Weekblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
N°. 43.
Zondag 28 October 1894.
3e Jaargang.
Plaatselijk Nieuws.
Nieuwstijdingen.
F EU IL LET ON.
Het Erdmanns
NIEUWE
LAEHUOI (IllUm
Deze courant verschijnt eiken Zaterdagnamiddag.
ABONNEMi NTS PR IJS
voor Noordsciiarwoude, Oudkarspel, Zuidscharwoude en Br. op Langedijk
per drie maanden 50 ct-, franco p. post GO ct.
UITGEVER:
J. II. KEIZER.
BUREEL:
HT ooi'dsclia r wo u <1 e
PRIJS DER ABYERTENTIËN:
Van 15 regels 30 ct., elke regel meer 5 ct.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever.
In de loterij ten voordeele van de Wilhel-
mina bewaarschool te Oudeschild op Texel is de
hoofdprijs, eene jachtboot, gevallen op No* 147
van Serie O.
De gelukkige eigenaar van dat lot was B.
Blom te Oud-Karspel.
Eene slordige gemeente administratie.
In eene langdurige strafzitting heeft de ge
wezen gemeente-ontvanger van Schiedam terecht
gestaan, onder beschuldiging van valsche boe
king, bij herhaling gepleegd. Door deze valsche
boeking werd een aanzienlijk tekort in kas, ten
bedrage van niet minder dan f81,u00 -ner
gens is eene aanwijzing gevonden, waar dit geld
gebleven is bedekt gehouden. Dit tekort blijkt
reeds sinds 1878 te hebben bestaan en was er
al onder den vorigen ontvanger. Het gerechte
lijk onderzoek heeft leelijke dingen aan het licht
gebracht omtrent de wijze, waarop in de gemeente
Schiedam de administratie werd gevoerd en hoe
er van eene eigenlijke controle in 't geheel geen
sprake was. De burgemeester heeft daarover
voor de Rechtbank scherpe woorden moeten hoo-
ren. De eisch tegen den gewezen ontvanger
een grijsaard, wien de stomme ellende in't gelaat
stond gegroefd was twee jaren gevangenis
straf.
Aan de politieagenten te Haarlem is uit
de gemeentekas f 200 toegestaan, als schade
vergoeding voor het verbod om kermis te wen-
schen.
Draden afbijten!
Bijt nimmer draden af; niet alleen is dit een
bederf voor de tanden, doch het is somtijds ook
oorzaak van hevige pijn in den mond. Het af
bijten van zijden draden is nog schadelijker dan
het afbijten van een katoenen draad, want bij
de bereiding der zijde wordt vaak loodzuur ge
bruikt.
Bij de loting voor de nationale militie te
Bergen op Zoom heeft zich een bijzonder ge
val voorgedaan.
De gebroeders de Haas (tweelingen) moesten
loten. Voor de trekking verklaarde W. de Haas,
dat ingeval zij beiden een dienstplichtig nummer
trokken, hij zou dienen. Het lot heeft het anders
gewild. Hij, die niet dienen zou, trok het eerst
en wel een dienstplichtig (43)de tweede trok
het hoogste nummer (148). Beiden zijn dus van
de dienst vrijgesteld.
Aan den heer S. Berman, Burgemeester
der gemeente Schageu, is vanwege H. M. de
Koningin-Regentes een bankbiljet van f 25.
ter hand gesteld voor den vader van Simon Alot
als tegemoetkoming in zijne moeieiijke omstan
digheden. De oude Alot moet zich nl. het lot
van zijn zoon, nu deze na zijne invrijheidstel
ling nog altijd naar werk zoekende is, aantrek
ken, hetgeen hem op zijn ouden dag en bij zijne
geringe verdiensten als timmermansknecht hoogst
moeielijk valt.
Brandgevaar voor het Rijksarchief'.
Men schrijft uit Den Haag
Het begin van brand, waaraan het Rijksar
chief aan het Plein Donderdag middag heeft
blootgestaan, doet opnieuw de vraag rijzen, of
de regeering verantwoord is, door ook maar één
dag langer dan hoog noodig is onze zoo belang
rijke geschiedkundige documenten in genoemd ge
bouw onder dak te laten. Hoe de brand is ont
staan, is moeielijk uit te maken: een kozijn in
de bovenste verdieping heeft gesmeuld. Maar
juist het feit dat de oorzaak niet is te verkla
ren, wijst er op, dat ook de meest mogelijke
voorzichtigheid van ambtenaren en personeel
nog niet voldoende kan waken tegen brandge
vaar.
Men zij toch in 's hemels naam bedacht op
hetgeen op het spel staat
Is men reeds begonnen met de voorbereidende
werkzaamheden voor den nieuwen bouw, waar
voor de Volksvertegenwoordigers het noodige
krediet hebben toegestaan Zoo neen, waarom
niet Kan niet nog worden teruggekomen op de
aan den vorigen minister van waterstaat afge
drongen toezegging, dat het tegenwoordig in ge
bruik zijnde gebouw niet aan zijn bestemming
mag worden onttrokken, een toezegging dus, die
de autoriteiten dwingt, een deel der bronnen
onzer vaderlandsche geschiedenis te blijven toe
vertrouwen aan een volkomen onveilige bewaar-
plaats. Volkomen onveiligindien de brand een
paar uren later ware ontstaan, hij zou niet meer
bij tijds zijn ontdekt, daar in dat geval geen
personeel zich meer op die verdieping zoude
hebben bevonden, en dan
Men mag aan hetgeen dan gebeurd zou zijn
niet denken
In de vorige week lieten zich in eene
polder onder Vinkeveen drie hazen met de hand
vangen. Deze anders zoo vlugge en schuwe
langooren konden zich thans niet uit de voeten
maken, omdat zelijdende waren aan mond Voor het overige is het bericht waar, n.l. dat
en klauwzeer. in de Leuvenaarstraat een bakker woont.
Een algemeen bekend en geacht landge
noot, de procureur Meinard Cohen Stuart, uit
Alkmaar, een man van jarenlange en groote
praktijk, is Maandagavond, tijdelijk te 's Gra-
venhage in het hotel „De Twee Steden" ver
toevende, plotseling overleden.
Inbraak te Ilees.
(Donderdag nacht om 2 uur is door tweeper
sonen ingebroken bij de wed. Schamp te Hees
bij Nijmegen, alléén wonende met een dienst
bode. Een der beide inbrekers heeft de oude
vrouw, onder bedreiging met een revolver, de
sleutels afgevraagd. Daar hebben zij de meid
gedwongen hun den weg te wijzen en de plaat
sen te toonen, waar de voorwerpen van waarde
geborgen waren. Het meisje heeft zich daartoe
niet laten leenen dan na een bevig verzet.
Zij heeft het raam opgeschoven en om hulp
willen roepen, ontving echter van buiten een
slag met eeu stuk hout van een derden persoon,
die op de wacht stond. Haar gezicht is bedekt
met kwetsuren.
De schelmen hebben alles, wat van hun ga
ding was, medegenomen van de weduwe Schamp
ó;m. al het goud, 2 tienguldenstukken, zilver
geld, 0 zilveren lepels en vorken, 12 zilveren
lepeltjes, 1 suikerstrooier, 1 zilveren schaar met
dito ketting, een effect ad f 600van de meid
2 gouden kettingen, een dito kruis en 8 gulden,
die zij de vorige week juist ontvangen had.
Tot halfvier hebben de dieven het huis op hun
gemak nagesnuffeld. Vóór hun vertrek mishan
delden zij nog de dienstbode, door haar in de
kamer heen en weer te slingeren.
Dat gelukje duurde ook niet lang.
Een bakker te Breda viel het niet alledaagsch
geluk ten deel, op een buitenlandsch lot den
prijs van 50.000 Mark (ongeveer f30.000) te
winnen. Fluks wordt een gedienstige geest ge
vonden, wien het lot ter inwisseling wordt ter
hand gesteld. Deze, den winner onbekend, ver
zuimde tot heden den geincasseerden prijs over
te maken, tot wanhoop van onzen bakker!
Bedoelde bakker gaf zelf de volgende toelich
ting op dit verhaal„Ik heb nog nimmer in de
Hamburgsche loterij gespeeld en bezat dus
geen kwartlot. Doordien ik geen kwartlot bezat
viel daarop geen 50.000 Mark. Omdat ik
geen kwartlot in mijn bezit had, gaf ik het
aangeen man met een zwarten baard.
Daar ik geen lot aan een man met een zwarten
baard gaf, behoefde van een incasseering
geen onbekend persoon terug te komen."
Wereldtentoonstelling te Amsterdam.
In den zomer van het volgende jaar zal te
Amsterdam een wereldtentoonstelling worden
gehouden. De plannen zijn gereed. Dezen win
ter wordt met de uitvoering begonnen.
Tot terrein is gekozen de groote uitgestrekt
heid gronds achter den tuin van 't Rijksmuse
um, dat een oppervlakte heeft van bijna 20
H. A.
De twee groote doorgangen onder het museum
zullen de monumentale poort vormen, waardoor
men binnentreedt op het als park aangelegde
terrein.
Rechts worden onder een reusachtige over
kapping alle inzendingen op 't gebied van nij
verheid bij klassen gerangschikt.
Aan de tuinzijde zal men in de internatio
nale restaurants allerlei nationaliteiten haar bij
zonderen kost kunnen zien eten.
De linkerzijde wordt ingenomen door een ova
len vijver van ongeveer 150-M. lengte, welke
een „levensgroote", volledig opgetuigde en uit
geruste stoomboot zal dragen, zooals naar Oost
en West varen.
Oostwaarts van dezen vijver krijgt de wereld-
bazar een plaats. Daar wordt gevent met Perry-
artikelen, Japansche theekopjes, Russische nou
gat, Goudsche pijpen, Italiaansche koralen etc.
Ook zal Amsterdam uit de 17e eeuw worden
opgebouwd, terwijl een electrische inrichting een
„schitterend" beeld te zien zal geven van onze
„verlichte" negentiende eeuw.
't Belooft dus wel iets.
Chiiieesche spraakkunst.
Een woord dat eindigt ping, pung, pang,
Of heeft den uitgang ching, chung, chang,
Geeft steeds den naam aan van eeu stad
Door China in bezit „gehad."
Eindigt een woord op tang, tung, ting,
Of soms ook wel op tschang, tschung, tsching,
't Is stellig dan een oorlogsschip
Van China, door Japan geknipt.
En gaat het uit op tsang, tsung, tseng.
Of bij geval op jang, jung, jeng,
't Is een Chineesche generaal,
Voor de Japanners aan den haal.
Een woord met 't einde pang, ping, pung,
Of met 't schoone chang, ching, chung,
Duidt steeds een plaats aan, merkt u dat,
Waar China klappen heeft gehad.
(Uit het Duitscli vertaald naar Anton Freilierr
von Perfall.)
32.)
Toen deze hem aan zijne belofte herinnerde, hem
in de fabriek rond te leiden, weigerde hij niet, zoo-
als hij eerst van plan was.
Strehlen interesserde alles. Hij knoopte onschul
dige gesprekken aan met de arbeiders, die hem
om zijn nauwkeurige bekendheid voor een deskun
dige hielden, vraagde naar de loonen, naar hun
arbeidstijd, naar hun woningen en huisgezinnen.
Hij wist hen door allerlei vragen te toetsen, wat
hun tevredenheid of ontevredenheid betrof; waai
de eerste zich toonde het was tot zijne vreugde
zeer zelden drukte hij zijne verwondering daar
over uit door te zeggen «zulke flinke lui konden
toch wel wat meer eischen,« waar hij de laatste
vernam, gleed een bittere trek over zijn gelaat en
een «schandelijk,® «onverantwoordelijk,® «arme
schepsels" kwam over zijne lippen, of zijn oog vol
uitdrukking richtte zich hemelwaarts, als om hulp
voor de armen af te bidden. Vooral in de ijzer
smelterij had hij voor het laatste rijkelijk gelegen
heid. Daar verheelde men zijn ontevredenheid niet
en gaf men in grove uitdrukkingen lucht aan den
verkropten haat tegen de directie.
Terwijl hij juist bezig was met eenige heeters te
praten en zich, zoo het scheen, de inrichting van
den oven liet verklaren, onderhield zich Andreas
met een' opzichter over zaken. Strehlen bediende
zich van het oogenblik en drukte in het geheim
één der arbeiders een courant in de hand.
«Voorzichtigfluisterde hij hem toede andere
knikte, hij wist wel waarom het te doen was.
«Gij zult daarin veel vinden, wat gij eenmaal
gebruiken kunt. Geef het verder, als gij het gele
zen hebt.«
Andreas had er niets van bemerkt. Strehlen vond
nog vaak op zijn rondgang een gelijke gelegenheid.
Met tevreden gebaar, in de vroolijkste stemming
keerde hij met Andreas huiswaarts. Toen hij zich
met hartelijke dankzegging aanbeval en zijn we
derkomen met Sixtus beloofde, talmde hij een oogen
blik. Zijn rechterhand rustte in zijn borstzak, als
wilde hij er iets uithalen plotseling echter trok
hij haar terug, met een vorschenden blik op deif
smid, en ging.
De volgende dagen vervlogen in gestadigen, rus-
tigen arbeid maar het ging Andreas niet meer
zoo van de hand. Hij stond vaak in de smidse,
zonder een slag uit te voeren, en wat Valentijn
het meest verwondering baarde 't was ternau
wernood avond geworden, of hij begaf zich, was het
ook voor korten tijd, naar de arbeidskroeg, die in
de fabriek zelf, door de directie, gehouden werd,
«om tenminste een enkel uur zijn bekommering te
vergeten,gaf hij de beangste vrouw te kennen.
Ook dat schreef deze den boozen invloed van den
verdachten Strehlen toe en deelde deze zienswijze
aan Valentijn mede, die bij het laatste bezoek juist
afwezig was.
Valentijn had reeds verscheidene malen navraag
vernomen omtrent dien zonderlingen vreemde, die
zijn vader had ingevoerd, en zijn natuurlijk gevoel
gaf hem in, dat daarmee zeker een bijzondei doel
moest bereikt worden. Wat moest die man, die
naar zijn geheele voorkomen te oordeelen, toch
geen arbeider was? Hij besloot op zijn hoede te
zijn en hem opmerkzaam gade te slaan.
Eenige dagen later kwam hij met Sixtus. Erd-
mann en zijne vrouw ontstelden over het uiterlijk
van den laatste. Deze ingevallen gele wangen, de
diepliggende met donkere randen omgeven oogen
De gevangenislucht alleen kon daarvan niet de
oorzaak zijnhet was alsof in zijn binnenste een
alles verterend vuur brandde. En dat was ook zoo,
het vuur der haat, die hij tegen alles en iedereen
koesterde, het vuur des nijds, der afgunst, ge
krenkte eergierigheid. Dat holde zijn wangen, dat
maakte zijn blik zoo koortsig, De gevolgen zijner
daad tegen Sergius waren bitter slecht. Het corps
sprak geheele verwijdering uit na een ingediend
bezwaar door Sergius, doctor Sthür gaf den geschand
vlekte gedaan op zijn kantoor.
Hij stond dus verlaten, zonder brood daar, en
had hem zijn vriend Strehlen niet het grootmoe
dige voorstel gedaan, voorloopig voor hem te zorgen
dan had hij weder tot zijn vader moeten keeren,
of ruw handwerk moeten aanvatten.
Van nu af was hij een geschikt werktuig voor
Strehlen, die hem voorspiegelde zich op den staat,
wiens inrichting en geweld hij haatte in de mee
ning, door hem in zijn streven bedrogen te zijn, te
wreken. Hij was nu in den volsten zin des woords
Strehlens üjdensgenoot. Het gif, waarvan hij vol
was, vergat hij niet, ook in de borst des vaders te
druppelen, bij wien de ontevredenheid met de
maatschappelijke toestanden hand voor hand toe
nam. De bezoeken in de fabriek herhaalden zich.
Sixtus en Strehlen werden voortdurend vertrouwe
lijker met de arbeidersmen groette hem van alle
kanten met heimelijke blikken.
De »Alarm« was overal in de fabriek verspreid.
De beide ietwat verloopen uitziende personen, lie
pen reeds lang in 't oog der opzichters en beamb
ten der fabriekmaar de uitkomsten, die zij bij
onderzoek kregende eene was de zoon van den
werkbaas Erdmann, leidde hun opmerkzaamheid
weder af, er was niets bijzonders in.
Andreas verloor door deze bezoeken vele uren
arbeids, ook kon hij 't niet vermijden, met die
twee hier of daar een glas absinth in de kroeg te
nemen.
Wat hem het meest hinderde, waren de honende
gesprekken, over «de ijzeren gravin,wier vlucht
geen geheim was gebleven, die overal in de fabriek
werden gehouden. Eenmaal kwam het tot een
ernstig treffen in de gelachkamer, waarbij Erd
mann zijn sterke vuisten zoodanig spelen liet, dat
er menige verwonde was en de directie er weldra
kennis van droeg. Een grof verwijt en een ern-
