Is verplichte arbeidsdienst
Willibrord
van
Eeuwfeest
^wemchelijk?
.Ergens in F rankrijk’ vergadert
de Groote Raad...
DE EERSTE
ENCYCLIEK
DE EERSTE ENCYCLIEK
VAN DEN H. VADER
ONZE
VOOR
GEMOBILISEERDEN
MAANDAG 30 OCTOBER 1939
Clearinffkoeraen
Persen der Vaticaanaehe drukkerij
werden bewaakt
0
Een Engelsche visie op een
diep geheim
DE MACHT VAN HET SPEL
4
Nat. Vereeniging tegen de
werkloosheid vergadert
Tentoonstelling Willibrord-
monument verlengd
Schryven
Vader en
paus Pius xn
Met de 3 Dam po producten bestrijdt U alle verkoudheden
zoowel bij U zelf als bij Uw kinderen. Da mpe-verkondheids-balsem. hiermede 's avonds keel, borst en rug inwrijven, dit lucht op en
s morgens is Uw verkoudheid weer verdwenen. Pot 50. Tube 40 ct. Doos 30 ct. Dampe-bonbons bij schorheid, pijnlijke keel en hoeat. Doos
25 ct. Dampo-newdruppel» bij neus-catarrh en verstoptheid in het hoofd. Flacon met druppelspuitje 60 ct. Uw waarborg: t Komt van
MUnhardtl
Debat naar aanleiding
van prae-adviezen
Voor ontspanning voor militairen
van den Heiligen
het Episcopaat
paus pros xn
HT VW SMAAK-PROS M>ct
Dat weet Ik. Maar wat o oen
Haarlem
of
Paus
den
jullie
Bij de vrij hevige botsing tusschen de twee goederentreinen te Blerick werden eenige
personen gewond, terwijl de materieele schade aansienlijk was. Ben kijkje op de
plaats van het ongeval
ter
De
Men verwekt one opneming van het vol
gende:
Het ia gemakkelyk gezegd, dat er naar ge
streefd moet worden in de kwartieren van de
gemobiliseerde weermacht een huiselijks afeer
te scheppen.
Die kwartieren
a
Koersen voor stortingen op 30 October 1939
tegen verplichtingen luidende in: Reichsmar-
ken 75.80. Lires 9.55.
Die kwartieren zyn daar in vele gevallen
uiteraard niet altijd op berekend.
En toch. Laat onder een groepje de kaarten
schudden, set twee man tegenover elkaar en
schuif een dambord tusschen hen in en bet is
of er opeens iets verandert. In die soms onge
zellige omgeving ontstaat een klein wereldje op
zich self, onzichtbaar overkoepeld en door een
scheldswand afgesloten van alles, wat daarbui
ten deprimeerend zou kunnen werken.
Dit Is de macht van het spel. Het laat de
uren voorbij vliegen, ook van avonden, die an
ders eindeloos zouden schijnen, het weet als
door een wonder iets te brengen van die in het
soldatenleven niet gemakkelyk te reallseeren
huiselijke afeer.
Gij. die dit leest, geniet daarvan overvloe
dig en ge behoeft er geen moeite voor te doen.
Maar denk ook eens aan die anderen, kijk eens
om u heen, zoek uw kasten eens na. En wilt
ge Iets nuttigs voor onze gemobiliseerde weer
macht doen en iets afstaan, dat overal welkom
is. stuurt dan kaarten, domlnosteenen. schaak-
en damspelen, enz. naar het Algemeen Hoofd
kwartier. sectie van Ontwikkeling en Ontspan
ning. Laan Copes van Cattenburch 11 'a-Ora-
venhage.
Wij menschen en vooral de jongeren on
der ons zoo zelde spr zullen dichter
bij elkaar moeten gaan staan en zullen ons
meer onderling sociaal verbonden moeten
voelen Eigenbelang en groepsbelang moe
ten worden geofferd aan gemeenschapsbe
lang. Daarvoor is contact noodlg, daarvoor
zjjn noodlg jeugdwerkgemeenschappen.
waarin de jongeren elkaar beter zullen
leeren begrijpen. Uitsluitend om paedago-
gische redenen Is spr een voorstander van
arbeldsdienstpllcht. Maar alleen voor de
schoolvrije jeugd, niet voor volwassenen.
Ook dr. Van Walsem gaf een nadere toe
lichting op zijn prae-advles. waarbij hy nog
opmerkte, dat het aantal cursussen en centrale
werkplaatsen sterk dient te worden ultgebrela
en dat het bedrijfsleven moet voelen, dat het
daarbij Ingeschakeld moet worden. Het eenzij
dig karakter van de werkverschaffing heeft
spr. steeds gevoeld als een ernstige straf voor
den geschoolden arbeider, trien daardoor veel
leed wordt gedaan. Spr betoogde, dat we in de
steunverleenlng meer nuanceering moeten
krijgen
Tenslotte zette spr uiteen, dat de arbelds-
inschrijving bij de arbeidsbeurs geen waarde
heeft voor de beoordeellng van iemands vak
bekwaamheid. Hij beschouwde dit als een groot
gemis en meende, dat hierin verandering moet
worden gebracht.
Generaal Gamelln (die met zijn hand op een
geweldige kaart slaat): Hier zal Ik toeslaan!
Lord Gort: Waarom nfet een beetje meet
naar rechts? Zullen we zeggen hier?
Generaal Gamelln: Uitstekend. Heel goed on
gemerkt. Ik zal toeslaan zooals u voorstelt
hier.
Mr. Chamberlain: (terzyce, tegen een bleeken
secretaris). Laat meedeelen, dat volkomen over
eenstemming over alle wezenlijke punten reeds
bereikt is.
Generaal Gamelln (voortgaande): Voor deze
operatie zal ik een millioen mannen, zesduizend
geweren, twaalf tank-divlsles en hondero acht
en dertig kabelballons noodlg hebben.
M. Daladl* (op zijn weelderige snor bijtend
of, als hij geen snor heeft, met de gewrich
ten van zijn linkerhand krakend op een zenuw
achtige ■manier, die hem geheel karakteriseert):
Zut! Ik maar heb één hondero twintig en negen
ballons Het is flni.
Mr. Chamberlain: Geenszins, mijn vriend. Zie,
ik heb zeven honderd ballons, van de beste
soort; u zult ze hebben. Ik heb duizend gewe
ren, zestien brlgac.es cavalerie en twee honderd
zeventig snelle tanks. Ik heb ook acht en veer
tig veldkeukens, twee en zestig K M prikkel
draad. anderhalf millioen paar legerschoenen en
zes en twintig stel gereedschappen voor loop
graven van de beste soort. Dit alles staat te
uwer beschikking.
In herinnering wordt gebracht, dat de heer
De Ruyter in zijn prae-advles concludeert, dat
naar zjjn meenlng in ons land geen omstandig
heden aanwezig zijn, die een dergelijken maat
regel, welke van zeer vér strekkende beteekenls
is, noodzakelijk maken. Het middel van dwang
zoo zegt de prae-advlseur aan het slot wordt
afgewezen, omdat daarmede gehandeld zou wor
den In strijd met de tot nu toe In ons land
gevolgde methoden, waarbij terecht groote
waarde werd gehecht aan indlvidueele ontplooi
ing en aanleg en die zich aansluiten bij de
Nederlandsche behoefte aan vrijheid van den
ken. Daardoor Is in ons land een rijke ver
scheidenheid van geestelijk leven bereikt, wat
aan het volksleven kleur en geestelijke kracht
geeft, zonder dat dit tot geestelijke en cultureele
losbandigheid heeft geleld.
De tweede prae-advlseur. de heer Veldman, is
van oordeel dat in Nederland voor normale
omstandigheden een verplichte arbeidsdienst
alleen dan te aanvaarden is. Indien hij geldt
voor de geheele schoolvrije jeugd en het op
voedkundig element doel en grondslag vormt van
het werk.
Dr van Walsem tenslotte komt tot de con
clusie, dat naar zijn oordeel alleen arbeidsdienst
aan werkloozen zou mogen worden opgelegd,
indien daaronder zou worden verstaan een
dienst, welke er op uit Is om de werkloozen op
de hoogte te houden van hun vak, of, zoo zij In
verband met hun jeugd nog niet In het bedrijfs
leven konden worden opgenomen, hen zoo vol
ledig voor het bedrijfsleven geschikt te maken.
Aan de debatten werd om. deelgenomen door
den heer Meyer de Vries, directeur der werk
verruiming, die uiteenzette, dat het instituut van
den verplichten arbeidsdienst een logisch gevolg
is geweest van de ideologische gedachte in tota
litair geregeerde landen, waar het individu on
dergeschikt wordt gemaakt aan den Staat. Als
we deze stelling als juist erkennen zoo zeide
spr. zjjn we in ons land dan zoo, dat een ver
plichte arbeidsdienst gemotiveerd is?
Spr. ontkende, dat de economische Inzinking
der laatste jaren het Instellen van de arbeida-
dienstplicht In ons land wettigt. Zouden we de
noodzakelijkheid er van wél erkennen, dan zou
den we ons zelve een brevet van onbekwaamheid
geven en zouden we toegeven, dat we niet In
staat zijn den moeilijkheden het hoofd te bieden
en dat we de werkloosheid niet tot normale pro
porties kunnen terugbrengen. De middelen en de
mogelijkheden om dat wél te doen acht spr.
aanwezig, zij moeten alleen verbeterd worden.
Spr. waarschuwde, dat men zijn toevlucht gaat
nemen tot methoden, die totaal vreemd zijn aan
Nederlandsche verhoudingen.
In algemeenen zin werd dit betoog gevolgd
door den secretaris van het Christelijk Nationaal
Vakverbond, den heer 3. Schipper, die In zijn
uiteenzettingen den reeds poven aangehaalden
slotzin van het prae-advles van den heer De
Ruyter aanhaalde en dezen met nadruk onder
streepte.
1) Missa votiva de Spiritu Sancto eum Gloria
et Credo, addlta commemoratione de Dominica
tt.. inslmul cum oratione 8 Wlllibrordi. Uit. Ev.
Dom.
2) Missa pro gratiarum act lone. np. Missa 8.
Wlllibrordi cum Gloria et Credo, addlta sub uni
ca concluslbne oratione Deus cuius misertcor-
diae". et sub altera conclusions commemoratio-
ne de Dominica tt. Uit. Ev. Dom.
De tentoonstelling van de ontwerpen voor het
8t. Willibrord-monument te Uttecht. ingericht
ir> het Museum van nieuwe raSigleuze kunst.
Lange Nieuwstraat 38. aldaar, aal woeden ver
lengd tot en met Zondag 12 November. De ten
toonstelling aal eiken dag, ook Zondags, ge
opend zijn van 3—8 uur njn.
van de overheid deze menschen tot werken te
verplichten.
Ten aanzien van het vraagstuk der jeugd
werkloosheid merkte spr. op. dat wanneer ei
jonge werkloozen zijn, die aan een vrije oproe
ping tot arbeid geen gehoor geven, het nood
zakelijk is bepaalde maatregelen te nemen.
In dit verband herlnderde spr. aan den leer
plicht en aan den dienstplicht, die men, enkele
uitzonderingsgevallen daargelaten, toch als iets
vanzelfsprekends aanvaardt. Spr. stelde de
vraag, welke prlncipleele bezwaren er tegen
zijn in te brengen, wanneer men er onder be
paalde omstandigheden toe overgaat dezen plicht
ook door te voeren op het terrein van den ar
beid, indien er menschen zijn, die zich om de
een of andere reden aan den arbeid onttrekken
Spr. is van oordeel, dat dwangmaatregelen
moeten worden toegepast, Indien men aan een
vrijen oproep tot arbeid geen gevolg geeft.
De heer A. N. van Mill was van meenlng,
dat men den tegen woordigen oorlogstoestand
niet moet gebruiken als een kapstok, waaraan
alle moeilijkheden, zoo ook de kwestie van den
arbeidsplicht, kunnen worden opgehangen. Spr
betoogde, dat het vraagstuk van den arbeids-
dlenstplicht niet gezien mag wqeden als een
totalitaire injectie. Het moet beschouwd wor
den als een wijze, waarop zich de behoefte
baan breekt de zoozeer gehavende gemeen-
schapsgedachte te vernieuwen.
De heer De Haas van Dorsser. directeur van
de arbeidsbeurs te Haarlem, schetste het leed,
dat ontstaat in het gezin van een werklooss,
die door zjjn gedrag of door zij* houding is
vervallen verklaard van elk recht op steun,
waarmede de spreker te kennen wilde geven,
dat het In den regel de verkeerden en totaal
onschuldlgen zijn, die het slachtoffer worden
van een opgelegde straf. Voor deze categorie
van werkloozen. menschen die liever lui zijn
dan moe. achtte spr het gewenscht een vorm
van arbeldsdienstpllcht in het leven te roepen
Eenige andere aanwezigen stelden vervolgens
nog enkele vragen, waarna de prae-advlseurs
gelegenheid kregen te antwoorden.
De heer De Ruyter crltiseerde daarbij het
cultureele werk, dat voor jeugdige werkloosen
wordt gedaan
De heer Veldman betoogde, dat het Instituut
van den arbeidsdienst is gegroeid uit de vrije
jeugdbeweging met het doel, uit deze ont
redderde wereld een betere samenleving te
bouwen. Het is geenszins een schepping van
het natlonaal-socialisme.
De heer Lindeman, bestuurder van het N.V.V-.
meende, dat wjj In Nederland voor honderd
duizenden practise!) reeds een arbeidsplicht
kennen: de werkverschaffing. Wanneer men in
het leger der werkloozen zoo betoogde deze
spreker verder velen zou vinden, die
arbeidsschuw zijn geworden of om een andere
reden niet willen werken, dan is het de taak
den aan de voorwaarden van den Jubilé-aflaat
niet kunnen voldoen. Deze allen kunnen van
hun biechtvader, ook buiten de biecht, veran
dering van de voorgeschreven werken vragen
Waar de H Vader ter verhooging van de
godsdienstige vreugde van dit twaalfde eeuw
feest. maar vooral tot grooteren vooruitgang in
het geestelijk leven deze gunst van een JublftT-
aflaat heeft verléend. daar vertrouwen Wij. dat
onze onderhoorige geloovlgen zich vo( ijver sul
len toeleggen op het verdienen van dezen vol
len aflaat en wel door in dese weken met nog
meer godsvrucht en vurigheid dan anders tot
de H H Sacramenten te naderen, door behalve
bij de twee voorgeschreven kerkbezoeken i nog
meerdere malen neer te knielen om God te (tan
ken voor de weldaad van het ware geloof, door
St. Willibrord aan onze voorvaderen gebracht,
opdat aldus mede door de voorspraak van den
H. Willibrord uw geloof krachtiger, uw hoop
levendiger en uw liefde vuriger worden. Zoo
doende zult gij des te zekerder volledige kwijt
schelding verkrijgen van de lijdelijke straffen
der bedreven zonden.
Ten slotte sporen Wij u krachtig aan. cm dit
Jubelfeest ter eere van St- Willibrord in dank
bare vreugde en In godsdlenstigen geest te vie
ren en Wy bepalen te dien einde:,
1. dat het op Zondag 5 November as aal
geopend worden met den Lofzang ..Venl Crea
tor". te zingen voor den aanvang van de Hoog
mis op dien dag. welke zal zijn de Mis van den
H Geest. 1)
2. dat de feestdag van 8t. Willibrord op 7
November in alle kerken en kapellen. waar
zulks geschikt kan. met bijzondere plechtigheid
zal worden gevierd. Waar de omstandigheden
zulks niet toelaten, zal deze plechtige viering
plaats hebben op Zondag 12 November dx>.v.
WU laten de verdere regeling van godsdien
stige en kerkelijke plechtigheden ter eere van
St. Willibrord over aan den Over en het initia
tief der pastoors, maar WU vertrouwen, dat ZU
zich zullen beyveren, om de geloovlgen op te
wekken tot een groot vertrouwen op de voor
spraak van den H Willibrord want het geeste-
lUk welzUn van ons vaderland móet hem na
aan het hart liggen.
Voorts dringen WU er by hen op aan. dat
rij in hun predlcatles en onderrichtingen zullen
spreken over het leven, de vruchtbare werk
zaamheid en de deugden van deaen vaderland-
schen heilige, die op zoo heel byaondere wijze
aanspraak mag maken op ons aller dankbaar
heid en vereering.
3. dat op Zondag 19 November een H. MIs
van dankzegging 2) zal worden gezongen, en
in aansluiting daarop het ..Te Deum
En zal dit ons gezamenlyk herderlijk schrijven
in alle tot onze Kerkprovincie beboerende ker
ken. alsmede in de kapellen, waarover een rec
tor is aangesteld, op Zondag 29 October is on
der alle vastgestelde »H Missen van (te-
predikstoel worden voorgelezen.
t Dr J DE JONG.
Aartsbisschop van Utrecht
t P. A W. HOPMANS.
Blsschop van Breda,
t A. F. DIEPEN.
Blsschop van 's-Hertogenboech.
t Dr J. H. G. Lemmens,
Blsschop van Roermond.
J. P. HUIBERS.
van
Lord Gert: Hola, wacht eens! De Britsche
zeemacht
Generaal GamellnZeker. De bijdrage van
de Britsche Vloot tot de zaak der Geallieerden
mag nooit vergeten worden. Sta mij toe. Sir. u de
acht en veertig veldkeukens terug te geven, die
u met een voorbeeloeiooze edelmoedigheid
beschikking van Frankrijk gesteld heeft,
zonen van Frankrijk
Mr. Chamberlain: La belle France....
Generaal Gamelln (met een lichte buiging)
Ik dank u. Het is een genoegen met u samen
te werken. De zonen van La belle France zul
len niet vergeten, dat op dit supreme oogenblfk
in de lotsbeschikking van onze twee landen
Beminde Geloovlgen.
Zooals gU reeds uit bovenstaand pauselijk
schrijven hebt vernomen, heeft de H. Vader bij
gelegenheid van de viering van het twaalfde
eeuwfeest van 8t. Willlbrord's zalig af st erven,
de gunst willen verleenen van een vollen aflaat
bij wUze van Jubilé.
Krachtens deze gunst kunnen alle Katholie
ken. die binnen de grenzen van Nederland ver
toeven volledige kwUtscheldlng verkrijgen van
de tUdelUke straffen der vergeven zonden, in
dien zU aan de vereischten vuldoen Zij kunnen
deaen vollen aflaat eenmaal verdienen, en deze
volle aflaat is ook toepasselyk op de geloovlge
zielen.
De voorwaarden voor het verdienen van de
zen Jubilé-aflaat, welke zijn omschreven in een
afzonderlUke pauseiyke Breve, gedateerd 5 Sep
tember 1939 Zijn de volgende:
1. Waardig biechten en communfceeren.
2. Het godvruchtig afleggen van twee be
zoeken. hetzU op denzelfden dag hetzU op twee
verschillende dagen. In een Kathedraal of in
een parochiekerk, en wel gedurende de dagen
vanaf Zondag 5 November tot en met Zondag
19 November a s.
Het is niet noodzakelyk de eigen parochie
kerk te bezoeken. De belde voorgeschreven be
zoeken mogen ook in een en dezelfde kerk ge
schieden. De kerk moet echter een Kathedraal
of parochiekerk zUn.
BU leder kerkbezoek moet een gebed worden
gestort ter eere van den H. Willibrord. terwijl
bovendien nog moet worden gebeden tot inten
tie van den Paus.
Bepaalde gebeden of een bepaalde tudsduur
zijn niet verelscht.
De Bisschoppen zijn gemachtigd Om ten be
hoeve van hen. die verhinderd zijn de voorge
schreven bezoeken te verrichten, deze verplich
ting te veranderen in andere godvruchtige
liefdadige werken.
Zoo mogen als wettig verhinderd, om de be
zoeken in de parochiekerken te verrichten, be
schouwd worden: de vrouweiyke religieuzen: de
manneluke religieuzen, die een kluizenaarsle
ven lelden en zich meer wjjden aan het be
schouwend dan aan het werkend leven, b.v. de
Trappisten; voorts allen, jongens zoowel als
meisjes, die om reden van onderwijs of opvoe
ding in Seminaries, colleges of internaten ver
blijven. verder ook de gevangenen en die in
verbeterings- of opvoedingsgestichten vertoe
ven (niet echter de leiding en het personeel van
internaten, gestichten, enz), en eindeljk allen,
die den leeftijd van zeventig jaar hebben be
reikt.
Krachtens de Ons verleende volmacht bepalen
Wij. dat bovengenoemde personen eventueel ook
de eigen kerk of kapel mogen beaoeken in plaats
van een parochiekerk.
Aan de biechtvaders worden bijzondere vol
machten verleend, met name ook ten behoeve
van hen, die tan Mekte of om een ander* re-
Dat cJe Engelschen nog niet erg onder den
Indruk zijn, blijkt wel uit onderstaande schets
van een bijeenkomst van den geallieerden oor
logsraad, die wij aantroffen In het weekblad
„Punch”.
Laatst op een avono waren we aan het pra
ten over de manier, waarop groote mannen
zich gedragen, als zij ^beraadslagen. Ik becoel.
wjj waren benieuwd, h o e zij zich gedragen, als
zD bijeenzitten en wAAr zij over spreken. Ais
men b.v. denkt aan een vergadering als die van
den Geallieerden Oorlogsraad, waarin reuzen
als Mr. Chamberlain. M. Dalaoler, Generaal
Gamelln en Lórd Gort samenkomen, c*n is het
niet zoo gemakkelijk om zich voor te stellen op
wat voor manier zij spreken en hoe rij een be
sluit nemen en welke van de honderd n.oge-
Hjke problemen zij bespreken Men heeft het
gevoel, dat de belangrijkheid van de besluiten
zoo groot is, dat een bespreking ervan in ge
wone taal bijna een aanfluiting is. En toch:
praten doen ze.
Men kan wel aannemen, dat Fransch oe taal
is. cie bij deze titanische disputen gebruikt
wordt meer schoolboeken-Fransch misschien
dan de taal van den gewonen Franschman. Dit
uit consideratie voor de gevoelens van de En
gelsche leden van het gezelschap. Maar w a t er
gezegd wordt, kan men slechts gissen. De offi-
cieele communiqué's geven weinig opheldering;
zij zeggen eigenlijk niet veel meer dan: „De
vergacering had een aangenaam verloop”, of
meer in het bijzonder: ,De volledige overeen
komst van de belangen der beide landen werd
opnieuw bevestigd.” Nu. naar kan men niet
veel uit opmaken, ofschoon het geweldig is.
wat hoofdartlkelschrijvers er den volgenten
morgen mee doen.
Persoonlijk ben ik echter geneigd aan te ne
men, dat deze besprekingen ongeveer verloopen
*1* volgt;
deaen Apostolischen Stoei ,-de wortel en moe
der der Katholieke Kerk" (H. Cypr. Ep 48 ad
Comelium), waarmee hij SDo innig verbonden
was. spoedig eerbiedigen als de onfeilbare
leerares De Kerk treurt over hen. die van haar
zijn afgescheiden door de ongunst van een
rampzalig tijdsbestek. Dat toch alle Katho
lieken uit ijver voor den waren godsdienst,
onder uw aansporing en voorlichting, steeds hun
krachten blijven inspannen om hen door de
overredende kracht der ware leer, der liefde en
der rechtschapenheid te brengen tot den eenen
schaapstal van Christus, tot de volheid van het
ongerepte geloof, tot het gelukkig herstel eener
broederlijke eensgezindheid.
Terwijl Wjj deze hoop koesteren, dringen
WU door vaderlijke vermaningen er bij de ge
loovlgen op aan. dat zij In de godsdienstplech
tigheden. die ter gedachtenis en ter eere van
St Willibrord zullen worden gehouden. een
nieuwen en krachtigen prikkel mogen vinden ter
beoefening van de deugd. Uit hun leven zij verre
Iedere wanklank van oneen igheid en twee
dracht; met den eenvoud, welke zich openbaart
in een zuivere bedoeling, weersplegele hun uiter
lijk gedrag datgene, wat het inwendig geloot
leert. Dat zij tegen de listige lagen van den
Booze en tegen de verlokkingen van de -wereld
waardoor zoovelen In hun onvoorzichtigheid
beijvert om |,zlch laten verleiden, den goeden strijd van
Christus strijden, verwachtend de zalige hoop
van de schoonheid der eeuwige gelukzaligheid
Terwijl gjj St Willibrord navolgt, doet gij
goed u tevens te stellen onder zijn bescher
ming. waarvan gij onder zoo veel verschillende
omstandigheden de krachtdadige werking hebt
ondervonden. „Want de wijdte van den hemel
verwijdt de harten, dóch vernauwt ze niet; zli
verblijdt den geest, maar brengt hem niet in
verwarring; gevoelens tempert zjj niet. maar
versterkt ze. In het licht van God klaart het
geheugen op. maar verduistert niet” (H. Bern
op den feestdag van 3. Victor. Sermo II).
Mogen de smeekbeden en de voorspraak van
den hemelschen Beschermer bij God verkrij
gen. dat het geliefde Nederland steeds meer
schlttere in glans van christelijke wijsheid, dat
het in hechte eendracht der burgers zijn groot-
sche ondernemingen vooruit stuwe, dat het de
maatschappelijke problemen oplosse volgens de
verheven beginselen van rechtvaardigheid en
billijkheid, dat zjjn grenzen gevrijwaard blijven
tegen vtjandelijke aanvallen
En waar Wjj uit het diepste van ons hart
vooral dit wenschen. dat de te houden kerkelijke
plechtigheden zoo zegenrijk en vreugdevol mt>-
gelljk verloopen. verleenen Wjj volgaarne aan
de geloovlgen van Nederland een vollen aflaat
bij wjjze van Jubilé. waarover WU nog volr
gens elsch een schrijven zullen doen zenden
in den vorm van een Breve.
Er blijft Ons nu nog over, om u. Eerbied
waardige Broeders. Bisschoppen van Nederland
en alle geloovlgen. op wier heil uw aandachtige
zorgen zijn gericht, met alle vrijgevigheid in
den Heer te verleenen den Apostolischen Zegen,
als bewijs en uiting van onze bijzondere liefde
Gegeven te Castel Gandolfo bij Rome, op den
26sten September 1939. het eerste jaar van Ons
Pontificaat
H. Paus Plus XII heeft de roem-
rijke traditie van Zjjn wijze en
Ld verheven voorgangers, die in vaak
algemeen als richting en leiding gevend
voor gansch het menschdom vermaard
geworden rondzendbrieven zich in moei-
I lijke en leering behoevende tijden tot de
I christenheid richtten om de o*de en on-
I vergankelijke beginselen van de Godde-
I lijke leer en wet opnieuw te belichten
I en tot even zoovele glinsterende en zul-,
I vere toetssteenen te maken voor het ac-
tueele tijdsgewricht, voortgezet en thans
zijn eerste encycliek, aanvangend met
de woorden: .JSurnmi Pontlficatus”, tot
de Christelijke gemeenschap gericht. En
I gooals vanzelf spreekt, sluit deze Pau-
gelijke encycliek met die harmonieuze
continuïteit, welke zoo karakteristiek is
voor den onwankelbaren koers van de
uitsluitend op het door den H. Geest af
gestelde compas varende Kerk Christi,
aan bij de befaamde, maar door hen,
die zij veroordeelden, ook gevreesde
rondzendbrieven van 's Pausen onmld-
dellijken voorganger Plus XI roemrijker
en zaliger gedachtenis, wiens krachtige,
beleid- en llefde%olle medewerker de
huidige Paus van Rome zooveel moeite-
en zorgvolle jaren als kardinaal-staats-
secretaris Is geweest. Wat Paus Pius XI
met welhaast profetischen blik voorzag
en wat hem tot steeds dringender en
ernstiger vermaan en waarschuwing en
onderrichting aanspoorde, heeft zich met
tragische snelheid vervuld en zoo ziet
Paus Plus XII, wiens naam den vrede
ademt en wiens devies den vrede als het
werk der rechtvaardigheid kenmerkt,
zich geplaatst tegenover de wreede con
sequenties van in wanen verdoolde
Volkeren.
Het mag een bijzondere genade van de
barmhartigheid en goedertierenheid
Gods en een nieuw bewijs van Gods nim
mer aflatende hulp aan Zijn Kerk hee-
ten, dat de Voorzienigheid aan den phy-
siek afgeleefden, maar naar den geest
het licht der eeuwigheid uitstralenden
Paus Pius XI den wrangen kelk vol oor
logsleed heeft laten voorbijgaan en in
diens medewerker een krachtigen en
kundigen opvolger riep om den met hoog
gezag en diepe vereering en aanhanke
lijkheid omluisterden Stoel van St. Pe-
trüs te bezetten.
heeft de pauselijke gendarmerie gedurende de
etmaal de wacht betrokken bij de drukkerij.
ten einde iedere indiscretie te voorkomen. Alle
Personen, die de drukkerij verlieten, werden
nauwkeurig onderzocht.
De encycliek is de tweede, welke gedateerd U
te Castel Gandolfo. Paus Plus XI heeft hier In
October 1937 zijn encycliek over den Rozenkrans
««gegeven.
een
lange sigaar aanstekend)Nou. Jongens, Ik heb
er genoeg van. Wat zeggen jullie van een
apérftif?
AU u het er niét mee eens bent besluit
de schrijver dat het zóó toegaat, dan staat
het u vrij iets beten voor te stellen.
Engeland klaar stond om het geheele overschot
van zjjn voorraad velokeukens op te offeren
voor het gemak en welzijn van onze dappere
troepen. Terwijl ik uw vrijgevig en door hooge
principes ingegeven aanboo van de hand wijs.
Lord Gort (die fronsend naar de kaart kijkt):
Ik zou zeggen, kijk eens hier Veronderstel, dat
die Nazi's Hongarije binnenrukken en Roemenie
beginnen aan te vallen, langs dien weg, wat
doen we dan?
M. Daladier: Frankrijk houdt onveranoerlijk
vast aan de principes, waaraan het bij het uit
breken van ce vijandelijkheden zijn lot verbon
den heeft. Ten overstaan van de bedreiging
eener militaristische hegemonie, die geheel
Europa
Lord Gort:
wjj?
Generaal Gamelln: (met een nederwaartsch
gebaar van onvervalschte grootheid)In het
geval, dat u noemt zal ik hier toeslaan!
Mr. Chamberlain: U zit met uw vinger in de
zee. U zult nat worden.
Generaal Gamelln: Het doet niets. Ik c*nk
u het is slechts een kleinigheid. De plaats, die
ik wilde aanwijzen, is natuurlijk hier. Ziet u?
Welk een verrukking! Mijn rechterflank Is op
den heuvel, de linker gaat met een kreeften
gang voorwaarts en het centrum verbergt zich
onoer gebladerte. Er zijn schermutselingen.
Hier, bij het kerkje met den toren, gaan wij
voorwaarts; dAAr maken we een strategischen
terugtocht. De vijand Is overbluft. HJj plaatst
zijn artillerie, hier en hier. Dan poef! Ik trek
voorwaarts en het is voorbij. De vijand gooit
zijn nuttelooze wapens weg en vlucht in ver-
ware». Het is een goed plan!
IA*M Gort: Het is uitstekend. En mijn man
nes waar komen die te pas?
Generaal Gamelln: Overal worden zij ont
vangen met gejuich enTiopjes koffie door de
stoere Fransche dorpsbewoners. Hun uniformen
en hun houding wekken de grootste bewon
dering. De sollede belangengemeenschap, die
onze twee volkeren vereenigt. wordt verstevigd
door de onverbreekbare banden van kameraad
schap en vriendschappelijke gevoelens.
Mr. Chamberlain: Ik stel voor, dat deze no
bele volzin het hoofobestanddeei van ons com
muniqué van dezen middag zal uitmaken.
M. Dajadier (zjjn beenen uitstrekkend en
In een Zaterdagmiddag te Amsterdam
gehouden vergadering van de Nationale
Vereeniging tegen de Werkloosheid, die' on
der leiding stond van den voorzitter, prof,
mr. E. M. Meyers, is uitvoerig van gedachten
gewisseld over de vraag in hoeverre ver
plichte arbeidsdienst voor werkloozen als
overheidsmaatregel wenschelijk is en zoo ja,
hoe deze dan georganiseerd moet worden.
Prae-adviezen over dit onderwerp waren uit
gebracht door de heeren A. de Ruyter, secre
taris van den jeugdraad van het N.V.V„ Jos.
Veldman, tweede voorzitter van het R.K. Werk
liedenverbond en dr. F. M. G. van Walsem. di
recteur van Maatschappelijk Hulpbetoon te Rot
terdam.
PARIJS. 28 Oct. (Havas) De Parjjsche
pers geeft lange uittreksels uit de nieuwe
encycliek, die wordt vergeleken met de rede
voeringen van Koning Leopold en Roose
velt. „Excelsior" zegt: .Drie groote stemmen
hebben tot de wereld gesproken
De encycliek .Dummi Pontlficatus” telt 10 000
•oorden. Donderdagochtend heeft ^.H. de Paus
de encycliek doorgelezen en nog een%e wjjzigin-
&en aangebracht .Vervolgens werd het origineele
handschrift naar de meertalige drukkerij van
het Vaticaan gebracht, waar des middags vijf
vertalingen verschenen, nl. een Itallaansche,
2—, Spaansche.
Bovendien verscheen een officieel uittreksel in
Het comité voor het geven van kunstavonden
ten bate van ontspanning voor militairen, de
Kunomi. met belangelooee medewerking van voor
aanstaande Nederlandsche arti$ten. zal de In
den loop van het seizoen te geven reeks avonden
kunnen openen in Den Haag op 16 November met
een concert in Diligentla. Een tweede kunstavond
zal waarschijnlijk hl de tweede helft van Novem
ber plaats vinden in de voordrachtzaal van het
Gemeentemuseum Zooals bekend. Is de geheele
opbrengst van deze avonden ten bate van ont
spanning van onze militairen en wel meer spe
ciaal van die militairen, die in afgelegen plaat
sen of aan de grenzen liggen.
s het wonder, dat Paus Plus XII. die
nauwelijks het hoogste en heiligste
ambt op aarde als Plaatsbekleeder
van Christus zelf aanvaard hebbend, de
volkeren zag neerglijden in den afgrond
van den oorlog tengevolge van de mis
leiding van in matelooze hoovaardigheid
zichzelf misleidende leiders, zijn eerste
gedachte richt op het Koningschap van
Christus en de huldiging van „den Ko
ning der Koningen en den Heer der
Heerschers" tot een heiligend gebod van
Zjjn Pontificaat maakt? Ware Christus
als Koning en Vorst des Vredes niet en
kel door alle staatshoofden en volkslei
ders, maar ook door gansch de mensch-
heid in haar meest intieme en huiselijke
doen en laten erkend en gehoorzaamd,
de wereld zouden de verschrikkingen
en tuchtigingen bespaard zijn gebleven,
welke thans haar droevig deel zijn. Met
een ontroerende herinnering aan de toe
wijding van het menschelljk geslacht
aan het Heilig Hart van den Verlosser
der wereld, thans veertig jaren geleden,
een dierbare herinnering uit het eerste
jaar van Zijn priesterschap, leidt de Va
der der Christenheid het eerste jaar van
Zijn Pontificaat in, aldus den weg wij
zend naar de bron van alle vertroos
ting, kracht en moed en liefde, die de
menschheid in deze tijden van verwar
ring, verbijstering en nood meer dan
ooit behoeft. Het Goddelijke en Konink-
lijke Hart van Jezus is de milde en wel
dadige zon, die het Godsrijk overstraalt,
wasdom geeft aan het goede, het kwade
verzengt in de vlam van zijn liefde, en
zoodoende de uitbreiding van Christus'
Rijk op aarde bevordert, de uitbreiding
1 van Christus’ Rijk, waaraan de H. Vader
ons ten voorbeeld Zjjn leeren en wer
ken, Zijn dulden en lijden, alles geheel
wil wijden.
DE AARTSBISSCHOP EN DE
BISSCHOPPEN VAN NEDERLAND
Aan de Hun toevertrouwde Geestelijkheid
en Geloovlgen
Zaligheld In den Heer
Bij, het twaalfde eeuwfeest van onzen
grooten Nederlandschen Apostel, den H.
Willibrord. heeft de H. Vader Paus Pius XII
de goedheid gehad het vólgende treffend
schrijven van gelukwensch te richten aan
het Hoogwaardig Episcopaat en de geloovi-
gen van ons vaderland:
aan de Eerbiedwaardige Broeders Johannes
de Jong, Aartsbisschop van Utrecht, en aan
de overige Bisschoppen van Nederland.
Eerbiedwaardige Broeders.
Heil en Apostolische Zegen.
Met vreugde hebben Wy vernomen, hoe gil
geestelijke herders van Nederland, en met u, de
san u toevertrouwde kudden, u
een plechtige hulde te brengen aan den aller-
zallgsten Clemens Willibrord, nu een kring van
twaalf keeuwen zich sluit sinds zijn afsterven
in het klooster Echtemach.
En Inderdaad: vrome godsdienstzin en eer
biedige dankbaarheid eischen het. dat gij by
deze gelegenheid den Apostel uwer landstreek
herdenkt door een bijzondere huldiging en met
ongewone blijdschap Want Indien de waardig
heid van den vader de eer is van de kinderen,
dan roemt gy met recht op dezen grooten hei
lige. die, geboren In het edelmoedige Brlttannli.
door Gods Geest gedreven In gezelschap van
elf leerlingen de zee is overgestoken en die
aan de Friezen, welke hem zoo na aan het hart
lagen, het licht van het Evangelie en de waar
den van de inneriyke menschelyke beschaving
heeft gebracht. Wie zal besebryven den arbeid,
dien hy heeft verricht, de kwellingen, die hy
heeft geleden, den strijd, dien hy heeft moeten
doorstaan om uw voorouders te brengen onder
bet juk van het Evangelie van Christus?
„Bemind by God en by de menschen. wiens
gedachtenis in eere blyft” (zie Ecc. 45. 1) is
hy in dit land verschenen als vader, leeraar,
wetgever, die een voorbeeld gaf van verheven
deugden. Aan hem danken de Nederlanders dit
kostbare erfdeel van een kloek en levend ge
loof. dat gloeit van liefde., dat gestaald wordt
door krachtige tucht, en dat hen anderen
ten voorbeeld dryft tot mlsslonneeringsarbeid
opdat in heldensche landen gebracht worde
het overwinnlngsteeken van het heilbrengende
Kruis en wyd en zyd strale het licht van dc
hemelsche waarheid. Mogen ook zy. die van
de waarheid verwijderd zyn en die toch ook
Willibrord als hun vader en leidsman eeren.
v—v W-» c?cn
Fransche, Duitsche, Engelsche en
het Nederlandse!) en het Poolsch.
Op uitdrukkelijk verlangen van
