Kabouter Flip
zijn vriendje Wip
I
Akkertje
DE ONBEKENDE
lï
HET RUKSWEGENPLAN
PLECHTIGE DIENSTEN
VOOR POLEN TE PARIJS
in de kapel
Slagkruisers
noodig
PLECHTIGE UITVAART
VAN EEN SULTAN
Hoofdpijn
v
WOENSDAG 25 OCTOBER 1939
Ernstige autobotsing
rSE
.'I
Het oponthoud van onze
schepen in de Downs
Een doodt tn ot«r r«won<f«n
’ilm
atie
nat
m
ooi
3
14.
week
-
in
en
DOOR A. HRUSCHKA
want de man had
-w AWordt vervolgd)
Vele prieaternamen op de Ijjaten
der gevallenen
12l/t geleden werd de Wegen-
belaatingwet van kracht
•Oer:
lóo*-
t
a
•tl.
ent
ISO
Kar!
tevreden
knecht
Onze ParUsche correspondent seint Dinsdag
middag:
eglo-
1220,
tadlo
3rus-
nster
eulen
'ttlsh
21.05,
20-
ional
egio-
em.
»k-
dsen-
eulen
Keu-
otala
!1 VL
otala
Brus-
uwa
Itte
aa-
„Wie ben JU. en boe kom JU hier, JU. soo*n
Hef klein meisje, bent toch geen zigeuner-
kindje?" vroeg Peter. Groote tranen glinsterden
in de kinderoogen en snikkend vertelde zü. <t»i
booce mannen haar uit haar witte bedje hadden
genomen, dat ae zoo verlangde naar haar pappa
en mamma en dat ze niet meer wist waar haar
huls was, want ae waren aldoor verder getrok
ken.
RUKSWEGEN
(volsvns RuxtwrataeiAH)
WAARVAN AANLEG OF
VERBETERING IN 1959
GEHEEL 6EREEO WAS
aan-
veu-
aren
rden
It ten
Ik.
5UW-
5400
1%
8«-
I'S?
Vor-
row
4.75,
15.
nt>
3.30,
ten:
3200
1.70
i.S:
Saai
▼an
ven
il«t
ona
ren
aan
1.10
•30,
-13,
5.30
iter
cha
ten’’
■50,
een
vijana zooveel mogelijk te verontrusten.
Daar hebben wij geen slagkruisers bij noo
dig, doch dat kan het best gebeuren door
middel van een vloot van klein materiaal.
En dan: nog af gezien van het feit, dat
wij een vloot van slagschepen niet kunnen
bemannen, zeker niet In vredestijd, leggen
de bouw en het onderhoud op de schou
ders van ons volk een veel te zwaren fl-
nancleelen last.
En nu kan men wel beweren, dat Neder
land tot nu toe veel te weinig heeft over
gehad voor zijn vloot; dat onze generatie
verplichtingen heeft tegenover het nage
slacht, en het erfdeel der vaderen trouw
moet bewaren. Niemand zal dat ontkennen
en geen Nederlander zal weigeren, daarvoor
de offers te brengen, welke noodig en nut
tig zijn, maar dat wil nog niet zeggen, dat
wij bij wijze van boetedoening, in een tijd,
dat onze Regeering In alle toonaarden ver
kondigt, dat zij geen geld heeft voor de
verbetering van de leerllngenschaal, voor
de bestrijding van de jeugdwerkloosheid en
tal van andere zeer noodige zaken, nu even
vierhonderd millloen guldep moeten gaan
uitgeven voor een zelfs door vele vlootdes-
kundlgen als ondoelmatig aangevochten
oplossing van het vraagstuk der maritieme
defensie van Indlë.
Reeds verschillende Zondagen achtereen
zijn in verschillende bekende Godshuizen
van Parjjs plechtige diensten gehouden, om
Gods zegen af te smeeken over het ongeluk
kige Polen, en te verkrijgen, dat Polen weer
spoedig in vrijheid en onafhankelijkheid uit
zijn asch mag verrijzen.
Twee zigeuner» kropen in een anderen boek
om hen te bewaken. Een luid gesnurk verried
al gauw, dat al de bewoners van het kamp In
diepen slaap waren, maar Peter sliep niet. Ai
die vreemde gebeurtenissen hielden hem
wakker, ook lag hij niet gemakkclijk en de
banden om zün enkele en polsen deden hem
dün-
sprak de redenaar de Inscriptie, welke is gegrift
In het werk, hetwelk in 1855 door de Poolsche
ballingen aan de H. Maagd van het Heiligdom
werd aangeboden.
Deze Inscriptie luidt: „Anderen stellen hun
vertrouwen in gevechtswagens en cavalerie Wij
Polen stellen ons vertrouwen In den naam van
Maria."
Dit Jaar. schrijft d^ KNAC, was het
12 H jaar geleden, dat de „Wegenbelasting
wet" van kracht werd, welke bepaalde, dat
er een „RUkswegenplan” zou worden vast
gesteld, „bevattende de bestaande en de aan
te leggen wegen, welke hoofdverbindingen
zullen vormen voor doorgaand verkeer met
motorrijtuigen". De „Wegenbelasttngwet”
voorzag er in, dat behalve de opbrengst van
de belasting op motorrijtuigen en rijwielen
ook nog elk jaar een bijdrage uit de RUks-
middelen zou worden verschaft ten behoeve
van den aanleg en verbetering van RUks-
wegen en steun aan de provinciale wegen.
men niet
hangen.
Desnoods
laten
Den len September opende Hubert Sochor
zijne nieuwe zaak: auto's en motorfietsen, alle
auto-benoodigdheden en onderdeelen; alle repa-
rwttas worden snel en tegen redelijke prijzen
uitgevoerd!
Den 2den September deed Sochor officieel
aanvraag om de hand van Gerda Neumann en
den Zden stond de verloving aangekondigd tn
verscheidene bladen.
Dienselfden dag vond men in dezelfde kranten
onder de rubriek „Huwelijken” de volgende een
voudige kennisgeving:
Op den Rijksweg Botterdam—Gouda te
Dinsdagavond omstreeks acht uur een per
sonenauto tn botsing gekomen met een
vrachtauto, ten gevolge waarvan een per
soon werd gedood, een ernstig en drie licht
gewond werden
In den personenauto, bestuurd door den 2B-
jarigen chaufieur K Thon uit Gouda, zat de
eigenaar van den wagen, de 41-jarige aan
nemer H. J Nederhorst, directeur van de NV.
vh. H. J. Nederhorat te Gouda. De auto kwam
uit de richting Rotterdam en reed een stil-
staanden vrachtauto voorbij. Op hetzelfde
oogenbllk kwam uit de richting Gouda een
leege militaire vrachtauto met drie militairen
in de cabine
Met een nevlgen slag ooi»len beide wa
gens op elkaar De personenauto maakte
een slag in het rond en bleef volkomen
vernield aan den kant van den weg staan.
Belde Inzittenden werden eruit geslingerd.
De chauffeur was op slag dood. De heer
Nederhorst werd ernstig gewond cn bekwam
een hersenschudding.
De militaire auto sloeg aan de overzijde
van den weg om. De Inzittenden bekwamen
allen schaaf- en snljwonden.
De vier gewonden werden naar hel Van
Itzrson-zlekenhuis te Gouda overgebracht De
heer Nederhorst werd hier opgenomen. De mili
tairen konden na verbonden te zijn, heengaan.
Het UJk van den chauffeur Is naar Nteuwer-
kerk aan den IJssel overgebraerft
hachelijke oogenbllk dien fameuaen Karl
la gezonden hebben, die van machlne-
mecanlek enz. zooveel verstand had
de beste ingenieur? De oude bespaarde
-werklieden. Waarlijk een bulten-
zansje! ZUn gewone helper, die bovendien niet
Teel van techniek verstond, was plotseling ziek
geworden, juist toen hü hem dringend noodig
om een reeds half en half verkochte
XIV
Hubert Sochor voelt zich er weer boven op.
y8"; het geluk heeft hem niet den rug toege
keerd. Fortuna is "n vrouw en de vrouwen heb
ben hem altijd best mogen lijden
Hoe zou hij anders op het gelukkige idee
gin gekomen, dien ouden, smoorlijk verliefden
Hohenstein om geld aan te spreken, teneinde
althans het dringendste: de huur voor de loka-
«n en de zaak met den meubelfabrikant, te
kunnen regelen? I
En hoe zou anders het toeval hem juist op
het t.
Nemetz
rleën,
als
hem drie
motorfiets, waaraan iets haperde, in orde te
brengen. De man had Karl Nemetz als nood
hulp gestuurd. En Nemetz was van alles veel
beter op de hoogte dan zijn voorganger, zoodat
Sochor spoedig op de gedachte was gekomen,
voor zijn eigen zaak in spe den bekwamen
werktulgkundge vast te engageeren. Dit scheen
Nemetz veel pleizier te hebben gedaan. HU
was eei) man op jaren volgens zijn papieren
zestig Jaar en bezat weliswaar veel kennis en
ondervinding, maar geen diploma van een vak
school. Dit had hem steeds belet, een betere
positie te verkrijgeG- Maar hü was niet alleen
In staat on^ zonder hulp een auto uiteen te
nemen en weer samen te stellen en moeilijke
reparaties te verrichten, maar kon ook nieuwe
onderdeelen vervaardigen. En dit was juist
voor Sochor van groot belang, want de verkoop
van onderdeelen voor beschadigde machines
zou een voornaam element van de nieuwe zaak
uitmaken. Wat al geld en tjjd werd bespaard,
als hl) die stukken zelf kon fabrlceeren!
Bovendien was
die onmiddellUk
tot een meer bepaalde verdenking deden wst-
groeien. Thans, nu hü als huisgenoot in ga
familie Sochor is opgenomen, kan hij veel ge-
makkelljker naar bewijzen zoeken en op de
eerste plaats een goeden vingerafdruk van
Hubert Sochor -nemen, wat hem tot dusverre
niet gelukt is. Want Sochor is zeer keurig op
zijn gesoigneerde handen; wanneer hfj naar do
zaak of de werkplaats komt, draagt hQ bUna
altijd handschoenen.
Maar thuis ml hij wel met bloote handen
loopen! denkt Hempel
In die 12J4 jaar is veel gebeurd, helaas Juist
meestentijds maatregelen betreffende, die een
spoedig tot stand brengen van het RUkswegen
plan slechts konden belemmeren.
De bijdrage uit de RUksmlddelen verminderde
weldra tot nul en bü de instelling van het Ver-
keersfonds In 1934 werden de rollen omgekeerd,
zoodat voortaan de motorrütulghouders een be
langrijke bijdrage aan de RUksmlddelen ver
leenden om daarmede andere verkeersmiddelen,
die zich zelf niet financieel konden bedruipen,
te steunen.
Voor de wegen werden zoodoende nog slechts
geringe percentages van- de opbrengsten uit het
motorwegverkeer besteed.
Hoewel art. 41 van de Wegenbelastingwet (en
van de daarvoor in de plaats getreden Motor-
rljtulgenbelastingwet) vermeldt, dat „behoudens
de heffing van tol terzake van het rUden met
motorrUtulgen op den openbaren weg geen an
dere belasting geheven zal worden dan welke
krachtens deze wet aan het Wegenfonds (Ver-
keersfonds) ten goede komt”, werd het motor-
verkeer In die 12 Jaar verblUd met vele hef
fingen op de benzine en ontelbare parkeerbe
lastingen, die niet aan genoemd fonds ten
goede kwamen en derhalve ook geen steun ver
leenden aan den wegenbouw.
Ook de in de crisisjaren toegepaste „temporl-
seerlng" van den wegenbouw werkte mede de
uitvoering van het RUkswegenplan te vertragen.
Vraagt men zich af. wat nu in die 12 Jaar
van het RUkswegenplan tot stand Is gebracht,
dan moet het antwoord lulden: begrUpelljker-
wUze niet zoo veel als gehoopt en verwacht
mocht worden. De bUgaande kaart, ontleend
aan de bijlagen van de Verkeersfondsbegrootlng
1940 toont wat volgens de offideele instanties
als „gereed" wordt aangemerkt In 1939. Direct
zü daarbij opgemerkt, dat de KN A C de ver
strekte gegevens van die kaart niet geheel on-
derschrljft. aangezien b.v. de RUksweg door de
Betuwe daarop als „gereed” staat gemeld van
Ridderkerk tot Hendrik Ido Ambacht, welk ge
deelte nog niet Is geopend en slechts voor „voor-
looplg gereed” van Gorlnchem tot Meeteren,
omdat hiervan voorlooplg slechts één baan Is
aangelegd, hoewel dit gedeelte voor het verkeer
is opengesteld.
Volgens dezen maatstaf gerekend, zou ook de
weg Rotterdam—Dordrecht dan nog niet als ge
reed worden genoteerd. Zoo zün er meerdere
voorbeelden, doch In het algemeen geeft bij
gaande kaart dus wel aan, wat volgens de di
rectie van den RUkswaterstaat na 12V4 jaar
Rjjkswcgenaanleg als voltooid dient te worden
beschouwd, hetzij in nieuwen aanleg, hetzij als
verbetering van een reeds eerder bestaanden
weg.
De eerste indruk vestigt reeds de aan
dacht op het feit, dat van een aaneenge
sloten net nog bij lange na geen sprake is.
Het aal nog vele .jaren van energie en werk
kracht elschen. voordat werkelijk van een
voltooid RU kswegennet kan worden gespro
ken.
Eerst zullen alle losse stukjes van thans nog
aan elkaar geknoopt moeten worden. Daarbij
zal een ruime blik op de toekomst noodig zijn
om te voorkomen, dat thans nog wegen of weg
gedeelten zullen werden aangelegd, welke reeds
na enkele Jaren niet meer op de kaart van het
RUkswegenplan als „voltooid” kunnen wordet.
vermeld, omdat zU niet meer voldoen aan de
primaire eischen voor een veilig wegverkeer.
De laatste kaart van het RUkswegenplan
toont verschillende van zulke wegen, waaraan in
den loop der Jaren schatten zUn besteed, zon
der dat nochtans deze wegen als „voltooid" kun
nen worden beschouwd. Had men destijds een
Om te beseffen, hoe blU hU was. moet men
weten, dat achter den persoon van Karl Nemetz
die van den detective Silas Hempel verscholen
Is. Maar niemand heeft daar eenlg vermoeden
van, zelfs niet Mr. Kögler, met wien Silas
eenvoudig heeft afgesproken, dat hU hem van
tUd tot tüd den uitslag van zUn verdere
nasporingen schriftelUk sal mededeelen.
Datgene, wat Hempel sinds den afloop van
het proces beoogde, is hem nu elndelUk gelukt;
hU heeft Sochor» vertrouwen gewonnen en >e-
Indt zich op een plaats, waar hU alles kan
len, alles waarnemen, alles kan te weten komen
Eerlijk spel Ls het niet, dat weet hU heel
;oed. Doch met eerlUkheld vangt men geen
schelmen. Ten aanzien van een zoo sllmmen
kerel als Hubert Sochor was Hst tegen Hst ge
oorloofd. Want als buitengewoon listig heeft hU
3ochor al spoedig leeren kennen.
Enkel maar een eerzuchtige met stoute plan
ten? Enkel maar een gewetenloos egoïst? Of een
misdadiger?..., Is hU de moordenaar van
Winkler? De man. die naar hot testament ge
zocht. het mlsachlen gevonden en vernietigd
heeft?
Dit alles weet Silas Hempel nog niet. Een-
oudig uit instinct, geprikkeld door de mede-
ieellngen van Annie E1U. heeft hU tegen beta
ling van een vrU aanzienlijke som den toevallig
ziek geworden Wemdl overgehaald, hem als
vriend en noodhulp bU Hubert Sochor aan te
hevelen.
Voor het oogenbllk weet hu nog niets met
■ekerheld, hoewel hU verschillende dingen
beeft ongemerkt, die *Un eerste vaag vermoeden
I jjn de loopende geruchten juist, dan
I is onze Regeering van plan binnenkort
j LA met voorstellen te komen om onze
I vloot op te knappen met een drietal slag-
I kruisers van tusschen de zeventig en tach-
I tig millloen gulden per stuk, bij welke mll-
I jjoeneh dan natuurlijk nog een aardig be-
I drag zal moeten komen voor het kleinere
I materiaal, dat bij dergelijke slagschepen
I behoort, en bovendien een belangrijke som
I om onze oorlogshavens in Nederland en
I jjederlandsch-Indië geschikt te maken, deze
I nieuwe aanwinsten van de Nederlandsche
I vloot te herbergen. Minder dan drie-, vier-
I honderd millloen gulden ineens, plus een
I veertig millioen jaarlijks voor afschrijvings-
I en exploitatiekosten, zal de uitvoering van
I deze plannen niet kosten.
I Het vraagstuk der maritieme defensie
I van Nederland en zijn Koloniën Is wij
I erkennen het gaarne een moeilijk en
I veelzijdig probleem, dat niet In een hand-
I ontdraaien kan worden opgelost, doch op
I dit moment slagschepen te gaan bouwen
h voor onze vloot is, naar onze overtuiging.
I weinig minder dan een dwaasheid.
I Natuurlijk denken wij hierbij wel onwil
lekeurig aan de torpedo uit den Duitschen
I onderzeeër, die in de baal van Scapa Flow
in enkele seconden een kapitaal van een
dikke honderd millloen gulden versplinter
de en in één explosie het leven van bijna
duizend goed geschoolde en geoefende ma-
I trazen vernietigde (een gebeurtenis, die
voor een kleine marine als de Nederland-
i sche een verloren zeeslag gelijk zou zijn
I geweest), maar bij de beoordeeling van de
vraag of Nederland slagschepen noodig
heeft of niet mag het drama van de Royal
Oak toch geenszins doorslaggevend zijn,
omdat wij willen aannemen, dat onze Hol-
landsche marine in oorlogstijd geen enkelen
vUand de gelegenheid zou gunnen, door
absoluut onvoldoende bewaking van een
belangrijke oorlogshaven zulk een staaltje
van vermetelen moed te laten zien als dat
van den Duitschen duikbootkapiteln.
Overtuigender is voor ons echter de on
doelmatigheid van den aanbouw van slag
schepen voor onze vloot. En wij hebben
daarbij de Regeering zelf aan onze zijde.
Want nog geen jaar geleden werd zoowel
door de Regeering in Nederland als door
de gezagdragers in onze Oost in alle offl-
cieele stukken verzekerd, dat een vloot, sa
mengesteld uit zoogenaamd klein materiaal,
kruisers, flottleljeleiders, jagers, onder-
teebooten, vli$gbooten voor de verdedi
ging van het Rijk voldoende en de eenlg
juiste was. WU kunnen waarlijk niet fal-
zien, dat sindsdien de omstandigheden i>lot-
tellng hebben aangetoond, dat Nederland
nu beter af zou zUn met slagkruisers. In
tegendeel, het gezond verstand zegt, dat
nu de tijd cum slagschepen te bouwen«voor-
loopig voorb\) is. Gesteld al, dat de werven
er in zouden klagen, al bet uit het buiten
land voor den aanbouw van slagschepen be-
noodigde materiaal in te voeren, dan nog
zouden de oorlogsbodems, waarvan de
bouwtijd op drie, vier jaar wordt geschat,
pas klaar zijn, wanneer de huidige oorlog
waarschijnlijk reeds voorbij is, en dus geen
dienst meer kunnen doen. Wat er na dezen
oorlog gebeuren zal, weet niemand, doch
wel is het zeer waarschijnlijk, dat slagsche
pen, welke nu op stapel gezet worden, oud
roest zullen zijn geworden tegen dat wij
ze In een volgenden oorlog, misschien, noo
dig zouden hebben. Het daaraan bestede
geld kan waarachtig beter besteed worden!
Ook van mllitair-wetenschappelljk stand
punt beschouwd is de aanbouw van slag
schepen voor Nederland een kostbare, over
bodige luxe. Wat hebben wU er aan, drie
moderne slagschepen in Oost-Azië te sta-
tionneeren? Het zou Nederlands aanzien in
den Pacific misschien eenigszins vergroo-
ten. maar het rustig bezit van Neder-
landsch-Indië zou er toch niet afdoende
mede gewaarborgd zijn. Daarvoor zouden
wij in den Pacific een zoo sterke vloot moe
ten onderhouden, dat wij daar, zonder de
hulp van anderen, met de vloten van Japan,
Engeland en Amerika zouden kunnen con-
curreeren. Voor ’t kleine Nederland is dat
ten eenenmale ónmogelijk. Nederland zal
dus bij een conflict steeds aangewezen zijn
op de hulp van anderen en nu gaat het er
maar om, een vloot te hebben, die, behalve
een redelijke bescherming voor onzen Ar
chipel, voor een eventueelen bondgenoot
van het grootste nut is. Door de centrale
ligging van onze Oost in den Pacific zou
de taak van onze vloot ingeval van oorlog
Nemetz een slimme kerel,
lederen wenk begreep. Bleef
Sochor op goeden voet met dat bejaard genie,
dim kon hU heel wat dingen ondernemen, die
aan de groote klok behoefde te
Ondanks de Britsche verklaring, inzake de
behandeling van Nederlandsche schepen oU de
Britsche contröle-statlons. waarin wordt te ken
nen gegeven, dat men alles In het werk wil
stellen, om de scheepvaart der neutralen ko
weinig mogelUk belemmering in den weg te
leggen, bluft het probleem van het oponthoud
onzer schepen in ce Downs een blUkbaw moei
lijk op te lossen zaak.
Van gezaghebbende zijde in Amsterdamsche
reederskringen verklaart men. dat nog steeds
een groot aantal schepen is blootgesteld aan
zeer langdurig oponthoud. Uit den aard>er
zaak is het hier mcellUk vast te stellgRf'wélke
de oorzaken zUn, maar seker 1». dat het lange
oponthoud niet alleen een nadeel is voor 0112e
reederUen, maar ook en vooral voor de voor-
zle^j^g van ons land, omdat deze schepen vx
veel. Inter ter beschikking, komen voor de t-t-
hartiglng van de in- en uit’oerbelangen, d>e
van ’vitale beteekenis zlfn voor onzen handel.
Het aantal Nederlanesche schepen, dat op
het oogenbllk In de Downs ligt, varieert, vol
gens mededeellngen van bevoegde zUde, rond
om de dertig.
Of een spoedige wUzlging in gunstlgen zin
zal Intreden, zal In belangrUke mate afhangen
van de zeker niet gemakkelUke onderhanae-
lingen, welke op het oogenbllk te Londen ge
voerd worden over den invoer van voedings
middelen en grondstoffen voor Nederland en
de daarmee samen hangende geccmp leeerde
kwesties, die onzen reeders nog uit de dagen
van den wereldoorlog zoo duldelUk voor oegen
staan.
kon hU zelfs zich door Nemetz
vertegenwoordigen,
goede manieren en een respectabel voorkomen
HU had reeds bewUzen geleverd van een kost
baar talent: het op afstand houden van lastige
<chuldeischers.
Dus Juist de man, dien Sochor noodig had.
Aanleiding genoeg om hem voor te stellen als
factotum bU de nieuwe firma te komen werken
zonder scherp afgelUnd arbeidsveld.
Nemetz had verklaard, dat hij zich
stelde met den titel van kantoer
en dat hU gaarne een handje wilde
toesteken, waar dat noodig of nuttig was; maar
hU was er op gesteld, zekere onafhankelijkheid
te bewaren. Uitsluitend van den heer Sochor
zelf wilde hU bevelen krUgen. In ruil daarvoor
zou hU Gich vergenoegen met een bescheiden
salaris, dat hem om de drie maanden moest
worden uitbetaald. HU bezat spaarduitjes en
had geen onmiddellUke behoefte aan geld;
bovendien vond hU het aangenaam, in eens een
flinke som te trekken.
Maar nog één voorwaarde moest hU stellen:
de heer Sochor moest hem een kamer afstaan,
waarin hU kon slapen en zUn vrUen tUd door
brengen. Wsmt bU zUn vriend, den zieken
werktuigkundige, wilde en kon hU niet lan-jer
blUven. Dat was maar een onderkomen In tUd
van nood geweest, toen hU onlangs van Weenen
naar Graz was gekomen, waar hU bulten zUn
vriend niemand kende.
Sochor beloofde, er over te sullen naden
ken.
En al nadenkend begreep hu ten volle, wat
die Nemetz nu voor hem beteekende: een man,
dien hU eerst na verloop van drie maanden be
hoefde te betalen; een man, die voor alles
bruikbaar was, met weinig pretentie enniet
bekrompen van opvatting....
‘Sochor zei niet bU zich zelf, dat in onzen
tUd zoo iemand als een unicum moest worden
•4
HotaeMng boorde hU een geritsel en werd
achter hem de tentdoek voorzichtig opge
schoven. Geruischloos kwam een Heine witte
gedaante naar hem toekruipen en in het
maanlicht kon Peter zien, dat het een klein
blend meisje was van een jaar of vtyf.
De eerste dezer ontroerende plecntlgheden na
den val van Warschau had plaats In de kleine
merkwaardige koepelkerk, gelegen aan de Place
Candon nabU den tuin der Tullerleën, wel
ke reeds In de vorige eeuw ter beschikking van
de Poolsche kolonie werd gesteld. Een plechtige
Hoogmis werd gecelebreerd ter gelegenheid van
de formatie van de nieuwe Poolsche regeering
te ParUs. Den Zondag daarop droeg de Aarts
bisschop van Parijs Mgr. Verdler een H Mis op
tot dezelfde Intentie in de basiliek van Sacré
Coeur op Montmartre.
Jongstleden Zondag werd een plechtige H. MIs
opgedragen In de aan Onze lieve Vrouw der
Overwinning gewUde kerk, gelegen aan bet ge-
lUknamtge plein In het hart van de ParUsche
rakenwUk. Het "oofrtkoor was versierd met de
Poolsche. Fransche en Britsche vlag. Een dichte
menigte van Poolsche en Fransche geloovlgen
vulde de schepen. Aan de plechtigheid werd
onder andere luister bijgezet door de aanwezig
heid van Mgr. Gawllna, den Blsschop-aalmoe-
zenler der Poolsche legers, die pontificale assis
tentie verleende. De Bisshop was ecnlgé dagen
geleden In de ParUsche hoofdstad aangekomen
en droeg nog de sporen van de verwondingen,
welke hU tUdens de gevechten voor Warschau
had opgeloopen. In^d» «erste rijen der aanwe
zigen hadden plaats genomen de vloe-vocrzltter
van den Poolschen ministerraad Stromskl. ge
neraal Halle en de ambassadeur van Polen te
ParU» Lukasiewicz. BUzondere aandacht trok
de aanwezigheid van generaal Dénain inspec-
teur-generaal der Fransche luchtstrUdkrachten
In Noord-Afrlka, die tevens de organisatie van
het Poolsche leger in PrankrUk onder zUn toe
zicht heeft. Voor het altaar was een vlag in de
Poolsche nationale kleuren opgesteld, op welke
vlag de Zusters van Nazareth een afbeelding
van de H. Maagd hadden geborduurd
Deze vlag werd na de predicatle van den
Pastoor der Onze Lieve Vrouw der Overwin
ning door den Poolschen Blsschop-Aalmoezenier
gezegend en plechtig gedragen naar het altaar
der kerk, dat is toegewjjd aan de H. Maagd.
Koningin der Franschen. In de predicatle be-
beschouwd. ja, als Jets ónmogelijks"; ook niet,
dat een man als Nemetz sinds lang een vasten
en ruim betaalden werkkring had moeten vin
den. al bezat hU geen vakdiploms. Niet het
minste wantrouwen tegen Nemetz kwam bU
hem op
Ten hoogste voldaan, dacht hü: „Ik ben toen
-en geluksvogel I"
Met betrekking tot de door Nemetz verlangde
kamer vond hU een zeer eenvoudige oplossing:
de voormalige dienstbodekamer In de ouder-
lUke woning; dat vertrek lag naast sUn eigen
kamer en werd nu tot bergplaats voor allerlei
rommel gebruikt. Die kamer zou voor Nemetz
In orde worden gemaakt. Daar de familie sinds
Jaren geen meid meer hield en t grove werk
door den concierge liet verrichten, kon men
-IgenlUk dat vertrek goed missen.
De kamer wiss zelfs nog al groot, maar
donker: zU had maar één venster, dat op de
kleine binnenplaats uitkwam. Doch er was
electrlsch licht en overdag sou Nemetz toch bUna
eregeld op zUn post moeten zUn
Mevrouw Sochor had geen bezwaar tegen
de voorgeatelde regeling. Z<| zou Nemetz ontbut
en avondmaal bezorgen, daar een stuivertje aan
verdienen en bovendien bU gelegenheid al den
kennissen kunnen zeggen, dat men nu een
':necht hield
Karl Nemets was heel blU met de sohlkkln-
en.
Zoo ben Ik steeds In uw nabUheld. mUn-
heer' Sochor. sel hü. en kunt u. wanneer
’s avonds de zaak is gesloten, nog altijd over mU
beschikken»
practlscher blik op de ontwikkeling van het ver
keer gehad, dan zou toen een oplossing zUn ge
kozen, die het motorwegverkeer van thans ton
nen gouds aan herhaalde ..verbeteringen” «m.
hebben bespaard
Heeft men thans, na 12Vi Jaar ervaring met
het RUkswegenplan, dezen ruimeren blik be
reikt? De K.N.A.C. meent hieraan te moeten
twüfelen, gezien de wüze waarop nog traverses
door steden en dorpen, in plaats van omleggin
gen worden aangelegd en anderzUds omleggin
gen nog zoo dicht langs bebouwde kommen
worden tot stand gebracht, dat zü reeds enkele
Jaren later onherroepelijk weer in de bebou-
wingskem zullen komen te liggen met alle ge
varen en bezwaren daaraan verbonden. Gezon
de nieuwe Inzichten winnen Inmiddels echter
veld en Inderdaad mooie werken worden dooi
de Nederlandsche ingenieurs tot stand ge
bracht.
Het is een groote voldoening voor het motor
wegverkeer te weten, dat de d x>r hem veroor
zaakte en ook ruimschoots betaalde wegenbouw
een zeer ruimen nuttigen arbeicKschept. arbeid
ten nutte van de geheele vol kin uis vesting.
Inmiddels kreeg de advocaat Mr Kögler
materiaal en.... Instructies: Tracht dit ot dat
te weten te komen; concentreer bU de eerst
volgende gelegenheid uw aandacht op dit of
dat punt. En zorg vooral nauwkeurig een HJst
op te maken van al de personen, die wü later
misschien als getuigen kunnen gebruiken
De geaneuvelden
Reeds herhaaldelük Is In het licht gesteld,
hoe de Fransche generale staf bü de oorlog
voering zich zoo veel mogelük laat leiden door
het verlangen met een minimum aan verliezen
van menschenlevens uit te komen Men mag
haast wel zeggen, dat dit verlangen door de
democratische situatie van Frankrijk geboden is.
Het leed der verUezen, welke de oorlogvoe
ring met zich brengt, vervult ook het Fransche
Episcopaat met diepe zorgen. In katholieke
milieu» te ParUs is büzonder de aandacht ge
trokken door het feit, dat op de eerste lUst der
gesneuvelden op het veld van eer. de priesters
naar verhouding zeer talrUk voorkwamen Aan
een redacteur van de ParUsche Midi heeft de
Kanunnik Pasteau, die belast ls met de zorg
over de militaire priesters van het Aartsdlo-
cees ParUs, naar aanleiding van de verkla
ringen gezegd, dat vzt de deelname der
geestelükheld aan de vüandelUkheden betreft,
zich een aanzienlüke wüziglng heeft voorgedaan.
In vergelüking met den oorlog van 19141918,
waren in den voorgaanden oorlog de priesters in
offlclenfunctie in betrekkelük gering aantal.
Het meerendeel had een dienst gekregen als
ziekenverpleger en brancardier, zoodat zü ook
wel aan levensgevaar waren blootgesteld, maar
toch In mindere mate dan officieren en man
schappen in de eerste Unie.
Thans zün eenerzUds door de legerautoritei-
ten de lichte en zware veldhospitalen tn het
leven geroepen. waajrbU geen pöeAter^ iyer te
werk zün gesteld, en anderzijds 1*. in de. voor-
büe vredesperlode door <je seminaries a^pdrang
uitgeoefend bü de studenten, ofn zich militair
te scholen en graden te behalen. De Oversten
zelf hebben het voorbeeld gegeven Zoo ls de
Overste van het seminarie van Vlssy thans
Commandant te velde.
Ter verduldelüklng van de kwesue teekent
uw correspondent hlerbü aan. dat de Fransche
geneeskundige dienst bü het Fransche leger in
de vredesperlode voorafgaande aan de oorlogs
verklaring van 19141918 vrtjwel waardeloos
was, zoodat bü het uitbreken van den oorlog
deze dienst grootendeels geïmproviseerd moest
worden. Het lag voor de h^nd. dat toen vooral
uit gemobiliseerde geestelijken de ziekenverple
gers en brancardiers gerequlreerd moesten wor
den. Thans ts een uitstekende ambulancedienst
reeds in vredestüd door de autoriteiten in het
leven geroepen met geschoold personeel, wat
uit militair oogpunt een ontzaglijke verbetering
beteekent.
Het aantal priesters uit het ParUsche dio
cees alleen dat onder de wapenen is geroe
pen, bedraagt meer dan 500. Dat is onge
veer een derde van het totaal. Van deze
gemobillseerden is er een koionel-vlleger,
drie zUn commandant, twaalf kapitein. 134
luitenant, 7 adjudant, 99 sergeant, 34 kor
poraal en 131 soldaat, allen In de eerste
linies. Het staat vast dat deae aoldatenpiies-
ters geheel hun plicht als de anderen doen
en zelfs meer, aldus kanunnik Pasteau.
Maar zoo voegde de kanunnik er aan toe
Indien de oorlog een meer actieve wending
gaat aannemen, en onze soldatenpricsters ten
gevolge van hun zeer blootgestelde positie zware
verliezen zullen UJden, zal de situatie voor de
ParUsche parochies zeer ernstig worden. Er zün
parochies waar de geheele geestelükheld, pastoor
en kapelaans, vertrokken is. Het vraagstuk wie
hun plaatsen zullen gaan Innemen. Is een be
klemmend vraagstuk, en er kan nog geen ant
woord op gegeven worden. Het behoeft geen
betoog dat het door Pasteau aangeroerde vraag
stuk voor PrankrUk evenzeer geldt als voor het
ParUsche Aartsdiocees.
DJOKJAKARTA. 24 Oct. (Aneta). BU de uit
vaart van den Sultan van Djokjakarta werd de
□ouverneur-Generaal vertegenwoordigd door
generaal Ter Poorter, de legercommandant door
generaal llgen, de cen/mandant der Zeemacht
door den kapitein ter zee Koenraad en de Raad
van Ned.-Indlë door den gouverneur van Djok
jakarta. Voorts waren nog aanwezig de gouver
neurs van Soerakarta, Oost- en Midden-Java, de
resident ter beschikking van den gouverneur van
Midden-Java en de secretaris van Mldden-Java,
de Soesoehoenan, de Mangkoenegoro, het hoofd
van het Pakoe Alamsche Huls, vertegenwoordi
gers van cultuurllchamen, de N. I- 8., alle amb
tenaren, officieren en polltle-autorltelten uit
DJokJa, ondernemers, zakenlieden en een zeer
groot aantal particulieren.
Het stoffelUk overschot van den Vorst was
opgebaard In de „bangsal kentjono" (de z.g.
gouden statie-zaal van den Kraton te Djok
jakarta). Na een korte doedoek-statie om de
lükbaar. waarbü het stoffelUk overschot werd
gekist, gaf de gouverneur het teeken aan de
naaste familieleden, dat zü de UJkbaar kon
den uitdragen. Het fort Vredeburg gaf een
saluut van 13 schoten terwül de sfbet zich In
beweging zette. Achter de baar liepen de
gbuvemeur en zün gevolg.
Tn de Kemandoengan Kldoel werd de baar
door de naaste verwanten overgegeven aan de
meer verwüderde verwanten, waarbü de korpsen
Pradjoerlt ‘n drietal salvo's afgaven. De gouver
neur met zün gevolg en de naaste bloedverwan
ten keerden daarna terug. De baar werd verder
gedragen door alle Bangsals naar de ZuidelUkste
poort van den Kraton, waar wederom de korpsen
Pradjoerlt drie ssdvo's afgaven.
Op den Zuider Aloon-Aloon waren inmiddels
de groote stoet en het militaire escorte opgesteld.
BU het bereiken van de ZuldelUke Kraton-
poort (de Tra tag Kldoel) nam het Kon. Ned.
Indische leger de baar van de bloedverwanten
over, waarna het stoffelUk overschot In een
praalwagen werd geplaatst. Als slippendragers
fungeerden kolonel dr. Büleveld, kolonel Over
akker, de overste der Intendance Jongert en de
overste der administratie Mourer.
Nadat de korpsen Pradjoerlt drie salvo’s had
den gegeven, volgden drie salvo’s van het vuur-
peleton van het leger, waarna de stoet, die on
geveer 1500 Meter lang was en waarin zich ruim
5000 personen bevonden, zich In beweging zette.
Vla den Zuider Aloon-AJoon bewoog de stoet zich
door de poort Nlrbojo naar Tangkak, de grens
van de stad Djokjakarta. Hier stelde het mili
taire escorte zich op, om den praalwagen te laten
passeeren.
Onder de salvo’s van het vuurpeleton en na
een laatsten groet van het omfloerst vaandel en
van de hoofd-offlcleren-slippendragers ging de
stoet verder naar Imoglrl.
Na aankomst te Imogirl werd de baar naar de
moskee gedragen. Nadat de voorgeschreven mo-
hammedaansche ceremoniën waren verricht,
werd de baar naar de eigenlüke begraafplaats
op den Berg der nevelen gedragen.
De büzetting geschiedde In tegenwoordigheid
van den Rüksbestuufder, de rUksgrooten en den
hoofdpenghoeloe.
DJOKJAKARTA, 24 Oct (Aneta). In zün
korte rede van rouwbeklag tot de nabestaanden
van den Sultan, zeide de gouverneur oa.: „Ik wU
mU slechts afvragen, welk woord van troost ik
voor u kan vinden. Ik geloof, dat het dit moet
zün: dat gü het geluk beleefd hebt, een Vosst
gediend te hebben, die voor u is geweest een
toonbeeld van Javaansche kesatrüa, een kesa-
trUa In trouw, een kesatrüa In menschenliefde,
een kesatrüa In distinctie en vorstelüke waar
digheid, een kesatrUa in moed om te leven en
ook om te sterven".
Het Pakoe Alamsche Huls heeft een
rouw aangenomen.
De dagbladen te Djokjakarta verschünen
vandaag niet, terwül de bioscopen zUn gesloten.
De geheele plechtigheid van de uitvaart van
den Sultan was een diep aangrüpende gebeurte
nis. In DJokJa bestond ontzaglijke drukte van
de züde van het publiek. _De gasten werden bü
aankomst ontvangen door den kroonprins Do-
rodjatoen.
juist zijn, de verbindingswegen van
iNimn