NIEUWE
Weekblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
N°. 48.
Zondag 29 November 1896.
5e Jaargang.
De Nieuwe Kieswet.
Plaatselijk Nieuws.
Feuilleton.
01 HASHED.
LAMGrEDIJKER COURANT,
Deze courant verschijnt eiken Zaterdagnamiddag.
ABONNEMENTSPRIJS
voor Noordscharwoude, Oüdkarspel, Zuidscharwoude en Br. op Langedijk
per drie maanden 50 ct., franco p. post 0O ct.
UITGEVER:
J. II. KEIZER.
BUREEL:
IV oortlscha rwoude.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 15 regels 30 ct., elke regel meer 5 ct.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever.
HUUR-, LOON- EN PENSIOENKIEZERS.
In ons vorig artikel bespraken wij de Be
lastingkiezers, thans gaan wij over om ons te
bepalen tot de Huur- of Woningkiezers.
Wij willen duidelijkheidshalve even aanha
len, wat de wet van deze z.g. nieuwe kiezers
zegt:
dat zij als hoofden van gezinnen of als
alleenwonende personen op den 31en Janu
ari sedert den len Augustus van het vorige
jaar hebben bewoond;
krachtens liuur, achtereenvolgens in de
zelfde gemeente niet meer dan twee hui
zen, voor elk waarvan met of zonder bij-
behoorenden grond of lokalen of bijgebou
wen, niet ter bewoning bestemd, de wer
kelijke huurprijs, per week berekend, ten
minste heeft bedragen de som, voor de ge
meente of het gedeelte der gemeente, waar
het huis gelegen is, vermeld in de bij deze
wet gevoegde tabel;
of, krachtons eigendom, vruchtgebruik of
huur eenzelfde vaartuig van ten minste 24
kubieke meter.
Aldus luidt de bepaling voor hen, die niet
in de belasting zijn aangeslagen of ten minste
niet voldoende, maar toch het kiesrecht ont
vangen, wanneer ze, als gezinshoofd of alleen
wonend - persoon, een huis of schip bewonen,
dat aan de bovengestelde voorwaarden voldoet.
Het hangt echter in de eerste plaats af van
de som, die wordt verwoond.
Men kan kiezer worden, wanneer men voor
een huis met of zonder bijbeboorenden grond
en loodsen een zekeren huurprijs betaalt.
In de wet is voor iedere gemeente afzon
derlijk aangegeven, hoe groot die huurprijs is.
Bedraagt de huurprijs voor de grootste ste
den, bijv. Amsterdam of Rotterdam f2.50
per week, voor de overige gemeenten des
lands is hij minder. Nemen wij als voorbeeld
het kiesdistrict Alkmaar. Voor Alkmaar be
draagt de huurprijs fl.75 per week. Voor
de onder genoemd district behoorende ge
meenten nl. Noordscharwoude, Oudkarspel,
Zuidscharwoude, Broek op Langedijk, St. Pan-
cras, Koedijk, Oudorp, Heiloo, Bergen, Schoorl,
Warmenhuizen, Haringcarspel, St. Maarten,
Schagen, Wieringerwaard, Barsingerhorn,
Nieuwe Niedorp, Oude Niedorp en Heer-Hugo-
waard bedraagt de huurprijs f 1 per week.
Voor de kleinste gemeenten geldt de huur
prijs, per week berekend, f0.80.
Doch er is echter nog een bepaling, waar
mede wel degelijk rekening moet worden ge
houden ook het „verhuizen" heefteen woordje
mee te spreken. Men mag tusschen 1 Au
gustus en 31 Januari, dat is dus binnen zes
maanden, slechts éénmaal verhuizen. Verhuist
men tweemalen, dan heeft men z'n kiesrecht
verbeurd want de wet kent hem, die twee
malen verhuist, geen voldoende mate van
welstand toe.
En ook hierop dient gelet, dat men binnen
de gemeente blijft, want, wie bijv. van Alk
maar naar den Helder binnen den gestelden
termijn verhuist, verliest daardoor zijn kies
recht.
Schippers, zoo zegt de wet, zijn ook woning
kiezers, mits men, als eigenaar, vruchtgebrui-
k er of huurder eenzelfde vaartuig bewoont,
altijd binnen denzelfden termijn en wanneer
het vaartuig minstens 24 kubieke Meter groot is.
Verhuizen is bij een vaartuig niet toege
laten en bovendien is er van huur geen be
paling gemaakt, omdat bij een vaartuig geen
sprake van grondbelasting is.
Wil men nu op de kiezerslijst geplaatst
worden, dan dient men daarvoor zelf zorg te
dragen. Doch men kan daarmede wachten,
totdat men een kennisgeving van den burge
meester ontvangt, waarin wordt medegedeeld
dat de huurkiezers vóór 15 Februari aangifte
moeten doen van hun verlangen om op de
kiezerslijst te worden geplaatst. Men zij dan
vooral nauwkeurig in het opgeven van z'n
woonplaats, welk gedeelte van het huis men
bewoont, wanneer men verhuisd is, vanwaar
men kwam, enz.
De schippers moeten den naam van hun
vaartuig, zijn inhoud, enz. mededeelen.
In het kort, men geve nauwkeurige inlich
tingen. En die aangifte is heusch r.iet zoo
moeielijk, want, men kan ter secretarie een
formulier bekomen, waarop men slechts de
vragen heeft te beantwoorden, die daarop zijn
gedrukt. Bovendien behoeft deze aangifte
slechts eenmaal te geschieden; wanneer men
echter verhuist, is natuurlijk nieuwe aangifte
Nu volgen in de wet de loonkiezers. Men
moet, zegt de wet, van 1 Januari tot 31 Ja
nuari in het volgend jaar, dus gedurende de
laatste 13 maanden in eenzelfde dienstbetrek
king zijn. Wie dus van patroon verwisselt in
dien tijd, kan krachtens zijn loon niet op de
kiezerslijst komen.
Zou men, krachtens deze bepaling recht
hebben op kiesrecht, dan nog heeft het loon
een woordje medetespreken.
Voor elke gemeente is dat alweder afzon
derlijk bepaald.
Nemen wij, om een voorbeeld te noemen, de
gemeenten Noorscharwoude, Oud-Karspel, Zuid
scharwoude en Broek op Langedijk. Wie aan
de Langedijk f325,— per jaar inkomen heeft,
kan, als hij 25 jaar is, kiezer worden. Ver
dient hij f 100, maar heeft hij daarenboven
vrije kost en inwoning, dan ook is hij kiezer,
want voor deze gemeenten wordt voor vrije
kost en inwoning f225,— per jaar gerekend.
Heeft hij alleen vrije inwoning en niet den
kost, dan woidt we zijn nog altijd aan
de Langedijk gerekend, dat die inwoning
f50,— waard is; dus moet hij aan geld ont
vangen f325 f50 f275,
Heeft hij geen inwoning en wel kost, dan
wordt, altijd nog voor Langedijk, de kost ge
reken op f225 f50 f175,— zoodat de
man dan aan loon ontvangen moet 325
f 175 f150,- per jaar.
Inwonende zoons van 25 jaar, die hun ouders
in hun beroep of bedrijf bijstaan, en een in
komen hebben genoten, dat door de wet voor
iedere gemeente afzonderlijk wordt geëischt,
zijn ook loonkiezers.
Voor de loonkiezers geldt echter nog de
volgende billijke bepaling:
Als iemand, zegt de wet, door ziekte of
verwonding in twee maanden geen of geen
vol loon ontvangt, dan kan hij toch kiezer
blijven.
Is hij langer ziek dan twee maanden en
verliest hij daardoor zijn loon, dan verliest
hij ook tevens zijn kiesrecht, want dan neemt
de ziekte zijn „welstand" mee.
Voor de pensioenkiezers valt al heel weinig
optehelderen.
Wie een klein pensioen geniet van een
openbare instelling als een particulier het
u geeft, geldt het niet en hij verdient niet
het voldoende loon, dan mogen èn het bedrag
dat als pensioen wordt ontvangen èn het loon
dat verdiend wordtbij elkander worden op
geteld; en bedraagt dat te zamen f325,-,
wel, dan is men kiezer.
Ook is een openbaar pensioen voldoende.
Wie aan de Langedijk woont en een pensioen
geniet van het rijk, of van de gemeente waar
hij woont, van f325, wordt kiezer.
De loon- en pensioenkiezers hebben zich,
evenals de huurkiezers te houden aan de be
paling, dat zij zich vóór 15 Februari hebben
aantegeven, waarop zij een gedrukt formulier
ontvangen, dat behoorlijk moet worden in
gevuld.
„Eendracht maakt Macht"
is de naam van het fanfarecorps te OUDKAR
SPEL, onder directie van den heer Kos, dat deze
week zich voor 't eerst in het openbaar heeft
laten hooren.
Zijn optreden was echter geheel onverwacht
en bovendien toevallig.
Doch het is niet ons doel dit zijn optreden
als een bijzonderheid te vermelden; het doel
waarmede het voor het eerst iets presteerde heb
ben wjj aan de vergetelheid willen ontrukken.
De heer C. Vis Jz., beroepen leeraar der
Doopsgezinden te Noordeind van Graft, was
Maandagavond als bruidegom met zijne bruid
in de ouderlijke woning gearriveerd, en het fan
farecorps zette aan dit huiselijk feest luister bij
door aan de familie Vis eene serenade te brengen.
Het vond een hartelijke ontvangst, hoe kon
het ook andersimmers, die serenade sprak van
achting voor het oud-hoofd der school; van
dankbaarheid, zoo men wil, voor den onderwij
zer, die in zijn krachtigste jaren, de hoofden
en harten sterkte zijner leerlingen; van toe
wijding en vriendschap voor den mensch, die
voor de bevordering der belangen zijner gemeente
eveneens zijne beste krachten veil hadvan res
pect voor den man die aan velen het voorbeeld
heeft gegeven, dat onmogelijkheid een woord
voor dwazen is.
Het was een gepaste ovatieeen hulde, die
bij die feestelijke gelegenheid der familie Vis
in het algemeen, den jongen predikant en zijne
bruid in het bijzonder de vriendschap vertolkte
die de burgerij hun toedraagt en daarom des
te meer door hen zal worden gewaardeerd.
18.)
Hët is hard voor u, heel, heel erg
hard, ging dokter Fletcher voort, en wat
dat vrouwspersoon daar binnen betreft,
hier wees hij vol minachting naar de zaal,
die zij zooeven hadden verlaten haarji
zou ik met zeer veel genoegen een leelijke
kool stoven, want zij is een karakterloos,
trotsch en aanmatigend schepsel, die mij
van het eerste oogenblik dat ik haar zag
een onover win baren afkeer heeft ingeboe
zemd. Zij had ten minste wel kunnen
wachten totdat lord Cliffe goed koud was,'
voordat zij haar haastig verlangen toonde,
zijn plaats in te nemen, maar zoo zijn de
vrouwen allemaal, er is geen een die deugt.
Nu, een enkele misschien wel, her
nam Hubert met een spottend lachje.
Geen een, geen een!
Dokter Fletcher was een verstokte ce
libatair en een beslist vrouwenhater, hij
hield ook tegenover Hubert aan zijn prin
cipe vast, alleen deed hij een kleine con-
cessie, door er bjj te voegen
Ik wil toegeven, dat er wel eens een
enkele onder loopt, die minder slecht is,
maar dat is ook het eenige goede wat men
van haar zeggen kan. Wacht maar, als ge
eens zoo oud zijt als ik, zult ge er ook
wel zoo over oordeelen.
Ik ken er een, die het toonbeeld van
alle deugden is, om de overigen bekommer
ik mij minder, zeide Hubert.
Welzoo, en waar hebt ge dat pracht
exemplaar ontdekt?
Hier.
Hier?
Ja, het is Arline Lester.
Mrs. Lester, de assistente van mrs.
Belton
En mijn verloofde, voegde Hubert
er bij.
Wat nu, zijt gij verloofd met de
jonge dame, die mjjn patiente mrs. Grant
zoo trouw verpleegt? Nu, die is wel een
gunstige uitzondering op baar geslacht en
zij heett daarbij zoo'n lief gezichtje, dat
zij mjj bijna zou bevallen.
Op dit oogenblik maak ik mij echter
bezorgd over haar toekomst, zeide Hubert,
die nu weer ernstig was geworden, met
diepen zucht.
Wsi
Waarom
Omdat zij, na alles wat er voorge
vallen is, niet op het kasteel zal kunnen
blijven en ik nu niet in staat ben haar
terstond te trouwen. Wanneer ik nu nog
bovendien naar Australië vertrek, dan blijft
zij geheel onbeschermd achter.
Zoo, zoo, mompelde de dokter en hij
liep in gedachten verzonken eenige malen
heen en weer, totdat hij eensklaps voort
ging
Ik geloof, dat ik wel een veilige toe
vlucht voor haar weet. Een verre bloed
verwante van mij, een oude dame, schreef
mij kort geleden, dat zij een lichten aan
val van beroerte had gehad en verzoeh:
mij eens voor haar rond te zien naar een
jonge dame, die bij haar de betrekking
van gezelschapsjuffrouw kan bekleeden en
tevens de administratie voeren over haar
goederen, dat zij zelf altijd gedaan heett,
maar waartoe zij nu niet meer in staat
is. Ik geloof nu wel niet, dat het een schit
terende betrekking zal zijn, want mr. Ca
rol beslist slechts over beperkte middelen,
maar zij is een buitengewoon goedhartige en
vriendelijke vrouw en miss Lester zou bij
haar zeker beter behandeld worden dan
ergens anders wanneer zij er heen ging.
In elk geval zoudt gij er eens met haar
over kunnen spreken en hooren wat zij
er van zegt.
Ik ben er van overtuigd dat zij u
zeer erkentelijk zal zijn voor uwe goedheid.
Onzin, het heefi mij immers volstrekt
geen moeite of opoffering gekost. Laten
wij ons nu weer eens met uw eigen aan-|'
gelegenheden bezighouden. Wat zijt gij
voornemens te doen?
Ik zal tot de begrafenis van mijn
oom hier in den omtrek blijven, antwoordde
Hubert.
Maar toch zeker niet op het kasteel?
Neen, kapitein StHart heeft mij uit-
genoodigd bij hem te komen logeeren en
die uitnoodiging heb ik reeds aangenomen.
Ook goed, ik had u anders willen
aanbieden, bij mij uw intrek te nemen,
gij zult mij bij een latere gelegenheid steeds
welkom zijn. In uw plaats zou ik, alvorens
ik een beslissender! stap deed, den raad
van een rechtsgeleerde inwinnen en hooren
wat die er van zegt.
Ik vrees dat het mij niet veel zaliging in een koket rouwgewaad en gehuld
baten, want welken raad men mij ookjin een wolk van zwarte kant als naaste
geven mag, het feit is toch niet weg te! bloed verwante voorop in den rouwstoet
nemen, dat lord Clifle mij persoonlijk ver-achter het lijk.
klaard heeft, dat Clarice zijn rechtmatige; De zoo noodlottig omgekomen lord had
erfgenaam is en zoolang ik de trouwaktejgeen testament nagelaten, zoodat er daar-
mijner ouders of mijn geboorteakte niet van na de begrafenis geen voorlezing kon
kan toonen, zullen mijn aanspraken niet,1 plaats hebben. Clarice legde alleen haar
te wettigen zijn. ipapieren over en werd door de overheid
Ik geloof dat gij gelijk hebt, stemde erkend als erfgename van Cliffe Court, by
dokter Fletcher toe, en de gravin De Rou-
baix zal geen duimbreed toegeven, daar
kunt gij wel zeker van zijn. Ik moet nu,
hoewel met tegenzin, naar haar terugkee-
ren om te vernemen, wat zij omtrent
begrafenis heeft beslist.
Hij nam afscheid van Hubert en ging
naar binnen, terwijl deze zich door liet
park op weg naar kapitein Stuart begaf
om daar zijn intrek te nemen.
Het bericht dat Hubert Cliffe door zijn
!oom onterfd was, verwekte algemeen op
zien in het geheele graafschap, waar het
zich zeer snel verspreidde.
Sommigen verklaarden dat de afkomst
van Hubert hen destijds toen de lord hem
uit Australië meebracht en als zijn neef'
voorstelde, al verdacht was voorgekomen,
maar verreweg de meesten gevoelden een
levendige sympathie voor den onterfde en
de gravin De Roubaix werd scherp gelaakt,
toen men vernam dat zij beslist geweigerd
had, toen kapiteiu Stuart en andere vrien
den van Hubert haar een minnelijke schik-
kinh voorgesteld hadden.
Lord Cliffe werd overeenkomstig zijn
afwezigheid van een mannelijken wettigen
nakomeling.
De zaken- van den overledene werden
in volkomen orde bevonden en de goederen
waren geheel 'vrij van schulden.
De gravin de Roubaix zwol op van trots
bij de gedachte, dat zij thans meesteres
van Cliffe Court en de aanzienlijkste dame
van het geheele graafschap was.
Des avonds na de begrafenis zat zij al
leen op haar kamer en bouwde allerlei
plannen, hoe zij van haar nieuwen glans
en heerlijkheid zou genieten.
Ik zal mijn stand waardig ophouden,
mompelde zij voor zich. Ik zal hier zulke
schitterende feesten en bals geven, dat
geheel den omtrek er van zal gewagen en
in de eerste plaats zal ik de diamanten
der Cliffe's dragen, die nu mijn eigendom
geworden zijn.
Zij had de juweelen van de kamer van
lord Cliffe naar haar slaapkamer overge-
bracgt en door een plotseling verlangen
overvallen, haalde zij de sieraden te voor
schijn en tooide zich daarmee, evenals lord
Clifle het haar eenigen tijd geleden had
rang en stand met groote plechtigheid ter gedaan,
aarde besteld en de gravin De Roubaix Wat al veranderingen hadden «r sedert
