N IE I W E
Weekblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
N°. 33.
Zondag 18 Augustus 1895.
4e Jaargang.
Plaatselijk Nieuws.
N ieuwstij dingen.
FEUILLETON.
MUD VIER 00 GEI.
LMGEDIJKM COURAMI.
Deze courant verschijnt eiken Zaterdagnamiddag.
ABONNEMENTSPRIJS
voor Noordscharwoude, Oüdkarspel, Züidscharwoude en Br. op Langedijk
per drie maanden 50 ct., franco p. post 0O ct.
UITGEVER:
J. H. KEIZER.
BUREEL:
HToordscliarwoude.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 30 ct., elke regel meer f» ct.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever.
Welk eene martelingDe slager A. Bak
ker te Oud karspel zou den 9 dezer een paard
slachten, dat door het breken van een der ach-
terpooten voor zijn werk ongeschikt was gewor
den. Om het dier naar zijne woning te vervoe
ren, bond hij het een touw om den bek, den
nek en de voorpooten en sleepte het zoo, met
behulp van een tiental gedienstigen, over een
weg van niet minder dan 70 el lengte. Het on
gelukkige dier trilde van pijn en wendde wan
hopige pogingen aan om zich van zijne beulen
te ontdoen. Naar ons werd meegedeeld, is tot
heden tegen de bedrijvers van deze onmensche-
lijke daad geen proces-verbaal opgemaakt.
AlkrnCrt.)
Oudkarspel. Bij de den 13 dezer gehouden
stemming voor twee hoofdingelanden voor de
banne van dien naam, zijn voor de periodieke
aftreding opgekomen 69 stemgerechtigden, uit
brengende gezamenlijk 95 stemmen, waarvan op
A. Kroon Pz. 94 stemmen en 1 op A. Borst Gz.
Voor de nieuwe benoeming, in de plaats van
den heer A. Halff, die lid van het bestuur is
geworden, zijn 63 stemgerechtigden opgekomen,
uitbrengende 86 stemmen, waarvan op H. Hart
Cz. 57 st., A. Borst Gz. 28 st. en A. Kroon K.Az.
1 stem, zoodat eerstgenoemde gekozen is.
Den 14 dezer is te 's-Gravenhage o. a.
voor de hoogduitsche taal 1. o. geslaagd J. de
Graaff, onderwijzer te Broek op Langedijk.
Hoe gevaarlijk het is spelden in den mond
te nemen, bleek den 13 dezer weer bij een 17-
jarig^ meisje, J. K., te Schagcn. Bij het op
hangen van kleeren gleed een speld, die zij in
den mond had, in de keel, waar het scherpe
voorwerp bleef zitten. Eer een dokter echter ge
legenheid had de speld te verwijderen, zakte zij
naar beneden en moet de tijd leeren, of dit on
geluk geen ernstige gevolgen zal hebben.
Bericht men uit Friesland, dat er nog
geen jaar is geweest, waarin de varkensziekte
in zoo hevige mate heerschte als dezen zomer,
in Hollands Noorderkwartier breidt zich de
ziekte ook meer en meer uit. Op de
markt te Schageu werden den 15 dezer ook
heel wat minder vette varkens aangevoerd dan
vorige weken. Men is zeker bevreesd aanmer
kelijke schade te lijden als het varken tijdens
het vervoer of aan de markt teekenen van vlek
ziekte vertoont.
Den 14 dezer is door den laatsten trein
van Amsterdam eene koe van den heer C. Swa-
ger te Ileerlmgou aard aangereden en geheel
vermorseldeenige uren te voren had het dier
pas gekalfd.
Aan den Kolfwedstrijd, gehouden te Bar-
singerhoi'ii ten huize van den kastelein Jb. Oot-
jers, op Woensdag 14 Augustus jl., namen 23 per
sonen deel.
De prijzen bestaande uit contanten werden
behaald als volgt
le prijs met 131 p. N. Pronk van Oudkarspel.
2e 119 K. v. Kleef Z.-Scharw.
3e 113 C. Zomer Z.-Scharw.
Serieprijs 45 p. W. Kraakman Z-.Scharw.
Gelijktijdig werd een biljartwedstrijd gehou
den waaraan door 26 personen werd deelgeno
men. Overwinnaars waren
N. Pronk van Oudkarspel le prijs
A. Kist van Zuidscharwoude le premie
K. van Kleef 2e
De Langedijkers hebben aldus hun bekenden
roem in beide [spelen schitterend gehandhaafd.
Geconserveerd aardappelloof.
De kunst om uit groenvoeder duurzaam pers
voeder te bereiden, blijkt meer en meer voor
den boer van onschatbare waarde te zijn. Een
baaltje landbouwzout is voor hem, vooral in
tijden van overvloed, als we thans weer beleven
het natte weder heeft de tweede of derde
„snee" der klaverkampen „hoorbaar" doen
groeien een kostelijk ding. „Alles en nog
wat" is thans bruikbaar. Zoo heeft thans de
heer Toren te Midwolda een veld aardappels
met zeer welig loof zoo laten afmaaien, dat alleen
de stevige stengels variëteit champion d. i.
een forsche fabrieksaardappel ter lengte van
omstreeks twee d.M. bleven staan. Een groote
hoeveelheid loof werd daardoor verkregen, om
in te kuilen, welk voeder 's winters door paar
den met graagte schijnt gegeten te worden. Alle
maal winst, want de aardappels waren zoo goed
als volwassen en groeien toch nog een weinig na
en 't loof zou anders toch in een paar weken
tijds verdwenen zijn, daar het reeds sporen van
ziekte begon te vertoonen. En misschien ver
schaft deze methode daarom nog een dubbel
voordeel. De ziekte toch tast eerst de bladeren,
dan de stengels, vervolgens de knollen aan.
Wellicht, dat deze er thans van gevrijwaard
blijven.
Over pastoor Verbraak, den aalmoezenier
der Atjehscke troepen, schrijft de „Deutsche
Wochenzeiting" het volgende:
Er is wel geen enkel soldaat van het Indisch
leger uit Aijeh teruggekeerd, die niet een lieve
herinnering aan pastoor Verbraak heeft meege
nomen. Deze brave Katholieke geestelijke, die
nu bijna 20 jaren het moordende klimaat van
Atjeh trotseert, wist zich een plaatsje te ver
overen in de harten van alle soldaten.
Als hij zich in het groote lazaret te Kota-
Radja liet zien en zijn hartelijk„Hoe gaat 't
jongens werd vernomen, dan liep er een blijde
trilling door de rijen zieken en gewonden. En
Wanneer eenigen hem toeriepen„Och, pastoor,
wees zoo goed en bezorg dien brief voor mij
tot mijn spijt is er geen postzegel op!" dan
klonk het gul: „Dat's niks, jongens, hij zal be
zorgd worden."
Hoe menigen stervende heeft Verbraak de
laatste oogenblikken verzachtWelken godsdienst
de troostbehoevende beleed, daarnaar vroeg dè
wakkere geestelijke niet. Wanneer een anders
denkende, die op sterven lag en voor wien de'
pastoor bad, door twijfel gekweld, aarzelend vroeg:
„Pastoor, zullen uwe gebeden mij ook helpen?
Gij zijt toch Katholiek en ik niet," dan ant
woordde de brave priester gewoonlijk: „God is
goed voor allen. Gij sterft immers als een dap
per soldaat voor uw vaderland. Daarom zal de
goede God uwe zonden ook vergeven, zoo gij er
berouw over hebt."
Velen dan ook zijn rustig en kalm in zijn
armen gestorven, en de dierbaren, die de doode
duizenden mijlen ver had achtergelaten, ont
vingen na eenigen tijd door bemiddeling van
den pastoor zijn afscheidsgroet.
De soldaten waren en zijn hem nog dankbaar
voor alles wat hij voor de kameraden heeft ge
daan. Menigmaal gingen zij voor hem letterlijk
door het vuur. 't Is nog niet veel jaren gele
den, toen een patrouille, van een fort terugkee-
rend, waar gewonden lagen, plotseling door
Atjehers werden overvallen. Allereerst waren de
soldaten, bezorgd, om den pastoor op een meel-
wagen te leggen, welken zij met zich voerden,
en hem met zakken en mantels te bedekken.
Vervolgens schaarden zij zich om den wagen
en sloegen den aanval met bajonet en geweer
kolf af. Allen, zelfs de gekwetsten, lachten har
telijk, toen na het gevecht het witbestoven ge
zicht van den pastoor uit de meelzakken te
voorschijn kwam. Nog menigen strijd heeft hij te
midden van zijn „blauwjassen" uitgevochten. En
thans hebben dezen hem een geschenk vereerd,
dat wel „eenig" mag genoemd worden. De
pastoor had eenmaal den wenscli geuit, te Kota-
Radja een eenvoudig kerkje te zien verrijzen,
waarin hij de plechtigheden van den godsdienst
voor zijn geloofsgenooten kon verrichten. Het
Indisch leger heeft dien wensch vervuld. Alle
soldaten, Protestanten en Joden zoo goed als
Katholieken, hebben van hun karige soldij een
offertje afgezonderd, de officieren droegen na
tuurlijk ook bij en zoo werden kort geleden den
zeer verheugden zielezorger f2100 overhandigd,
welke voldoende zijn, om zijn verlangen ver
vuld te zien.
„Hoe genoeglijk rolt het leven
„Des gerusten landmans heen
„Die zijn zalig lot, hoe kleên,
„Voor geen Koningskroon zou geven."
Poot is dood. Maar het leven der geruste
landlieden rolt nog steeds genoegelijk, behalve
voor luchtreizigers.
Daar Donderdag Paine en Zoon op het terrein
der wereldtentoonstelling te Amsterdam zouden
vuurwerken, moest de ballon-captif „l'Aurore" op
hoog bevel van comité of politie, leeggepuft
worden of verhuizen. Kapitein Denys verkoos
zoo lang in 't luchtsop te gaan en steeg te zeven
uur 35 minuten met drie luitenants en den heer
Henri Palmers, van Huntley en Palmers, op.
Men kwam tot een hoogte van 900 M. en daalde
neer te zeven uur 48 minuten op landerijen
tusschen Amstelveen en Ouderkerk. Het anker
zat nog niet vast of de landlieden, wier leven
zoo genoegelijk rolt, kwamen in drommen opzet
ten, ranselden een der luitenants af en zouden
tot erger zijn overgegaan, als de luchtreizigers
niet een paar revolvers vertoond hadden. De
Nieuwer-Ainstelsche politie escorteerde ten slotte
den ballon en de reizigers, terwijl de menschen
met het „zalig lot" vloeken en mopperend ach
terbleven.
Smakelijk eten.
Onder het opschrift: „Walgelijke toestanden-
betreffende de vleeschleverantie in Nederland"
deelt de General Anzeiger für Delioatessen-Hand-
lungen een reeks leelijke beschuldigingen tegen
de Nederlandsche vleesch- en worstleveranciers
mede, ontleend aan een artikel van den directeur
van het slachthuis te Barmen inÉhet Zeitschrift
für Fleisch und Milch-Hygiene.
„Het is in Nederland," zoo wordt daar gezegd,
„iets zeer gewoons dat arbeiders stukken van
gestorven runderen in plaats van hun loon ont
vangen. Ook wordt zulk vleesch gezouten voor
het gebruik.
„In de groote wovstfabrieken van Deventer,
Wije en Olst moet zulk vleesch van gestorven,
zelfs van opgegraven dieren verwerkt zijn ge
worden. Vilders zijn niet zelden vleeschleveran-
ciers en worstfabrikanten."
Als een gunstige uitzondering wordt Utrecht
genoemd, „waar een doelmatig onderzoek van
vleesch is ingevoerd."
i.)
Hoe haar het eerste toegelachen had, na het ge
sprek van gisteren kostte het niet veel strijd een
voudig tot het laatste te besluiten.
Doch heel eenvoudig was dat besluit in zijne uit
voering niet. Thuisblijven wilde zij wel, als het moest
doch de ware reden van haar thuisblijven erkennen,
dat nooit. Het kwam er dus op aan, voor haar ont
houding aanstonds een geschikt voorwendsel te be
denken, een komedietje op touw te zetten, dat zij
consequent kon volhouden. De stad uitgaan kon men
in dit seizoen zoo moeielijk. Hoe kon zij, zonder op
spraak te verwekken, in April op reis gaan, tenzij
bepaald naar het zuiden, om gezondheidsredenen?
En dat zou nog duurder worden dan het bijwonen
van alle feesten in gala-kostuum. Eén kans vloog
haar eventjes door de verbeelding: indien tegen den
vereischten tijd eene ziekte harer zwakke moeder
haar eens naar het Brabantsche] stadje riep, waar
deze woonde? Kon zij het daarop eigenlijk niet la
ten aankomen? Hoe gevoeglijk kon een lichte on
gesteldheid, die men wat erger maakte dan zij was,
met handigheid geëxploiteerd worden! Een mensch
op jaren Doch de gedachte aan den kunstgreep
stuitte haar tegen de borst. Hoeveel oprecht gevoel
zij reeds gewoon was aan effectbejag ten offer te
brengen, zij deinsde nog terug voor het denkbeeld,
aldus de gezondheid harer moeder in draaierijen te
mengen. De inval scheen haar eene verlokking van
den Booze, die haar het leven van de oude vrouw
op 't spel deed zetten; en ofschoon zij aan deééne
zijde zelve lachte om die bijgeloovige opvatting, zij
wist dat zij 't zich zelve nimmer zou vergeven, als
bijgeval het lot haar uittarting eens strafte, en het
arme oudje.... O foei, welk een benauwde droom,
dat zij zich dat ooit zou te verwijten hebben 1 Neen,
indien dan iemands gezondheid als speelbal moest
dienen en dat was wel het meest doeltreffend
dan moest het hare eigene maar wezen. Dat
was verreweg het best, en zij zou dan het leugentje
(om bestwil?) meteen het veiligst onder haar eigen
beheer hebben.
Zij deelde aan den heer Van Walen haar besluit
mee. Deze lachte er om, schudde het hoofd, maar
waardeerde de ontbering, die zij zich getroostte, en
legde zich voor 't overige bij hare toekomstige ver
zinsels neder.
Zoodra April in 't land was, begon mevrouw zicli
onwel te gevoelen en hield hare kamer. Daar het
echter niet aangaat dit langer dan een paar dagen
vol te houden zonder toestemming van de genees
kunde, bij monde van een harer priesters van hoo-
geren of lageren rang, liet zij na een paar dagen
den huisarts ontbieden. Zij had daartegen opgezien.
Hij was pas sinds een jaar in functie, nog jong en
meer gewoon aan dienst in hospitalen dan aan par
ticuliere praktijk. Zij was persoonlijk nog nooit on
der zijne «behandeling" geweest; zij schroomde hem
met ronde woorden in haar bedoeling in te wijden
en vreesde dat hij niet zou raden waar zij heen
wou. En het ging zooals zij verwacht had. De arts
kwam, zag, bemerkte dat de ziekte weinig om het
lijf had, was scherpzinnig genoeg, een gril, een bij
oogmerk, een huiselijk intriguetje te vermoeden,
maar sloeg onvoorzichtiglijk juist den verkeerden
weg in. Hij constateerde zenuwachtigheid, schreef
een paar kleinigheden voor, en beval haar aan, met
mooi weer uit te gaan.
«Komaan, mevrouwtje, moed gehouden! Het zal
met u wel gauw weer schikken," waren zijne af
scheidswoorden. En loi overmaat van ramp Voegde
hij er aan toe: »Eer de koning in de stad komt,
is u heelemaal weer heter. U kunt gerust uwe toi
letten in orde laten maken, en u vast amuseeren
met daarover te denken."
Mevrouw ging, ondanks zijne aanbeveling, natuur
lijk niet uit; en toen hij na tweemaal vier-en-twintig
uren terugkwam, lag ze te bed en had zich een in
teressant kuchje aangeschaft. Zij stond hem slecht
te -woord, pruilde, keek hem bedroefd aan, en vatte
eindelijk zijne hand met de woorden:
«Och, dokter, neem het mij niet kwalijk, maar
u schijnt mijn gestel niet te vatten. Kon ik maar
cp de been komen, dan reed ik naar professor X!"
De dokter vroeg toen dadelijk verlof, met prof.
X. over haar te gaan spreken. Op dat voorstel had
zij niet gerekend, maar zij durfde het niet afslaan.
Prof, X. kende zijn patiëntje en kende zijne wereld
en, hetzij hij zijn adept ten deele of ten halve in
lichtte, het slot was, dat mevrouw Van Walen voor
taan werd behandeld zooals zij begeerde. De
vraag hoe de twee geleerden over haar gesproken
zouden hebben, maakte haar een oogenblik nieuws
gierig, doch werd op den achtergrond gedrongen
door de voldoening, dat haar doel bereikt was. Zij
kon nu aan alle belangstellende kennissen melden:
dat haar dokter haar, ter wille van dat kuchje,
streng verboden had uit te gaan.
Voorloopig kwam zij zelts de trap niet af. Een
groot deel van den dag bracht zij door op de vroo-
lijke bovenvoorkamer, die als kinderkamer dienst
deed, en ontving daar in een bevallig morgengewaad
hare intiemste bezoeken.
Voor Gerarda was dit een gouden tijd. Toen het
meisje in de eerste dagen zich ernstig ongerust
maakte over hare meesteres-vriendin had deze haar
tevreden gesteld met de verzekering, dat het zoo
heel erg niet was. En zonder haar rechtstreeks de
volle waarheid te onthullen, had zij op zeer ver-
trouwelijken toon betuigd dat zij het zoo heel naar
niet vond op deze wijs verschoond te wezen van de
verschillende recepties en diners, waartoe zij anders
zou verplicht geweest zijn, en van den omslag, daar
voor nieuwe toiletten te moeten laten maken. Zij
verklaarde dit de goede zij te achten van haar
«griepje": dat zij nu eens rustig zich een geheele
week aan hare kinderen kon wijden en de daad
bij het woord voegende, nam zij haren kleinen Ju-
lien op de knieën, en zong met eene in het minst
niet benevelde stem
