Meuwe Langedijker Courant", van Zondag 8 Januari 1898.
Godsdienstige Gezindheden zijn verdeeld als
volgt
Nederd. Hervormden 724
Lutersch 8
Doopsgezind 3
Nederd. Gereformeerd 74
R. Cath.
16-
6
Totaal
975
Loop der bevolking der
gemeente Oud-
karspel over 1892.
Personen
M.
V.
Op 31 Dec. 1892
1473
742
731
Geboren
34
17
17
Ingekomen
82
38
44
1589
797
792
Overleden
22
13
9
1567
784
783
Yertrokken
83
39
44
1484
745
739
Waarvan in de
kom 657 M.
667 Y.
Buiten de kom
88
72
Als boven 745 M. 739 Y.
1 levenloos aangegeven mann. geslacht.
24 huwelijken voltrokken als
21 tusschen jongmans en jongedochters.
1 jongman en weduwe.
2 weduwnaars en jongedochters.
Godsdienstige gezindheden
Nederd. Hervormden 1132
R. Catliol. 296
Lutersch 3
Doopsgezind 23
Geref. gezindheid 24
Chr. Geref. 4
Geen 2
Bedankt voor Lutjebroek de WelEerw.
Heer H. A. Ludwig, predikant te Zuidsehar-
woude.
Zuidscharivouile. Do daar gevestigde
ijsclub houit haren goeden naam in stand, door
liet nuttige met het aangename te verbinden.
Verschaft zij jongen en ouden vermaak, ook doet
zij veel voor hen, die, niets kunnende verdienen,
deze dagen de ijsbaan in den sloot Yan den
heer C. Zomer berijdbaar houden en daarvoor
een vrij goed daggeld verdienen. Een woord van
lof en dank zij hier toegebracht aan het bestuur
der ijsclub voor de pogingen, die het aanwendt,
om ook iets te doen in 't algemeen belang.
Biimenland.
De gemeenteraad van Uitgeest heeft den
30 uit den sollicitanien tot vroedvrouw benoemd
mej. J. de Wit te Broek op Lnngetlijk met
6 stemmen tegen 1 stem op mej. Lingerlee te
Botterdam.
Aan de rijksveldwachters zijn pakjes met
parafine, gebruiksaanwijzing, uitgereikt, om deze
bij zich te dragen en bij voorkomende gevallen
van verwondingen, wanneer geen dokter aan
wezig is, de eerste hulp kunnen verleenen.
Het onvoorzichtig omgaan met een geladen
geweer eischte ook in Rockaiije een slachtoffer.
Twee buren, W. Dijkgraaf en L. Oud water, op
tweeden Kerstdag middag in de woning van
eerstgenoemde bezig zijnde, een geladen geweer
te inspecteeren, maakte Dijkgraaf met het geweer
een onhandige beweging, met het ongelukkige
gevolg, dat het schot afging en Oudwater de
volle lading hagel in de buik ontving. Na wei
nige uren is de ongelukkige na een vreeselijk
lijden overleden en kon de inmiddels uit Briele
ontboden geneesheer slochts den dood consta-
teeren.
De ongelukkige laat eene vrouw en drie kleine
kinderen achter.
Hoeveel slachtoffers zullen er nog moeten val
len, eer men tot het besef komt, dat men niet
te voorzichtig met vuurwapenen om kan gaan,
want dergelijke gevallen worden maar al te dik
wijls in de nieuwsbladen vermeld.
Te Wagen iiigen hebben Dinsdagavond
opstootjes van socialisten plaats gehad. Toen zij
zich uit de omhelzing harer moeder losmakend, hem
nariep»Neen, heer professor, zoo moogt u niet
heengaan en met weinige woorden vertelde zij
haren ouders het kleine reisavontuur, waarbij zij
evenwel het verlies van den verlovingsring verzweeg.
Beide ouders overlaadden nu den professor met
hartelijke dankbetuigingen en de vader zeide
«Daar u heden uwe reis toch niet kunt vervolgen,
wilt gij wel onze gast blijven en onze logeerkamer
voor lief nemen, indien u tenminste niet door an
dere persoonlijke betrekkingen verhinderd is, aan
onzen wensch gehoor te geven, want ook mijne
vrouw zal gaarne zien, dat u bij ons zoolang uwen
intrek neemt.«
De professor antwoordde, dat hij geheel vreemd
was in de stad hij had het voornemen gehad, om
den volgenden dag een in de nabijheid gelegen
plaats, die hem voor zijne geschiedkundige studiën
zeer interressant was, te bezichtigen en nam daarom
het gulle aanbod volgaarne aan. Geertruida's brui
gom bóod zich daarop aan voor het dragen van haar
pakjes en na dit kort oponthoud stapte men op 't
huis aan van Geertruida's ouders. Aan de markt
der stad gelegen, scheen het tot de voornaamste
van die wijk te behooren. Reeds bij 't binnenko
men kon de professor bemerken, dat hij in een
koopmanshuis was binnengelejd een ruim voorhuis
was grootendeels ingenomen door stapels groote ba
len koffie en rijst. Het geheel gaf meer een indruk
van soliditeit dan wel van sierlijkheid. Hetzelfde
was waar te nemen in de binnenkamer en hare in
richting alles eerwaardig en solied, maar met een
op herhaalde aanmaning niet uiteengingen, wer
den zij met de blanke sabel uiteengejaagd en
enkelen gearresteerd. Daar de herhaling wordt
verwacht, zijn er militairen aangevraagd.
Een drietal kinderen uit Venloo aten spe
lende eenige in het wild groeiende kruiden en
werden dientengevolge vergiftigd. Een van hen,
de 9-jarige Herman Aben, stierf reeds eenige
uren na liet gebruik. De twee anderen, die door
het toevallig gebruik vnn melk aan het braken
geraakten, denkt men te behouden.
De Geneeskundige Raad van Friesland en
Groningen zoowel als die van Utrecht en Gel
derland zullen zich tot de regeering wenden,
om aan te dringen op herziening en wijziging
der wetgeving met het oog op een waarschijn
lijk wederuitbreken der cholera-epidemie in het
aanstaande voorjaar.
Aan de inspecteursvergadering zal de. vraag
worden voorgelegdindien het waar is, dat
rivierwater besmet kan worden door cholera, is
het dan niet wenschelijk en noodzakelijk, om
voor schippers vaste drinkwater-stations op te
richten.
De politie te Amsterdam arresteerde in
het afgeloopen jaar 6308 personen wegens dron
kenschap, verleende adsistentie in 1464 gevallen
bij ongeregeldheden, en ia 4968 gevallen op ver
zoek verschafte aan 20511 personen nachtver
blijf. Aangegeven werden 2441 diefstallen.
Voor de vacante betrekking van onder
wijzer bij het openbaar lager onderwijs te Zand
voord op eene jaarwedde van f450, heeft zich
slechts een sollicitant aangemeld.
Te Breda staan 100 man van het 6e
regiment infanterie gereed, om, zoo noodig, ter
stond naar het Noorden te kunnen vertrekken.
Bij een der ingezetenen van Zwolle
waren de kinderen Dinsdagnacnt zeer onrustig,
't Waren kleinen van 3 tot 7 jaar, die in een
bedstede op een zolderkamertje sliepen. Telkens
moesten zij door het dienstmeisje gesust worden,
maar voortdurend herhaalde zich toch geheel
buiten de gewoonte het schreieu. Nu kwam men
Woensdagmorgen tot de ontdekking, dat een
groote rat in de bedstede aanwezig was, die de
kinderen in wang en ooren gebeten had. Ge
lukkig heeft men het dier een der grootste in
zijn soort, met zeer veel moeite gevangen.
(Ziv. Ct.)
Als eene bijzonderheid meldt men uit
Spanbroek dat aldaar binnen eenige dagen een
geheele polder publiek zal worden verkocht. Deze
polder, de Zandwerversbraak, geheeten, is slechts
eenige H. A. groot en behoort aan een eigenaar
vanwaar hot ongewone verschijnsel, dat hij in 't
geheel kan worden verkocht.
De booten van den veerdienst Enkhuizen-
Stavoren, die, al was het den laatsten dag met
eenige vertraging, de gemeenschap tusschen Hol
land en Friesland over zee onderhielden, hebben
heden eindelijk den dienst moeten staken.
In zee is dan ook, zoover het oog reikt, wei
nig open water meer te bespeuren zelfs in liet
krabbersgat heeft het.ijs zich, niettegenstaanden
den sterken stroom, vastgezet.
Hoe Amerika ontdekt is. Een onderwij
zer aan een plattelandsc'ne school gaf aan de
hoogste klasse als opstel de geschiedenis dei-
ontdekking van Amerika. Een der jongens schreef
het volgende
Er was eens een man, die eieren kon laten
staan. Tot dezen man, die Klumbumbus heette,
zeide de koning van Spanje op een dag
Klumbumbus, kunt ge Amerika voor mij
ontdekken Hier hebt ge een schip en alles
wat er voor noodig is, en vaar nu maar weg.
Ja, antwoordde Klumbumbus, dat is juist
iets van mijn gading, en hij begaf zich op weg.
Na verloop van drie dagen zeide de stuur
man van het schip tegen Klumbumbus
Klumbumbus, ik zie nog geen land.
Het ei staat ook nog niet, zeide Klum
bumbus, vaar maar flink door.
Na veertien dagen kwam de stuurman weer
bij Klumbumbus, en sprak
weinig waas van voorvaderlijkheid. Koopman Wer
ner was anders bemiddeld genoeg, om zijn huis
met de meest moderne comfort te voorzien, maai
bij hechtte met voordacht een zekere waarde aan
de van ouders en grootouders afkomstige erfstukken.
De professor werd in een behagel ij ke logeerkamer
gebracht en na eenigen tijd in de groote voorkamer
geleid, waar hij reeds de geheele familie te samen
vond.
Buiten de huisgenoten, was daar ook aanwezig de
familie des bruidegroms, koopman Baumann en
zijne vrouw, en een jongere zuster vau Oscar, zoo
heette Geertruida's aanstaande. Toen men zich aan
tafel zette de professor tegenover het bruidspaar,
tusschen moeder en schoonmoeder der bruid
meende hij in Geertruida's oogen nog sporen van
tranen te zien en maakte daaruit degevolgtrekking,
dat de inmiddels gedane mededeeling van het ver
lies des rings die weder had te voorschijn geroepen.
Het gesprek wendde zich ook zeer spoedig op het
reisavontuur en Oscar bemerkte, zich tot den pro
fessor wendend, dat het hem onverklaarbaar was,
hoe in onze verlichte negentiende eeuw nog zooveel
bijgeloof kon wortelen, zelfs in de gemoederen van
zooveel ontwikkelden. Hij had Geertruida zooeven
reeds beknord wegens haar onzinnige gedachten,
dat het verlies vau den ring noodwendigiets slechts
moest beteekenen.
»Ik ben er van overtuigd, Geertrui,ging hij
voort, sals ik u morgen een veel mooieren ring
breng, dan is de kinderlijke vrees geheel verdwe
nen.
Klumbumbus, ik zie nog geen land.
Het ei staat ook nog niet, antwoordde
Kluinbuinbus, vaar maar door, zoolang als ge
kunt.
Zoo vaarden ze nog eenigen tijd. Op een
goeden dag kwam de stuurman bij Klumbum
bus en riep
Klumbumbus! Klumbumbusik zie land!
Dat heb ik je immers wel gezegd Het
ei staat nu ook, antwoordde Klumbumbus.
En ze stapten aan wal, maar zagen niets an
ders dan pikzwarte menschen.
Goeden dag samen, zeide Klumbumbus
heet het hier Amerika
Ja, zeiden de zwarten.
Zijn jelui dan negers?
Ja, dat zijn wij. Haar dan zijt gij ze
ker Klumbumbus
Geraden antwoordde Klumbumbus.
Ach, ach dan helpt er niets meer aan
dan zijn wij ontdekt
De avondpartij ten hove was Maandag
druk bezochtmen vermoedt door ongeveer 700
genoodigden, meerendeels gevormd door al de le
den van het corps diplomatiquedo ministers,
hoofden der departementende leden van de
volksvertegenwoordiging van den raad van state;
de algemeene rekenkamer den hoogen Raad en
de overige reclitcollegiën te 's Gravenhage en
kele kunstschilders en verder door een bizonder
groot aantal opper-, vlag-, hoofd- of verdere
officieren van schutterij land en zeemacht.
H. M. de Koningin-Regentes de Koningin
woonde de soiree niet bij verscheen tegen
halftien uur in de luisterrijk verlichte zalen,
welke ook door de keur van toiletten van de
dames en door de gala-kleeding door alle genoo
digden, op enkele uitzonderingen na, gedragen,
een verrassenden aanblik opleverden.
H. M. deed zich in oen der nevcnzalen ach
tereenvolgens voorstellen de genoodigde dames,
de officieren die nog niet aan de Regentes waren
gepresenteerd en wien eene bevordering of on
derscheiding was ten deel gevallen, en daarna
de particulieren.
Twee orkesten voerden beurtelings concert
stukken uit: Do Koninklijke Militaire Kapel in
de groote danszaal, het muziekkorps der dd.
schutterij in de kleine. Er is niet gedanst.
li- M. de Koningin-Regentes onderhield zich
tijdens haar verblijf onder de genoodigden met
verschillende diplomaten, hooge staatsambtenaren
en hunne dames en verliet te half twaalf uur
den kring.
De raout werd daarna nog tot 1 uur voortge
zet en toen verlieten de laatste gasten het Pa-
1 lis.
Geen slecht ineusch. Een gevangene te
Groningen heeft aan Dr. Yan Veen, predikant
aldaar, een bedrag van f 25 doen toekomen
voor de verspreiding van het „Nieuw Bijbelsch
Dagschrift," dat door genoemden predikant
met medewerking van anderen wordt uitge
geven, onder de gevangenen.
Dö gevangenen te Groningen krijgen het gra
tis en het had op dezen man een kracht ten
goede uitgeoefend, 't geen duidelijk bleek uit
een bij gaanden brief.
Toen hem een kleine erfenis ten deel viel,
meende hij alzoo een nuttig werk te verrichten,
door een gedeelte van het geld voor genoemd
doel af te staan.
Woelingen in het Noorden.
Te Sappemeer, eene plaats met ruim 2000
fabrieksarbeidors, dier schier allen socialist zijn,
is het Maandagmiddag tot eene ernstige botsing
gekomen tusschen de marechaussees en de ar
beiders. Toen des ochtends een ongewapend hu
zaar met een knecht van den logementhouder
Struvee aan de strokartonfabriek van Scholten
kwam om stroo te halen, werden zij door eenige
arbeiders omsingeld, en is de huzaar door hen
met het hoofd tegen een boom geslagen en mis
handeld. Hij wist te ontkomen rapporteerde het
gebeurde. De maréchaussees Van Wijk en Puym-
broeck werden met den mishandelden huzaar
I »Neen, Oscar,antwoordde Geertruida, »dat moogt
gij niet denken. Zie, gij kunt mij op 't oogen
blik den prachtigsten diamantring geven, en do
verloren ring ware een geheel waardeloos ringetje
ik zou toch niet het laatste oneindig bfijder
zijn. dan met den kostbaren diamantring.
»Dat mag zoo zijn,« zeide Oscar, bijna op ge-
krenkten toon, »en als gij hem voortrekt, omdat ik
hem op ons verlovingsfeest u aan den vinger stak,
dan is het mij goed maar om 's Hemels "wil niet,
wijl aan zijn verlies een ongeluk moet geknoopt
zijn, Gij zijt toch nog een echt kind,« liet hij er
zachter op volgen, »in één jaar hoop ik, zult gij
vernuftiger gedachten hebben, want ik mag toch
niet dulden, dat mijne kleine vrouwtje in haar huis
houden zulke bakersprookjes meebrengt.®
De professor hield het oog op Geertruida*'s aan
gezicht gevestigd en zag daarop een kwalijk weer
houden trek van smart, terwijl zij op nieuw met
tranen te kampen scheen.
»U oordeelt wellicht te streng,richtte hij het
woord tot Oscar. »Ik kan dat, wat de oorzaak van
Geertruida's zielsgesteldheid is, toch maar niet een
voudig als zwakte of gekheid verwerpen.
»Hoe?« riep Oscar uit, en een glimp van spot
deed hem de lippen eenigszins opkrullen, »u, pro
fessor in de geschiedenis, man der wetensehap, u
springt voor het bijgeloof in de bres en tracht het
te verdedigen
»U zult,« wedersprak Brüner, »het volk zijn bij
geloof evenmin mogen ontnemen als zijn geloof,
en ik houd mij ten volle overtuigd, dat in werkelijk
Bergsma daarop naar de fabriek gezonden, ten
einde de belhamels te arresteeren. Er werden er
niet meer gezonden om aan de zaak een kalm
aanzien te geven. Met een regen van steeneu
werden zij begroet, eii ter zelfverdediging waren
zij genoodzaakt onmiddellijk vuur te geven. Er
werden 18 patronen verschoten; 8 personen zijn
gewond, van wie 2 levensgevaarlijk 6 werden
er naar het ziekenhuis te Groningen vervoord.
De marécliaussées en de huzaar retireerden
langzaam. De huzaren-luitenant S. van O'oerveld
trok toen met zijne geheele macht (30 huzaren)
naar de fabriek, vergezeld van den burgemees
ter, den heer Venema. Uit een raam en van
het dak werd met steenen naar de militaire
macht geworpen. De burgemeester begaf zich
mot eeni'ge maréchaussees in de fabriek. Zij ar
resteerden de belhamels Yan der Laan, Bouman
en Mulder, beruchte socialisten, die daarop ge
vankelijk naar Winschoten worden gebracht.
Des avond te zeven uren is een detachement
van 25 man infanterie, onder bevel van luite
nant Van Oudendijk Pietersen, uit Amersfoort te
Sappemeer aangekomen.
De meeste arbeiders hadden Zondag ter gele
genheid van het nieuwjaar veel gedronken.0 Za
terdag avond, toen de socialisten uit de Bier-
halle kwamen, waar zij vergaderd hadden, werden
zij allen gevisiteerd. Er werd echter niets bij
hen gevonden. Intusschen is het een feit, dat de
socialisten in het bezit zijn van vele revolvers.
Bij de visitatie pleegden sommigen verzet en zjjn
eenigen licht gewond. Twee karabijnen werden
stuk geslagen. Dit was mede aanleiding tot het
gebeurde van Zondag namiddag.
Later had er ook nog een opstandje plaats bij
eene fabriek in het naburige Foxhol. Maandag
avond was alles rustig.
Recht voor allen en De Arbeider (het blad
vau Luitjens) worden daar gevent.
Alle herbergen zitten nog vol.
De ordelievende burgerij is zeer verbeten op
Luitjens.
Het spoedig gesuste opstandje Maandag te
Foksholl was een gevolg van het tijdelijk gedaan
krijgen van 400 der 450 werklieden op de 2
fabrieken aldaar wegens de vorst.
Ie Sappemeer bleef het Maandagnacht rustig.
Te Hoogezand werd Maandagavond voor het
huis van den burgemeester Yan Roijen door
dronken meiden een pistoolschot gelost.
Armoede heerscht hier bijna niet. De oproer
lingen zijn goed beloonde fabriekarbeiders.
Van de werkverschaffing te Hoogezand maakt
niemand gebruik.
In nog ernstiger mate dan in Groningerland
en in 't noorden van onze provincie hebben
Oudejaarsavond ongeregeldheden plaats gehad
te Zwartsluis.
't Had er al eenige dagen zwaar in de lucht
gezeten, Zaterdagavond echter brak de storm los.
Rumoerige troepen volks, elkander eerst in
de herbergen opgewonden hebbende, trokken
zingende door de plaats en wierpen bij verschei
dene ingezetenen de ruiten in.
De rijksveldwachter, de gemeenteveldwachter
en vier maréchaussées surveilleerden, doch kon
den niet veel uitrichten tegen de overmacht
van volk. Met steenen werd naar hen geworpen.
Een der belhamels kwam op den rijks veld w.
toe en gaf hem een zoo hevigen slag in 't ge
zicht, dat hij ter aarde viel. Een ander ontrukte
toen den veldwachter zijn karabijn, richtte dit
op de borst van een der marécliaussées en
op hetzelfde oogenblik knalde een schot uit de
revolver van een der andere maréchaussées,
waardoor de aanvaller vlak voor het hoofd ge
troffen werd. Hij zakte dood ineen.
Nog meer schoten werden gelost. Een kreeg
een schot door den pols, een ander een schamp
schot in den buik en nog anderen minder ernstige
verwondingen.
's Anderen morgens verschenen de rechter
commissaris en de off. van justitie van Zwolle.
Twee der meest schuldigen werden toen iu
arrest genomen en onmiddellijk naar Zwolle
overgebracht.
Alle samenscholingen zijn verboden de maré-
chaussée is versterkt.
Tot nu toe is hier alles rustig gebleven. De
geloovige gemoederen noodwendig ook de kiem aan
wezig moet zijn van. wat wij bijgeloof noemen, en
dat, van het oogenblik af, waarop de allerlaatste
rest van 't bijgeloof uit de menschelijke ziel is ver
dwenen, ook het vrooine kinderlijke geloof heeft op
gehouden te bestaan. Het geloof aan wonderlijke
gevolgen, die zich aan ons vernuft en bevattings
vermogen onttrekken vormt dat niet evenzoo
den grondslag van het geloof' als van het bijgeloof?
En wat den één een punt van gelooven is, zal dat
niet reeds door een ander als bijgeloof worden uit
gekreten, waarover men de schouders optrekt met
een bedenkelijk gezieht, en waarmee men terstond
genegen is den spot te drijven? Ik weet niet, hoe
u over de mijsteriën van 't christelijk geloof
denkt
»Met het oog daarop,viel Oscar hem in de rede,
reken mij dan gerust tot de ergste vrijdenkers. Ik
vind het onzer negentiende eeuw rechtuit onwaar
dig, dat men van onze kansels, nog altijd deze mijs
teriën den volke prediktmijsteriën, die voortdu
rend 't gezond verstand in 't gezicht slaan in
onze verlichte eeuw, waarin de schitterende vlucht
der natuurwetenschappen den geest van voorstel
lingen bevrijd zou hebben, die in den lijst der duis
tere middeleeuwen zouden passen.®
Wordt vervolgd.
