NIEUWE
Weekblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
N°. 42.
Zondag 21 October 1894.
3e Jaargang.
LoliM voor de Nationale Militie.
Loting voor de Nationale Militie.
Plaatselij k Nieuws.
FEUILLETON.
Het Erdmanns
LMMIJKlt COl'lAHT.
Deze courant verschijnt eiken Znterdagiiainiddag.
ABONNEM NTSPRIJS
voor Noordsciiarwoude, Oudkarspel, Zuidscharwoude en Br. op Langedijk
per drie maanden s50 ct., franco p. post 60 ct.
UITGEVER:
J. H. KEIZER.
BUREEL:
IVoordscliarwoude.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Yan 15 regels 30 ct., elke regel meer 5 ct.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever.
Proclamatiën.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
Noord-Scharwoude brengen ter kennis van belang
hebbenden
Dat de loting der in dit jaar in deze gemeente voor
de Militie ingeschrevenen zal geschieden op Woens
dag, den 24 October 1894, ten raadhuize der ge
meente Heer-Hugowaard.
Zij worden mitsdien opgeroepen, om op dien dag,
des vóórmiddags ten 9'/2 ure, zich aldaar te bevinden,
om te loten en opgave te doen van de redenen van
vrijstelling, die zij ter zake van de Militie vermeenen
te moeten inbrengen.
Indien zij vermeenen vrijstelling te kunnen erlan
gen wegens broederdienst of op grond van te zijn
eenige wettige zoon, zullen zij bovendien op Maan
dag, den 19 November, des voormiddags ten 11 ure,
ter Secretarie moeten verschijnen, vergezeld van twee
bij den Burgemeester bekende en ter goeder naam en
faam bekend staande meerderjarige ingezetenen, die
de vereischte getuigenis afleggen en het aldaar op te
maken getuigschrift onderteekenen kunnen. Wanneer
zij aanspraak maken op vrijstelling wegens broeder-
dienst, zullen zij mede voorzien moeten zijn van hunne
geboorteacte en van de geboorteacten van al hunne
oog in leven zijnde broeders.
Voorts zullen door den Burgemeester bij den Kom-
mandant van het korps, waarbij hunne broeders die
nen of gediend hebben, worden aangevraagd de be
wijzen van werkelijken dienst of een uittreksel uit
het stamboek, mits zij zich binnen drie dagen na de
loting ter secretarie vervoegen, ten einde aldaar de
voor die aanvrage noodige opgave te doen.
Noord-Scharwoude, den 3 October 1894.
Burgemeester en Wethouders,
C. KROON.
De Secretaris a. i.
K. SLOTEMAKER.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
Oud-Karspel brengen ter kennis van belanghebben
den:
Dat de loting der in dit jaar in deze gemeente voor
de Militie ingeschrevenen zal geschieden op Woens
dag, den 24 October 1894, ten raadhuize der gemeente
Heer-Hngowaard.
Zij worden mitsdien opgeroepen, om op dien dag,
des voormiddags ten 9' ure, zich aldaar te bevinden,
om te loten en opgave te doen van de redenen van
vrijstelling, die-zij ter zake van de'Militie vermeenen
te moeten inbrengen.
Indien zij vermeenen vrijstelling te kunnen erlan
gen wegens broederdienst of op grond van te zijn
eenige wettige zoon, zullen zij bovendien op Maan
dag, (len 19 November, des namiddags ten 1 ure, ter
Secretarie moeten verschijnen, vergezeld van twee
by den Burgemeester bekende on ter goeder naam en
faam bekend staande meerderjarige ingezetenen, die
de vereischte getuigenis afleggen en het aldaar op te
maken getuigschrift onderteekenen kunnen. Wanneer
zij aanspraak maken op vrijstelling wegens brooder-
dienst, zullen zij mede voorzien moeten zijn van hunne
geboorteacte en van de geboorteacten van al hunne
nog in leven zijnde broeders.
Voorts zullen door den Burgemeester bij den Kom-
mandant van het korps, waarbij zijne broeders die
nen of gediend hebben, worden aangevraagd de be
wijzen van werkelijken dienst of een uittreksel uit
het stamboek, mits zij zich binnen drie dagen na de
loting ter secretarie vervoegen, ten einde aldaar de
voor die aanvrage noodige opgave te doen.
Oud-Karspel, den 3 October 1894.
Burgemeester en Wethouders,
C. KROON.
De Secretaris,
P. EECEN Pz.
Op de heden gehouden vergadering van
het dagelijksch bestuur en Hoofd Ingelanden van
den polder Geestmer AmbachtOosterdijk en Mo-
lengeersen is als molenmeester herbenoemd de
Heer A. Eecen te Oud-Karspel en dat wegens
bedanken van den Heer C. Bos als molenmeester
in diens plaats is benoemd de Heer T. Hooge-
boom te Warmenhuizen.
Wij komen nog even terug op de Weldadig
heidsvoorstelling op Woensdag den 10 October
ten huize van A. Kist te Zuidscharwoude ge
houden ten voordeele der nagelaten betrekkingen
der gesneuvelden op Lombok.
In de eerste plaats omdat velen onzer lezers
het verwonderde dat wij over de voorstelling
gezwegen hebben en, in de tweede plaats omdat
wij in bet vermelden van het bedrag der netto
opbrengst de vorige week een fout hebben ge
maakt.
Wij erkennen gaarne dat wij zoowel tegen
over het gezelschap als tegenover onze lezers
iets hebben goed te maken.
Pecca ve.
Alvorens verder te gaan willen wij even aan
stippen dat voor genoemd plan, een weldadig
heids voorstelling te geven, het initiatief werd
genomen door den burgemeester van Zuidschar-
I woude, den heer J. W. C. Kroon,
j Verschillende dames en Heeren werden uitge-
noodigd iets bij te dragen tot het welslagen van
het plan en als bewijs dat het doel van alle
kanten werd toegejuicht bewees het overvolle
programma dat uit 14 nummers bestond, en het
netto bedrag, zijnde f 87.dat die avond, vol
kunstgenotopbracht. Een bewijs dus tevens dat
ook van den kant van het publiek het den heer
Kroon niet aan sympathie en steun heeft ont-
i broken.
i Hier waren wij blijde om* Wanneer er stem
men opgaan die protesteeren tegen een dergelijk
initiatief, die beweren dat het beter is, zijn eigen
armen een voordeeltje te gunnen in plaats van
zich in te spannen voor vreemden, dan vraagt
men zich af of dat stemmen zijn, voortgevloeid
uit de meening van het publiek of stemmen van
een persoonlijke opinie.
NaTiwelijks was het bekend dat ten voordeele
der nagelaten betrekkingen der gesneuvelden op
Lombok te Zuidscharwoude een weldadigheids-
voorspelling zou worden gegeven of, ja wel, een
stem .werd vernomen „dat 't beter ware voor de
armen der gemeente Zuidscharwoude een voor
stelling te gegeven."
Wij kunnen echter gerust zijn, want die stem
lieeft geen weerklank gevonden. Wij zullen de
laatsten zijn, die beweren, dat men de armen
of behoeftigen der plaats zijner inwoning moet
achterstellen bij vreemdeü, maar wanneer het
geldt de afdoening eener eereschuld zooals hier,
de vervulling eener bede van hen die vallen
voor de eer van ons vaderland, zijn vrouw en
kinderen te behoeden voor armoede en ellende,
dan dunkt ons, dient men ook daar te geven
zooveel als mogelijk is ter verzachting van de
ramp die weduwen en weezen treffen.
Gelukkig, zeggen wij, het publiek heeft uit
spraak gedaan, want ruim f 87,kon worden
afgezonderd ten bate dier nagelaten betrekkin
gen.
Overal in den lande is men doordrongen van
dien heiligen plicht en zou nu de contra-mening
van enkelen kunnen gelden tegenover de ziens
wijze van zoovelen P
Nu wij iets over het doel der voorstelling
hebben gezegd, kunnen we niet nalaten ook
nog met een enkel woord te reppen over het
succès dat allen, die medewerkten, hebben inge-
oogst. Wij kunnen alleen een woord van waar
deering uitspreken over hen, die zoo bereidwil
lig hunne medewerking verleenden, daar 't ons
in geen geval past de vertolking der nummers
te critiseeren. Wat wij nu verder zeggen, zeggen
wij den Heer C. Kroon, burgemeester van
Noordscharwoude na, daar genoemde Heer, aan
het einde van den langen avond, 't was 1
uur toen de voorstelling eindigde den mede
werkers zijnen dank bracht voor het vele schoone
wat dien avond te genieten was gegeven en in
zonderheid de dames noemde, die en ook
wij erkennen 't gaarne 't grootste aandeel
hadden in het programma dat bij uitnemend
heid werd afgewerkt.
Geen wonder dus dat Moeder de Gans'
„Klein Duimpje", eene operette door mevr.
Dukervan der Lee geschreven, 't eerst werd
genoemd, en het glanspunt van den avond kon
heeten. Hierin was dan ook letterlijk niets ver
geten en voor het rolletje van „Klein Duimpje"
had men geen beter acteurtje kunnen vinden.
Het publiek genoot ten volle, ook toen de
dames Duker van Haarlem na de pauze de
twee duetten „Karntner G' müdth" en „Baijeri-
sclie Farben" zongen. De technische bekwaam
heid dezer dames was in deze stukken zeer goed
optemerken
Niet minder gelukkig echter waren ook de
overige dames Mevr. KroonImmink, Mejuffr.
M. C. E. Kroon en Mej. Eecen. Over de heeren
zwijgen wjj lieverdie redden zich best, dit
spreekt van zelf.
Het kon een hoogst genotvolle vocale instru
mentale literaire soiree heeten en de woorden
van dank, door ZEd. Achtb. gesproken waren
ten volle verdiend. ZEd. Achtb. hield zich over
tuigd dat er een menschlievende daad was ge
pleegd en bedankte ook het publiek voor de ge
offerde dubbeltjes voor Lombok.
Het schijnt dat het najaar van '94 nog
nadeeliger voor de bewoners dezer streek zal
worden, dan voorgaand jaar. Naast lage prijzen
der groenten, komt nog buitengewone slapte in
den handel.
Beste roode en witte kool brengt slechts f 2.
op, terwijl de witte kool nog voor het grootste
deel wordt betrokken door de zuurkoolfabrieken.
De prijs der gele kool, in welke soort nog
eenige handel is, varieert van 2—4 gulden.
De wortelen worden gekuild, in de hoop, dat
men het volgend voorjaar voor dat artikel beter
prijs zal geven. Anderen weer besloten ze te
houden voor veevoeder.
Ter voorkoming van Tongblaar wordt te
Ouilkarspel door den veearts den heer J. Vis
ser, een voorbehoedmiddel aan het vee toege
diend, hetwelk tot heden, voor zoover de waar
nemingen kunnen constateeren met zeer gunstig
gevolg is bekroond.
Ruim een 300-tal koeien werden door den
heer Visser behandeld en van dezen kregen
slechts enkelen in lichten graad de tong-
blaar. Daarentegen gaf het middel merkbaar
verlichting bij reeds door de ziekte aangetaste
dieren.
Heden is het 25 jaar geleden, dat de heer
M. Kroon Cz. de betrekking van secretaris van
den polder Geestmer-Ambacht Oosterdijk en Mo-
lengeersen aanvaardde. De driekleur wapperde
van de in dien polder geplaatste molens ter eere
van dit jubilé.
(Uit het Duitsch vertaald naar Anton Freilicrr
von Perfall.)
31.)
Andreas stamelde voortdurend en aanvaardde met
wankelende schreden den terugtocht. De straten
der voorstad waren ledig en schaars verlicht, zoo
dat hij telkenmale struikelde over de hobbelige
steenen.
Op den hoek stonden twee agenten. Zij sloegen
den wilden, afgebroken woorden uitstootenden man
met zijn wankelende schreden argwanend gade en
volgden hem een tijd lang. Eindelijk was hij 't
laatste huis voorbij en klonk hem het leven en ge
raas der ijzersmelterij in de ooren.
Als een reusachtige brand rezen de vurige ton
gen naar den donkeren hemel. Alles rondom hem
was met een rooden vuurgloed overgoten.
Die aanblik bracht hem tot bezinning. Hij bleef
staan als gebonden door het prachtige gezicht.
Het kwam hem voor, als stond de geheele we
reld in vlammen en of millioenen armen het vuur
oppookten. Waar hij ook heen zag, overal gloed
Hè, hoe dat brandde Het geheele werk, de gan-
sche stad, met het Erdmannshuis, met Gilde en
haren verleider. In hem zelf brandde het ook, in
zijn ingewanden, op zijn gloeiende wangen, en een
heete damp verzengde zijn hersensHij lachte luid
en draaide en zwaaide rondom. Vlammen, overal,
in hem, buiten hem Alles moest verbranden, ook
zijn ellende, zijn schande Plotseling greep hij zich
aan 't voorhoofd en rende als een razende de vlam
men tegemoet, vaak struikelde hij en richtte zich,
erg bezoedeld, weder op. Hij zag liet niet. Kuchend,
met zweet bedekt stond hij op eens voor de smidse.
De woonkamer was verlicht. Hij keek naar binnen.
In het licht der lamp lag het grauwgrijze hoofd
zijner vrouw op de tafel, hare handen waren als
voor een gebed gevouwen. De slaap had haar ver
rast. Deze aanblik wekte hem uit zijn vreeselijken
droom. Zij leeft, zijn huis stond nog. En hij hij
voelde aan zijn natte voorhoofd en keek naar zijn
bevuilde kleeren hij was toch dronken Hij, de
smid Erdmann, dronken van brandewijnHij
knielde weder en verborg zijn gelaat in zijne han
den vol schaamte. Een poos daarna richtte hij zich
weder op en klopte aan het venster. Moni stond
verschrikt, op met een luiden schreeuw.
»Ik ben het,« riep hij, »doe open
Hij poogde zooveel mogelijk de slijkspatten van
de kleeren te wisschen, hij ordende met de vingers
zijnen baard en verwilderde haren. Als een kind,
dat de roede vreest, trachtte hij alle sporen van
zijn' toestand te verbergen. Moni opende hem de
deur en wilde hem, van den pijnlijken angst over
zijn lange wegblijven verlost, in hare vreugde om
den hals vallen.
Maar als voor iets ontzettends schrikte zij terug.
De brandewijngeur en de onzekere houding van
Andreas verraadden haar alles
Zij ging in de verlichte kamer en beschouwde,
sidderend overal haarleden, de wankelende gestalte
van haren man.
»Andreas Neen, dat niet!« riep zij uit en zonk
op een stoel. Hij echter, de reusachtige man, viel
voor haar op de knieën en verborg zijn aangezicht
in haren schoot.
«Vergeef mij,« stamelde hij, »ik deed het in ver
twijfeling. Gilde is een verlorene
Dat was haar een steek in 't moederhart, het
kromp in een en zij bracht de hand aan 't harte,
als voelde zij een wond. Doch na een blik gewor
pen te hebben op den doorzichtigen schedel in
haren schoot, onderdrukte zij haar eigen smart. Zij
voelde slechts voor hem. Ze nam zijn hoofd in haar
handen en kuste het, terwijl heete tranen uit hare
oogen vielen.
De lamp ging uit met een zucht, als de laatste
ademtocht eener stervende. De vuurgloed, die van
buiten naar binnen viel, overgoot het bedroefde
paar met een rooden gloed.
NEGENDE HOOFDSTUK.
Strehlen en Sixtus kwamen den anderen dag niet,
waarover Andreas zeer verblijd was. Vóór nog de
dag aanbrak, was hij reeds bij de hand. Een duis
tere wolk lag over zijn voorhoofd. Hij dorst niemand
in de oogen zien, en toen Valentijn zich trachtte
te verontschuldigen »hij had zich te lang bij de
familie Schwartz opgehouden die zooveel deelneming
betoonden, en was daardoor te laat bij Sixtus ge
komen, toen gaf hij hem in 't geheel geen ant
woord. Daar Valentijn van den toestand zijns vaders
gisteren avond niets afwist, en hij reeds lang te
bed lag, toen deze thuis kwam, schoof hij het be
trokken gezicht zijns vaders op het ongeluk met
Gilde, dat ook hem zwaar op 't hart lag. Fevi
wist geen raad te geven, maar gaf hem eenigen
troost, die uit haar hart welde. Zij scheen, te oor-
deelen naar haar geheele voorkomen, hare vroegere
frischheid en jeugdig voorkomen weder te hebben
herkregen en van hare hartsziekte hersteld te zijn.
En wat Valentijn in 't bijzonder verheugde, hij trof
haar weder als vroeger in haar gewone werk pakje
in de bakkerjj bezig en dat scheen hem het zekerste
teeken van genezinghij was door die vreugde het
doel van zijn daarzijn geheel vergeten.
»Ziet gij,« zei hij tot haar, »dat »zij« u den
rechten weg gewezen heeftja, zij laat niemand in
den steek, die in haar gelooft, ofschoon 't soms
lang duurt, voor men hare hulp ontwaart.
Fevi verstond den treurige» blik, die haar bij de
laatste woorden uit Valentijns oogen trof.
»A1 duurt 't nog zoo lang, men moet slechts ge
duld hebben en vast vertrouwen, dan krijgt men
eindelijk, wat men zoo vaak gehoopt heeft. Zij
drukte hem de hand en herinnerde hem aan zijn
vroegere belofte: om het Erdmannshuis weder terug
te winnen, door arbeid.
Geen wonder, dat 't hem heden alles lichter te
dragen voorkwam en het hem dubbel pijn deed,
