar vol
komen begrijpelijk, zoowel voor den katholie
ken' als voor den nlet-katholieken beschouwer
Ofschoon dit monument geheel andere archi
tectonische accessoires heeft dan de 3.50 m.
hooge sokkel (de flgurale voorstelling is van
ongeveer gelijke hoogte» meent de commissie,
dat het juist Is geproportionneerd en geplaatst
in zijn omgeving. Wellicht zal het nog kunnen
winnen bij een verplaatsing van enkele meters
In Zuidelijke richting.
De gedachte door boombeplanting een rusti
ger achtergrond voor het monument te vormen.
hiwa is de naam van een godheid,
die met Brahma en Wishnoe de
Lz Indische drieëenheld vormt van
het Hindoeïsme. Het is een verschrik
kelijke godheid, omkronkeld van slan
gen. Om haar hals draagt zij een snoer
van menschenschedels en midden -op
haar voorhoofd gloeit een onheilspellend
drieoog. Verschrikkelijk als zijn gedaan
te is ook de wijze, waarop men in vroe
gere jaren, toen het Britsche bestuur
in Brltsch-Indië nog geen verbod daar
tegen had uitgevaardigd, dezen god eer
de. Jaarlijks werd er een groote optocht
gehouden, waarin op een zwaren wagen
de beeltenis der godheid werd meege
voerd. Deze wagen van Shiwa vormde het
middelpunt van fanatlsche religieuze*
opwinding en velen lieten zich In vrij
willige zelfvernietiging als hoogste offer
aan dezen god van verdelging onder de
wielen van zijn wagen vermorzelen en
verpletteren. Deze barbaarsche cultus
wekte terecht ’t afgrijzen en de veront
waardiging op van de beschaafde kolo-
niseerende Europeanen, maar heden ten
dage in onze verlichte en modéme twin
tigste eeuw rijden in het hart van Euro
pa honderden verschrikkelijke Shlwa-
wagens over het slagveld, terwijl zij lui
der worden toegejuicht en verheerlijkt,
naarmate zij meer dood en verderf ver
spreiden. Een ooggetuige van den inval
der Dultschers In Polen heeft aan een
der correspondenten van de „Msb.” een
gruwelijk realistische schildering gege
ven van 1 oprukken der daarbij gebruik
te tanks, die als nietsontziende monsters
hun weg gaan, er niet op lettend wie en
wat zij verpletteren. Hij verhaalt, hoe
de wegen bezaaid waren, dicht opeen,
niet alleen met dooden, maar ook met
gewonden, zoowel vijanden als talrijke
eigen mannen. Over dit mengelmoes
van lijken en nog levende lichamen van
Dultschers en Polen reden de vervaar
lijke oorlogsmachines ratelend en knar
send heen, omdat het parool gegeven
was: tot eiken prijs steeds vooruit, voor
niets en niemand wijken, voorwaarts
zonder mededoogen en zonder aarze
ling. Naast en over elkaar lagen de hon
derden gevallenen, velen gaven nog tee-
kenen van leven, maar de stalen gepant
serde monsters, log en gedrochtelijk als
voorwereldlijke reuzendieren, rolden
vermorzelend heen over alles, wat daar
lag aan dood en nog levend men-
schenmateriaal. De mannen, die in
gevecht gewikkeld waren, wisten, dat de
oorlogsmachines achter hen aankwa
men en werden als het ware vooruit
gedreven. Wie viel, kon onmogelijk
meer ontkomen en wie gewond werd en
op den grond ineenzonk wist zeker, dat
de verpletteringsdood hem wachtte.
Zoo was de z.g. triomfale veroverings
tocht één groote helsche monstruositeit.
Als de „zegetocht” der oorlogstanks ge
passeerd was, bleef één groote dooden-
poel, één brei van verpletterde, vermink
te, gekraakte, gekneusde en misvormde
Ujken over. De aanblik was ontzettend en
de verpestende lucht niet te beschrijven.
Inderhaast werden op en In en langs de
wegen kuilen gemaakt, voor behoorlijke
diepte was geen tijd, en zoo ging het
verder, één groote oorlogsverschrikking,
waarvan de burgerbevolking zich geen
voorstelling kan vormen.
t-k It ooggetuigeverslag van de afschu-
I 1 welijkheid van den modernen oor-
log, waarvan het optreden der
zware tanks slechts één der vele Infer
nale verschrikkingen is, bewijst, dat wat
zoo vaak uitsluitend als heldenmoed
wordt verheerlijkt in werkelijkheid ook
moed der wanhoop kan zijn. Het voert
ons tevens voor oogen, wat ons zelf te
wachten zou kunnen staan, indien wij,
wat Godj verhoede, er niet In zouden sla
gen onze alzijdige neutraliteit te hand
haven. De mensch leest vluchtig en ver
geet snel, terwijl zijn ontvankelijkheid
voor indrukken licht afstompt door de
veelheid en den climax dier indrukken.
Daarom is het nuttig telkens opnieuw
waarheidsgetrouwe oorlogsbeelden in al
hun gruwelijkheid onder de algemeene
aandacht te brengen, niet om te veront
rusten en sensatie te wekken, maar om
den wil tot volstrekte onzijdigheid te
«terken en de offervaardigheid aan te
moedigen, die noodig is om bereidwillig
en gelaten en zelfs met Instemmende
overtuiging de zware lasten te aanvaar
den, die de huidige wereldsituatie ons
onontkoombaar opdringt. Immers, verge
leken bij de verschrikkingen van de Shi-
wawagens van den met schedels omhan
gen demon van den modernen oorlog
rijn al die lasten licht te dragen, vooral
omdat die lasten geen ander doel heb-
°en, dan ons land en ons volk de mate-
looze ellende te besparen, die andere
landen en volkeren thans moeten onder
gaan.
Tegen een firma met eenige filialen
Maastricht heeft de politie proces-verbaal op
gemaakt terzake van overtreding der prtjsop-
drljvlngswet.
Dese firma verkocht In haar filialen Gel-
cersch spek tien tot veertien cent per kilogram
duurder dan de prijs vóór 28 Augustus was. In
een koelcel is een hoeveelheid spek van on
geveer zevenduiaend kilogram in beslag geno
men, toebehoorende aan bovenbeooelde firma.
Dit spek was sedert 8 Juni opgeslagen en werd
thans tegen verhoogden prtjs verkocht.
De politie te Nijmegen heeft, na een diep
gaand onderzoek, verscheidene verdachten ge
arresteerd, die er van beschuldigd worden deel
genomen te hebben aan den diefstal met braak
In het atelier van den kunstschilder L. aldaar,
waarbij óen laatsten keer eenige doeken zijn ge
stolen.
De politie heeft den 26-Jarigen H.. die eenige
gestolen doeken te koop had aangeboden, ge
arresteerd. H. Is naar het huis van bewaring
te Arnhem overgebracht.
Twee jaar geleden Is in hetzelfde atelier van
L. ook Ingebroken. In vertmnd met deze zaak
heeft de politie Woensdag twee broers van
vallen en
doodslag
een jaar.
De rechtbank, thans uitspraak doende neeft
B. van de tenlastelegging van poging tot
doodslag en van bedreiging met doodslag vrij
gesproken. Voor het doodschieten vsn den po
litiehond veroordeelde de rechtbank hem tot
een geldboete van vljf-en-dertlg gulden, subs,
vljf-en-dertig dagen hechtenis.
nieuwd onderzoek tot verkleining van het ge
noemd aantal tot drie. De volgorde waarin deze
voor {uitvoering in aanmerking konden komen
was volgens het oordeel der commissie als
volgt: 1. Utrecht; 2. De Apostolische Man
Gods; 3. „Domstad”.
Naar wU vernemen, is de Officier van Justi
tie te Groningen voornemens, hooger beroep
aan te teekenen tegen het vrijsprekend vonnis
van de rechtbank te Groningen in de princi-
pieele zaak der prijsopdrijving.
de politie Woensdag twee
H. en van S. gearresteerd.
De politie zal het onderzoek In deae zaak
voort. Zjj heeft in het begin van de week één
in een bosch bij den Kwakkenberg te
Nijmegen gevonden en In beslag genomen.
WIJ berichtten reeds dat gasmaskers voortaan
bij de postkantoren verkrijgbaar sullen s<Jn.
De regeerlngspersdienst geeft thans den ot-
flcleelen tekst ven de circulaire van den mlnlo-
ter van Binnenlandsche Zaken aan de oerge-
meesters:
Naar mH van verschillende zijden wordt be
richt. worden door hen, die voor eigen gebruik
een gasmasker willen aanschaffen, moeilijkhe
den ondervonden, verband houdende met do
cmstandlghelddat In den handed geen gas
maskers in voldoende hoeveelheid beschikbaar
zijn.
De regeerlng heeft overwogen, op welke wijze
aan deze moeilijkheden kan worden te gemoet
gekomen.
In verband hiermede is de volgende regeling
getroffen
Bestellingen vsn gasmaskers worden aan
genomen bij alle postlnrichtingen. Deae be
stellingen kunnen Individueel of collectief
geschieden, collectief desge wenscht a oor
tusschenkomst vsn een locale organisatie
als de ter pisstee gevestigde sfdeeling van
de Nederlandsche Vereeniging voor Lucnt-
beschenning.
BU elke bestelling zal moeten worden ver
ge legd een verklaring betreffende de soort,
alsmede de maat van het benoodigde gasmasker,
af te geven door een instantie, welke daarvoor
door U wordt aangewezen.
Voorshands komen voor levering in aanmer
king: 1 Veritex-gasmaskers. leverbaar in maten
1 2 en 3 en in kindermaten bestemd voo, da
leeftUden van 512 jakr. 2. ,.Duiker"'-gasn'as-
kers. leverbaar In maten 5 en 7.
Deze gasmaskers worden voorloopig verkrijg
baar gestela tegen de volgende prijzen: a Ve-
ritex-gismaskers. alleen te leveren zonder
draagzak f 3.50, b. Duiker”-gasmaskers. zonder
Craagzak f 5.50, c. „Dulker"-gasmaskers,
c'raagzak f 8.25.
HlerbU moge Ik aanteekenen, dat Verliex-
gasmaskers bestemd zUn voor personen, die in
omstandigheden, dst van het gasmasker ge
bruik moet worden gemaakt, geen of weinig
LchamelUken arbeid" hebben te verrichten.
Duiker"-gasmaskers «Un in het bijzonder voor
dc overige personen geschikt.
Voor zoover de bestelde gasmaskers niet uit
den aanwezigen voorraad leverbaar zUn. zUn
de prijzen vrijblijvend. Met het oog op even-
tueele stijging van de prijzen der grondstoffen,
is het m het belang van hen. die zich een gas
masker willen aanschaffen, gewenscht, zoo spoe
dig mogelUk tot bestelling over te gaan
Tegelük met de bestelling zal het, verschul
digde bedrag ten postkantore moeten «"orden
betaald.
Teneinde de verzendkosten sooveel mogelUk
fe beperken.^worden de ingekotnen bestellingen
door den directeur van het (hoofd-) postkan
toor tweemaal per week, n.l des Woensdags en
des Zaterdags na afloop van den dienst ge
plaatst. Deze plaatsing geschiedt door tusschen
komst van den inspecteur voor de beschet-nlng
van de bevolking tegen luchtaanvallen, die op
deze wijze bU een tljdeiUke opeenhooplng van
bestellingen kan zorg dragen voor een redelUke
verdeeling van den onmiddellljk beschikbaren
voorraad over de daarvoor in aanmerking ko
mende gemeenten. De leveranciers zenden de
gasmaskers toe aan de postkantoren, waar de
t -stellingen zijn opgenomen. Deze kantoren
zorgen voor de uitreiking aan belanghebbenden.
Ik moge een beroep doen op Uwe medewer-
k ng, opdat de In dit rondschrijven vervatte
regeling, welke op 23 October 1939 Ingaat, zoo
spoedig en zoo doeltreffend mogelUk tot utt-
I
acht de commissie gelukkig, ook het denkbeeld,
de hoogte dier beplanting te beperken. Dit laat
ste beteekent tevens een tegemoetkoming aan
bet uitaicht van het gesticht St. Joan de Deo.
Nadat de commissie haar oordeel had vast
gesteld, ging zij over tot het openen van de bU
de inzendingen behoorende naambrieven. Een
6-tal ontwerpers bleek zich de medewerking, te
hebben verschaft van een architect en diens
naam als mede-auteur In den naambrief te
hebben vermeld.
Deze ontwerpers zUn:
Van inzending 1 onder motto: „De Apostoli
sche Man Gods", P. Blesiot, Den Haag. Areh.-
medewerker: Van der Bogt, Den Haag.
Van inzending 2 onder motto: „Potens In
terra erit semen eJus”. Cephas Stauthamer,
Amsterdam. Arch.-medewerker Lau Peters. Am
sterdam.
Van inzending 3 onder motto: „Sticht". Al
bert Tertnote, Voorburg. Arch.-medewerker C.
van Moorsel, Voorburg.
Van intending 4: „Utrecht”, Albert Termote.
Voorburg. Arch.-medewerker C. van Moorsel,
Voorburg,
Van inzending 5 onder motto: „Domstad”.
Herman van Remmen. Den Haag. Arch -mede
werker Ant. v. Ruth Den Haag.
Van Intending 6 onder motto: .X.FG.”, Steph
Ulterwaal, Utrecht.
Van intending 7 onder motto' „12 eeuwen”.
Albert Meertens, Nijmegen.
Van intending 8 onder motto: .JC.M", M
Pietersen. Den Haag.
Van intending 9 onder motto: „Caritate Im
pulsu» Apostollca". Wim Harging. Driebergen
Arch.-medewerker Ir. G. Bolzius. Vught.
Van inzending 10 onder motto: ..St. Wilbert"
Joh. Ulterwaal. Utrecht. Arch.-medewerker Jan
van Dillen. Den Bosch.
Van intending 11 onder motto: „In Gloria
WUlibrordi”. Joh. Ulterwaal, Utrecht. Arch.-
medewerker Jan van Dillen, Den Bosch.
Van Inzending 12 onder motto: „Kerstening",
Jos Henke, Den Haag.
Van inzending 13 onder motto: .Vero", W
Sprenkels. Roermond.
De commissie acht zich gelukkig onder de
ontvangen Inzendingen ontwerpen te hebben
aangetroffen, welke sU voor uitvoering kan
aanbevelen. Deze ontwerpen wettigen Inderdaad
de verwachting, te kunnen uitgroeien tot een
monument, den grooten Apostel der Nederlan
den waardig.
