Weekblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
N°. 44.
Zondag 4 November 1894.
3e Jaargang.
Plaatselijk Nieuws.
Nieuwstij dingen.
FEUILLETON.
Het Erdmanns
NIEUWE
LA1GEIUKM lOlim
Deze courant verschijnt eiken Zaterdagnamiddag.
ABONNEMi NTS PRIJS
voor Noordscharwoude, Oudkarspel, Zuidscharwoude en Br. op Langedijk
per drie maanden 550 ct., franco p. post <SO et.
UITGEVER:
J. H. KEIZER.
BUREEL:
üoordscliarwoude.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 15 regels 30 ct., elke regel meer S ct.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever.
Tot lid van Bestuur van de Banne Oud-
Karspel is herbenoemd de Heer A. Borst Az.,
tot Secretaris M. Kroon Cz. en tot Penning
meester de heer P. Eecen Pz.
Beroepen naar de Hervormde gemeente
Eijcrlaiid op Texel, Ds. Habbema predikant
alhier.
Bedankt voor het beroep naar de geref.
gemeente te Broek op Langedijk door A.
Varekamp te Tiel.
Op 1 Januari 1892 waren in de 19 groote
krankzinnigengestichten hier te lande aanwezig
6430 krankzinnigen3184 mannen en 3246
vrouwen. In dat jaar werden opgenomen 1465
patiënten en zijn hersteld uit de gestichten ont
slagen 507, terwijl daarin 6095 patiënten over
leden en 197 niet-hersteld werden ontslagen. Op
1 Jan. 1893 bedroeg het aantal in de gestichten
aanwezige krankzinnigen 6582, van welke 3269
mannen en 3313 vrouwen. De meeste patiënten
werden verpleegd in het gesticht „Meerenberg"
te Bloemendaal, namelijk 1285; daarna volgen
in getalsterkte dat te Vucht met 847 en te
's Hertogenbosch met 514 lijders. In de andere
gestichten bedroeg het aantal minder dan 5o0.
Het „Hbl." wijst er op, dat de splinter
nieuwe muntbiljetten van f 10 er voor het oog
zeer goed uitzien, maar dat er reeds vele in
omloop zijn met scheuren en van achteren met
een reep postzegelpapier ter versterking beplakt.
Blijkbaar is het papier te broos voor biljetten,
die door zoo vele handen gaan.
De minister van financiën stelle een onder
zoek in bij de ontvangers, schrijft het blad, en
zal dan wel tot de slotsom komen, dat bij een
volgende aanmaak een sterkere papiersoort nood
zakelijk is. Reeds nu behoorde die spoedig te
worden gebruikt, om de veel te snel versleten
„muntjes" te kunnen intrekken.
Door de politie te Amsterdam is een
25jarige vrouw gearresteerd, verdacht haar kind,
een zuigeling van negen weken, te hebben ver
giftigd.
Die ongelukkige jenever.
In de Brandsteeg te Utrecht kwam gistermid
dag zekere aldaar wonende A. in beschonken
toestand thuis, hetgeen voor zijn vrouw, die
hem met het eten zat te wachten, zooveel be-
teekende als dat er een hevige storm in aan
tocht was. Ten einde dat gevaar zooveel moge
lijk te bezweren, besloot hij zich maar stil te
houden en hem er zelfs niets van te laten blij
ken, dat het haar bekend was, dat hij dien mor
gen zijn zilveren horloge verkocht en de op
brengst verdronken had.
Nauwelijks in huis zijnde, begon manlief ech
ter alles, tafel en stoelen daar onder begrepen,
kort en klein te slaan en alsof dit nog niet ge
noeg ware, daarna ook zijne vrouw te mishan
delen. Toen evenwel scheen het geduld der
vrouw ten einde te zijn, althans onverwacht nam
zij het deksel van de kachel en gaf hem daar
mede een slag in het aangezicht, zoodat een ge
deelte van zijn neus op zijn wang hing en hij
hevig bloedende de hulp van een geneeskundige
moest inroepen.
Of de man door een en ander zal hebben ge
leerd zal nog moeten blijken.
14 ton buiten dc bcgrooting.
In de milioenenrede van het jaar is o. a. de
verrassende mededeeling gedaan, dat voor mili
taire uitrusting, in verband met den verlengden
diensttijd, over 188893 14 ton zijn uitgege
ven, buiten de begrooting.
In de afdeelingen der Tweede Kamer is dit
geval ter sprake gebracht. Het had „algemeen"
„bevreemding en ergenis" gewekt. Men begreep
niet, hoe het mogelijk is geweest zoo groote uit
gaven te doen zonder dat de begrooting daartoe
gelegenheid gaf. Gevraagd werd „of te dezer
zake ongeregelmatigheden zijn gepleegd welke
aanleiding zouden kunnen geven tot verhaal van
de gedane uitgaven op degenen die daartoe heb
ben medegewerkt, of tot het instellen eener straf
vervolging."
Eenige leden vonden in het gebeurde zelfs
aanleiding om herziening der wet op de minis-
terieele verantwoordelijkheid te vragen.
De heer A. P. Staalman, die voor het
district Helder in herstemming komt, en dien
wij, op grond van eene ons gedane mededeeling,
anti-revolutionair noemden, schijnt door „De
Standaard" niet als zoodanig te worden be
schouwd. Althans dit blad laat zich volgender
wijs uit: „Dat het stemmencijfer op den anti
revolutionairen candidaat, den heer Korver, zoo
laag is, bewijst, dat men onzerzijds niet ernstig
meegestreden heeft." („N. R. Ct.")
liet berouw kwam te laat*
Zekere B. S. te Tiel erfde voor 2 jaar f1700.
Hij leidde een vroolijk leventje en Dinsdag
avond scheen hij de bodem van zijn schatkist
te kunnen zien. Voor zijn laatste geld Schie
dammer gekocht en onder den invloed daarvan
te water gesprongenDe koude scheen hem tot
bezinning te brengen. Op zijn hulpgeroep schoot
men toe, maar te laatmen haalde hem op als
een lijk.
De uitslag van den te Nieuwe Nicdorp
gehouden Nationalen kolfwedstrijd is als volgt
J. B. Wilken van Nieuwe Niedorp, 498 pun
ten le prijs en de Verguld zilveren medaille.
J. G. van Eden van Moerbeek, 480 punten
2e prijs.
W. Kraakman van Zuidscharwoude, 471 pun
ten 3e prijs.
W. Tensen van Schellinkhout, 465 punten,
4e prijs, en C. Bijpost van Dirkshorn 465 pun
ten, 5e prijs.
Een schooljongen moest eens opschrijven
wat de redacteur van een nieuwsblad was en
hij gaf de volgende bepaling
Een redacteur is de gelukkigste mensch ter
wereld. Hij kan altijd naar een paardenspel en
naar een concert gaan zonder dat het hem een
cent kost en ook naar de rechtbank en andere
partijen. Hij heeft vrijkaartjes voor alle the
aters, krijgt cadeautjes op zijn bureau en hij
krijgt ook soms op zijn kop, maar niet dikwijls
want hij kan in een volgend nummer alles weer
terugnemen. Als andere menschen op bed lig
gen, blijft de redacteur eiken avond laat op om
te kijken naar wat er gebeurt. Als ik groot
ben, word ik ook redacteur, dan kan ik ook op
blijven.
Vóór men aardappelen in den kelder
brengt
Het kiemen der aardappelen in het voorjaar
is een zeer onwelkomen verschijnsel. De kiemen
gebruiken het zetmeel van den aardappel en
maken dezen onsmakelijk en minder voedzaam.
Om het euvel te voorkomen, wascht men de
aardappels in den herfst in een kuip met water,
waarin men 1 a 2 pCt. zwavelzuur gedaan heeft.
Hierin laat men ze 10 a 12 uur.
Het zuur grijpt de schil der aardappelen niet
aan, maar doodt beslist de kiemen. Na de aard
appelen in schoon water nagewasschen te heb
ben, droogt men ze in de lucht en bergt ze op.
Het behoeft zeker niet gezegd, dat men poot-
aardappelen niet aan deze kuur mag onder
werpen.
Te Koog a/d Zaan heerscht in één gezin
mondzeer bij vier kinderen.
In verband met het sterk heerschende mond
en klauwzeei wordt nogmaals sterk aangeraden
geen ongekookte melk te gebruiken.
Vet spekje!
Een varken van 400 a 500 pond is geen
zeldzaamheid, maar dat een hok van 24 var
kens, alle uit denzelfden bak gevoerd dat gewicht
hebben, komt minder dikwijls voor. W. Van
Oosterom, aan de Vuursche (bij Baarn) leverde
dezer dagen zulk een hok van 24 varkens af
aan den slager Wansing, te Naarden. Het ge
middeld gewicht was 422 pond.
Loonsbeweging der typografen.
Naar aanleiding van deze beweging te Am
sterdam deelt men nog het volgende mede
Naar alle waarschijnlijkheid zijn de werksta
kingen vooreerst voor goed van de baan, nu de
typografen hun eisch, 23 cent per uur, hebben
laten vallen, en na overleg tusschen patroon en
gezellen op de meeste drukkerijen een regeling
getroffen is, waarmede de laatsten genoegen ne
men.
Als minimum-loon is op verschillende druk
kerijen gesteld voor elk volwassen zetter 20 ct.
per uur. Althans de Electrische Drukkerij, Gebr.
Binger, de heeren Roeloffsen Hübner, Eller-
man Harms Co. en de heer de Bussy hebben
dit als regel aangenomen. Sommige werklieden
ontvingen eene verhooging naar bekwaamheid,
terwijl anderen, die over te weinig capaciteiten,
beschikken, minder dan 20 cents per uur ver
dienen. Voor overwerk en nachtarbeid werd eene
verhooging vastgesteld ongeveer 25 en 50 pCt.
bedragende. Bovendien wordt aan de Electrische
Drukkerij voor permanenten nachtarbeid 25 ct.
per uur aan iederen gezel uitbetaald.
Vervolgens werd door de heeren Holdert
Co., eene verhooging toegestaan van 2 ct. per
uur, door de Erven Van Munster Zonen 3
cent per uur; Blikman en Sartorius verhoogden
het loon met 15 pCt. terwijl ook de gezellen
van Metzier en Basting en Ipenbuur en van
Seldam eene verhooging ontvingen.
Voor zooverre ons bekend, wordt alleen aan
de drukkerijen „Excelsior" en „Elsevier" bene
vens bij den heer Van Megen nog 23 per uur
Ook op de kleinere drukkerijen ontvingen de
werklieden eene verhooging van loon.
Dinsdag 6 November a. s. viert een Haagsch
echtpaar zijn 55-jarige echtvereeniging. De man,
P. M. Kok, is 79, zijn vrouw 73 jaren oud. Ze
hebben 21 kinderen gehad en zullen Dinsdag a. s.
door 68 kinderen en kleinkinderen omringd zijn.
(Uit het Duitsch vertaald naar Anton Freilierr
von Perfall.)
33.)
Sergius vergiste zich in zijne gedachte, dat Gilde
nu in staat zou zijn om zichzelt te onderhouden.
De gage haar bekwaamheid evenredig was
gering, de vraag naar gelden voor toiletten dezelfde
en hare levenszucht insgelijks. Ongestraft verbreekt
geen meisje de eerste geheiligde perken van haar
geslacht, ook Gilde niet. De aangeboren vrees, van
een man stoffelijk afhankelijk te zijn, had Gilde
reeds lang prijsgegeven, Dat weinig samenhangende
gezelschap eener voorstadsopera, waarin zij zich
thans bevond, bespoedigde dat losrijten in haar
binnenste. In deze kringen golden verhoudingen als
die van Gilde als noodwendig. Het begrip van per
soonlijke trotsch, eerwaardigheid, schaamte werd
hier uitgewischt door den valschen schijn van
geniale, geëmancipeerde lichtzinnigheid. Zij leerde
collega's kennen, die nog minder gage ontvingen,
dan zij,-en een vorstelijk leven leidden, en die hun
dat bood was nog niet eens haar verloofde, haar
aanstaande echtgenootwaarom zou zij dan geen
hulp vragen van Sergius. Daartoe spoorden ook haar
goede vriendinnen haar aan, die het dom van haar
vonden, zoo bescheiden in haar eischen te zijn,
als zij werkelijk de verloofde was eens graven. Hij
was bepaald rijker dan hij zich voorgaf, en wilde
haar het geld liever niet geven. Gilde toonde zich
een leergierige scholier, zij volgde hun raad en
werkelijk schenen de lieve vriendinnen gelijk te
hebben. Sergius liet haar niet in den steek en
zorgde voor haar, evenals vroeger. De bezorgde ge
baren van den jongen man, die dag aan dag lang
zaam verbloedde en te zwak was, Gilde iets te
weigeren, bemerkte zij niet in haar tuimel.
Maar de oude graaf bemerkte ze wel, wien de
betrekking zijns zoons tot een tooneelspeelster in de
voorstad geen geheim was. Dat deze Belloni de
dochter zijn redders was, kon hij niet denken,
anders had hij niet gehandeld, zooals hij deed. Hij
voorzag de wisse ruïneering van Sergius, die hij
niet verhinderen konhij wist ook zeker uit
eigen ervaring dat vermaningen en waarschu
wingen vergeefsch warenDaarom bediende hij zich
van een slechten streek. Hij wendde zich tot den
overste van zijn zoon die was verplicht zijne offi
cieren voor het bederf te bewaren. De overste was
over het bericht van den graaf niet verbaasd, hij
had Sergius reeds sedert lang in 't oog gehouden,
en vaak kennis gekregen van diens steeds wassende
schulden. Als hij nog gered zou worden, dan moest
het dadelijk geschiedenDe overste was in zulke
dingen zeer practisch.
»Men moet het kwaad met wortel en tak uit
roeien,® zei hij tot den graaf, »die Belloni moet
heen, het schijnt een gevaarlijk sujet te zijn en zal
Sergius nimmer loslaten.
«Maar, wie kan haar bevelen, zich te verwijde
ren vroeg de zorgvolle vader.
«Laat dat slechts aan mij over, lieer graaf
antwoordde de overste met een lachje. «Er zijn
altijd nog middelen genoeg, jonge, lichtzinnige man
nen, die overigens een flink materiaal voor het
leger zijn, van zulke «Vampiers" te bevrijden."
De graaf verwijderde zich, gerust gesteld door
de verzekering van den overste, de zaak in orde te
brengen.
Eenige dagen na dit onderhoud kreeg Andreas
Erdmann een uitnoodiging te verschijnen voor den
politiecommissaris te M
Hij schrikte niet weinig die uitnoodiging stond
gewis in verband met Strehlen. Misschien werd hij
verdacht van socialistische praktijkenOf zou Sixtus
te ver gegaan zijn? Hij sprak er geen woord over
met zijne vrouw en ging er met een beklemd harte
heen. In het bureau, dat in de oproeping was ge
noemd, stond een kleine, oude heer aan den lesse
naar, verdiept in den arbeid. Hij keek den binnen
tredende over zijn bril met den gewonen strengen
blik van een politiecommissaris aan, en vroeg kort:
«Wat moet u
«Mijn naam is Erdmann, ik ben hierheen ontbo
den.® antwoordde de smid.
«Zijt "gij Erdmann vroeg de kleine heer op
medelijdenden toon, hem op nieuw aanschouwend.
«Hm, een onaangename geschiedenisHij krabde
zich achter de ooren en wist klaarblijkelijk niet,
hoe hij het gesprek zou aanvatten.
«Gij hebt een dochter begon hij, «bij het the
ater, met den naam van Gilde Belloni, niet waar
Andreas werd vuurroodzou hij zijn kind ver
loochenen? Hij zweeg een oogenblik. «En wat is er
met die Belloni vroeg hij ontwijkend.
«Die Belloni,antwoordde de commissaris, nu op
den toon van een beambte, «moet uit de stad, en
wel zoo dadelijk.
Andreas liet zijn hoed op den grond vallen van
ontzetting en staarde den commissaris verstomd aan.
«Zij heeft zich aan daden schuldig gemaakt, die
hare uitzetting met zich voeren.®
«Die die Bellonibracht Andreas levend uit,
«die Belloni, vergist u zich niet? Ja, wat voor
daden dan
«Die Belloni van het Ariontheater,« antwoordde
de commissaris. Zij heeft een jongen officier uit
een der beste familiën geruïneerd, en zal na hem
weder een ander ruïneerenDat gaat echter niet,
dat zult gij wel inzien, niet waar? Dan moet de
politie optreden. Daar echter de politie niet zoo
onbarmhartig is, als de heeren gewoonlijk gelooven,
zoo laat zij den vader van Belloni komen, en waar
schuwt hem, om schandaal te vermijden. Neem uw
meisje, tot u, of zorg dat zij weg komt en
de geschiedenis is uit. Ik geloof wel, dat het hard
is voor een vader, zoo iets van zijn kind te moeten
hooren.« Hij keek medelijdend naar den terneer
geslagen man, die wel in den grond wilde zinken
van schaamte. Maar er is niets aan te doen en nog
weet niemand er iets van."
«Maar ik verklaar u,« sprak Erdmann, zich op-
