Weekblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
N°. 36.
Zondag 9 September 1894.
3e Jaargang.
J. H. KEIZER.
Plaatselijk Nieuws.
N ieuwstij dingen.
FEUILLETON.
Het Erdmannshuis.
NIEUWE
lAKUMIIKKI num.
Deze courant verschijnt eiken Zaterdagnamiddag.
ABONNEMi NTSPRIJS
voor Noordscharwoude, Ocdkarspel, Zuidscharwoude en Br. op Langedijk
per drie maanden 50 ct., franco p. post GO ct.
UITGEVER:
BUREEL:
Hoordscliarwoude.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN:
Van 15 regels 30 ct., elke regel meer 5 ct.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever.
I» 1 KVKiTIIKipB1.1*h OP DEI IIOLLAlDNdlEl SPOORWEG. (Greenwich lijd.)
"Vertrekuren van af station IVoord-Seharwoude. (Zomerdienst.)
RICHTING HELDER.
GREENWICH TIJD.
6.36*
7.461)
11.232) J 3.063) J
6.374)|
9.55... stopt ge
GREENWICH TIJD.
6.18
7.30* 9.37
12.04f
1.38
3.55
8.16
AMSTERDAMSCHE TIJD.
6.56*
8.06
11.432) J 3.263)|
6.574)
regeld te
10.15... Zijdewind
AMSTERDAMSCHE TIJD.
6.38
7.50* 9.57
12.24f
1.58
4.15
8.36
Deze trein rijdt alléén des Donderdags tot Den Helder. De met stopt des Donderd.met 2) Maand,
en Donderd.met3) des Maand., Vrijd. en Zaterd.met4) geteekenden trein des Maand, te Zijdewind.
RICHTING AMSTERDAM.
Deze trein rijdt alleen naar Amsterdam en stopt niet te Heiloo en Castricum.
f Deze trein rijdt alleen des Donderdags tot Uitgeest.
Aan hendie hun wensch
te kennen gevenmet 1° Octo
ber deze Courant voor reke
ning te ontvangenworden de
tot dien datum verschijnende
nummers gratis toegezonden.
De Uitgever.
Proclamatiën.
R e k c n <1 in a k i 11 g.
De Burgemeestee van ZUIDSCHARWOUDE maakt
bekend, dat er op Dinsdag 11 September 1894, langs
de huizen eene Collecte zal worden gehouden voor de
slachtoffers van den hagelslag op den 6 Augustus jl.
te Aalsmeer.
De Burgemeester,
J. W. C. KROON.
B e k c ïi cl in a k i 11 g.
De Burgemeester van ZUIDSCHARWOUDE maakt
bekend, dat er op Dinsdag 11 September 1894's avonds
5'/i uur bij de Hervormde Kerk aldaar, oefening zal
worden gehouden met de brandspuit met alle man
schappen.
De Burgemeester,
J. W. C. KROON.
Op den 5 September 1894 is in de bij
D. Stam, Logementhouder te Noordscharwoude
nieuw gebouwde kegelbaan een wedstijd gehou
den in het kegelen, waaraan 28 lief hebbers deel
namen.
De prijs is behaald door den heer W. van
Loo te Oud-Karspel, le premie door den heer
A. Prijs, aldaar, en de 2e premie door den heer
D. Blom te Noordscharwoude.
Bij de gehouden kolfwedstrijd ten huize
van K. Bood, Logementhouder te Noordschar
woude werd deelgenomen door 17 personen.'
De prijs werd behaald door S. Evers van Oud-
Karspel, met 120 punten, de le premie door
P. Kraakman van Zuidscharwoude, met 109 pun
ten, de 2e premie door J. Slotemaker van Oud-
Karspel met 108 punten, de Serieprijs door C.
Zomer van Zuidscharwoude, met 47 punten.
Bedankt voor het beroep naar de Geref.
Kerk te Broek op Laugedijk door den heer
J. F. van Anken op Urk.
De maan speelt bij vele landbouwers in
deze streek een belangrij ke rol. Niet, dat zij on-
voorwaardelijk aan den zegenenden invloed van
dit hemellichaam gelooven, maar van ouder tot
ouder hebben velen al bij het planten en zaaien
op wassende of afnemende maan gelet.
Zweedsch raapzaad zaaien sommige niet, eer
de laatste maan van de maand Maart „af" is,
men be weert dat de rapen danminder „stokkig" zijn.
Aardappelen poot men om groote te krijgen
bij wassende maanbloemkool en ook andere
soorten van kool wassen minder bij afnemende
dan bij wassende maan. Bij broeiend weer en
volle maan bloeit de bloemkool bijzonder snel.
Bij afgaande maan zaaien velen ook liever geen
tarwe, omdat er dan meer „brand" in het gewas
opgemerkt wordt. Zou het niet de moeite loo-
nen eens degelijk acht te slaan op de bewerin
gen van die ouderwetsche bouwers?
Door den kolfsociteit „Op maat" te Zuid
scharwoude zijn de leden N. Pronk, A. Kist,
S. Evers en C. Zomer afgevaardigd als mede
dingers voor de korpsprijzen, uitgeloofd voor den
wedstrijd van den Nederlandschen kolfbond, dit
jaar te Bolsward te houden.
Eeu luchtreiziger geïnterviewd.
In de Utrechtschestraat kwam ik hem tegen.
„Beste vrind, mag ik je hartelijk gelukwen-
sehen met je behouden terugkomst!"
Onze dappere stadsgenoot de heer Hein W
knipte vergenoegd achter zijn lorgnetglaasjes,
haalde aan z'n verkauwd endje sigaar, glim
lachte welwillend, met de welwillendheid en
goedmoedigheid, die Hein Weigen is heel
Amsterdam kent die vriendelijke glimlachjes
en stak me de hand toe, de hand, die op 2000
M. boven onzen globus geweest is. Ik drukte
eerbiedig de vingertoppen, nog omgeven door
een paar atomen der etherische luchtlagen, waar
geen stof uit de Kalverstraat en geen damp uit
bakkersschoorsteenen doordringen.
„En," vroeg ik belangstellend, „hoe was het
hoe was het Was het niet vreemd toen u naar
boven ging
„Vreemd? 't Is net zoo gewoon alsof je op je
kantoorstoel zit."
„Verbazend En wat zag u toen de ballon
rees
„Onbeschrijfelijk, meneer!"...
„Onbeschrijfelijk
„Onbeschrijfelijk
„Niet te beschrijven
„Niet te beschrijven
„Kolossaal
„Ja, kolossaal
„Maar u hebt toch iets gezien
„Een panorama, meneer, een pa....no....ra....
ma
„Wat voor panorama
„Een pa...no...ra...ma... meneer
„Maar kunt u niet zoo'n beetje beschrijven?
„Meneer, het is onbeschrijfelijk
„KolossaalEn hoelang hebt u kunnen zien
jteoen ik niet meer zien kon, vroeg ik aan
Denys hoe hoog we waren... 2000 M. zei-d-ie.
Op 2000 M. kun je niet zien, meneer, niks zien!"
„En werd u niet duizelig?"
„Duizelig't Is alsof je op je kantoorstoel
zit!"
„Maar ik zou zoo gaarne willen weten, wat
u gevoeld hebt..."
„Gevoeld?... Je voelt niks... 't was een pa..
no..ra..ma
„Mag ik u hartelijk danken..."
„Niet te danken.."
„Bonsoir meneer W..."
„Bonsoir meneer G..."
Eeu goede vangst.
Sedert geruimen tijd werden aan bekende in
woners te Amsterdam, bij voorbeeld aan den heer
Steenkamp, hoofdcommissaris van politie, mr.
Viotta en anderen, dreig- of brandbrieven gezon
den en bij velen op andere manier oplichterij
gepleegd. Het is aan de rechercheurs Osterhaus
en Bedeke gelukt in een tapperij in de Oude
Looierstraat aldaar eergisteren den vermoede-
lijken dader te arresteeren. Het is een zekere
M., ook optredende, onder den naam van Treule,
vroeger militair in dienst bij het Indisch leger
Hij is ter beschikking van den officier van justitie
Concurrent ie-vrees.
De vroegere doleerende kerk te Baarn is deze
week in het hotel Velaars aldaar geveild en
bracht f 2500 op. Vooruit was bepaald, dat er
nimmer in dit gebouw godsdienstoefening mocht
gehouden worden.
Zóó kan nieu het collecteeren beter laten!
In een plattelandsgemeente bij Amsterdam
werd dezer dagen de collecte voor den hagelslag
te Aalsmeer gehouden, echter op een onvoordeelige
manierde collectanten, zijnde de gemeente-veld
wachters, zijn tevens belast met de uitreiking
der belastingbiljetten en deze beide werkzaam
heden collecteeren en uitreiken werden gelijk
tijdig waargenomen. Nadat één of meer van die
minder aangename biljetten waren afgegeven,
kwam dan bovendien nog de uitroepCollecte
voor den hagelslag te Aalsmeer!"
Koloniaal Werfdcpót.
Bij het Koloniaal Werfdepot werden in Aug.
jl. voor den militairen dienst in onze Overzeesche
Bezittingen aangenomen 181 personen, aan wien
aan handgeld werd uitbetaald een som van
f47,310.
Van die 181 werden in de verschillende gar
nizoensplaatsen van ons land voorloopig en te
Harderwijk definitief aangenomen 155, nl. 122
Nederlanders, 22 Duitschers, 8 Belgen, 2 Zwit
sers en 1 Deen de overige 26 werden overge
nomen van de korpsen van het leger h. t. 1.,
t. w. 16 van de inf., 2 van de cav., 7 van de
art. en 1 van de koloniale reserve.
Onder de aangenomenen bevinden zich 21
miliciens (waaronder 1 serg.) en onder de over
genomen 7 miliciens, die voor den tijd van 2
jaar bij het Indische Leger werden gedetacheerd.
In genoemde maand werden door het Werf
depot naar O.-Indië uitgezonden 4 detachemen
ten, sterk 8 offic., 9 onder-offi. en 130 korporaals
en manschappen, terwijl afzonderlijk vertrokken
5 officieren en 2 onderofficieren.
Bij gemeld Depót keerden in Aug. uit O.-Indië
terug 14 miliciens, die na een 2 jarige detachee
ring, weder in het genot van groot verlof werden
Naar West-Indië werd in die maand niets
uitgezonden en keerden van daar ook geen mi
litairen naar Nederland terug.
Een vrouw te Wauiel heeft haren man
verblijd met de geboorte van 3 welgeschapen
dochtertjes. Moeder en kleinen maken het opper
best.
(Uit het Duitscli vertaald naar Anton Freiherr
von Perfall.)
25.)
«Ik heb alle recht daartoe," antwoordde deze, »in
den laatsten tijd heb ik tenminste ervaringen opge
daan, die met het socialisme wel eenigszins in ver
band staan."
«Hoezoo?" Strehlen scheen zeer veel belang te
stellen in deze ervaringen, zoo ras bracht hij deze
woorden uit. Hij draaide de lamp zóó, dat het volle
licht der lamp op Sixtus viel, terwijl hij in de scha
duw kwam te zitten.
«Kent u het Erdmannshuis, de oude smederij, uit
de Burgstraat?" vroeg Sixtus.
»Die kan ik me waarlijk niet herinneren, doch
wat is daarvan?"
»Dat Erdmannshuis met die beroemde smederij
behoorde mijnen vader, het is een der schoonste,
rijkste werkplaatsen der oude stad. Ik studeerde
als zoon eens rijken burgers in de rechten."
»En?"
«En heden is mijn vader werkbaas in de machi
nefabriek van Böhme, die nu aan een actiëngezel-
schap behoort. Mijn broeder werkt daar ook als fa
brieksarbeider en ik ben schrijver bij doctor Stöhr!
Dat zijn toch kleine sociale veranderingen in korten
tijd, die iemand rijkelijk stof tot nadenken geven,
vind ik."
Deze veranderingen schenen Strehlen nog meel
stof tot nadenken te geven dan Sixtus zelf. Hij
zweeg een lange poos. terwijl hij Sixtus nauwkeu
rig van 't hoofd tot de voeten monsterde. «Voor
zeker ingrijpende veranderingen," begon hij toen
plotseling. »Bij Böhme in de macliinenfabriek werkt
nu uw vader? Als werkbaas? Hm! En gij moest
uwe studiën opgeven, dat is hard
Hij wreef zich verstrooid over het hooge voor
hoofd.
»En hoe draagt uw vader zijn lot?" vroeg hij
verd er.
«Lichter dan ik," antwoordde Sixtus. «Het onder
scheid is ook nog zoo groot niet, als bij mij. Hij is
van zijn jeugd af gewoon te arbeiden."
«En gij niet?" viel hij met een spottend lachje in.
«Ik verkeerde tenminste in een geheel andere
omgeving, in het beste gezelschap, terwijl mijn va
der van vroeger.
«Slechts met het arbeidersvolk verkeerde, wilt
gij zeggen. Hij was echter toch zijn eigen heer
en meester, een burger, nu is hij niets meer dan
een slaaf, houdt gij dat voor licht? Mij dunkt, gij
beiden verliest evenveel, en beiden het hoogste, het
edelste, waarnaar een mensch streven kan, de vrij
heid! Het andere!" Hij klapte verachtelijk met duim
en middelvinger. «Uw vader voelt het wellicht niet
zoo erg als gij, maar dat blijft niet lang uit op die
fabriek! Zijt gij daar reeds geweest, aan die fabiiek
buiten de stad?"
«Tot heden nog niet!"
«Een hondenleven is het, verzeker ik u, en daar
bij ternauwernood het dagelijksch brood. Een ac-
tiëngezelschap bezit nu de fabriek, zegt gjj? Dan
wordt het nog slechter, die actiehouders zijn niet
te verzadigen, dertig tot veertig procent, terwijl
den arbeiders de laatste zweetdroppels worden uit
geperst! Hij zal het zien en ondervinden, uw vader,
en de vuisten ballen in onmachtige woede. Zoo'n
idealist als Wölf moeten ze daar eens een halfjaar
slechts gevangen houden, of hij dan nog geen an
dere ideën heeft opgevat. De kunst zal het sociale
vraagstuk oplossen? Wee dengene, die daarop
wacht!"
«En weet gij een' weg, waarlangs het sneller zal
worden opgelost, heer von Strehlen?" vroeg Sixtus.
«Ja, ik weet hem, heer Erdmann," antwoordde
de schrijver en zijn bleek gezicht werd rood, van
het vuur, dat in zijn borst gloeide.
«En waarom maakt gij dan daarvan een geheim?"
«Wie zegt u, dat ik daarvan een geheim maak?
Wellicht tegenover u?"
«Dat is onnut!" antwoordde Sixtus geraakt. «Ik
ken uwe geloofsbelijdenis, gij zijt socialist. Iedereen
hier in huis weet het, waarom laatst uwe kamer
is doorzocht door de justitie. Uw wantrouwen tegen
mij is ongerechtigd. Vootal tegen mij, die niet de
minste reden heb, u te verraden, die, ronduit ge
zegd, gekomen ben, om waarom zou ik het loo
chenen uwe vriendschap te zoeken. Ik ben tot
nu toe als een blinde door het leven gegaan, mijn
ongeluk echter heeft mij de oogen geopend; ik zie
hoe vuil en rot de geheele maatschappij, evenals
hare geschiedenis, een geschiedenis der onderdruk
king der zwakken is. Ik ben volstrekt niet van zin
op het kantoor van doctor Stöhr van kommer te
vergaan, ik wil ook wat doen voor het menschdom,
voor de hervorming der maatschappij. Ik kan ten
minste wel één zaadkorrel daartoe strooien, evenals
Wölf. en daar ik geen kunstenaar ben en evenzoo
min als gij aan die vrucht dezer zaadkorrel geloof,
zoo kom ik tot u, heer von Strehlen. Leer gij mij
zaaien. Ik geloof z^ker, gij weet de rechte wijze.
De wijn, de geestverrukkende woorden van Wolf,
die hem had beschaamd, de ontevredenheid met
zijn levenslot, ontwaakte eergierigheid, wellicht een
maal eene rol te spelen in de, zooals hij geloofde,
binnenkort aanstaande sociale omwenteling, dat al
les gistte krachtig in hem en opende zich nu een
uitweg.
Strehlen sloeg hem opmerkzaam gade in zijn nor
male geestverrukking en rijkte den op dit oogen-
blik schoonen jonkman welwillend de hand..
«Ik vertrouw u, op uwen leeftijd kan men niet
zóó liegen. Ik wil u leeren zaaien op mijne wijze,
hij schudde Sixtus zenuwachtig de hand. «Maar
stel u dat niet te licht voor, met alle rust is het
gedaan, werken en nog eens werken, geen smids-
werk, dat komt eerst later, maar voorloopig mollen-
werk, heel in 't duister en het loon? Het ge
lach der menigte, voor wie wij werken, verbanning
en gevangenisstraf!«
«En het bewustzijn, de wrekers der onderdruk-