Weekblad voor LANG EDI J Iv en Omstreken. N°. 16. Zondag 21 April 1895. 4e 'Jaargang. DrankGEbruik. Plaatselijk Nieuws. Nieuwstijdingen. FEUILLETON. EENE ERFENIS. i e r\\ e t LANGEDIJKER COURANT. Deze courant verschijnt eiken Zaterdagnamiddag. ABONNEMENTSPRIJS voor Noordscharwoude, Oudkarspel, Zuidscharwoude en Br. op Langedijk per drie maanden SO ct., franco p. post CiO ct. UITGEVER: J. H KEIZER. BUREEL: Hoordscliarvi oude. PRIJS DER ABVERTENTIËN: Van 1—5 regels 30 et-, elke regel meer 5 ct. Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend. Brieven rechtstreeks aan den Uitgever. I. Van de hand des Heereu Th. W. v. d. Woude is in „de Amsterdammer" een reeks van arti kelen verschenen, die, onder den titel „Een en ander uit het Alcoholvraagstuk", de strekking hebben te bewijzen dat ook het gebruik van alcoholische dranken hoe matig ook is af te keu ren en af te raden. Daar de schrijver onzes in ziens volkomen geslaagd is in zijn betoog omtrent het schadelijke van alcohol gebruik, zijn wij zoo vrij hieronder den lezer een en ander uit die leerrijke verhandeling aan te bieden, terwijl wij er aan zullen toevoegen een beschouwing om trent den samenhang tusschen drankgebruik en de zoogenaamd sociale kwestie en den invloed dien het verdwijnen van het drankgebruik zou hebben op de oplossing der sociale nooden. Na in eeno korte inleiding gewezen te hebben op de verblijdende verandering in de houding van het publiek tegenover eene belangrijke vraag als de onderhavige en de oprichting vermeld te hebben van de Nederl. Onderw. Propaganda- club (voor Drankbestrijding) einde 1893 en de Nederl. Studenten Geheel-Onthoudersvereeniging te Amsterdam, Leiden en Utrecht (einde 1894) benevens het toetreden van enkele bekende man nen als leden dier vereeniging behandelt de schrijver in deel I dp vraag Is onthouding van alcoholische dranken noo- dig voor het individu? „Men" denkt, dat alcohol verwarmt, kracht geeft, voedt, ja tot alle goeds in staat is. Men drinkt om zich te verwarmen, te verkoelen, om kracht te krijgen na vermoeienis, tot opwekking van den eetlust en om het hongergevoel te ver drijven. Wat blijkt daarvan waar te zijn. a. Volgens de ervaringen opgedaan door Noord pool reizigers zijn diegenen die geen alcoholge bruiken beter bestand tegen de koude dan de gebruikers. Luitenant Weijprecht, leider eener Oostenrijksche expeditie en Dr. Fritjof Nanseu kwamen beiden tot de zelfde uitkomsten. Na dien tijd wordt op de meeste schepen ter walvischvaart geen brandewijn meer medege nomen. Wetenschappelijk toegelicht luidt de verkla ring aldus. Alcoholgebruik verwijdt de bloedva- en aan de oppervlakte der huid. Daar stroomt dus meer bloed heen (roodekleur.) Men gevoelt zich nu warm. Eenigen tijd later gevoelt men weder behoefte iets te gebruiken. Want wat ge beurt er Do groote bloedtoevoer naar de huid doet ons meer warmte verliezen. Proefnemingen van Prof. Binz hebben bewezen dat de algemeene lichaamstemperatuur na het gebruik van alcohol gedaald is. Alcohol verwarmt dus niet. b. Bergklimmers van eenige ervaring gebrui ken op hun tochten geen alcohol omdat dan de vermoeienis eerder gevoeld wordt. Sportmen van beroep onthouden zich in den tijd voorafgaando aan wedstrijden zorgvuldig van drankgebruik. Soldaten die geen alcohol gebruiken kunnen de vermoeienissen van lange marschen en van het klimaat beter verdragen dan de gebruikers. In het Engelsche Indische leger dat als zeer solied en krachtig bekend staat, zijn alleen 25000 ont houders. Men meent zich na het gebruik van alcohol krachtiger te gevoelen, later blijkt evenwel een groot krachtverlies te constateeren te zijn. Wat is het geval Niet de vermoeidheid is wegge nomen maar het gevoel van vermoeidheid (Foifel). Een deel onzer zenuwen wordt verlamd, daar door gevoelen wij de vermoeienis niet. Wie dus bij zwaren arbeid alcohol gebruikt, doet evenals de machinist, die de veiligheidsklep van zijn machine bezwaart om meer stoom te kunnen maken of als de koetsier die om zijn vermoeid paard kracht bij te zetten, het dier met de zweep slaat. c. De Fransche physioloog Claude gaf twee honden een gelijke hoeveelheid van hetzelfde voedsel, vervolgens den een zooveel aether en den ander zooveel sterken alcohol tot zij be dwelmd waren Zes uren later bleek bij maagopening dat bij den met aether bedwelmden hond de spijsver tering was afgeloopen, terwijl deze bij den ge- alcoholiseerden hond nog niet eens was begon nen. Zooals bekend is blijven jonge honden klein en zwak door alcohol gebruik. Omtrent de vraag of alcohol voedt, zegt Prof. Moleschott dat de uitgaven van het lichaam (het verbruik van bloed en weefsel) door alcohol ge bruik getemperd worden, doch op kosten van de kracht en ten laatste ook op kosten van het lichaam. Prof. Donder zou den alcohol om zijn bijwer king liefst in zijn vergiftkas plaatsen. Volgens de onderzoekingen van Dujardin Beaumetz en Audigé en D. Strassmann van Berlijn is ook zuivere alcohol vergiftig. Uit al het bovengenoemde blijkt dat alcohol niet alleen overbodig maar bovendien ook scha- delijk is. De patroon die door zijne arbeiders alcoholische dranken laat drinken of to drinken geeft handelt dus dom tegenover zijn eigenbelang, daar hij hun werkkracht verminderden onzedelijk omdat hun gezondheid er schade onder lijdt. Een jong echtpaar in de gemeente NOORD SCHARWOUDE heeft het zeldzaam voorrecht zich te mogen verheugen in het bezit van drie flinke grootvaders, allen boven den Bismarcki- aanschen ouderdom. De oudste voorziet zijne klanten nog dikwijls persoonlijk van zaaizaden, enz.; de tweede bezoekt nog meermalen de markten te Alkmaar en Schagen de derde gaat nog steeds naar den akker om te werken als een man in de kracht van zijn leven. De kin deren van dit echtpaar bezitten tot heden 2 grootmoeders, 2 grootvaders en natuurlijk 3 over grootvaders. Bij de gehoudene aanbesteding van grint voor den polder Geestmer-Ambacht (Oosterdijk eh Molêngeersen) is aannemer geworden de firma Stoel a f 2.75 per kub. Meter en voor petro leum, kaarsen, zilverpotlood enz. de heeren Gebr. H. en M. Hart tegen f 415, Ter vervulling eener predikantsvacature bij de Ger. Kerk te Oud-Charlois is volgend tweetal opgemaakt: ds. D. Bakker te BROEK OP LANGEDIJK, en ds. C. W. E. Ploos van Amstel te Zwolle. Verschrikkelijke gebeurtenissen vormen alijd eene mild vloeiende bron van inkomsten voor speculan ten op de menschelijke nieuwsgie righeid. Wat de moord op de beide vrouwen in de gemeente SCHAGEN al niet heeft opgebracht aan bulletin, venters, kermisreizigers, dichters van „jammerklachten uit de gevangenis" enz., zal door den besten rekenmeester niet uitgecij ferd kunnen worden. Dezer dagen zagen wij weer eene nieuwe ma nier van exploitatie. In een der omliggende ge meenten ging een man huis aan huis met de portretten van Boes, de vermoorde vrouwen en het grafmonument, alles opgesteld achter een sterk vergrootglas. Het valt niet te betwijfelen of de ondernemer verdient met zijne huiveringwek kende tentoonstelling een aardige daghuur. De dure petroleum. Werd de oorzaak ver meld, waarom de groote Amerikaansche maat schappij genoodzaakt werd den prijs der petro leum op te zetten, daar de consumtie in Azië en Europa zoo is toegenomen, dat de vraag naar het artikel grooter was geworden dan de pro ductie en dus de directeuren hun plan moesten laten varen door een lagen prijs te houden zich voorgoed het monopolie te verzekerenwij kunnen nu mededeelen, dat verwacht wordt, dat de prijs nog stijgen zal tot 20 cents per liter, ja enkelen zien de toestand van het artikel zoo donker in, dat zij prijzen voorspellen van 30 a 40 cents per kan en dit wel op grond van het mislukken van de laatste grondboringen in Penn- sylvanië. Wij raden onze lezeressen echter aan, zich niet ongerust te maken, want kan Amerika geen petroleum genoeg meer leveren, dan heeft Rus land nog bronnen, om niet te spreken van de olie, die in Indië wordt gevonden. Men sehaffe dus voorloopig de petroleum kookstellen nog maar niet af, doch zij wat zuiniger in het ge bruik. De prijs van de petroleum is te Ylissin- gen reeds 19 cent per liter. Grappige vergissing! Dezer dagen verzocht een jong predikant aan een welbekende behangersfirma te Haarlem, om een bediende te zenden naar zijn eerste stand plaats om daar zijn huis van kleeden en gordij nen te voorzien. De firm^ voldeed hieraan en de bediende, dien hij zond, reisde per spoor tot Dedemsvaart, vond daar de stoomtram en kwam eindelijk in het dorpje in Overijsels achterhoek, waar hij wezen 'moest. Terwijl hij, uit de tram gestapt, staat rond te kjjken waar hij wezen moet, komt iemand op hem toegestapt en doet hem een vraag in Overijselsch dialect. Onze Haarlemmer verstaat hem juist niet recht, hoort alleen de twee laat ste lettergrepen „anger" en maakt daaruit op dat hem gevraagd wordt of hij de behanger is en zegt natuurlijk „ja". O, wil u dan maar meegaan vraagt de man, en samen stappen ze voort, nadat de Over- ijselaar het pakje van onzen behanger heeft be- meesterd. „Dat mocht meneer zelf niet dragen." Men gaat samen een gebouw binnen en be treedt daarin een groot vertrek, waar eenige heeren zitten te schrijven. Een der heeren, met een gouden bril, de burgemeester in hoogst 8) Zij schrikte van haar eigen stem, toen zij hem wel kom heette, maar weldra was zij zich zelve weer mees ter. Gerard toch was volmaakt kalm en rustig, zette zich bij haar neer, alsof hij haar pas de vo rige week voor het laatst had gezien en antwoord de uitvoerig op de vragen, die van Berckel hem met veel belangstelling over hem zeiven en zijne plannen deed. Welk een genot was het voor Laura met half' gesloten oogen te luisteren naar zijne stem 1 Alles verdween voor haarhet groote som bere Berkwoud, haar echtgenoot, haar kind, hare schatten zij was weer de Laura van vroeger, zon der geld, maar met zooveel te meer droomen voor de toekomst en haar hoofdje vol eerzuchtige plan nen. Of nog liever, zij was de kleine Laura van nog langer jaren geleden, die zich zoo alleen placht te gevoelen, omdat haar vader, met wien zij toen nog alleen woonde, zich doorgaans weinig met haar bemoeide en die zich dan den kleinen neus kon platdrukken tegen het glas om te zien, of haar neefje niet kwam, met wien zij speelde, voor wien zij zich opschikte en voor wien zij hare mooiste liedjes zong. Al die beelden uit het verleden kwa men terug, terwijl zij luisterde naar zijne verhalen. En hij Hij scheen alle droomerijen ver van zich afge zet te hebben. Zij wist dat het hem meegeloopen was in de wereld. Nadat hij zich plotseling zeer had aangegrepen en zijne studiën te Delft tot aller verbazing in korten tijd voltooid en met een mooi examen besloten had, was hij in zijn eerste onder nemingen gelukkig geweest, en slim ook, dat moest hij zelf erkennen Hij kon in het land geen betrekking vinden en was juist van plan het te verlaten, om in Oost of West fortuin te gaan zoeken, toen het hem bleek, dat het lot anders over hem beschikt had. Hij zat op een fraaien zomerdag in den trein, toen een paar andere reizigers in dezelfde wagen plaats na men. Zij reisden niet doelloos zooals hij, maar spra ken te vrijer en openhartiger over hunne plannen, daar zij meenden dat hij, hun toevallige reisgenoot, sliep. In den aanvang was hij werkelijk zoo wat half' ingedommeld, maar weldra trok hetgeen zij zeiden, zoozeer zijn aandacht, dat hij zijn verstand wakker hield, maar niet zijne oogen opende. Zoo vernam hij, dat zij plan hadden, een fabriek op te richten in eene stad, waar hij zeer goed bekend was, en ook dat zij al een stuk land op het oog hadden, waar zij het gebouw wilden zetten. Hij hoorde de ligging er van beschrijven: het behoorde aan een zijner vrienden, die het wel verknopen wilde, omdat hij de stad verlaten ging. Met klim mende aandacht volgde hij den verderen loop van het gesprek, hoe zij het voor en tegen bespra ken, om de fabriek juist aan die zijde te bouwen maar, schoon er bezwaren waren, telkens toch weer tot het oorspronkelijke plan terug kwamen. Toen was zijn besluit genomen. Hij veranderde zijn reisplan en haastte zich naar de bedoelde staddaar zocht hij zijn vriend op, en na veel over en weer spreken, kocht hij van hem het stuk land, drie dagen voor de komst der vreem delingen. De angst en de spanning, waarin hij die drie dagen doorbracht, zou hij echter nooit vege- ten. Hij had het land gekocht zonder geld en hoe licht kon men van plan veranderd zijn en de fa briek in eene andere stad of zelfs op eene andere plaats in deze stad bouwen. Maar het gebeurde zooals hij hoopte. Zijne nieuwe kennissen kwamen, hij verkocht hun het land met goede winst en had tevens het geluk door hen tot architekt gekozen te worden bij het bouwen van hun eigen huis en van de arbeiderswoningen. De fabriek was tot zijn spijt al besteed, maar door dagelijks naar de vor deringen van het bouwen te gaan zien, deed hij er in korten tijd veel praktische kennis op. Toen be gon hij eerst recht plezier in zijn vak te krijgen. Hij kocht nog meer grond, bouwde huizen voor eigen rekening en het lot bleef hem gunstig, hij verhuurde ze of verkocht ze en maakte goede zaken, 't Is waar, men had zijn succes vergroot en won deren van zijne snel verworven rijkdommen verteld, maar zijn naam raakte daardoor te meer bekend en dat deed hem dus geen kwaad. »En zoo ben ik geworden die ik ben,« vervolgde Gerard, toen hjj hun uit zijne geschiedenis datgene had verteld, wat zij niet uit zijne brieven aan zijne moeder wisten, en hij zag met een soort van vol doening op zijn gelaat het vertrek rond. Van Ber ckel had de lamp aangestoken en de kamer zag er bij het licht vriendelijk en gezellig uit. «Somtijds loopt het mij tegen, maar dat wordt gewoonlijk spoedig door een fortuintje hersteld, en zoover men over zulk een betrekkelijk korten tijd kan oordeelen, kan ik niet anders zeggen, of het is mij nog al meegeloopen. t »En wat denkt ge nu te doen vroeg Van Ber ckel. »Nu antwoordde Van Aertsen bedaard, wel ik denk te doen wat iedereen doeteene vrouw nemen en mij ergens vestigen. Laura hiet plotseling het hoofd op en hunne oogen ontmoeten elkaar in een langen blik. Nu was het verleden weg, voor goed verdwenen, de herinnering had hare tooverkracht verloren, het tegenwoordige in zijne onveranderlijkheid lag voor haar. Eindelijk stond de bezoeker op. Met een hart oneindig veel lichter dan waarmee hij gekomen was, verliet hij het huis het uur, waartegen hij zoo had opgezien was voorbij, hij had haar terug gezien. Ja, zij was veranderd. De jonge vrouw, met hare fraaie ronde vormen, in de volle pracht barer heerlijke schoonheid, was een andere dan liet slanke, bevallige meisje, dat hij zoo hartstochtelijk had be mind. Hij kon haar gerust bezoeken zoo dikwijls hij wilde; in hare nabijheid lag voor hem niet het minste gevaar.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuwe Langedijker Courant | 1895 | | pagina 1