58. IYIIISEY 58.
La]»E!!'is ril ongeregeld Gord,
F. V A V S 0 V it's
Om plaats te maken voor de voorjaarsgoederen gedu
rende 14 dagen
van al de voorhanden zijnde MANUFACTUREN.
zullen tegen SPOTPRIJZEN worden opgeruimd.
DE UITVERKOOP UITSLUITEND a CONTANT.
VRAAG
Firma Gebr. VAN NIEÜWKÜYK,
EENE GROOTE PARTIJ
Cognac Medicinal la Groix Rouge,
A TTEJVTI
Houttil R 16,
ALKMAAR
vilten Dames-pantofFels,
DAVO-INKT I HOLLANDIA-INKT I Handels-Copiëerinkt
Zijn de aangenaamst-schrijvende, de beste en duurzaamste
INKTEN die bestaan.
Vraagt VAN SON'S voortreffelijke INKTEN bij J. II. KEIZER, Noordse har wou de.
De Sterrenhemel.
P. OEKKER Jnz., firma Gebr. Schutz,
UITVERKOOP
MERK: jJi-ïirule Champagnea^.ÖO
Petite Champagne a 2.50
Aanbevolen door H. H. Doctoren, en ver
krijgbaar bij
Noordscharwoude, D. STAM Kz.
Verbeterde Waterlaarzen
met een gepikte Tussclienzool,
zijn te verkrijgen zonder prijsverhooging, bij de
Ook vestigt zij de aandacht op de eleg-ante
en ruim gesorteerde
schrijft Hauw-zwart, wordt en blijft gitzwart. sebrijlt dadelijk zwart en blijft dit. geeft zoowel dadelijk als later de prachtigste copicën.
Iemand die niet met VAN SON's voortreffelijke Inkten schrijft.
Iemand die met VAN SON's voortreffelijke Inkten schrijft.
Uit „het Evangelie der Natuur",
VAN
HERIBERT RAU.
(Uit het Duitsch vertaald.)
14.)
„Hoe groot zijn deze planetoïden dan onge
veer", vroeg Karei.
„Zij zijn zoo klein" sprak de meester
„dat men haar ternauwernood beschouwen kan.
Wij weten dan ook zeer weinig van haar.
Pallas b.v. is ongeveer 1670 maal kleiner dan
de aarde, terwijl men 25,000 kogelen van de
grootte van Vesta zou noodig hebben om een
kogel zoo groot als onze aarde te bekomen. Een
reiziger, die dagelijks 6 mijlen aflegde, zou op
Vesta in één maand de reis om de wereld
maken.
„Wonderbaar!" riep Johannes.
„Wonderbaar?" herhaalde de meester!
„daar zult ge nog veel meer van hooren, als
wij de naast bij zijnde planeten bespreken Jupi
ter, Saturnus, Uranus en Neptunus!"
„Dat zal 't wel antwoordde Johannes
als Jupiter zoo groot is, als gij ons aangeduid
hebt, meester."
„Bij hem vergeleken is de aarde die wij be
wonen, een zandkorreltje."
„En hoe vele malen grooter dan zij, is hij
dan
„1279 maal."
„Hoe?" „Wat?"
„Is het mogelijk?"
„Jamen zoude inderdaad 1279 kogelen
als onze aarde, bijeen brengen moeten om een
kogel te vormen die den wereldkogel, dien wij
Jupiter noemen, gelijk zou zijn. „En Saturnus
is nog grooter?"
„Neen, Jupiter is de grootste planeet die wij
kennen, en het tweede hoofdlichaam van ons
zonnenstelsel. Ja, hij overtreft, zoo wel in
omvang, als ook in inassa alle andere planeten
te zamen genomen, en zon wanneer men de
zon uit ons zonnenstelsel weg nemen kon, het
centraal lichaam van het stelsel worden.
En hoe groot zien wij hem?
Als een klein sterretje, zij het ook met helder
licht.
„Hoe is dat mogelijk
„Omdat hij niet dichter bij onze aarde komt,
dan tot op 82 millioen mijlen, om daarna weder
tot op 133 millioen mijlen zich van haar te
verwijderen.
„Groote God!" riep hier Johannes, „dat
zijn immers afstanden waarvan men zich geen
denkbeeld vormen kon."
En toch zinken zij in het niet, vergeleken bij
den weg dien Jupiter, door zijne vier manen
begeleid, aflegt, als hij zijn baan om de zon
door de eeuwig zwijgende ruimte der oneindig
heid trekt een baan, die 655 millioen mij
len ik zeg 655 millioen mijlen bedraagt, een
baan, waarvoor hij nagenoeg twaalf van onze
jaren noodig heeft om haar te doorloopen, ter
wijl de omwenteling om zijn eigen as daarbij
zoo snel is, dat zijne bewoners slechts vijf uren
dag, en vijf uren nacht hebben. De vrienden
konden van verbazing haast geen wóórd uit
brengen tevergeefs deden zij moeite, zich
ruimte afstanden van zulk een wijdte voor te
stellen, en steeds meer drong zich bij hen de
gedachte op, welk een onmetelijkheid in het
begrip van den Geest liggen moet, dien de
meester met de uitdrukking Wereldgeest aan
duidde, en dien men gewoonlijk zonder veel
nadenken God noemt.
Nadat de meester hun eenigen tijd van na
denken had gegund, ging hij aldus voort
Merkwaardig is daarbij, dat even als op aarde
bij menschen en bij dieren, alles zich meer of
minder tot familien groepeert, ook zulke familie
groepen in ons planetenstelsol voorkomen.
Zoo hebben eeniger mate Mercurius, Venus,
Aarde en Mars een zekere familie-overeenkomst;
zoo ook de planetoiden onder elkander, en ein
delijk even eens de reuzen-wereldlichamen Ju
piter, Saturnus, Uranus en Neptunus.
„En waarin bestaan dan die aan elkander
verwante verhoudingen vroeg Clemon, in
zekere spanning.
„De eerste vier" antwoordde de meester
waaronder dus ook onze aarde begrepen is,
verheugen zich in eene altijd durende nabijheid
der zon, terwijl de laatste vier zich steeds ver
der en verder van haar verwijderen. De aarde
en Mars draaien verder in ongeveer 24 uur om
hun as, Mars heeft dus even lange dagen als
wij. Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus
echter, de reuzen in de planeten-wereld, bewe
gen zich veel sneller om hun as, en hebben
alzoo voor ons begrip, veel korter dagen en
buitengewoon veel langer jaren. „En hoe is het
met Mercurius en Venus P" vroeg Johannes.
Dezen draaien zich naar de nieuwste onderzoekin
gen van Schiaparelli, slechts eenmaal om, gedu
rende hun geheelen loop om de zon, zij keeren
deze dus steeds dezelfde zijde toe, ongeveer zoo
als de maan het onze aarde doet. Ook in de
verlichting merkte Clemon op zal zich
behalve bij Mercurius en Venus, eene familie
gelijkheid voordoen. „Zeker" zeide de meester.
Hebben dan de planeten ook eene atmosfeer
even als onze aarde" vroeg Valentijn.
„Nu" zeide de meester, eene tamelijk door
zichtige luchtkring omgeeft onze aardehet is
dezelfde luchtkring die ons in de hoogte door
zijne toenemende massa bij dag als een blauw
gewelf voorkomt, hetwelk de menschen zonder
er over na te denken gewoonlijk den hemel
noemen.
De lucht laat bij voorkeur de blauwe stralen
der zon door, en in zoo verre heeft de dichter
van een over bekend kinderliedje gelijk als hij
zegtkomt kinderen naar buiten, de lucht is
heerlijk blauw.
In den luchtkring vormen zich ook bij ons,
uit opstijgende dampen, wolken. Zulk een lucht
kring nu heeft ook de eerste planeten-familie,
Mercurius, Venus, Aarde en Mars bij de tweede
en derde groep is het geheel anders. De tweede
schijnt dikwerf eene komeetachtige omhulling te
hebben, terwijl bij de groote planeten, bij Jupiter,
Saturnus, Uranus en Neptunus meer een vaste
en stijve massa de atmosfeer schijnt te vormen.
En kan men dit alles met den verrekijker
zien, vroeg Herman
„Eenigermate" antwoordde de meester. „Uit
wat wij zien, kunnen wij minstens met zekerheid
daartoe besluiten. Ik wil mij nader verklaren.
Als men den verrekijker op Jupiter richt, be
merkt men terstond 4 tot 5 groote en meerdere
kleinere streepen. Evenzoo ziet men ook don
kere, wolkachtige vlekken, die echter dikwerf
verandren, zich ophoopen of verdeelen, gelijk
onze wolken zulks doen. Een andermaal loopen
uit de groote streepen van Jupiter kleinere uit
waarvan men er dan een menigte ziet."
Wordt vervolgd.
