„■Nieuwe Langedijker Courant", van Zondag 21 Juli 1895.
appelziekte. Dit middel, het „par oidium," moet
de bouille bordelaise verre in deugdeljjke uit
komst overtreffen, niet alleen in zijn strijd tegen
de ziektesporen, maar ook, wat betreft de meer
dere opbrengst en betere qnaliteit, verkregen door
het langer groen blijven van het loof.
Zou het reeds zoover gekomen zijn?
Dinsdagavond had een der meisjes, die in het
Oostenrjjksche jachthuis op de tentoonstelling
(dicht bij Oud-Holland) te Amsterdam in bedie
ning zijn, een rijtiug genomen, om huiswaarts
te keeren, aangezien zjj wel eens op haar weg
werd lastig gevallen. Het was na het sluiten
der tentoonstelling, tegen halftwaalf, toen
volgens het Handelsbl. bjj het plantsoen
van de Stadhouderskade tegenover de Tesselschade-
straat een man op de trede van net rijtuig sprong
en het meisje een gouden ketting ontrukte; toen
zij zich verweerde, sprong aan den anderen kant
een tweede roover in het rijtuig en greep haar
vast. Door haar geschreeuw werd de koetsier op
merkzaam gemaakt, en deze sloeg zoo geducht
met zijn zweep op de straatroovers, dat dezen
losheden en het hazenpad kozen.
In Oud-IIollaiidt.
Oud HollandVs Nieustijdinglie bevat de vol
gende proclamatie:
Borghemeesteren en Raaden van Oud-Hol-
landt sullen verpaghten op de maniere als hier-
naer omscreven en volgens de costume deser
Stede van onse Grafte wyders binnen onse li-
mietpaelen en sal dus verpaght worden
lo. dat hengelen om scone gewaterde lintjes
of gecleurde knoopkens; item naer hoofse be
jegeningen gonsten, als daer is het uytlokken
van lieve woordekens en gracieuselyke compli
mentjes voor datgene wat in dwaselycke hoog-
heydt is gedaenitem naar Bekrooninghe van
dat collegie, genoemt jury (leverende dit een
dick profijt op); item voor de mannekens het
hengelen naer goudvisjesitem voor de maag-
dekyns dat azen op baardvisjes en snoecken
dewelcke moeylijk om vangen sijn.
Sullende hierby de navolghende regelen in
aght werden genomen:
Het is verboden in troebel water te vissen.
Neymant sal sig veroorlooven anders te
vissen dan op sijn gety.
Dat die luyden ende paghters elkaer niet
in 't vaarwater sullen sitten.
Datgheen spieringh mag werden uytgewor-
pen om een kabeljauw te vanghen. Het aen-
fokkenvan vis, met uytzondering van paling
wort by desen uytdrukkelyck veroorlooft, sul
lende echter de kunstmatighe teelt van Kiezers
ende ander gedierte strengelyck werden
Verder sellen de verschillende paghters botje
bij botje doen, wordende een yder en een-
iegelyck er aan herinnert, dat men op Oud-
Hollandt oock bot kan vanghen.
Een straatstandje.
Te Rotterdam was Woensdagavond de Ka
tendrecbtsche laan in rep en roer. De vrouw van
den kastelein W. aldaar was er met een kost
ganger van door gegaan en had eenige huizen
verder een kamer gehuurd. De buren wilden nu
met geweld de woning binnendringen en de
vrouw onder handen nemen. De kostganger
echter wapende zich met een revolver en hield
de menigte zoolang van de deur af, tot er politie
verscheen, die de rust hetstelde en de menigte
uit elkaar dreef.
Strijd tegen de bordeelen.
In het „Sociaal Weekblad" kwam onlangs
een met gloed geschreven artikel voor van Vox,
die vroeg, waarom het „Sociaal Weekblad," dat
op zoo velerlei gebied maatschappelijke onge
rechtigheid bestrijdt, ook niet eens den strijd
tegen de bordeelen aanbindt.
Maar laat ons iets van Vox woorden laten
volgen
Ik bedoel de vreeseljjke theoriën, die in onze
zoogenaamd beschaafde maatschappij door de
overheid, voorgelicht door eenzijdig materialis
tisch ontwikkelde medici, op zedelijk gebied
worden gehuldigd, theorieën, welke, in deprac-
tjjk toegepast, neerkomen op een waren Moloch-
dienst, waarbij de lagere standen, en meer
bijzonder de zwakkere helft van deze, eenvoudig
worden opgeofferd aan de laagste driften der
hoogere of bezittende standen.
U begrijpt reeds waaraan ik denkaan de
theorie namelijk van het „noodzakelijk kwaad",
door velen onzer medici voorgestaan, ja aan-
gepreêkt, door onze overheid in praktijk gebracht.
Ik bedoel die afschuwelijke bewering, dat den
„moet ik sterven!-'
„Maar dat is onmogelijk!" riep Antoinette. „Die
dokter zal zich vergissen. Wie is het?"
„Iemand die zich nooit vergist, Antoinette
dokter Wanderbach."
„WanderbachWanderbachriep plotseling
Blaaser, in een onbedwingbare lachbui uitbarstend.
„Hoor wat ik daar juist in de krant lees: „Een
onzer meest geachte ingezetenen, de geleerde dok
ter Wanderbach, heeft plotseling een aanval van
verstandsverbijstering gekregen. Zijn waanzin heeft
een wetenschappelijk karakter aangenomen. Het is
van algemeene bekendheid dat de dokter zich uit
sluitend op de leer der vergiften toelegde. Hij beeldt
zich nu in, dat allen die hij spreekt of ontmoet
vergiftigd zijn en tracht hen daarvan te overtuigen,
wat hem reeds bij verscheidenen zijner kennissen
of patiënten is gelukt. Hij werd hedennacht te twaalf
uren per rijtuig naar het gesticht vervoerd."
„Antoinette
„Dries!"
De jongelieden vielen elkander in de armen.
EINDE.
man geoorloofd is wat de vrouw onteert, ja dat
de man recht heeft op het voldoen aan zijne
laagste lusten ten koste van haar, wier stand en
sekse hem juist moesten toeroepenbescherm
haar, die minder ontwikkeld, die zwakker is
dan gij.
Is het niet vreeselijk, dat onze overheid ver
gunning geeft om huizen van ontucht op te
richten, vergunning om jonge vrouwen als 'sla
vinnen in den allerergsten zin des woords naar
ziel en lichaam te exploiteeren ten behoeve der
beurs van een ellendigen waard en waardin, die
de ongelnkkigen, als zij niet meer voor haar
treurig vak deugen, naar ziel en lichaam ver
moord, de deur wijzen Is het niet vreeselijk,
dat onze overheid door menschonteerende voor
schriften de gevallene vrouw stelselmatig nog
dieper vernedert, en tevens den mannen en jon
gelingen als toeroeptzondigt gerust, wij zullen
waken voor uwe gezondheid, wij zullen het u zoo
gemakkelijk mogelijk maken wij zullen zorgen,
dat gij voorwerpen hebt, waarop ge uwe lusten
kunt botvieren, en zijn die voorwerpen ziek door
uwe schuld, geen nood, wij zullen ze op ge-
meentekosten doen herstellen en, van een behoor
lijk bewijs voorzien, weer tot uw dienst stellen
Ozeg eens waarom dit punt nooit in uw
blad besproken
Met kracht komt Yox op tegen de verfoeilijke
leer van het noodzakeljjk kwaaddie de riolen
van ontucht beveiligingsmaatregel noemt voor
onze eerbare vrouwen en dochters, en hij vraagt:
Mogen de dochters van ons volk, eenmaal
even aanvallig en kinderlijk onschuldig als onze
eigen welbewaarde dochtertjes, nog langer als
van overheidswege gedoemd worden tot een leven
zóó afzichtelijk, zóó menschonteerend, dat zelfs
de grootste voorstanders van het heerschend
regime hunne vrouwen, hunne dochters er nooit
voor zouden leenen
O! als de werkman, die zijne dochters uit
den aard der zaak niet bewaken kan zooals
de meer gegoeden, eens tot het volle besef zal
komen van de grenzelooze zelfzucht der hoo
gere standen, die de achterbuurten onzer steden
verpesten door huizen van ontucht en hun gru-
welijken nasleepals hij het leert inzien hoe
de overheid zijne dochters niet te goed acht, om
slavin te zijn in die huizen, hoe zij ze opkweekt
zoolang ze voor den Molochdienst geschikt zijn,
om ze later op de ellendigste wijze te laten om
komen, zal hij dan niet het bloed zijner kinde
ren van ons eischen
Politiek Overzicht.
I3uitschlancl. Voor 14 dagen meldden
wij wat een Pransch geleerde aan het adres van
den duitschen keizer zeide over het voornemen
om den op handen zijnden 25en verjaardag van
den slag van Sedan te vieren. Die geleerde be
oordeelde dat voornemen van uit het standpunt
van een algemeenen Europeeschen vrede.
Yan een gansch ander standpunt uit, bespreekt
thans de Soc. dem. Yorwarts dat feest, en voor
namelijk de aanleiding tot den oorlog van 1870.
Die aanleiding is de vervalsching van een
telegram door den keizer (toen koning van Prui
sen) aan Bismarck gezonden. Dat telegram heeft
Bismarck vervalscht en zoo doorgezonden aan de
duitsche ambassade te Parijs.
Na de vervalsching was de inhoud van dien
aard dat de Pransche Regeering onmogelijk
anders kon doen dan den oorlog verklaren.
Yan die vervalsching wist op het oogenblik
der oorlogsverklaring, de koning van Pruisen,
Bismarck's lastgever niets. Bismarck kon zich
laten verdedigen met de bewering, die trouwens
waar gebleken is dat de oorlog met Frankrijk
noodig was voor de bevestiging van Duitschlands
eenheid. De Vorwarts zegt dan
Ware de depêche niet vervalscht, dan bleef
volgens alle menschel jjke berekening de vrede
behouden.
Honderd duizenden hebben op de slachtvelden
van Frankrijk den dood en ziekte gevonden.
Over millioenen is ellende uitgestort. De twee
voornaamste cultuurvolkeren van het Europee-
sche vaste land, wier verbond de wereldvrede,
wier vijandschap de wereldtwist met het
voortdurend gevaar voor den wereldoorlog is,
staan thans tegenover elkaar en in woedende
oneenigheid verspillen zij hunne krachten aan
werken van den broeder- en zelfmoordenden
oorlog, in plaats van aan werken der beschaving.
Meer dan dertig duizend millioen Mark
(f 18.000.000.000) is sedert 1871 in Frankrijk en
Duitschland, voor leger en vloot uitgegeven.
Daarom wekt het genoemde blad zijn lezers
op, niet mede te doen aan het vijf en twintig
jarig jubileum van den oorlog.
Frankrijk:. De fransche geestelijkheid
neemt eene weinig afhankelijke houding tegen
over de Regeering aan.
Voor eenige maanden werd, alweder om in
den geldnood der Regeering te voorzien, eene
wijziging gebracht in de wet op de successie
met dien verstande dat, in plaats dat telkens bij
het overlijden van een lid eener kloosterorde
een zekere som als successie belasting betaald
wordt, voortaan elk jaar een vastgesteld bedrag,
rekening houdende met den rijkdom der kloosters
zal betaald worden.
Daardoor worden de zoogenaamde goederen
in de doode hand" vrij wat ernstiger getroffen,
dan door de vroegere regeling.
Tegen de nieuwe bepaling werd begrijpe
lijke wijze hevig geageerd door de geestelijkheid.
Zelfe de paus werd om zijn oordeel gevraagd,
die echter door een zijner kardinalen een poli
tiek niets zeggend antwoord liet geven.
Het hevigst was en is thans nog de gisting
in de diocese van den aartsbisschop van Meche-
len. Door den minister daarop attent gemaakt,
antwoordde de aartsbisschop op min of meer spot-
tenden, volgens sommigen niet al te eerbiedigen
toon.
Alsof dit niet genoeg was, werden de ant
woorden van den aartsbisschop gepubliceerd in
een katholiek blad, volgens de bewering van
den Figaro, zonder medeweten van den aarts-
bisschop.
Over dit feit interpelleerde in de voorlaatste
week een der afgevaardigden de Regeering. Hij
noemde het ongehoorzaamheid, wanneer een
staatsambtenaar als de aartsbisschop is, zoo spreekt
tegen een minister en vond het optreden der
geestelijkheid over het algemeen veel te brutaal.
De bladen melden niet of die interpellatie nog
eenige gevolgen had.
Eene motie, inhoudende den Wensch dat de
Regeering eene 'volledige scheiding van Kerk
en Staat zou voorbereiden, werd verworpen.
Eene van Le Roy, waarbij de Kamer haar
vertrouwen uitdrukte dat de Regeering de be
staande wetten zou handhaven, werd aangeno
men.
Engeland. De verkiezingstrjjd is in
Engeland thans zoover gevorderd dat men alge
meen de verwachting uitspreekt dat de partij
der conservatieven in de meerderheid zal blij
ven. De vraag is nog slechts hoe groot het ver
schil tusschen de cijfers der twee partijen zijn zal.
18 Juli hadden de conservatieven en liberale
umonisten 301 zetels en de gezamentljjke tegen
standers 116 zetels. De conservatieven wonnen
toen 62 zetels, de liberalen 10, d. w. z. dat op
62 plaatsen, waar vroeger een liberaal gekozen
werd, thans een conservatief de meerderheid
had, zoo ook met de 10 zetels der liberalen.
Men houde hierbij in het oog, dat de woorden
conservatief en liberaal in Engeland niet het
zelfde beteekenen als bij ons.
De brandende quaestie is vooreerst het Home
Rule vraagstuk voor Ierland en dan het lot van het
Hoogerhuis. Een Engelsche conservatief is in
menig opzicht meer vooruitstrevend dan een
radicaal bij ons. Maar vergelijke bijv. de rede
voering, onlangs door Lord Salisburg gehouden
en waarin hij een program ontwikkelde, dat een
Nederlandsch democraat of radicaal eer zou
lieljgië. De Belgische regeering clericaal
gezind, dank zij de clericale meerderheid in de
Volksvertegenwoordiging ziet met steeds grootere
bezorgdheid de toenemende macht der sociaal
democratie.
'Zij werd het eerst uit haar liberalen talmen
den dommel opgeschrikt, toen na de invoering
der wet regelende het stemrecht voor de volks
vertegenwoordiging bleek dat het Belgische volk
33 socialisten afzond naar die volksvertegen
woordiging. Zij werd angstig toen ook in de als
onaantastbaar beschouwde katholieken kringen
het socialisme bleek doorgedrongen. De oprich
ting eener christelijke sociale partij, onder den
abt Daens, die door aan enkele eischen te ge-
moet te komen het volk wilde weerhouden van
dé sociaal democratie, bewees haar dat ook daar
de sociaal democratis che ideën waren doorge
drongen. Zelfs eene terechtwijzing van den abt
Daens door den paus, die moest dienen om het
volk te toonen hoe de paus over de zaak dacht,
hielp niet. Het volk bleek aan den invloed der
geestelijkheid ontwassen.
Volgde voorheen het volk den weg door de
geestelijken aangewezen, thans sleept het volk
zijne geestelijken meer en meer in de richting
der democratie. Van de uiterste rechterzijde helt
de geestelijkheid van het platteland naar links
over. Zij gaat verder dan de radicalen maar
niet zoo ver als de socialisten.
De gemeentewet onlangs aangenomen onder
heftig protest der sociaal-democraten en radica
len moest der regeering dienen om het door de
wet op het stemrecht voor de volksvertegen
woordiging verloren terrein, weder in te halen.
Hare vrees voor het socialisme sprak zij daarbij
duidelijk uit.
Die vrees heeft haar thans ook gedreven bij
het ontwerpen van eene wet op het Lager On
derwijs, het werk aan den Heer Schollaert.
Haar socialistenvrees geeft gij daarbij duidelijk
te kennen, niet alleen door ze uit te spreken,
maar ook door bepalingen die aan de hoofden
van den godsdienst (bisschoppen etc.) de volle
vrijheid geven ten allen tijde te onderzoeken,
hoe de onderwijzer zijn plicht vervult, en welke
boeken er op de school gebruikt worden.
De conservatieve hoogere geestelijkheid kan
daardoor, gelijk de socialist Van der Velde „zegt
ten allen tijde weten welke personen voor haar
gevaarlijk zijn, en ze ter gelegener tijd hare
ongenade doen gevoelen.
De hooggeroemde vrijheid van spreken en
denken wordt daardoor opgeheven.
De Belgische wetgever heeft in deze nog niet
het standpunt bereikt door den gever van onze
neutrale schoolwet ingenomen. Ilij wil op de
school den katholieken godsdienst doen onderwij
zen een maatregel waar tegen alles wat vrijzin
nig denkt protesteert.
De school geve den leerling niet wat verdeelt
(den godsdienst maar wat vereent, de kundig
heden noodig voor het maatschappelijk leven.
De hoofdzaak in de wet is de regeling van
het lager onderwijs. De wet wil aangeven in
welke verhouding de onderwijzer der openbare
school en die der „bijzondere" scholen tot de
regeering komen te staan, ze wil voorts de
tractementen en pensioenen regelen en voorzien
in de behoefte aan voldoend openbaar onderwijs.
Ons rest nog te melden dat de gewezen bul-
gaarsche Minister-president Stambouloff in de
afgeloopen week het slachtoffer is geworden van
een moordaanslag. Maandagavond 15 Juli van
eene vergadering huiswaarts keerende, werd hij
door vier onbekende personen aangevallen die
hem gevaarlijke wonden aan het hoofd toebrach
ten. "Woensdag 17 Juli des morgens ten 3.35
overleed hij aan de bekomen verwondingen.
Men zoekt nog steeds naar de onbekende
moordenaarsden koetsier heeft men om zijne
twijfelachtige houding bij den aanslag gevangen
genomen.
Stambouloff heeft in een oogenblik van hel
derheid verteld, dat hij een zijner aanhangers
herkende. Men beweert dat hij reeds maanden
te voren het gebeurde zag aankomen en volko
men was bereid op een aanval. De lakschheid
der Bulgaarsche regeering die beschuldigt wordt
medegewerkt te hebben aan zijn dood was aan
leiding dat die kennis hem niet baatte. Toen
hij poogde het land te verlaten werd hem dat
verboden. Thans neemt zjjn levensloop zulk een
tragische einde. Als wij hier nog bijvoegen dat
hij wel eens de Bismarck van Bulgarije werd
genoemd, zullen onze lezers begrijpen, dat hoe
wel hij om zijn streng regime weinig bemind
was, Stambouloff toch een man van groote be-
teekenis van voor zjjn door hem vrijgemaakt
vaderland,
Hoe komt liet ongeluk in de wereld.
Door graaf Leo Tolstoi.
Een kluizenaar woonde in het woud en de die
ren vreesde hem niet. Hij sprak met de dieren
en zjj spraken met hem, hjj verstond hunne be
den en hunne klachten en zjj verstonden zjjn
woorden van wjjsheid. Eens vljjde de kluizenaar
zich in de schaduw van een boom en de raaf
de duif, het hert en de slang vlijden zich naast
hem, om inet hem te slapen. Toen gebeurde het
dat de dieren elkaar vroegenhoe komt het on
geluk in de wereld?
De raaf sprak: Het ongeluk komt door
den honger in de wereld. Als men zich zat ge
geten heeft, zet men zich neer op een tak en
rust alles schijnt mooi en goed, men verheugt
zich over alles wat is; maar als men twee dagen
hongeren moet, dan is men rusteloos, men vliegt
van de eene plaats naar de andere, men vindt
nergens vrede. En ziet men eindelijk vleesch,
dan is het nog erger. Dan werpt men zich
daarop neder zonder nadenken, men wordt ge
slagen met stokken en geworpen met steenen,
wolven en honden betwisten den buit, maar men
laat niet af! Hoevelen van ons sterven den hon
gerdood.
De duit sprak- Het ongeluk komt door de
liefde in de wereld en niet door den honger.
Wie eenzaam leeft, gevoelt geen leed. Eén schep
sel is niet arm en is hjj arm, dan is hjj 't al
leen. Wjj leven steeds paarsgewijze. En wjj lie
ven elkaar zóó, dat wjj geen rust hebbon en
altjjd aan elkaar denken, of de ander gegeten
heeft, of de ander het warm heeft. En vliegt mjjn
vrouw van mjj weg, dan ben ik diep ongeluk
kig, dan beef ik als ik denk aan den havik, die
haar grijpen kan, aan de menschen die haar
vangen kunnen, ik vlieg heen om haar te zoe
ken en ik word zelf door den havik gegrepen of
door de menschen gevangen. Gaat mjjn vrouw
dood, dan is mjjn lust in 't leven met haar ge
storven. Ik eet dan niet, ik drink dan niet en
ik zoek haar tot ik eindeljjk neerval. Hoeve]e
duiven gaan op die wijze ten gronde. De liefde
brengt het ongeluk in de wereld.
De slang sprak: Neen, het ongeluk komt
niet door den honger en ook niet door de liefde,
het komt door den toorn in de wereld. Leven
wjj in vrede en zjjn wjj niet vertoornd dan
is alles ons meegeloopen. Maar als u iets niet
meeloopt, dan zjjt gjj toornig en dan is u niets
meer goed en lief. Gjj wilt dan uw toorn ande
ren laten voelen, dan vergeet gij u zeiven, twist
en scheldt op wien gjj 't eerst vindt. Gjj denkt
aan niets dan aan het koelen van uw wrok, gjj
zoudt zelfs vader en moeder doodbijten. Gjj kron
kelt u in hevige boosheid, en gjj blijft boos tot
gjj ten gronde gaat. Het ongeluk komt door den
toorn in de wereld.
Het hert sprakNeen, niet door toorn en
niet door liefde en niet door honger, komt het
ongeluk in de wereld. De oorzaak van alles is
de vrees. Als men gerust is, is alles goed. Onze
boenen dragen snel en onze kracht is groot. Een
klein dier kan men verjagen met de horens, en
voor een groot kan men vluchten. Maar is men
bevreesd, dan jaagt elke windvlaag, die de tak
ken schudt, ons een rilling door liet bloed. Het
hart slaat met luider slagen of het barsten wilde
en men snelt het woud in met sidderende bee-
üen. Komt er een haas voorbij of beweegt zich
een vogeltje of valt een doode twjjg neer van
den boom, dan schrikt men, men denkt aan een
vjjand en vlucht, en altjjd, altjjd vlucht men,
radeloos en wordt ten slotte krankzinnig. Men
snelt de menschen en de honden tegemoet of
men stort in een afgrond neer. In den slaap
schrikt men telkens op; immer hoort men ver
dachte geluiden en immer duurt de angst. Ner
gens is rust. Alle ongeluk koint van de vrees.
Toen sprak de kluizenaar: Niet van deu
honger, niet van de liefde, niet van de boosheid
en ook niet van de vrees komen onze ongeluk
ken. Alles komt van ons zeiven, wjj zeiven bren
gen het ongeluk in de wereld, zooals wjj er
brengen honger, liefde, boosheid en vrees.
Wij en altoos, altoos wjj
