NIEUWE
Weekblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
Tsr°. 50.
Zondag 13 December 1896.
5e Jaargang.
De Nieuwe Kieswet.
Plaatselijk Nieuws.
Nieuwstijdingen.
Feuilleton.
0VTXA8KIBS.
KANT
Deze courant verschijnt eiken Zaterdagnamiddag.
ABONNEMENTSPRIJS
voor Noordscharwoude, Oudkarspel, Zuidscharwoude en Br. op Langedijk
per drie maanden 50 ct., franco p. post 60 ct.
UITGEVER:
J. H. KEIZER.
BUREEL:
üfoordscliarwoude.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN:
Van 1—5 regels 30 ct., elke regel meer 55 ct.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever.
GROOTBOEK-, SPAARBANK- EN
EXAMEN-KIEZERS.
Wy zijn genaderd tot die soort kiezers, welke door
artikel 1 der kieswet worden begiftigd met de gave
der kiesbevoegdheid en wel de Grootboek-, Spaar
bank- en Examenkiezers.
Allereerst komen de Grootboekkiezers. Onder die
categorie worden gerangschikt zij, die met 1 Febru
ari den eigendom met het recht van vrije beschik
king hebben van ten minste flOO (nominaal) inge
schreven in de Grootboeken der Nationale Schuld.
Het gaat hier dus niet als bij de belastingkiezers,
waar de aanslag van de vrouw ook geldt voor haren
man, enz.
Behoort die flOO bijv. aan kinderen, waarvan de
vader het vruohtgebruik heeft, dan heeft liij niet de
vrije beschikking.
Voor den 8en Februari verschijnt voor alle niet-
belastingbetalende kiezers eene kennisgeving van den
burgemeester hunner woonplaats, waarop men dient
te letten, want ook de Grootboekkiozers moeten zich
aangeven om op de kiezerslijst te worden geplaatst.
Hierna komen aan de beurt de Spaarbankkiezers.
Het spreekt wel van zelf, dat in deze wet de Rijks
postspaarbank bedoeld wordt.
Particuliere spaarbanken, bijv. die van het Nut,
worden niet bedoeld en tellen dus ook niet mee.
Wie nu ook al op 1 Februari f50 hegft inge
legd, is kiezer.
Voor de eerste maal moeten deze kiezers, willen zij
zich op de kiezerslijst zien, zich aangeven; de burge
meester alweer zorgt er voor, dat de zaken verder
marcheeren, d. w. z. in overleg met den directeur der
spaarbank wordt door den burgemeester telken jare
inlichtingen ingewonnen, welke Spaarbankkiezers hun
recht om te kiezen blijven behouden en welke hup
kiesrecht verbeuren.
Voor f 50 dus kan men zich het kiesrecht verzeke
ren, en wie nu ook flOOO heeft ingelegd in een der
Nutsspaarbanken, dat geeft hem.totaal niets. Het is
daarom zaak, dat, wil men zich het kiesrecht verze-
zekeien, men dit kenmerk van maatschappelijken
welstand aanschaft.
Voor de Spaarbankkiezers zijn dezelfde artikelen
van kracht, welke voor de Grootboekkiezers gelden.
Wij zijn thans genaderd tot de Examenkie'zers.
Hier is het z.g. capaciteitenstelsel gehuldigd. Wan
neer men echter het bewijs kan overleggen,dat men aan
de eischen van een of ander examen heeft voldaan,
of indien de overheid u voor een of ander beroep be
kwaam verklaard heeft, dan moogt ge op de kiezers
lijst komen.
Natuurlijk tellen alle examens niet mede. Wij zou
den het ten minste ten zeerste betwijfelen, of men
met het diploma A in den zak voor de zuivere toe
passing van de stenographic stelsel Stolce-Wery, ge
noegzaam zou hebben bewezen dat men de vereischte
bekwaamheid bezit.
Welke examens echter worden bedoeld en hoe zij
worden afgenomen, dat zijn nog vragen, welke de
overheid nog moet oplossen.
Nu we de verschillende groepen van kiezers hebben
besproken en hunne verplichtingen hebben omschre
ven, dient opgemerkt, dat dit alles geldt voorde ver
kiezingen voor de Tweede Kamer.
Voor de verkiezingen voor de Staten Provinciaal
gelden geheel deselfde eischen. Alleen, en dit spreekt
vanzelf, kan men voor die Staten slechts kiezen bin
nen de grenzen van de provincie, waarin men woont.
Op de verkiezingen voor den Gemeenteraad, waarbij
een ander stelsel wordt gevolgd, komen wij nader
terug.
Resumeeren wij thans den inhoud van artikel 1
der Kieswet, dan zien wij het volgende
le moeten alle kiezers mannen zijn die op denl5n
Mei van het jaar, waarover de kiezerslijst loopt, 25
jaar zyn;
2e Belastingkiezers zijn zü, die op 1 Maart hun
rijksbelasting over'het laatstverloopen dienstjaar ten
voile hebben betaald. Bij het personeel wordt de rij-
tweZbelasting niet medegerekend. De aanslag in de
grondbelasting behoeft slechts één gulden te bedragen.
3e Huur- of «oomwgkiezers zijn zij, die een huur-
prij s verwonen, die verschilt van f 0.80 tot f 2.50 per
week, al naar gelang de gemeente waarin men woont.
Ook hebben kiesrecht zij, die een vaartuig bewonen
van minstens 24 kubieke meter inhoud.
4. Aoon-kiezers zijn zij, die 13 maanden in deselfde
dienstbetrekking zijn geweest, 'en daarin een loon,
inbegrepen vrije kost en inwoning, verdienden van
f275 tot f550; alnaar gelang do gemeente waarin
men woont. Hier gelden ook inwonende zoons, die
dit loon in het bedrijf hunner ouders verdienen, als
loonkiezers. Wegens ziekte kan de som van dit loon
ten hoogste met twee maanden verminderd worden.
5. Pensioen-kiezers zyn zij, die op 1 Januari een
pensioen genieten van een openbare instellingwelk
pensioen even hoog moet zyn als het inkomen der
loonkiezers. Inkomen en pensioen mogen bij elkaar
worden geteld.
6.- Grootboek-kiezers zyn zij, die op 1 Januari de
vrije beschikking hebben over f 100 nominaal inschrij
ving Grootboek.
7. Spaarbank-kiezers zyn zy die op 1 Januari een
boekje hebben van f50 in de Rijkspostspaarbank.
8.1 Examen-kiezers zijn zy, die eene by de wet voor
geschreven examen met goed gevolg hebben afgelegd.
Van alle deze soorten van kiezers behoeft alleen
de Ie soort, de belasting -kiezers, zich niet aan te ge
ven. Alle andere soorten moeten zich aangeven vóór
den 15 Februari, waartoe zij worden opgeroepen by
een kennisgeving van den Burgemeester; welke ken
nisgeving vóór den 8n Februari van ieder jaar ver
schijnen moet.
Deze aangifte moet ieder jaar herhaald worden
door de Loon-kiezers; de Huur- of woning-kiezers be
hoeden haar slechts te herhalen, wanneer zy zyn
verhuisd.
Alle andere aangiften blijven van kracht, zoolang
de kiezer aan de door de wet gestelde eischen voor
de kiesbevoegdheid voldoet.
Op Donderdag den 17 December des avonds
ten 7ure, zal in de kolf baanvan den Heer A. Kist
te ZUIDSCHARWOUDE een openbare vergade
ring worden gehouden door de Kiesvereeniging
„"Vrijheid" waarin als spreker zal optreden de heer
Mr. P. J. Troelstra, van Utrecht,met het onderwerp
Het kiesrecht en het platte land.
Yoor hen, die geen lid der vereenigingzijnisde
toegang op 10 cent bepaald.
Herbenoemd tot ouderling bij de Hervormde
gemeente te NOORD SCHARWOUDE is de heer
J. Goudsblom en benoemd tot diaken de heer W.
Kaan.
Uit te ST. PANCRAS schrijft men ons:
De belangstelling in het herhalingsonder-
wijs schijnt hier weder te vermeerderen. Was de
laatste jaren het aantal leerlingen der herhalings
school steeds verminderende en verleden jaar
zelfs geslonken tot 7, dezen winter zijn er weder
14 jongens, die dat onderwijs volgen, terwijl nog
2 om verschillende redenen moesten worden af
gewezen.
VERBODEN RECLAME.
Een firma in gedistilleerd te Amsterdam liet
als reclame voor haar zaak een wagen door de
stad rijden, bespannen met een paar ossen, welk®
ongewone bespanning natuurlijk een groot aan"
tal kijkers lokte. Naar 't schijnt, wordt echter
voor het bezigen van ossen als trekdieren een
bijzondere vergunning van de politie vereisoht
en was in dit geval die vergunning niet ge
vraagd. Dinsdagmiddag, toen de reclamewagen
weer uitreed, werd hij op de Stadhouderskade
bij de Ferdinand Bolstraat aangehouden en, be
geleid door een groote menigte nieuwsgierigen,
naar het politiebureau gebracht-
(„W. v. N.«)
MUNTBILJET VAN 10,
De maatregel, die de hoeveelheid muntbiljet
ten van f 10 met 100,000 stuks zal doen toene
men, is thans in uitvoering.
Sedert eenigen tijd worden proeven genomen
ter vervaardiging van eene geheel andere pa
piersoort, die volkomen geslaagd zijn, voor zoo
veel de sterkte en duurzaamheid van het papier
aangaat, doch worden voortgezet, omdat het wa
termerk nog niet genoeg tot zijn recht komt.
Gelukt het om op deze wijze papier te ver
krijgen, dat voor het doel ten volle geschikt is,
dan zal met het drukken van muntbiljetten
daarop ten spoedigste worden aangevangen.
Intusschen wordt gedaan wat mogelijk is om
beschadigde biljetten zoo spoedig mogelijk door
nieuwe te vervangen.
LANDLOOPERIJ.
Het groot aantal jaarlijks veroordeelde land-
loopers en bedelaars (in 1895 niet minder dan
2348) bewijst, dat de politie niet nalaat tegen
landlooperij te waken.
Tot nog meer beperking van dit euvel zou
aanzienlijke uitbreiding van de rijkspolitie nood
zakelijk zijn. Ook aan handhaving der vreem
delingenwet ontbreekt het niet. In 1895 werden
3481 personen als niet toegelaten vreemdelingen
zonder middel van bestaan, over de grenzen des
Rij ka geleid. Dat deze meermalen weer hier te
lande terugkeeren is een bekend verschijnsel,
waartegen erscherping van de genoemde wet,
volgens den minister van justitie, weinig of niets
zou vermogen.
TREFFENDE EENVOUD.
Een jonge Hollander, die bij de Zuid-Afri-
kaansche spoorwegen een betrekking gevonden
had, kwam eenigen tijd geleden, met een enorme
hoeveelheid bagage in Transvaal aan. Terwijl
hij bezig was met het uitpakken van een der
grootste kisten welke arbeid door een aantal
20.)
Hij zou zooiets niet kunnen zeggen
als hy er geen goede gronden voor had,
zeide zij, en bovendien heb ik er reeds
vroeger over hooren spreken, dat het niet
richtig in haar hoofd moet zijndergelijke
geruchten zijn gewoonlijk niet ongegrond.
Misschien heeft sir Ascot zelf die ge
ruchten in omloop gebracht, zeide Arline.
Dit vermoeden scheen de huishoudster
zeer te verwonderen.
Welke reden zou hij daarvoor hebben?
Arline antwoordde niet, want daartoe
zou zij de huiselijke omstandigheden van
haar vriendin bloot moeten leggen, hetgeen
zij niet wilde doen.
Zy besloot terstond naar Carlyon-Chase
te gaan om te onderzoeken in hoeverre het
gerucht waarheid bevatte en een kwartier
later volgde zij denzelfden weg, dien zij de
laatste maal gegaan was, toen zij Esther
Grant ontmoette en haar vervolgens ziek
in het bosch vond.
Op Carlyon Chase stond haar een be
diende te woord, die een weinig mede
deelzamer was dan de intendant, dien zij de
vorige maal had gesproken.
Mylady is gisteren in gezelschap van
haar kamenier, sir Ascot en dokter Wesi
vertrokken, miss, gaf hij op haar vragen
ten antwoord. Eergisteren was er nog een
dokter hier om haar toestand waar te ne
men en hij zeide dat zij terstond van hier
weggebracht moest worden, daar zij vol
komen rust en verandering van lucht noo-
dig had en daar sir Ascot haar in geen
krankzinnigengesticht wilde plaatsen, is zij
onder de hoede van een dokter gesteld, die
voor zulke gevallen zeer bekwaam moet zijn.
Arline was door deze onverwachte ge
beurtenis geheel ontsteld.
Maar maar waarlijk,
stamelde zij, er kan toch niets waars zijn
bij het gerucht dat er loopt. Ik heb gehoord
dat lady Carlyon het verstand verloren heeft.
De bediende schudde treurig het hoofd.
Ik vrees maar al te zeer dat daar
niet meer aan getwijfeld kan worden, miss,
antwoordde hy. Gij moet weten, dat zij
reeds sedert geruimen tijd een weinig
zonderling was, maar sir Ascot en dokter
West hebben zich beijverd haar kalm te
houden, omdat zij meenden, dat mylady
wel weer beter zou worden. Om die reden
is ook de kleine master Douglas wegge
zonden geworden en is de verpleegster,
miss Robson, hier gekomen, die vroeger in
een krankzinnigengesticht in betrekking is
geweest, maar verleden Maandag werd
Goed, zeer gaarne. [Hubert treurig. Waarlijk, het noodlot is
De man deed het, maar zijn bemoeiingen wel wreed, ons zoo spoedig te scheiden,
waren vruchteloos, want noch de huis-! Het had nog erger kunnen zijn, Huis
houdster, noch de intendant of iemand terde zij hem bedeesd toe, al» wij elkaar
i rt Urtf l-, 1 I
een oorverdoovend geschreeuw aan. Toen is
er om een tweeden dokter gezonden.
Weet gij waar men haar heen ge
bracht heeft?
Neen, maar wanneer gij een oogen-
blik geduld hebt, wil ik er wel eens naar
vragen,
anders van het dienstpersoneel wist waar
men lady Carlyon had heengevoerd.
Ernstig ongerust verwijderde Arline zich.
Zij wist niet wat zij in deze aangelegen
heid doen moe*t, want zy was er zeker
van dat het vergeefsche moeite zou zijn,
aan den baronet om inlichtingen te vragen,
welke deze zeker weigeren zou.
Zij had met Hubert afgesproken hem in
het bosch te zullen ontmoeten en toen zij
op de plek kwam, waar zij elkaar den
vorigen keer hadden gesproken vond zij
hem daar reeds op haar wachten en zij
deelde hem haar bezoek op Carlyon-Chase
mede.
Ik heb sir Ascot Carlyon vanmiddag
gesproken en hem nog naar den toestand
zijner vrouw gevraagd, zeide Hubert. Hij
deelde mij mede, dat de geneesheeren alle
hoop op herstel geven, wanneer zij een tijd
lang volkomen rust geniet; hij heeft haar
daarom ergens in de ^Midlands" heenge
bracht maar hij zeide mij niet nauwkeu
rig waarheen. Mij gaat deze zaak evenzeer
ter harte als u, maar ik geloof niet dat wij
er iets aan doen kunnen want sir Ascot
mylady eensklaps vreeseljjk woest en hief zal natuurlijk niet dulden, dat wij ons in
zijn aangelegenheden mengen.
Arline moest dat met een zucht toestem
men en toen begonnen zij hun persoonlijke
belangen te bespreken.
in het geheel niet hadden leeren kennen.
Ja, gij hebt gelyk, liever willen wij
het ergste verdragen, wanneer het bewust
zijn van onze liefde ons slechts blijft. En
zult gij de scheiding, de afwezigheid, de
jaren die er tusschen nu en onze hereeni-
ging liggen, moedig kunnen doorstaan?
vroeg hij, terwijl hij haar teeder tegen
zich aandrukte.
Ik zal alles, alles moedig kunnen door
staan, zoolang ik slechts de zekerheid van
uw liefde heb, antwoordde Arline.
En daaraan zult gij nooit behoeven
te twijfelen, zeide hij haar gelaat met gloei
ende kussen bedekte. Wat er ook gebeu
ren mag, daarvan kunt gij voor het minst
verzekerd zijn, dat ik u altijd trouw zal
blijven.
Zij glimlachte hem vol liefde toe.
Ik hoop dat gij in uw nieuw tehuis
gelukkig zult zyn, ging hy voort. Mij is
de gedachte verschrikkelijk, dat gij weder
onder vreemden moet gaan.
Arline zag hem vol moed aan en zeide
Ik geloot niet dat het zoo erg zal
zijn. Dokter Fletscher zegt dat mrs. Car
lyon zeer goed en vriendelijk is en dat ik
mij ongetwijfeld bij haar volkomen op mijn
gemak zal voelen, ik zal tenminste mijn
best doen, bij haar tevreden te zijn. Wan
neer denkt gij Cliffe te verlaten?
'ik zal morgen aan het station te zijn- Terstond nadat gij vertrokken zijt.
wanneer gij vertrekt en de hemel weetilk zal in de eerste plaats naar Londen gaan
wanneer wij elkaar terug zullen zien, zeide om de zaak met mr. Daintree te bespreken
die voor twintig jaren de rechtsgeleerde
van onze familie was, maar die sedert de
practijk aan zyn zoon heeft overgedaan.
Misschien zal hij wel in staat zijn mij in
lichtingen te geven omtrent de redenen, die
mijn vader noodzaakten Engeland te verlaten
en dat zal mij een spoor aanwijzen, dat ik
volgen kan. Ik twijfel er niet aan, of ik zal
wel kunnen ontdekken, wie mijn moeder
was. Met m»ed en vastberadenheid kan men
veel bereiken en ik zal het my aan geen
van beide laten ontbreken.
De gravin de Roubaix heeft aan mrs.
Belton gezegd, dat zij voornemens is Cliffe
Court voor eenige maanden te verlaten en
op reis te gaan, deelde Arline mede. Zy
heeft er in den laatsten tijd volstrekt niet
goed uitgezien, zy is onrustig en gejaagd,
en dwaalt soms uren achtereen, door het
huis, alsof zij iets zocht. Ik geloof niet, dat
zij een rein geweten heeft.
Ik zou wel eens willen weten, hoe
veel of hoe weinig mijn oom haar in den
namiddag voor zijn dood heeft gezegd! riep
Hubert uit. Kunt gij mij misschien zeggen,
hoelang haar gesprek met hem duurde?
Mrs. Belton meent, dat zij ongeveer
een half uur met hem gesproken heeft en
zij zegt, dat de gravin de Roubaix terstond
nadat gij waart heengegaan, op de kamer
van mylord kwam.
Ik geloof wel, dat het zoo zal zyn
want wanneer hij gewacht had tot zijn op
gewondenheid eenigszins bekoeld was, dan
zou hij haar volstrekt niets gezegd hebben
van hetgeen er tusschen ons is voorgeval
len. Hij was er de man niet naar om zich
veel over familieaangelegenheden uit te laten,
