ONS BI.AD
Resultaat van de conferentie der
Noordsche staatshoofden
Fransch-Britsch-Turksch
verdrag onderteekend
a a i
a a-2
I
I
I
Kabinetscrisis in
Bulgarije
I
Het nieuws van heden
Finland tot het
ergste bereid
1
NEUTRALITEIT WORDT
GEHANDHAAFD
VOORLOOPIG NOG GEEN
BENZINE-DISTRIBUTIE
VRIENDSCHAPSVERDRAG
JAPAN-IRAN
DE BAROMETER
GDE KATHOLIEKE PERS
1
Streven naar vrede
en bemiddeling
week naar Rome
GEEN GROOTE HOFJACHTEN
Koningen reizen terug
Aardbeving in Canada
Duitsche vliegers met
militaire eer begraven
Instemming te Rome met
het driehoeksaccoord
DIT NUMMER BESTAAI UIT
10 BLADZIJDEN
HET FRANSCH-BRITSCH-TURKSCH
VERDRAG WERD TE ANKARA ON
DERTEEKEND.
I
De regeering houdt liever vast aan
het autorijverbod op Zondag
Kiosseivanof kreeg opdracht tot
het vormen eener nieuwe
regeering
Chamberlain over het
driehoekeverdrag
*4^5**^^
Te Helsinki beschouwt men dt
stand van zaken nog niet
als hopeloos v
In Engeland zyn thans 660 per
sonen geïnterneerd
DRIE EN DERTIGSTE JAARGANG No 323
^XWWUUIIII IIM/f////////tt£
Het Weer miiiitiiiii iniiiiuiiniuiiiiiiiiiiiiiiiiiH ar:
I 'pmsItaotn-menuEd
De H. Vader over een
De indruk te Washington
De verhouding van Ankara
tot Moskou
Ebr straltnd fetuigni*
zuiver goudéh Ring lor
EL 4jedig<ng Beholvo don gewonen
U gladden ring is dit de aonbo-
^ien verlovingsring voor
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
heeft
de
waar
o
bU
Stand op Vrijdag nar vjn.; 7*1.7
Vorige stand: 75*3
TEHERAN. U Oei. (Reuter) Gisteravond
la een verdrag van vriendachap geteekend
tusschen Iran en Japan.
(Van onzen specialen correspondent)
Helsinki. Donderdagavond.
Generaal Wavell, die namens Engeland
het verdrag met Turkije onderteekende
Een kijkje in een klein plaatsje onmiddelWk achter de Maginot-linie,
Fransche legerleiding reserve- troepen heeft samengebracht
Volgens Reuter worden te Rome twee factoren
In den toestand, zooals die geschapen is door
het Britsch-Fransch-Turksche verdrag, met in
stemming besproken. De eerste factor is dat
Turkije, naar men zegt, geweigerd heeft den
status der Dardanellen ten gunste van Rusland
te wijzigen. Italië wil namelijk niet dat de Rus
sische vloot een nieuw machtselement in de Mld-
dellandsche Zee wordt. De tweede factor is dat
Turkije zijn beloften jegens Roemenië hand
haaft, waarin men de aanwijzing ziet dat.Tur
kije de Italiaansche belangstelling voor de rege
ling der Balkanvraagstukken en voor de orga
nisatie van een vredesblok op den Balkan deelt.
In fascistische kringen beschouwt men de on-
derteekening van het verdrag als een natuurlijk
gevolg van de schorsing der onderhandellngen
te Moskou,‘die, anders dan men verwacht had,
hebben aangetoond dat Turkije in zijn betrek
kingen tot Rusland onafhankelijk is.
Naar men gelooft, staat Turkije op het stand
punt dat de overeenkomsten met de Geallieer
den zijn veiligheid voldoende waarborgen en een
prijsgeven der samenwerking met Rusland, die
vroeger als van automatisch karakter beschouwd
werd, mogelijk maken.
de
de
OTTAWA. 1* Oct. (Havas). In geheel Oost-
Canada is een betrekkelijk hevige aardbeving
gevoeld. De schokken werden gedurende drie
minuten gevoeld te Quebec, Montreal. Ottawa
en Toronto.
STOCKHOLM. IS Oct. (DU B.). Na 1 avond
maal te hebben gebruikt bij Koning Oustaaf,
zijn Koning Christiaan van Denemarken en Ko
ning Haakon van Noorwegen Donderdagavond
uit de Zweedsche hoofdstad vertrokken.
Volgens Havas werd het aftreden van hei
Bulgaarache kabinet al enkele dagen verwacht.
Klosseivanof was reeds eerder van plan de re
geering op een breeders basis te plaatsen, door
er vertegenwoordigers van enkele andere par
tijen uit de Kamer in op te nemen.
15
MO
In het Lagerhuis heeft de vertegenwoordiger
van den minister van Oorlog, volgens Havas,
verklaard, dat op het oogenblik in Engeland
ongeveer MO personen geïnterneerd zUn.
Het verdrag is geldig voor een
periode van vijftien jaar. Het pro
tocol v»n het verdrag verklaart, dat
Turkije niet verplicht is handelend
op te treden, indien dit Turkije sou
wikkelen in een oorlog met de Sov-
jet-Unie.
De conferentie Is eveneens overeengeko
men te besluiten, de tot stand gekomen
samenwerking tusschen de staten der Oele-
groep voort te zetten, alsook met de overige
neutrale landen, tot beveiliging van de ge-
meenschappelUke belangen.
Volgens het D.N.B. verluidt in deselfde krin
gen, dat de H. Vader op 29 October Zijn eerste
encycliek zal uitvaardigen.
LONDEN, 19 Oct. (Reuter). Twee Duit
sche vliegers, de onder-offlcler Seydel en de
vlieger Schleicher, die bij den aanval op de
Firth of Forth gesneuveld zijn, zullen mor
gen te Edinburgh met militaire eer begra
ven worden.
Een communiqué over de reeultateir der
conferentie te Stockholm.
Maar -het blijft zelfs mogeljjk, dat zij nog
langer uitgesteld wordt.
Inmiddels heeft het ministerie van Economi
sche Zaken, m het bijzonder het Benzine-bu
reau, in overleg met de KNAC. en eenige
groote maatschappijen zich toegelegd op bet
ontwerpen van een regeling, waarbij het dis-
tribueeren van benzine op een redelijke en
rechtvaardige basis geschiedt.
Men stelt alch voor, de motorrijtuigen in drie
categorieën te verdeden. Tot de eerste bebooren
de militaire auto’s, alsmede de regeerlngswa-
gens, tot de tweede de voor handel en vervoer
gebruikte auto's In den breedsten zin: dus allen,
die een auto voor de uitoefening van hun bedrijf
of beroep noodlg hebben en tot de derde cate
gorie worden de luxe motorrijtuigen gerekend.
Volgens de indeeling der klassen sullen bon
nen worden uitgegeven, tegen inlevering waar
van men bepaalde eenheden benzine bij de er
kende handelaren kan verkrijgen.
Naar wjj alt betrouwbare bron vernemen,
to een distributie van benzine voorloopig
niet te verwachten. Indien de aanvoer even
regelmatig Mljft voortgaan ato thans het
geval to, nel de invoerirlg ep zjjn vroegst
tegen het einde van het jaar geschieden.
SOFIA, 19 Oct. (Havas) De Bulgaar-
sche regeering to afgetreden.
Volgen* Reuter heeft Koning Boris de
vorming van een nieuw kabinet opgedra
gen aan minister-president Kiosseivanof.
Men veronderstelt, dat de nieuwe regee
ring volmachten zal vragen.
Herinnerend aan de verklaring van 1917
tijdens den wereldoorlog, ter gelegenheid
van de conferentie van de Koningen der
Scandinavische landen te Oslo, zijn de op
de conferentie van Stockholm vertegen
woordigde regeeringen overeengekomen dat
voor den duur van den huldigen oorlog De
nemarken, Finland, Noorwegen en Zweden
in hun politiek dezelfde gedragslijn zullen
volgen als die, welke met succes, dank zij
een nauwe samenwerking, is toegepast ge
durende den oorlog van 1914 tot 1918
Intusscher. heeft men cns verklaard, dat
de regeering liever vasthoudt aan het ver
bod van autorijden op Zondag, dan aan het
invoeren van een distributiesysteem, dat
zeker veel zwaarder lasten op het autover
keer zal leggen.
Minister Erkko heeft besloten tot morgen in
Stockholm te blijven, ten einde verdere onder-
handelingen te voeren met de andere daar
aanwezige ministers van Fuitenlandsche Za
ken. Na zijn terugkeer naar Helsinki zal hij
besprekingen voeren met verscheidene leden
der regeering. en dan sal de datum definitief
worden vastgesteld voor den terugkeer van
Paaslkivl naar Moskou. Waarschijnlijk sal dat
Zaterdag zjjn.
Ing gaf. wanneer
toe te juichen.
Sinclair,
dat zij een langdurige politiek van samenwer
king willen voeren. Het Huls zal met groote
voldoening vernemen, dat de onderhandelln
gen tot een goed einde gebracht zijn en dat
een zegel is gebracht op onze nauwe en harte-
UJke betrekkingen tot een tand, voor welks
hoedanigheden en volkskarakter wjj de groot
ste bewondering hebben." (Luid applaus).
Attlee zelde er van overtuigd te zijn, dat hl)
aan aller gevoelens uiting gaf. wanneer hij
verklaarde de verklaring
Sprekende namens Sinclair, wenschte sir
Percy Harris, lid der liberale oppositie, de re
geering geluk. HU zeide; „Het geheele Huls
begrUpt. dat het in een tUd als deze een groote
triomf voor Halifax en de geheele regeering is.
dat zU deze onderhandellngen, welke zoo
moeilijk moeten zjjn geweest, met zooveel kun
de gevoerd hebben. Het Is opmerkelUk, dat
Turkije een van de landen is, die sedert den
oorlog reusachtige vorderingen hebben ge
maakt op het gebied van beschaving en econo
mische ontwikkeling. (Applaus).
Het staat thans aan onze zUde in dezen
strüd voor recht, orde en fatsoen in de inter
nationale aangelegenheden."
ANKARA, 19 Oct. (Reuter).
Het Fransch-Britsch-Turkscbe ver
drag is onderteekend.
De diplomatieke correspondent van Ree
fer bericht elt Londen, dat bet hedenmid
dag onderteekende Fransch- Britsch-Tnrt-
sehe verdrag in groote lijnen zjjn
sprbnkelljken vorm heeft behoeden
slechts onbeteekenende wijzigingen
ondergaan. De bepalingen leiden:
le. De regeeringen van Frankrijk
Engeland verplichten zich, TurkUe bjj
staan, op de eerste plaats in geval van een
daad van aanval door eenige Europeesche
mogendheid, en op de tweede plaats in ge
val van een actie van een Europeesche mo-
,gendheid, welke zal leiden tot een oorlog
fret gebied van de Middellandsche Zee,
waarbU Turkije betrokken wordt.
Ze. Turkije belooft, Engeland en Frank
rijk te hulp te komen, op de eeaste plaats,
wanneer door een daad van aanval van
een Europeesche mogendheid vijandelijk
heden zich ontwikkelen in het oosten van
de Middellandsche Zee en op de tweede
plaats, wanneer Engeland en Frankrijk in
vUandelUkheden worden gewikkeld tenge
volge van hun garanties aan Roemenië en
Griekenland.
3e. De drie regeeringen komen overeen,
overleg te plegen over een gemeenschap
pelijke actie. Indien zich een van boven
genoemde gevallen voordoet.
en scheepvaart van de neutrale mogendheden
treffen tengevolge van de maatregelen der oor
logvoerenden. Zij is overeengekomen, op dit ge
bied samen te werken en om voort te gaan
met het toepassen van de beginselen, welke
zUn geformuleerd in het comniuniqué van Ko
penhagen van 19 September 1939, hierbU met
alle landen de traditloneele handelsbetrekkln-
gen handhavend en elkaar wederkeerig steun
verleenend om de ravttallleering van de noor-
dellike landen te verzekeren.
Na de conferentie In de Zweedsche hoofd
stad Is te Helsinki hetzelfde officieele commu
niqué gepubliceerd, dat daar het licht zag. In
regeeringskringen heeft men geen commentaar
gegeven.
De militaire maatregelen, oie Finland neemt,
en de voorzorgen, die in het openbare leven
worden getroffen, wijzen er echter op, dat
Finland* houding aan knecht niet zal inboeten
en dat vérgaande Sovjet-Russlsche wenschen,
ook als deze In ultlmatleven vorm zün ge
steld, niet zullen worden ingewilligd. Het Fin-,
sche volk, dat zelf nooit agressieve bpdoellp-
gén heeft gehad, wenscht niet ten behoeve
van de expansie-politiek van welke mogend
heid ook te zwichten.
Niettemin is zoowel door Moskou ais dooi
Ankara gemeld, dat de betrekkingen tusschen
Turkije en Rusland blüven rusten op den
grondslag van vriendschap. (Toejuichingen)
Intusschen heeft de Turksche regeering beslo
ten, de onderteekenlng van het Britsch-Turk-
sche verdrag niet langer uit te stellen en het
verheugt mjj u te kunnen zeggen, dat het pact
een half uur geleden te Ankara geteekend is.
(Luid applaus).
De leden van het Huis zullen morgen de be
schikking over den volledigen tekst krijgen Het
verdrag geldt voor een minimum periode van
vijftien jaar. (Applaus). Het is dan ook geen
tüdelUke regeling voor een noodtoestand, doch
•en krachtig getuigenis der drie regeeringen.
DE MUS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 Cl F-
regel; Ingezonden Mededeelingen 40 c» P-
BU CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt.
DIENST AANBIEDINGEN. Gevraagd of Aan
geboden, geplaatst onder de Omroeper-
rubrlek 10 ct. per regel.
ROME, 19 Oct. (Havas). In Vatlcaan-
sche kringen wordt vernomen, dat Z. H.
Paus Ehus XII op 27 October ia van zUn
zomer-residentie Gastel Gandolfo naar het
Vaticaan terug zal keeren.
VOOR HET GEHEELE LAND:
Betrekken tel zwaarbewolkt met nu
De Bulgaarache regeering af getreden:
Kioeeeivanof ontving opdracht tot vor
ming van een nieuw kabinet.
v' /''TA Bescherm U
V bijtijds door
BUREAUX:
ALKMAAR. Hof 6, Telefoon 4530 en 4220
OEN HELDER, Stationsstraat 4, Telefoon 771
HOORN, Groote Noord 54, rood. Telefoon 412
jCHAGEN, Molenstraat 52, Telefoon 459.
ABONNEMENTSPRIJS:
I4«t Inbegrip ven gratis ongovallenverzeko-
ftng: voor Alkmaar 2.per kwartaal of
cents per week, voor bulten Alkmaar
230 per kwartaal of 20 cents per week,
lig. N. V. Drukk. De Spaamestad - Haarlem.
Wegens de tijdsomstandigheden rullen dit
jaar op de gebieden van de Koninklijke Hout
vesterijen te Apeldoorn geen groote hofjachten
gehouden worden -
De conferentie heeft zich bovendien bezig
gehouden met de moeilijkheden, welke handel
In het verdrag wordt verder nog bepaald,
dat wanneer Engeland of Frankrijk in een
Borlog verwikkeld wordt, waarbü Turkije niet
|pt steun verplicht is, de contractwarende par
tijen ohmlddeUük overleg zuilen plegen. Ook
wordt overeengekomen, dat Turkije in een der
gelijk geval tenminste een welwillende neu
traliteit jegens het Vereenlga Koninkrijk en
Frankrijk in acht zal nemeu.
Verder werd bepaald, dat, indien de contrac-
teerende partijen in vUandelUkheden verwikkeld
worden ten gevolge van de toepassing van dit
verdrag, zU geen wapenstilstand en geen vre
desverdrag zullen sluiten. tenzU bU gemeen
goedvinden.
Het verdrag zal na vijftien jaar als met vUf
jaar verlengd worden beschouwd, als geen der
partijen de beide andere in kennis stelt van
haar voornemen tot opzegging, zes maanden
voordat het verdrag afloopt.
Ten slotte wordt er op gewezen dat het on
derhavige verdrag niet tegen eenlgen staat is
gericht, doch beoogt het Vereenigd Koninkrijk,
Frankrijk en Turkije van wederzUdsche hulp
verlening W verzekeren In geval verzet tegen
een aanval dat noodig maakt.
STOCKHOLM, 19 Oct. (Havas). Vanavond
te zes uur werd het volgende communiqué ge
publiceerd
„De Koningen van Denemarken, Noorwegen
en Zweden, alsmede de president van de repu
bliek Finland, vergezeld van de ministers van
Bultenlandsche Zaken van him landen. zUn 18
en 19 October 1939 te Stockholm in conferentie
bUeengekomen.
De conferentie heeft eerst den algemeenen
toestand bestudeerd van het standpunt der
genoemde staten. ZU heeft vooral de tnoeilUk-
heden ander de qpgen gezien, welke de huidige
'netelige internationale toestand in den weg kan
leggen'aan het bewarzn van het recht, zelf te
beschikken over hun neutrale positie, welke
deze landen steeds hebben opgeëischt en bU
het begin van den oorlog hebben bevestigd door
hun neutraliteitsverklaring. De conferentie
stelde eenstemmig vast, dat de vertegenwoor
digde regeeringen in nauwe samenwerking be
sloten zUn, zich te houden aan een strikte neu
traliteit.
Langs den Rijn op vijandelijk gebied bracht Engelsche luchtmacht
Siegfriedlinie fotografisch in kaart. Een der groote spoorbruggen, waarvan
tware deuren gesloten zün
Ter gelegenheid van deze conferentie heeft
de Koning van Zweden telegrafisch boodschap
pen van sympathie ontvangen van de hoofden
der neutrale Amerikaansche staten. Deze bood
schappen worden in de noordeiUke landen hoog-
lUk gewaardeerd.
De Scandinavische regeeringen herinneren
aan het verlangen. bU te dragen tot het uit den
weg ruimen van de internationale moeilUkhe-
den, dat reeds voor het uitbreken van de vU
andelUkheden tot uiting is gekomen door bet
feit, dat de staatshoofden zich hebben aange
sloten bU den oproep van Koning Leopold ter
gunste van den vrede.
Dit verlangen naar vrede is gelUk geble
ven. ZU zullen met de grootste voldoening
iedere aanduiding begroeten, welke wUst op
een wederkeerig begrip tusschen de oorlog
voerenden, alsmede alle mogelUkheden,
welke de neutralen zullen toestaan, pogin
gen in het werk te stellen tot het herstel
van den vrede en de veiligheid van alle
landen”.
In politieke Amerikaansche kringen be
schouwt men het Fransch-Britsch-Turksche
verdrag als een diplomatiek succes van de Ge
allieerden. Men heeft te Washington den in
druk, dat het verdrag op de eerste plaats de
neutraliteit van Italië zal verzekeren en zoo
de Geallieerden zal bevrijden van zware zorgen
over de Middellandsche Zee.
MOSKOU, 19 Oct. (Tass). De Turksche
minister Saradjogloe heeft aan Volkscom
missaris Moiotot een telegram gezonden,
waarin hü zUn dank uitspreekt voor de ont
vangst te Moskou en wUst op de vriend
schapsbetrekkingen tusschen Rusland en
Turkije. Molotof antwoordde hierop met een
telegram in denzelfden zin.
Vooralsnog geen diztributieregeling voor
benzine.
Lemmerboot „Holland" ot> Volendam-
mer botter gevaren.
De stand van zaken wordt nog niet ah
hopeloos beschoawd en men verwacht, dat
ook aan Sovjet-Russische zUde de wensch
bestaat de hangende kwesties niet tot
het uiterste door te drtjven. Zoo dit laat
ste niet het geval fnocht zfjn en Finland
In het aangezicht van agressie uit het Oos
ten staat, sal het zich weten te verdedi
gen met dé krachten, waarover het be
schikt.
Minister-president Chamberlain heeft
haar Reuter uit Londen bericht Donderdag
avond den loop der Lagerhuis-debatten onder
broken om mede te deelen, dat een Brltsch-
Fransch-Turksch verdrag--geteekend was. Het
Huls ontving deze mededeeling met gejuich.
De premier herinnerde aan zUn verklaring
van 12 Mei, toen hU mededeelde, dat de regee
ringen van Engeland en TurkUe waren over
eengekomen, een accoord van wederkeerigen
aard en op langen termUn te sluiten. HU bracht
verder in herinnering dat, hangende de slui
ting dezer overeenkomst. belde regeeringen
hadden verklaard in zekere omstandigheden
bereid te zUn tot doeltreffende samenwerking
en tot alle mogelijke onderlinge hulpverleenlng.
Vervolgens werd besloten, dat het accoord tot
stand zou komen in den vorm van een driezij
dig verdrag tusschen Engeland, Frankrijk en
TurkUe.
„Ofschoon aldus vervolgde Chamberlain
de onderhandellngen, die na mijn verklaring
van 12 Mei werden voortgezet, vertraagd wer
den, heeft zich op geen enkel belangrijk punt
ooit een verschil van meenlng voorgedaan. De
besprekingen zUn altijd gevoerd in een atmos
feer van wederkeerig vertrouwen.
Ongeveer drie weken geleden is men tot
overeenstemming ten aanzien van de bepalin
gen van het verdrag gekomen, doch In overleg
met de Fransche en de Brltsche regeering werd
de onderteekenlng uitgesteld, daar de Turksche
regeering hoopte, dat het bezoek van haar mi
nister van Bultenlandsche Zaken aan Moskou
tot een parallel-loopend verdrag tusschen Rus
land en TurkUe zou kunnen leiden. De onder-
handellngen van Saradjogloe te Moskou zUn
thans tUdelUk onderbroken. De Turksche re
geering was van meenlng, dat enkele van de
voorstellen, die haar gedaan waren, niet te ver-
eenlgen waren met de punten, waarover reeds
overeenstemming was bereikt tusschen TurkUe
eenerzjjds en FrankrUk en Engeland anderzUds.
Adrea van onderwjjzerzvereenigingen
aan de regeering om verbetering van de
lëerlingenacbaal.
Vragen van Kamerlid over het vertoo-
nen van oorlogsjournaalz en films met
propagandistisch karalgter.,voor een oor
logvoerende partü-
Katholieken.
I
dan eenlgen regen. Weinig verandering in
temperatuur. Meeat matige wind uit utt-
eenloopende richtingen.
8TORJMWAAK8CHUWING8DIENST:
Donderdagavond te Zd.35 uur werd pe-
seind aan de poëten van Delfzijl tet Hoek
van Holland: „Attentieeein neerhalen."
Zon op C3Z onder 14.57. Licht op 1737.
Maan op 1331 onder 23.17. EK. 3.44.
GOUD PRIJSVRAAG* f 1500 oon prqzen. o o
eraden ter waarde »on 80 Vraagt het gratis
HDZ jubileumboekje bij de goede goudsmidszaken 1
