ONS BLAD
Fransch-Britsch-Turksch
i
verdrag onderteekend
I
Resultaat van de conferentie der
Noordsche staatshoofden
1
I
1
HW
Kabinetscrisis in
Bulgarije
Finland tot het
ergste bereid
Het nieuws van heden
NEUTRALITEIT WORDT
GEHANDHAAFD
VOORLOOPIG NOG GEEN
BENZINE-DISTRIBUTIE
VRIENDSCHAPSVERDRAG
JAPAN-IRAN
DE BAROMETER
n
-
1939
VRIJDAG 20 /OCTO
Streven naar vrede
en bemiddeling
DIT NUMMER BESTAAT UIT
De H. Vader over een
week naar Rome
GEEN GROOTE HOFJACHTEN
Koningen reizen terug
Aardbeving in Canada
»x\v.u\\uhii^
Duitsche vliegers met
militaire eer begraven
Instemming te Rome met
het driehoeksaccoord
Generaal Wavell, die namens Engeland
het verdrag met Turkije onderteekende
em
de
de
In Engeland zyn thans 660 per
sonen geïnterneerd
De regeering houdt liever vast aan
het autoryverbod op Zondag
Het Weer
Te Helsinki beschouwt men den
stand van zaken nog niet
als hopeloos
Kiosseivanof kreeg opdracht tot
het vormen eener nieuwe
regeering
De indruk te Washington
VEREENIGDE katholieke pers
Chamberlain over het
driehoeksverdrag
Langs den Rijn op vijandelijk gebied bracht de Engelsche luchtmacht
Siegfriedlinie fotografisch in kaart. Een der groote spoorbruggen, waarvan
zware deuren gesloten zijn
De verhouding van Ankara
tot Moskou
BLADZIJDEN
HET FRANSCH-BRITSCH-TURKSCH
VERDRAG WERD TE ANKARA ON
DERTEEKEND.
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
Administratie verstrakt.
en
waar
conferentie te Stockholm.
van
voor
6».
O O
De stand van zaken wordt nog niet
het
hij
en
r
1
lak-
ea
Stand sp Vrijdag lg uur vjn.: 76L1
Vorige stand: 756J
(Van onzen specialen correspondent)
Helsinki. Donderdagavond.
Een kijkje in een klein* plaatsje onmiddellyk achter de Maginot-linie,
Fransche legerleiding reserve-troepen heeft samengebracht
TEHERAN, 19 Oet. (Renter) Gisteravond
is een verdrag van vriendschap geteekend
tusschen Iran en Japan.
Vooralsnog geen distributieregeling
benzine.
t-
d
K.
1
LONDEN, 19 Oct. (Reuter). Twee Duit
sche vliegers, de onder-offlcier Seydel en de
vlieger Schleicher, die bij den aanval op de
Firth of Forth gesneuveld zijn, zullen mor
gen te Edinburgh met militaire eer begra
ven worden.
Na de conferentie 1
stad is te Helsinki hel
Volgens Havas werd het aftreden van het
Bulgaarsche kabinet al enkele dagen verwacht.
Kiosseivanof was reeds eerder van plan de re-
geering op een breedere basis te plaatsen, door
er vertegenwoordigers van enkele andere par
tijen uit de Kamer in op te nemen.
1443
OTTAWA, 19 Oct. (Havas). In geheel Oost-
Canada is een betrekkeljjk hevige aardbeving
gevoeld. De schokken werden gedurende drie
minuten gevoeld te Quebec, Montreal, Ottawa
en Toronto.
STOCKHOLM, 19 Oct. (D.N.B.). Na "t avond
maal je hebben gebruikt bjj Koning Oustaaf,
zijn Koning Christiaan van Denemarken en Ko
ning Haakon van Noorwegen Donderdagavond
uit de Zweedsche hoofdstad vertrokken.
hierop
willes
3
Volk*.
Ue tot
n van
eiding
In het Lagerhuis heeft de vertegenwoordigd
van den minister van Oorlog, volgens Havas,
verklaard, dat op het oogenblik In Engeland
ongeveer MO personen geïnterneerd zijn.
Lemmerboot ..Holland'
mer botter gevaren.
Het verdrag is geldig
periode van vijftien jaar. Het pro
tocol van het verdrag verklaart, dat
Turkije niet verplicht is handelend
op te treden, indien dit Turkije zou
wikkelen in een oorlog met de Sov-
jet-Unie.
Volgens het D.N.B. verluidt in dezelfde krin
gen, dat de H. Vader op 29 October Zijn eerste
encycliek zal uitvaardigen.
De conferentie is eveneens overeengeko
men te besluiten, de tot stand gekomen
samenwerking tusschen de staten der Oslo-
groep voort te zetten, alsook met de overige
neutrale landen, tot beveiliging van de ge
meenschappelijke belangen.
MOSKOU, 19 Oct. (Tass). De Turksche
minister Saradjogloe heeft aan Volkscom
missaris Molotof een telegram gezonden,
waarin hij zijn dank uitspreekt voor de ont
vangst te Moskou en wijst op de vriend
schapsbetrekkingen tusschen Rusland en
Turkije. Molotof antwoordde hierop met een
telegram in denzelfden zin.
>r den
<1. de
n van
acnti-
>era*l,
nlich-
lands
ra
te Uin-
gevat.
Jrnien
diiiUg
It na-
ooren
rticu-
Dlt verlangen naar vrede is gelijk geble
ven Zij zullen met de grootste voldoening
iedere aanduiding begroeten, welke wijst op
een wederkeerig begrip tusschen de oorlog
voerenden, alsmede alle mogelijkheden,
welke de neutralen zullen toestaan, pogin
gen in het werk te stellen tot het herstel
van den vrede en de veiligheid van alle
landen”.
Herinnerend aan de verklaring van 1917
tijdens den wereldoorlog, ter gelegenheid
van de conferentie van de Koningen der
Scandinavische landen te Oslo, zijn de op
de conferentie van Stockholm vertegen
woordigde regeeringen overeengekomen dat
voor den duur van den huldigen oorlog De
nemarken, Finland, Noorwegen en Zweden
in hun politiek dezelfde gedragslijn zullen
volgen als die, welke met succes, dank zij
een nauwe samenwerking, is toegepast ge
durende den oorlog van 1914 tot 1918
Intusscher. heeft men ons verklaard, dat
de regeering liever vasthoudt aan het ver
bod van autoreden op Zondag, dan aan het
invoeren van een distributiesysteem, dat
zeker veel zwaarder lasten op het autover
keer aa] leggen.
SOFIA, 19 Oct. (Havas) De Bulgaar
sche regeering is afgetreden.
Volgens Reuter heeft Koning Boris de
vorming van een nieuw kabinet opgedra
gen aan minister-president Kioeseivanof.
Men veronderstelt, dat do nieuwe regee
ring voimachten zal vragen.
Amerikaansche kringen be-
het Fransch-Brltsch-Turksche
verdrag als een diplomatiek succes van de Ge
allieerden. Men heeft te Washington den in
druk, dat het verdrag op de eerste plaats de
neutraliteit van Italië zal verzekeren en zoo
de Geallieerden zal bevrijden van zware zorgen
over de Middellandsche Zee
Adres van onderwyzersvereenigingen
aan de regeering om verbetering van de
leerlingenschaal.
en scheepvaart van de neutrale mogendheden
treffen tengevolge van de maatregelen der oor
logvoerenden. Zij is overeengekomen, op dit ge
bied samen te werken en om voort te gaan
met het toepassen van de beginselen, welke
zijn geformuleerd in het communiqué van Ko
penhagen van 19 September 1939, hierbij met
alle landen de traditloneele handelsbetrekkin-
gen handhavend en elkaar wederkeerig steun
verleenend om de ravitallleerlng van de noor-
delitke landen te verzekeren.
In politieke
schouwt men
Volgens Reuter worden te Rome twee factoren
in den toestand, zooals die geschapen is door
het Britsch-Fransch-Turksche verdrag, met in-
stemmingZESijpcQken. De eerste factor is dat
Turkije, naar meh zegt, geweigerd heeft den
status der Dardanellen ten gunste van Rusland
te wijzigen. Italië wil namelijk niet dat de Rus
sische vloot een nieuw machtselement in de Mid
dellandsche Zee wordt. De tweede factor is dat
Turkije zijn beloften jegens Roemenië hand
haaft, waarin men de aanwijzing ziet dat Tur
kije de Itallaansche belangstelling voor de rege
ling der Balkanvraagstukken en voor de orga
nisatie van een vredesblok op den Balkan deelt.
In fascistische kringen beschouwt men de on
derteekening van het verdrag als een natuurlijk
gevolg van de schorsing der onderhandelingen
te Moskou, die, anders dan men verwacht had,
hebben aangetoond dat Turkije in zijn betrek
kingen tot Rusland onafhankelijk is.
Naar men gelooft, staat Turkije op het stand
punt dat de overeenkomsten met de Geallieer
den zijn veiligheid voldoende waarborgen en een
prijsgeven der samenwerking met Rusland, die
vroeger als van automatisch karakter beschouwd
werd, mogelijk maken.
BUREAUX:
ALKMAAR, Hof Tulufoon 4330 en 4220
HELDER, Stationsstraat 4, Telefoon 771
HOORN, Groote Noord 54, rood, Talafoon 412
SCHAGEN, Molenstraat 52, Talafoon 459.
ABONNEMENTSPRIJS:
Mat Inbagrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar 2.per kwartaal of
15 cents par week, voor bulten Alkmaar
!f 2-50 pat kwartaal of 20 cents per week.
Ultg. N. V. Drukk. De Spaamestad - Haarlem.
t OJft.
loodlg
let tt-
mede-
n ver
schik-
unnea
H net
- ver-
ROME, 19 Oct. (Havas). In Vatlcaan-
sche kringen wordt vernomen, dat Z. H.
Paus Pius XII op 27 October a.s. van zijn
zomer-residentie Gastel Gandolfo naar het
Vaticaan terug zal keeren.
Ter gelegenheid van deze conferentie heeft
de Koning van Zweden telegrafisch boodschap
pen van sympathie ontvangen van de hóófden
der neutrale Amerikaansche staten. Deze bood
schappen worden in de noordelijke landen hoog
lijk gewaardeerd.
De Scandinavische regeeringen herinneren
aan het verlangen, bil te dragen tot het uit den
weg ruimen van de internationale moeilijkhe
den. dat reeds voor het uitbreken van de vij
andelijkheden tot uiting ue gekomen door het
feit, dat de staatshoofden zich hebben aange
sloten bij den oproep van Koning Leopold ter
gunste van den vrede.
Niettemin is zoowel door Moskou als dooi
Ankara gemeld, dat de betrekkingen tusschen
Turkije en Rusland blijven rusten op den
grondslag van vriendschap. (Toejuichingen)
Intusschen heeft de Turksche regeering beslo
ten, de onderteekening van het Britsch-Turk-
sche verdrag niet langer uit te stellen en het
verheugt mjj u te kunnen zeggen, dat het pact
een half uur geleden te Ankara geteekend is.
(Luid applaus).
De leden van het Huls zullen morgen de be
schikking over den volledigen tekst krijgen Het
verdrag geldt voor een minimum periode van
vijftien Jaar. (Applaus). Het is dan ook geen
tijdelijke regeling voor een noodtoestand, doch
•en krachtig getuigenis der drie regeeringen.
Wegens de tijdsomstandigheden zullen dit
jaar op de gebieden van de Koninklijke Hout
vesterijen te Apeldoorn geen groote hofjachten
gehouden worden
daar
Za
ken. Na zijn terugkeer "naar Helsinki zal hi)
besprekingen voeren met verscheidene leden
der regeering, en dan zal de datum definitief
worden vastgesteld voor den terugkeer van
Paasikivi naar Moskou. Waarschijnlijk zal dat
Zaterdag zijn.
iiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiniuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHK
VOOR HET GEHEELE LAND:
Betrokken tot zwaarbewolkt met nu
dan eenigen regen. Weinig verandering in
temperatuur. Meest matige wind uit uit-
eenloopende richtingen.
- STORMWAARSCHUWINGSDIENST:
Donderdagavond te 20.35 uur werd ge
seind aan de posten van Delfzijl tot Hoek
van Holland: „Attentieoein neerhalen.’*
Zon op 6.32 onder 16.57. Licht op 17.27.
Maan op 13.37 onder 23.17. EK. 3.44.
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiinnmmiiiiiiiiiiiiuiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
DRIE EN DERTIGSTE JAARGANG No 323
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 ct- p.
regel; Ingezonden Mededeelingen 40 ct p-
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaame door onze
in de Zweedsche hoofd-
■tzelfde officleele commu
niqué gepubliceerd, dat daar het licht zag. In
regeeringskrtngen heeft men geen commentaar
gegeven.
De militaire maatregelen, ole Finland neemt,
en de voorzorgen, die in het openbare leven
worden getroffen, wijzen er echter op, dat
Finlands houding aan kracht niet zal inboeten
en dat vérgaande Sovjet-Russische wenschen,
ook als deze in ultimatieven vorm zijn ge
steld, niet zullen worden ingewilligd. Het Fin-
sche volk, dat zelf nooit agressieve bedoelin
gen heeft gehad, wenscht niet ten behoeve
van de expansie-polltiek van welke mogend
heid ook te zwichten.
Maar het blijft zelfs mogelijk, dat zij nog
langer uitgesteld wordt.
Inmiddels heeft het ministerie van Economi
sche Zaken, m het bijzonder bet Benzine-bu
reau, in overleg met de KN AC, en eemge
groote maatschappijen zich toegelegd op het
ontwerpen van een regeling, waarbij het dis-
tribueeren van benzine op een redelijke
rechtvaardige basis geschiedt.
Men stelt zich voor, de motorrijtuigen in drie
categorieën te verdeelen. Tot de eerste behooren
de militaire auto's, alsmede de regeerlngswa-
gens, tot. de tweede de voor handel en vervoer
gebruikte auto's in den breedsten sin: dus allen,
die een auto voor de uitoefening van hun bedrijf
of beroep noodlg hebben en tot de derde cate
gorie worden de luxe motorrijtuigen gerekend.
Volgens de indeeling der klassen zullen bon
nen worden uitgegeven, tegen inlevering waar
van men bepaalde eenheden benzine bij de er
kende handelaren kan verkrijgen.
dat zij een langdurige politiek van samenwer
king willen voeren. Het Huis zal met groote
voldoening vernemen, dat de onderhandelin
gen tot een goed einde gebracht zijn en dat
een zegel is gebracht op onze nauwe en harte
lijke betrekkingen tot een land, voor welks
hoedanigheden en volkskarakter wij de groot
ste bewondering hebben." (Luid applaus).
Attlee zelde er van overtuigd te zijn, dat hij
aan aller gevoelens uiting gaf, wanneer
verklaarde de verklaring toe te Juichen.
Sprekende namens Sinclair, wenschte sir
Percy Harris, lid der liberale oppositie, de re
geering geluk. Hij zeide: „Het geheele Huis
begrijpt, dat het in een tijd als deze een groote
triomf voor Halifax en de geheele regeering is.
dat zij deze onderhandelingen, welke zoo
moeilijk moeten zijn geweest, met zooveel kun
de gevoerd hebben. Het is opmerkelijk, dat
Turkije een van de landen is, die sedert den
oorlog reusachtige vorderingen hebben ge
maakt op het gebied van beschaving en econo
mische ontwikkeling. (Applaus).
Het staat thans aan onze zijde in dezen
strijd voor recht, orde en fatsoen in de inter
nationale aangelegenheden.”
Minister Erkko heeft besloten tot morgen in
Stockholm te blijven, ten einde verdere onder-
handelingen te voeren met de andere
aanwezige ministers vag^ Bultenlandsche
STOCKHOLM, 19 Oct. (Havas). Vanavond
te zes uur werd het volgende communiqué ge
publiceerd:
„De Koningen van Denemarken. Noorwegen
en Zweden, alsmede de president van de repu
bliek Finland, vergezeld van de ministers van
Bultenlandsche Zaken van hun landen, zijn 18
en 19 October 1939 te Stockholm in conferentie
bijeengekomen.
De conferentie heeft eerst den algemeenen
toestand bestudeerd van het standpunt der
genoemde staten. Zij heeft vooral de moeilijk
heden onder de oogen gezien, welke de huidige
netelige Internationale toestand in den weg kan
leggen aan het bewaren van het recht, self te
beschikken over hun neutrale positie, welke
deze landen steeds hebben opgeëischt en bij
het begin van den oorlog hebben bevestigd door
hun neutraliteitsverklarlng. JOe conferentie
stelde eenstemmig vast, dat de vertegenwoor
digde regeeringen in nauwe samenwerking be
sloten zijn, zich te houden aan een strikte neu
traliteit.
In het verdrag wordt verder nog bepaald,
dat wanneer Engeland of Frankrijk in een
oorlog verwikkeld wordt, waarbij Turkije niet
tot steun verplicht is, de contracteerende par
tijen onmiddellijk overleg zullen plegen. Ook
wordt overeengekomen, dat Turkije in een der
gelijk geval tenminste een welwillende neu
traliteit Jegens het Vereeniga Koninkrijk en
Frankrijk in acht zal nemen.
Verder werd bepaald, dat, indien de contrac
teerende partijen in vijandelijkheden verwikkeld
worden ten gevolge van de toepassing van dit
verdrag, zij geen wapenstilstand en geen vre
desverdrag zullen sluiten, tenzij bij gemeen
goedvinden.
Het verdrag zal na vijftien Jaar als met vijf
jaar verlengd worden beschouwd, als geen der
partijen de beide andere in kennis stelt van
haar voornemen tot opzegging, zes maanden
voordat het verdrag afloopt.
Ten slotte wordt er op gewezen dat het on
derhavige verdrag niet tegen eenigen staat is
gericht, doch beoogt het Vereenlgd Koninkrijk,
Frankrijk en Turkije van wederzjjdsche hulp-
verleening te verzekeren in geval verzet tegen
een aanval dat noodlg maakt.
ANKARA, 19 Oct. (Reuter).
Het F ransch-Britsch-Turksche ver
drag is onderteekend. r
De diplomatieke correspondent van Ren
ter bericht uit Londen, dat het hedenmid
dag onderteekende F ranse h-Britach-Twk-
ache verdrag in groote lijnen xjjn
■pronkeljjken vorm beeft behouden
slechts onbeteekenende wijzigingen heeft
ondergaan. De bepalingen luiden:
le. De regeeringen van Frankrijk
Engeland verplichten zich, Turkije bjj
staan, op de eerste plaats in geval van een
daad van aanval door eenlge Europeesche
mogendheid, en op de tweede plaats in ge
val van een actie van een Europeesche mo
gendheid, welke zal leiden tot een oorlog
in het gebied van de Middellandsche Zee,
waarbij Turkije betrokken wordt.
2e. Turkije belooft, Engeland en Frank
rijk te hulp te komen, op de eerste plaats,
wanneer door een daad van aanval van
een Europeesche mogendheid vijandelijk
heden sich ontwikkelen in het oosten van
de Middellandsche Zee en op de tweede
plaats, wanneer Engeland en Frankrijk in
vijandelijkheden worden gewikkeld tenge
volge van hun garanties aan Roemenië en
Griekenland.
3e. De drie regeeringen komen overeen,
overleg te plegen over een gemeenschap
pelijke actie, Indien zich een van boven
genoemde gevallen voordoet.
op Volendam-
Naar wij uit betrouwbare bron vernemen,
is een distributie van benzine voorloopig
niet te verwachten. Indien de aan voer even
regelmatig NUft yoortgaan als thans bet
geval ia, sai de Invoering op zjjn vroegst
tegen het einde van het jaar geschieden.
DIENSTAANBIEDINGEN, Gevraagd of Aan
geboden, geplaatst onder de Omrooper-
rubrlek 10 ct- per regel.
Minister-president Chamberlain heeft
Baar Reuter uit Londen bericht Donderdag
avond den loop der Lagerhuis-debatten onder
broken om mede te deelen. dat een Britsch-
Fransch-Turksch verdrag geteekend was. Het
Huis ontving deze mededeellng met gejuich.
De premier herinnerde aan zjjn verklaring
van 12 Mei, toen hu mededeelde, dat de regee
ringen van Engeland en Turkije waren over
eengekomen, een accoord van wederkeerlgeh
aard en op langen termijn te sluiten. HU bracht
verder In herinnering dat, hangende de slui
ting dezer overeenkomst, beide regeeringen
hadden verklaard in zekere omstandigheden
bereid te zUn tot doeltreffende samenwerking
en tot alle mogelijke onderlinge hulpverieenififc.
Vervolgens werd besloten, dat het accoord tot
stand zou komen in den vorm van een driezij
dig verdrag tusschen Engeland, Frankrijk en
TurkUe.
„Ofschoon aldus vervolgde Chamberlain
de onderhandelingen, die na mün verklaring
van 12 Mei werden voortgezet, vertraagd wer
den, heeft zich op geen enkel belangrijk punt
ooit een verschil van meenlng voorgedaan. De
besprekingen zün altijd gevoerd in een atmos
feer van wederkeerig vertrouwen.
Ongeveer drie weken geleden is men tot
overeenstemming ten aanzien van de bepalin-
gen van het verdrag gekomen, doch in overleg
met de Fransche en de Britsche regeering werd
de onderteekening uitgesteld, daar de Turksche
regeering hoopte, dat het bezoek van haar mi
nister van Bultenlandsche Zaken aan Moskou
tot een parallel-loopend verdrag tusschen Rus
land en TurkUe zou kunnen leiden. De onder
handelingen van Saradjogloe te Moskou zUn
thans tUdelUk onderbroken. De Turksche re
geering was van meening, dat enkele van de
voorstellen, die haar gedaan waren, niet te ver-
eenlgen waren met de punten, waarover reeda
overeenstemming was bereikt tusschen TurkUe
eenerzUds en FrankrUk en Engeland anderzUds.
De stand van zaken wvrdt nog niet als
hopeloos beschouwd en men verwacht, dat
ook aan Sovjet-Russische rijde de wensch
bestaat de hangende kwesties niet tot
het uiterste door te drijven. Zoo dit laat
ste niet het geval mocht zUn en Finland
in het aangezicht van agressie uit het Oos
ten staat, sal het zich weten te verdedi
gen met de krachten, waarover het be
schikt.
De conferentie heeft zich bovendien bezig
gehouden met de moeilükheden, welke handel
Vragen van Kamerlid over het vertoo-
nen van oorlogsjournaals en films met
propagandistisch karakter voor een oor
logvoerende partij-
De Bulgaarsche regeering af getreden:
Kiosseivanof ontving opdracht tot vor
ming van een nieuw kabinet.
Bescherm U
GOUD PRIJSVRAAG’ f 1500 aon pupen, oo
sieraden ter waarde van 80 Vraagt het gratis
HDZ jubileumboekje bi| de goede goudstnidszaken 1
