Weekblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
N°. 22.
Zondag 28 Mei 1893.
2e Jaargang.
Socialistische onzin.
Plaatselijk Nieuws.
FEUILLETON.
Een „drukkende Rekening."
4K
NIEUWE®
IMGEDUkER (IIIIUI.
Deze courant verschijnt eiken Zaterdagnamiddag.
ABONNEMENTSPRIJS
voor Noordscharwoude, Oüdkarspel, Zuidscharwoude en Br. op Langedijk
per drie maanden SO et., franco p. post 0O ct.
UITGEVER:
J. U. KEIZER.
BUREEL:
Aoordscliarwoudc.
PRIJS DER ADYERTENTIËN:
Van 15 regels 30 et., elke regel meer S ct.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever.
ÖIEASTItKGKlilAG dl» DEV HOEL A VHM UKX SPOORWEG. (Greenwich tijd.)
Vertrekuren van af station Noord-Scharwoude. (Zomerdienst.)
GREENWICH TIJD. 6.36* 7.46
11.23
3.06
6.37
9.51
GREENWICH TIJD. 6.18
7.30* 9.37
12.04f
1.38 3.55
8.16
AMSTERDAMSCHE TIJD. 6.56* 8.06
11.43
3.26
6.57
10.11
AMSTERDAMSCHE TIJD. 6.38
7.50* 9.57
12.24f
1.58 I 4.15
8.36
Deze trein rijdt alleen naar Amsterdam,
f Deze trein rijdt alleen des Donderdags tot Uitgeest.
In ons nummer van 14 Mei jl. plaatsten wij
een bericht, dat er te Oudkarspel biljetten waren
aangeplakt, waarin werd aangedrongen op den
8-urigen arbeidsdag. Onder dit bericht stond de
volgende noot van den zetter: „'t Zou er.aan
den Langedijk mooi uitzienals men hier maar
acht uur per dag werkte
Dit toch was te veel gezegd volgens de meening
van een socialist, die dan ook niet kon nalaten
ons hierover te onderhouden in een heftig schrij
ven, ons deze week toegezonden, en waarin hij ons
aanvalt, ons tracht te verpletteren, ons wil
laten voelen dat wij de fout begingen maar
één oogenblik te spotten met het beginsel,
waardoor zij (de socialisten) hopen te geraken tot
betere conditie.
Èn om de keurige stijl, èn om zijn rij
ken inhoud, èn om de diepe gedachte
die er in ligt, èn om den kranigen schrijver, die
zeer zeker propaganda zal maken en voor het
laatst om het publiek eens in te lichten, wat toch
eigenlijk gezonde beginselen zijn, laten wij
den brief, zooals hij is, hieronder volgen.
Veenhuizen 22 Mei 1893
Burger Redacteur!
In u blad van 1.1. Zondag 14 Mei las ik
het volgende toen ik het ter hand nam, dat
er biljetten waren aangeplakt, waarin werd
aangedrongen op den 8 uren dag. welnu
hoevelen zijn op langedijk die geen 8 uren
werken hoevelen die in 't geheel niets doen
dan verteren en genieten ten kosten van
des arbeiders zweet en bloed,
Klassenjustitie.
Toen de groote dieven genoeg gestolen
hadden, hebben zij wetten gemaakt om den
diefstal in het klein zoo streng mogelijk te
straffen.
allen werken, en niet zoo als slechts
enkelen het werk doen voor velen, de arbei
ders liggen in knechtschap geketend door
de uitbuitersbenden, en wij Socialisten zullen
niet gaan rusten voor dat de Maatschap zorg
draagd dat aan elk mensch het recht op het
leven is gewaarborgt d. w. z. voeding klee
ding huisvesting ontwikkeling, genot, en u
mooge hier om lagchen maar die het laatste
lacht die lacht het beste, voor een vreed-
zamen oplossing zijn wij een halve eeuw te
laat gekomen, want al onze rechtmatige
eischen. worden door de Nederlandsche re
geering neen laat ik de spijker beter op de
kop slaan, de Nederlandsche 45 jarige liebe-
rale knoeiboel als niets beschouwd, dus ons
rest niets anders dan geweld, en 't verheugde
mijn toen ik als afgevaardigde voordeAfd.
oudcarspel op het Congres te Zwolle ook
mijn stem kon uitbrenge Wettige of onwet
tige.
Vredelievende of ge weldadige middelen
het onmondig verklaarde uitgezogen ver
trapte geminachte volk moet opstaan uit
de poel van slavernij en onder drukking om
zich vrij te maken van tirannie en uitzui-
gerij al zij het ook door dinamiet en stroomen
bloed, en die dag ze is gelukkig niet ver
meer af. wij socialisten zullen het volk daar
toe zoo veel mogelijk aanzetten, te weten
de ontwikkelde werkman. Zij die nog ter
kerken gaan en daar nog aanbidden een iets
waarvoor geen plaats is de zulken hebben
wij niet nodig, zij zullen dan tot ons komen
wanneer door ons die hemel dragonders on
schadelijk zijn gemaakt, want de hier ach
ter geplakte Sociale plakzegel is. zoo juist
waar
In elk gehucht is een fakkel der ontwik
keling, dat is de schoolmeester, maar ook
een mond die haar uitblaast, dat is de
priester, (t)
ARIE BART
Veenhuizen via Oude niedorp
N:B: en waar ik u nadeel kan brengen in
het lezen van uw blad daar zal ik niet
nalatig blijven nog deze raad geef ik u
wees niet blind voor de tekene der tijden,
wees niet hoorende doof en sienende blind
Een uitgeknipt en op den brief geplakt strookje,
t) Idem Idem.
't Spreekt van zelf dat wij hierover niet ver
der uitwijden. Dit willen wij nog zeggen dat
het socialisme alléén recht van bestaan kan heb
ben wanneer aan dergelijke individuen, zooals
schrijver blijkt te zijn voor altijd de gelegenheid
wordt ontzegd, hun misselijke stellingen te ver
kondigen.
de Red.-Uitg.
Het beplanten der gereed gemaakte velden
is aan den Langedijk in vollen gang. De daar
voor gebruikte planten behooren niet tot de soort,
die de kool levert, welke in den volgenden win
ter kan worden overgehouden. Die soort begint
men eerst over een veertien dagen te planten.
Bij goed weder kan men over 12 of 13 weken
de eerste kool weder voor de verzending gereed
hebben. Over 9 of 10 weken kan de verzending
van bloemkool reeds in vollen gang zijn. Witte
rapen en wortelen zullen waarschijnlijk nog deze
maand kunnen worden afgeleverd. Zoo nu en
dan een buitje in dezen tijd is voor den Lange
dijk van groot belang.
In de vergadering van Hoofdingelanden
met het Dagelijksch bestuur van het Geestmer-
Ambacht van West-Friesland, genaamd Geest-
mer-Ambacht, is onder meer opgemaakt:
Voordracht van den Dijkgraaf, No. 1 den heer
C. Kroon Mz., voor Hoofdingeland van West-
Friesland.
No. 1 den heer A. Wit, den heerE. Kramer
en den heer P. Frans, en benoemd tot Heemraad
in plaats van wijlen den heer W. Bos, den heer
H. Hart, te Oudkarspel, terwijl met 17 tegen
10 stemmen in beginsel is besloten tot het
plaatsen van een stoomgemaal te Aartswoud, tot
verbetering van de waterloozing van Raaxmaats-
boezem.
Riimenland.
Den 25 Mei is te Oostwoud een begin
gemaakt, met de verzending der nieuwe aardap
pelen, het eerste partijtje werd geleverd door den
landbouwer F. Fok. Zij wareu flink van stuk
en naar de uiterlijke kenteekenen te oordeelen
goed van kwaliteit. Over 't algemeen staan de
aardappelen uitmuntend en vooral de vroege
soorten beloven veel.
In het jaar 1892 was de sterfte in de
twaalf grootste gemeenten des lands op 1000
inwoners als volgtGroningen 18.6, Leeuwarden
19.6, 's-Gravenhage, 21,9, Amsterdam 21.88,
Haarlem 22.5, Dordrecht 24,2, Leiden 24,9, Rot
terdam 25,5 Arnhem 25,9, Utrecht 26, 's Her
togenbosch 30,04, Maastricht 31,6.
Er stierven aan cholera nostras 44 personen,
als te Amsterdam 13, Arnhem 3, Dordrecht 8,
's-Gravenhage 2, Groningen 1, Haarlem 1,
'8-Hertogenbosch 1, Leiden 1, Maastricht 6,
Rotterdam 5, Utrecht 5, aan cholera asiatica 83
personen, als te Amsterdam 10, 's Gravenhage
5, Groningen 4, Haarlem 2, 's Hertogenbosch
3, Leeuwarden 2, Rotterdam 22, Utrecht 35.
Kan dat dan niet anders? vraagt de
„Arnh. Ct.," met het oog op het veenbranden
in dezen tijd.
Moeten dan altijd onze 'schoonste Meimaand-
dagen door den benauwenden veenrook worden
bedorven
Wel zeker kan dat anders, zegt iemand in
dat blad. In Duitschland is het veenbranden al
voor geruimen tijd verboden en heeft men in de
plaats tal van andere middelen gevonden ter
vruchtbaarmaking van het land. 't Is alleen aan
den echt Nederlandschen jansalie-geest te wijten,
zegt hij, dat bij ons zoo iets nog bestaat.
Hij wijst op het tegenstrijdige, dat men in
Nederland voor alle andere dingen allerlei wet
ten en bepalingen heeft, die terecht verbieden
iets te doen, waardoor men anderen hindert,
terwijl men het veenbranden toelaat, al verpest
het van geheele gewesten de lucht, waarop allen
't Is een der eerste Januaridagen van 't jaar
488.. en nog pas 8 uur in den morgen.
Willem Bramsen, een jonggezel van ongeveer 30
jaren, heeft juist het bed verlaten en zich gekleed;
een vroolijk deuntje neuriënd stapt hij voort naar
zijn zitkamer, waar zijne zorgvuldige hospita zijn
ontbijt reeds heeft klaar gezet. De kachel snort, de
theeketel zingt en een aangename warmte komt den
binnentredende tegen, zoodra hij de deur heeft ge
opend. Alles om hem heen verhoogt de prettige
stemming, waarin Willem reeds bij zijn ontwaken
verkeerde, maar niet het minst doen dit een zestal
brieven, die, vermoedelijk van intieme vrienden of
goede kennissen, hem zijn ontbijt dubbel lekker
zullen doen smaken.
Willem Bramsen zet zich dus welbehagelijk in
zijn gemakkelijken leunstoel neer, maakt zich een
kop geurige thee benevens een paar broodjes klaar
en begint zijne brieven te openen.
Inhoud, eerste brief: 'n rekening van den wijn-
kooper.
Tweede dito: 'n dito van den kleermaker.
Derde dito'n dito van den hoedenmaker.
Hier haalt Willem de schouders op. 'k Ben be
paald te vriendelijk,mompelt hij, »'k zal wat min
der gaan groeten.«
Vierde dito: 'n dito van den schoenmaker.
De laatste rekening bedroeg ongeveer zestig
gulden.
Wel zette Willem groote oogen op bij het lezen
van het «totaal,maar een blik op de lange lijst,
waarop o.a. ook de woorden «bottines,kap!aar
zen,® nog eens «bottines,»pantoffeIs« enz. voor
kwamen, overtuigde hem dat er, weliswaar, geen
pekdraadje was vergeten, maar toch ook dat de
schoenenbaas niet meer eischte dan hem toekwam.
Voor 't oogenblik had Willem echter genoeg van
zijn lektuur en met een halfgesmoorde verwen-
sching aan 't adres van zijn onschuldige leveran
ciers, wierp hij al de brieven in een lade van zijne
secretaire.
't Is te begrijpen dat zijn plezierige stemming,
tenminste tot vóór het gezellige bitteruurtje, geheel
bedorven was. Willem schoot zijn duffel aan, zette
zijn hoed/"8|> en verliet zijn kamer, terwijl hij tus-
schen de tanden bromde: «Dat is de allerlaatste
keer geweest, dat ik iets op rekening neem!«
We zijn ruim vier maanden verder en ids in 't
eind van Mei. Willem heeft woord gehouden en
verheugt zich reeds an 't heerlijk denkbeeld, hoe
voortaan geen ei\kel onverwacht »zweetdrankje«
hem 't leven slechts een enkel oogenblik onaange
naam zal kunnen maken.
Als ik zeg: 't Is Mei,« dan heeft dit voor Lim
burg, waar Willem sedert eenige jaren woonde,
eene andere beteekenis dan voor Holland. Hier de
zelfde stijfheid en naargeestige deftigheid, die zich,
met enkele uitzonderingen, nooit verloochent. Daar,
in 't gezellige Zuiden, vernieuwde levenslust en jo
vialiteit, die zich moeten uiten met de eerste tonen
van den nachtegaal. En als de Limburger die be
hoefte niet kan bevredigen in de stad of het dorp
zijner inwoning, dan is'hij er volstrekt niet afkeerig
van zich te verplaatsen naar een in de nabijheid
liggend oord, waar op 't oogenblik beter gelegenheid
is om zich te amuseeren.
Zoo zou er nu b.v. »Maifest« zijn in het naburige
Duitsche stadje X. en ook Willem was van plan
met eenigen zijner vrienden daar heen te gaan.
Als gewoonlijk beloofde het er weer bijzonder
gezellig te wordenDe Weselsche kapel zou komen
spelen in de luchtige, met bloemen en planten rijk
versierde zaal en de heerlijke, door den «Wald-
meister« gekruide «Maibowk zou ieder al zeer
spoedig in de gewenschte stemming brengen, daarna
zou er gedanst worden. Kortom, de aanstaande Don
derdag zou den levenslustigen jongeluidjes een waren
hoorn des overvloeds aanbieden.
Maar dit alles was voor Willem, die echter een
glas goeden wijn niet versmaadde, toch lang geen
hoofdzaak. Er was een andere magneet, die hem
naar X. lokte. Er was namelijk iets van uitgelekt,
dat enkele jonge dames, die hij graag mocht lijden,
dan ook van de partij zoude wezen. Daar waren
bv. de blonde Anna A. met wie hij reeds meer
malen geplaagd was; de schalke Marie B., die hem
altijd in 't vaarwater zat; verder heur beider vrien
dinnetje, Caroline C., wier duivenoogjes iedereen in
verrukking brachten.
Die allen zouden, gechaperonneerd door hare
resp. broers en neven stellig het Meifeest mede
maken. Maar ook en dit was voor hem 't voor
naamste Jeannette D., zijn stille »charme« zou
dit jaar aan het uitstapje deelnemen. Als een goed
veldheer was dus ook Willem van plan van deze
gunstige gelegenheid te profiteeren en zich jegens
«de aangebedene van zijn hart« op den veelbelo-
venden feestavond zoo verdienstelijk mogelijk te
maken.
Maar 't was nu reeds Maandag en Willem die
zijn «garderobecc eens had nagekeken, bemerkte
dat hij geen enkel paar schoenen had, dat waardig
was op het aanstaande feest de voeten van den
aspirant-verloofde van Jeannette te omsluiten. Doch
de betrekkelijk korte tijd was geen bezwaar, want
baas Crispijn. die voor Willem reeds jaren lang
schoenen op maat gemaakt had, kon desnoods too-
veren. Spoedig zien wij dus den heer Wilhelmus
Bramsen den winkel van den schoenmaker binnen
stappen.
«Goeden morgen baas Jan! zeg, kun je uiterlijk
tegen a.s. Donderdag voor vier uren, een paar zeer
nette bottines voor me maken? Maar precies op tijd
klaar, hoor!«
»'t Is een korte tijd, mijnheer Bramsen, en ik
heb het erg druk; maar wat moet, dat moet enu
zijt een goeie klant van me. Ga u maar zitten, dan
