ONS BLAD van Het Finsche leger is paraat Belangwekkende commentaren op het pact van Ankara Het nieuws van heden AR PLANNEN DER REGEERING Een kalme Zondag op het Westfront Vliegtuigen vallen een convooi aan Wachtschip door een mijn vergaan De defensie van Indië Rome handhaaftzyn Balkan-rechten99 Onze neutraliteit in de pers HITLER CONFEREERT MET DISTRICTSLEIDERS FINSCHE DELEGATIE TE MOSKOU DE BAROMETER gs) I ALPH. ELSEMBBR6 A MAANDAG 23 OCTOBER 1939 DRIE EN DERTIGSTE JAARGANG Nrf 325 Poging om Moskou van Berlijn te verwijderen? Zweedsch vrachtschip gezonken Duitsch vliegtuig bü Schotland neergehaald DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN Een zeeslag bij de Deensche kust? Het W eeriiiiiiiiiHiiiiiniiiHiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiHiiis en Most up to date firm in au TEXTILE GOODS NIVA TAMDPKIT* NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD 1 -.35 Vondels bekeering herdacht. loepen. W^.- Stand op Maandag 18 nr vjn.: 7C&3 Vorige stand: 788.3 Russisch oordeel over het drielandenpact Het Russische eskader, dat sinds 15 October ter reede van. Tallinn voor anker lag, is zoo- als Havas uit deze stad bericht Zondagoch tend vertrokken. Dit bericht heeft in geheel Finland groote voldoening gewekt. Volgens Reu ter is het eskader opgestoomd naar Kronstadt. Volgens een telegram van Tass uit Tal linn is de bezetting van het Estlandsche eiland Dagoe door Russische troepen Za- terdag voltooid. Naar het eiland Oesel zijn nog Russische troepenafdeellngen onderweg. Moskou toont ver bating over deze defensiemaatregelen Volgens een later Reuter-bericht zijn Zon dag op een rif van Aegholm, een eiland ten noorden van Moen, vijftig lijken aangetroffen. Tot nu toe konden 29 lijken worden geborgen De opsporingen door schepen en watervlieg tuigen worden voortgezet. Indien noodig, zal de staat van beleg afgekondigd worden De „Times- heeft gisteren geschreven, dat Turkse niet alleen zijn positie behoudt van onafhankelijk bewaker der seeëngten, doch zal voortgaan met toegenomen gezag op den Balkan een functie van bemiddeling en stabilisatie uit te oefenen. Daarop kan men antwoorden, dat op den Balkan niets zal kunnen worden geprobeerd en gedaan Bonder Italië, dat in dit gebied vitale belangen heeft, die niet alleen van eeonomisehen aard zijn. Oneenigheid in Duitschland? De Londensche Zondagsbladen staan vol be richten over oneenlgheden in Dultschland. De .Bunday Express”maakt melding van Fran- sche berichten, volgens welke tn geheel Dultsch land pogingen gedaan worden om verschillen de groepen politici, militairen en arbeiders bij een te brengen in een gemeenschappelijke actie tegen de nationaal-sociaüsten. Volgens het blad baart deze beweging aan Hitler veel zorg. 71 opvarenden, van het Duitsche vaartuig omgekomen, terwijl 5 man werden gered Gedachtenwisseling met andere neutrale sta ten ter zake van de bemoeilijking, die onze han del ondervindt van de zijde der oorlogvoerende mogendheden, heeft reeds plaats gehad en zal. indien noodig en voorzoover daarvan een nut tig effect kan worden verwacht, worden voort gezet. 1M0 rtnr, zeer van ten RO- I 6 uur Indien de uitsonderingen, die hierop nog voorkomen, ten slotte een optreden van ds regeering onvermijdelijk mochten maken, aal dit naar de bestaande wetgeving alleen afdoende kunnen geschieden door de af kondiging van den staat van beleg. Indien noodig, zal van dit middel worden gebruik gemaakt. Van de instemming met het gevoerde buiten- landsche beleid heeft de regeering, naar zjj tn de memorie van antwoord meedeelt, met vol doening kennis genomen, terwijl zij de hulde, in zoo wanne woorden gebracht aan de weer macht In haar verschillende onderdeelen. ten volle onderschrijft. Dat de positie van onzijdigheid, welke ons land in de huidige oorlogsomstandigheden Inneemt, ook de noodzakelijkheid meebrengt van een zekere beperking van meenlngsuitlng in de pers, vooral wat den vorm aangaat waarin deze ge geven wordt, wordt door de regeering beaamd. Verreweg de meeste organen der publieke opinie houden daarmede ook in lofwaardige mate re kening Ook de Waal is ten gevolge van den sterken was in de laatste etmalen buiten haar oevers getreden. De laag gelegen deelen der Waalkade te Nijmegen zijn onderge- loopen en het water is op enkele plaatsen reeds den huizen genaderd Overigens brengen de militaire verplichtin gen, welke het pact voor de drie partijen heeft vastgesteld, niets nieuws in de Mlddellanosche Zee en den Balkan. De bondgenootschappelijke functies tusschen Engeland, Frankrijk en Tur kije waren reeds duidelijk sinds de sluiting der eerste overeenkomsten tusschen Londen, Parijs en Ankara, welke werden gevolgd door Britsche leenlngen en den afstand door Ankara van het Sandjak Alexandrette. Men zou later Italië hebben willen meesloe pen In deze aangelegenheid, Italië beperkt zich er echter toe met aandacht deze nieuwe episode te bezien. Italië heeft zonder verrassing de sluiting van het pact vernomen en het behoudt zich het recht voor, met zijn gebruikelijke kalm te en aandacht de essentleele ontwikkeling te volgen. - weffelijke werk mei ^illlllMUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII^ Onze Romelnsche correspondent seinde Za terdagavond over dit ItaHaansche com mentaar op het te Ankara gesloten pact. Men ziet, het is in het algemeen voorzich tig geformuleerd. Men is geneigd er de conclusie uit te trekken dat het Fransch— Engelsch—Turksch pact de Itallaanscne politiek van afzijdigheid niet vermag te wy- MOSKOII, 23 Oct. (D. N. B.) De Fin- sche delegatie is vanochtend te Moskou aan gekomen. Men veronderstelt, dat zjj reeds vandaag gelegenheid zal hebben de op 14 October onderbroken onderhandelingen met de Russische staatslieden te hervatten. Vanmiddag werd het convooi aangevallen door twaalf vijandelijke vliegtuigen. De toe stellen werden bestookt door gevechtsvlieg tuigen en de convoyeerende oorlogsbodems. ^Tenslotte werden drie vjjandelijke toestel len door de Britsche gevechtsvliegtuigen omlaag gehaald, en een vierde vliegtuig werd door de luchtdcelartillerie gedwongen te dalen. Nog zijn niet alle rapporten ontvangen. De Britsche luchtmacht leed geen verliesen. Van het convooi werden geen schepen ge troffen, en evenmin van de begeleidende oorlogsbodems. Verder meldt het Estlandsche Telegraaf- agentschap uit Tallinn, dat de bewegingen der bij Irboska over de grens getrokken Sovjet troepen Zondag zjjn voortgezet via Paemku naar de aangewezen districten. Voor ’t grootste aeel hebben de Russische eenheden haar stand plaatsen reeds bereikt. De inkwartiering gaat systematisch voort, het transport der troepen naar de eilanden Is bijna gereed. Vooral de binnenlandse he toe stand zou de aandacht van den Fueher vragen VERWACHTING: Meeat zwaar bewolkt, met plaa selUk nevel. Geen regen van beteekenis, weinig verandering in •emperatuur. Meest zwakke Noordelijke tot Noordoostcljjke wind. Zon op 6.37 onder 1651. Licht op 17.21. Maan op 14.52 onder 1.23. V.M. 28 Oct. elinn. iotIl rank >t over Verder deelen de ministeries van Luchtvaart en Blnnenlandsche Veiligheid mede, dat niet geïdentificeerde vliegtuigen Zondagochtend bjj de Britsche Oostkust zijn waargenomen, vliegen de In Noordelijke richting. Er werden voorzorgs maatregelen genomen, gevechtsvliegtuigen ste gen op en In een deel van het Noord -Oosteliji. district werd alarm gemaakt. Na een halt uur werd het sein gegeven dat alles veilig was. ROME, 21 Oct. (Stefani). Het eer.ste eommentaar In de ItaHaansche pers over het EngelschFranschTurksche verdrag wordt gepubUceerd 4n de „Olomale dTtaiia. welker hoofdredacteur doen uitkomen, dat het pact, welks tekst niet geheel en al door zichtig is. geteekend werd na de mislukking van de onderhandelingen te Moskou en dat het thans een geïsdleerd pact blijft. Aangezien de Sovjet-Unie oe grootste Zwarte Zee-mogendheid is, moet zij een waakzaam oog houden op aUes wat verband houdt met de toegangswegen tot de Zwarte Zee. Het Brltsch- Fransch-Turksch verdrag raakt niet de recht- streeksche belangen der Sovjets. Krachtens dit verdrag heeft Turkije beloofd te strijden aan de zijde van Engeland en Frankrijk tegen Dultschland en Italië. Rusland heeft zijn neu traliteit en vrije hand behouden. Dit is stellig een goed ding uit het oogpunt van het behoud van den vrede. Hetzelfde kan niet van Turkije gezegd worden. Het heeft een verantwoording op zich genomen, welke op zijn toekomstige politiek zal drukken. In ieder geval, de Sovjet- Unie beeft^een reden te betreuren wat er ge beurd Is. LONDEN, 23 Oct. (Reuter) Twee vjjan- deljjke vliegtuigen werden Zondagmiddag waargenomen ter hoogte van de Zuid oostkust van Schotland. Britsche gevechts- xstellen vingen de beide vliegtuigen op, n een der vijandelijke machines werd om- aaggeschoten. Volgens Reuter gelooft men. dat een knappe strategische zet van het Fransche legerbevel de Plannen van het Duitsche hoofdkwartier voor- looplg In de war heeft gestuurd. Volgens ont vangen berichten wilden de Duitschers een groot offensief op de Fransche troepen aan de Dult sche zjjde van de grens openen. Oamelln trok toen heimelijk aUe troepen terug, met uitzon dering van de voorposten, die een julm gebruik van munitie. zoekUchten enz. maakten. Zoo doende kwamen de Duitschers niet tot de ont dekking. dat de Fransche troepen reeds twee dagen tevoren waren weggetrokken. Af gezien van eenlge observatieposten vallen de Fransche linies titans ongeveer samen met de grens, ter wijl de Dultsche troepen voor het overstroomde gebied van Rijn, Moezel en Saar staan. Bij de Kon. Mij. ..De Schelde’’ te Vlissingen is Zaterdag Hr. Ms. „O. 21” te water gelaten. De doopplechtigheid werd verricht door mevr. Kwak, de echtgenoote van den inspecteur van den marine-stoomvaartdienst N Z Voorburgwal 145-167.ld 32087 49313. A dam rBuk. Law» - CMaaaaa - CMaaaaa -WHOLESALE ONLY o Er wordt gedacht aan bouw van drie slagkruisers HELSINKI, 23 Oct. (Reuter). Buitenlan ders. die Zondag teruggekeerd zijn van de grens In Karellë. vertellen dat het gebied daar lijkt op een reusachtig, doelmatig en welgedis- cipllneerd soldatenkamp. In de straten van het oude Vllpuri (Viborg) heerscht groote mili taire bedrijvigheid: de stad is vol troepen. De bultenlandsche reizigers waren diep onder den indruk van het prachtige moreel, de groote va derlandsliefde en het optimtenfe der soldaten. De samenwerking tusschen leger-en bevolking is treffend. De Finnen vertrouwen er op, dat zij. Indien het zoover zou komen, met succes aan een aanval weerstand kunnen bieden, daar het onbegaanbare gebied voor een moderne oor logsvoering In het geheel niet geschikt is. Bo vendien beschikt Finland over onbeperkte hoe veelheden vuurwapens en munitie. KOPENHAGEN. 23 Oct. (Reuter). Za terdagmiddag is een Duitsch wachtschip tusschen de Deensche eilapden Faisterbo en Moën ep een mjjn geloopen en ver nield. Van de opvarenden zijn vfjf er tn geslaagd zich met een vlot te redden, maar één van hen is intusschen als gevolg aan zijn verwondingen overiedgn. Een der andere opvarenden slaagder er in zwemmende Moën te bereiken, waar hjj geheel uitgeput aankwam. In het geheel zijn 71 man bij dese ramp omgekomen. Nader, wordt gemeld, dat een Deensch vlieg tuig op zee is gedaald, om te pogen de vijf Duit schers. die met een vlot zich hebben gered, van het Dultsche wachtschip aan boord te nemen. Het gejricht werd evenwel te zwaar. Een tweede vliegtuig is toen hulp gaan halen en een mo torboot te uitgezonden, om hulp te bieden. Een der mannen op het vlot te omgekomen, eer hulp kwam. Het wordt duidelijk dat een mislukte po ging te ondernomen om door evenwijdige pacten tusschen de Sovjet-Unie en Turkije eenerzjjds, en tusschen Engeland, Frankrijk en Turkije anderzijds, Rusland te betrek ken in een combinatie welke r^htstreeks gericht te tegen Dultschland en tegen even- tueele tegenstanders van Engeland en Frankrijk in de Middellandsche Zee. De vastberaden politiek der Sovjet-Unie heeft de listige plannen verijdeld van hen die gepoogd hebben vijandschap te zaaien tus schen Dultschland en de Sovjets. Het ontbieden der stadhouders en gouwlei ders naar Berlijn beteekent dat Hitler alle hoop op vrede heeft opgegeven, aldus berichten uit Berlijn, die volgens Reuter te Kopenhagen Zondag zijn ontvangen. De Fuehrer wil der halve de partijleiders raadplegen over de maat regelen om den oorlog voort te zetten. De laatste berichten uit Berlijn geven steun aan de meening, dat de Duitschers in de eerste plaats hun krachten zullen richten op een energieke blokkade van Engeland en op felle luchtaanvallen. Het Fransche legerbericht van Zondag ochtend luidde: „Aan het geheele front was de nacht vrij kalm.” Het Dultsche legerconunando deelde over den Zondag mede: „In het westen geen bijzondere gebeurte nissen, afgezien van geringe activiteit van artillerie en verkennlngsafdeelingen.” Havaa meldt over den militairen toestand in het Westen, dat de kalmte, die sinds Donder dag JJ. aan het front te ingetreden, blijft heer- •chen. Opgemerkt moet echter worden, dat de artil lerie, die sedert twee dagen bijna gezwegen had, eenlgszlns actiever is geworden. Op verschillen de punten zijn de tegenstanders weer begonnen bedrijvigheid te toonen in het Niemandsland, waarbij elk patrouilles uitstuurt en hinderlagen legt tégen soortgelijke ondernemingen van den tegenstander BUREAUX: MKMAAR, Hof 4, Tulufoon 4330 en 4220 DEN HELDER, Stationsstraat 4, Tulufoon 771 HOORN, Groote Noord 54, rood, Talafoon 412 gCHAGEN, Molenstraat 52, Telefoon ABONNEMENTSPRIJS: Met Inbegrip van gratis ongevallenverzeke ring: voor Alkmaar 2.— per «wartaal of 15 cants per week, voor buiten Alkmaar y 250 por kwartaal of 20 cents per week. Ultg. N. V- Drukte De Spaamestad Haarlem. zigen. Verder kan men zelf vaststellen, dat Gayda over het pact nu niet bepaald en thousiast te. STOCKHOLM, 21 Oct. (Reuter). Het vracht- •chlp Gustav Adolf” <1450 ton) is vandaag op oe Noordzee gezonken. De negentien koppen tellende bemanning is «P<epikt door het Noorsche stoomschip „Bis- - «aya-. Verder werd heden aldus onze correspon dent het DuitschItaliaansch accoord be treffende de Duitschers In Alto Adige ondertee- kend. De ItaHaansche pers wil er os mee be- afzen, dat Hitler zijn beloften houdt. Een der gelijk bewijs schijnt ons voor Hitler nog al pijn lijk, tenzij het niet voor Italië, maar voor En geland en Frankrijk bedoeld is. Maar dan zou men bijna moeten aannemen, dat Italië nog gelooft In de mogelijkheid van vrede. LONDEN, 21 Oct. (Reuter/A J4 F). De ministeries van Marine en Luchtvaart dee len med£: „Vanochtend werden op de Noordzee vij andelijke vUegtuigen waargenomen door een convooi." In antwoord op dit sein werden gevechts vliegtuigen uitgezonden. De vijand trok hierop weg. O 21 is van stapel ge- Het Moskousche orgaan „Iswestija" publi ceert een uitvoerig artikel naar aanleiding van het sluiten van het Turksche pact met Enge land en Frankrijk. Het blad noemt dit pact een document van groote politieke beteekenis. De belangstelling, zoo vervolgt het blad, welke Engeland en Frankrijk hebben voor Turkije, wordt door de strategische positie van dit land volkomen verklaard. Sommige omstandigheden brengen ons er echter toe te gelooven, dat de plannen van de Britsch-Fransche diplomatie verder gingen dan alleen een pact met Turkije Men krjjgt nl. den indruk dat er zekere plan nen bestonden een wig te drijven tusschen Dultschland en de Sovjet-Unie. Artillerie en verkenningspatrouil- les blijven aan weerszijden actie ontplooien VerkeerMtremining opgeheven Naar men ons van de zijde van den douane- ienst te Eysden mededeelt, is de versperring □p den grooten verkeersweg van Maastricht u I naar Luik, vla Vlsee, weggeruimd, zoodat dese {weg thans weer vrij te. De regeering deelt In haar memorie van ant woord op het voorlooplg verslag over hoofdstuk I der Rtjksbegrooting het volgende mede: Het rapport der commissie In zake de versterking der maritieme defensie van Ned.-Indië Is ongeveer half September by de regeering Ingekomen. Het te onmlddel- Hjk In handen gesteld van den Gouverneur- Generaal, wiens advies nog wordt ingewacht. Bij het in de mllHoenennota genoemde be drag van f 15 milHoen te gedacht aan de jaarlijksche kosten van rente en aflossing bij aanbouw van drie slagkruisers van een bepaald type. Er was reden dit bedrag aan te houden, ook voor het geval de beslissing mocht vallen in de richting van aanschaffing van kleiner mate rieel. KOPENHAGEN, 23 Oct. (Reuter). Boeren en visschers uit Hirtshals (Noord-Jutland) maken melding van een zeeslag tusschen niet geïdenti ficeerde oorlogsschepen aan de Deensche kust, die Zondag zou hebben plaatsgevonden. Toeschouwers verklaarden, dat een klein oorlogsschip of een duikboot een koopvaardij schip aanhield, toen twee grootere oorlogs bodems aan den horizon verschenen. Een kwartier lang werd heftig gevuurd. Intus- schen kon het stoomschip ontkomen. Rookwol ken hebben de waarneming moeilijk gemaakt, doch de toeschouwers gelooven, dat alle drie schepen zijn weggevaren. PARIJS, 23 Oct. (Hans). Het legerbe- richt van den ochtend van den 23sten Oc tober luidt: „Een kalme nacht aan het ge- heele front." In de Memorie van Ant woord aan de Tweede Ka mer deelt de regeering mede, dat in zake de hand- JtBving van het gezag en de bescherming van de geestelijke vrijheid thans in het algemeen niet an ders wordt gedacht dan onder het vierde kabinet- Colijn. Ter zake van da Zondagswet bestaat het voornemen, de tot stand koming van een nieuwe wet voor te bereiden. De ontwerpen betreffende de kinderbijslagverzekering en de echtscheiding zullen worden gehandhaafd, het laatste waarschijnlijk be houdens eenige aan te brengen wijzigingen. Om trent de ontwerpen betref fende de openbare orde wordt een nader onderzoek ingesteld. Hei ligt in het 'voornemen der regeering een ontwerp ter zake van een wettelijke vacantieregeling in te die nen, terwijl de voorberei ding van een regeling van de loosheidsverzekering kracht zal worden voort gezet. Een krijgslist van Gamelin? LONDEN, 23 Oct. (Reuter) De diplo matieke correspondent van de „Observer" meldt, dat Hitler alle stadhouders en gouw leiders voor een conferentie naar Berlijn heeft geroepen. Hij zou besloten hebben persoonlijk ken nis te nemen van de gevoelens onder het Dultsche volk. De Fuehrer heeft een der- geiyken stap nooit eerder gedaan. De dis- trlctsleiders staan het nauwst met het volk In contact en daarom lijkt het, aldus de correspondent, of Hitler besloten heeft over de hoofden van Himmler en de Gestapo heep zelf achter de waarheid te komen. De correspondent meldt verder, dat Hitler’s aandacht overigens geconcentreerd Is op het diplomatieke front, gedeeltelijk In verband met het driezijdige verdrag. Dat Dultschland over dit verdrag bezorgd is, blijkt uit het feit, dat de ambassadeurs te Moskou, Rome en Ankara naar Berlijn ont boden zijn. Italiaansche en Russische commentaren op het Ankarwrpect. Bij een vüegtuigaanval op een Britsch convooi in de Noordzee werden drie Duitsche toestellen neergehaald. De Sultan van Djocjakarta overleden. Dr. ir. H. Wortman, voorzitter van den Zuiderzeeraad, overleden. PARIJS, 23 Oct (Havas). Het Zondag avond uitgegeven communiqué luidt als volgt: „Een kalme da*. Patrouilles en binder- lagen op verschillende punten van het front." Mededeelingen in de rrtCTnorie van ant woord betreffende de rijksbegrooting over plannen der regeering. Verschenen is de memorie van antwoord op de algemeene beschouwingen van de Tweede Kamer over £e Rijksbegrooting; o.m. uiteenzettingen over kabinetsfor matie' en financieel beleid. Volgens een bericht uit Moskou zijn de Russen verbaasd over de Finsche maatre gelen. Het Kreml beweert alleen nauwere vriendschap met Finland te wenschen. Met het lot van Polen en de randstaten voor oogen geeft Finland er echter de voorkeur aan op alles voorbereid te zijn. Russisch eskader verlaat Tallinn Drie Duitsche machines neer gehaald; ge^n schade aan Britsche zijde op ww»«n*<hopp«li|k* basis met nafvvrljka acrtiBrócha O»*" r«l»»l<R,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1939 | | pagina 1