„Nieuwe Langedijker Courant',
van Zondag 10 Januari 1897.
N ieuwstij dinger 1
825
WEDERYERKOOPERS GEVRAAGD.
Alle neringdoenden, Kruideniers, Groentehan
delaars, spekslagers, Schoenmakers, Smeden, Bak
kers, Manufacturiers, Kasteleins, handelaars in
Porcelein-, Glas- en Aardewerk, Boekdrukkers,
enz. enz. kunnen, indien de zaken niet naar
wensch gaan, hunne inkomsten vermeerderen
door zich te belasten met den verkoop van
ho, ho, dat zeggen we niet direct. Wie het
zaakje van ons koopen wil, hij doe slechts een
bod, aangezien wij voor de eer bedanken ons te
belasten met den verkoop van Electroniotori-
sche-Tancihalsbaiidjes.
Verbeeldt u, heden morgen ontvingen wij per
post oone circulaire, waarin tot ons de vraag
wordt gericht of wij genegen zijn den verkoop
van de door zekeren heer te Nijmegén, gedurende
ruim 20 jaren gefabriceerde Electromotorische-
Tandhalsbandjes op ons te nemen.
Op elk bandje dat particulier 0.90 kost wordt
ƒ0.35 verdiend en ons dus in rekening gebracht
voor 0.55. Dat geeft veel te denken!
Wij vragen ons af, hoe is het mogeljjk, dat
dergelijke aanbiedingen tot ons komen.
Als de kracht dier bandjes van evenveel in
vloed is als die welke uitgaat van het Volta-
Kruis, waaraan wij niet twijfelen, dan raden wij
een ieder aan zijn beurs voor dergelijke dingen
gesloten te houden.
Red.
NIEUWE NIEDORP. In* 1896 werden in
geschreven 30 geboorten, 25 sterfgevallen en 13
huwelijken.
Van de30geborenen waren 19jongensen 11 meisjes;
25overledeuen 14manneken 11 vrouw.
13huwelijken 11 tusschen jongem. en
jonged., 1 tusschen jon km. en wed. en 1 tusschen
wednr. en weduwe.
St. PANCRAS. Op 1 Januari 1897 telt
de gemeente 159 mannelijke personen, die op
15 Mei a. s. den 25-jarigen leeftijd hebben be
reikt en dus in aanmerking komen voor het
nieuwe kiezerskorps140 daarvan komen op de
Rijks belasting-kohieren voor en kunnen dus
vermoedelijk census-kiezers worden. In 1896
was het getal kiezers 79.
Scharwoude. Klaas Boes, de bekende mis
dadiger uit Schagen, heeft voor korter of langer
tijd een briefje aan een zijner medegevangenen
geschreven, dat merkwaardiger aldaar terecht
gekomen is. De postbode H. B. aldaar vond n.l.
in de voering van de mouw zijner dienstjas, die
te Leeuwarden in de strafgevangenis gemaakt
is, het volgende briefje
20,
Bonjour N°. 82.
Ik ben Klaas Boes uit Schagen (N.H.) levens
lang veroordeeld ik zeg maar 20 jaar maar ik
heb levenslang ik ben 18 jaar oud en ik heb
2 vrouwen vermoordt.
Een met name Vroöw Bute en een met name
Anna Beiers. Diefstal gepleegd ƒ2000 en goud
en zilver) en toen de boel in de brand gestoken.
Het gaat u goed doen 50 de groete van mij.
Hoorende dat gij de mouwen weer uit de jas
nemen moest heb ik maar gouw een lettertjes
geschreven en in de mouwen gehuwd
ik heb 10 dagen na het gepleegde feit losge-
loopen 17Va verteert.
Die u groet
U Vriend en lotgenoot
N. Boes of N°. 77
EEN SLIMME.
Heden stond voor de rechtbank te Amsterdam
een vischboertje terecht, die reeds 40 malen
wegens visschen in verboden water veroordeeld
was. Deze Nederlander fin de siècle wist niet hoe
zijn vrouw heette, had verzuimd zijn zoon en
medeplichtige in den burgerlijken stand te doen
inschrijven en was totaal vergeten wanneer hij
zelf geboren was.
WAT VEEL GEVRAAGD.
In de „Noordbr." komt een klacht voor over
den inspecteur der belastingen rondom Oseh en
in het Land van Ravenstein tegenover de „geeste
lijkheid" daar.
In die gemeenten zouden nl. voor eenigen tijd
de burgemeensters eene aanschrijving hebben ont
vangen van den inspecteur, om hom in te lichten
en antwoord te geven op een 20-tal vragen, als
Zijn de pastoor èn kapelaan of kapelaans rijk?
Staan zij daarvoor bekend? Gaan zij veel uit?
Maken zij ook buitenlandsche reizen? Ontvan
gen zij veel bezoek? Maken zij vele verteringen
Houden zij paard en rijtuig? Is hun inkomen
aanzienlijk? Krijgen zij veel van do menschen?
in geld? in natura? enz. enz.
AAN DE BERKEL.
Het water van het riviertje de Berkel dat met
aanzienlijk verval uit het Munsterland naar den
IJsel stroomt, is sedert eeuwen gebruikt tot het
drijven van eenige meelmolens te Vreden, Ei
bergen, Borkeloo, Lochem en Zutten. Door de
concurrentie van den stoom zijn die molens de
een na den ander zoo onproductief geworden, dat
er eenige reeds zijn afgebroken en andere nog
een kwijnend bestaan voortsleepen.
Do molen te Vreden, aan den vorst van Anholt
toebehoorend, is thans op nieuwe' manier inge
richt met een turbine tot het drijven van een
dynamoen dezelfde waterkracht waarmede vroe
ger 3 molensteenen werden gedreven is nu vol
doende om beweegkracht te leveren voor een
groots weverjj, voor den ouden meelmolen en tot
electrische verlichting van de stad en van parti
culiere woningen.
PREVENTIEVE HECHTENIS.
Een der correspondenten van „De Avondpost"
schrijft aan dat blad, dat bij al wat over de
preventieve hechtenis in den laatsten tijd gepu
bliceerd is, het bevreemding mag wekken, dat
nog geen aandacht is gewijd aan den toestand,
waarin de persoon die haar ondergaat, verkèert.
En dan herinnert schr. er aan, dat zulk een
persoon met veroordeelden onder hetzelfde dak
wordt gebracht, evenals hij alles moet afgeven
wat hij bij zich draagt en ook de gevangenis
kost moet mee eten, tenzij hij anders betalen kan.
Om eeuigszins te kunnen nagaan vervolgt
schr. wat het zegt, den gevangeniskost te
moeten eten, dient men te weten hoe die is. Wie
dit niet weet en hot wil weten, leze verder.
Het morgeneten van den gevangene bestaat
uit 0,4 KG. ongeboterd roggebrood en water, dit
laatste vermengd 'met 0,06 liter melk.
Het avondeten uit 0,25 KG. ongeboterd rogge
brood en koffie; deze laatste bereid van 0,005
KG. koffie, 0,002 KG. cichorei en 0,06 liter
melk.
Het middagmaal bepaalt zich toterwtensoep,
hutspot, droge gort, gortsoep of boonen; beide
eerstgenoemde gerechten worden elk tweemaal
in de week geschaft en door de gevangenen het
meest op prijs gesteld.
Die gerechten bestaan: de erwtensoep uit:
0,04 KG. erwten, 0,04 KG. groenten, 0,03 KG.
rundvet, 0,015 KG. zout en 0,0003 KG. peper
de persoon, de hutspot uit: 1,2 of 1,3 KG.
aardappelen al naar den tijd van het jaar
0,25 KG. groenten, 0,03 KG. rundvet, 0,015
"KG. zout en 0,0003 KG. peper.
Met deze gegevens voor ons, wil het mij voor
komen, dat èn de wijze vau opsluiting, en de
voeding der „voorloopig gehechten" dringend
voorziening vereischt.
Vraagt het onderzoek, den verdachte af te
zonderen, welnu, men zondere hem af, maar
niet in een gebouw, voor veroordeelden bestemd,
en men voede hem niet op gelijken voet met
den grootsten misdadiger, want zelfs de houten
lepel en de blikken bak zijn bij die voeding niet
vergeten.
AANGEHOUDEN..
Door de ijverige nasporingen der Alkmaarsche
politie is het mogen geluken de aanranders van
zekeren B. te Alkmaar, die zij in den avond
van den 5en dezer op den Heiloërstraatweg ver
wondden en van een som van f 19 beroofden,
te ontdekken.
De drie personen zijn reeds in bewaring ge
nomen.
EEN BEZOEK BIJ DE KONINGIN.
Zij, die den sterken Sampson bij zijne eere
voorstelling in Casino een halven cent als papier
zagen doorscheuren, dus lezen wij in het Haag-
sche Dagbladzullen niet gedacht hebben dat
aan dat muntstuk een aardige geschiedenis ver
bonden is.
Het elfjarig lieftallig dochtertje van den ath-
leet begaf zich dezer dagen naar het Kon. Pa
leis in het Noordeinde en deelde daar mede, dat
zij zoo gaarne II. M. de Koningin eens wilde zien.
Door den particulieren secretaris van II. M.
Jhr. de Ranitz ontvangen, deelde deze mede,
dat aan haar verzoek geen gevolg kon worden
gegeven, waarop het meisje verzocht namens
haar aan H. M. het gebroken halve centstuk,
thans doör de firma Van Kempen in een lief
speldje veranderd, te overhandigen.
Door bemiddeling van Jhr. de Ranitz, heeft
II. M., die zooals bekend is, nooit gesphenken
aanneemt, aan het meisje een gesloten couvert
doen toekomen en haar dank gezegd voor dit
aardig huldeblijk.
CZAAR PETER.
Het zal dit jaar juist twee eeuwen geleden
zijn, dat Czaar Peter in Zaandam verblijf hield.
Het oudst bewaard gebleven schriftelijk getui
genis van een tijdgenoot is de aauteekening van
een Zaanschen predikant, in een doopboek
N. B. den voorledene 18 Augs. Dom. ii p.
Trin: 's morgens ten 8 uuren is de Czaar of
grootvorst van Moscoviën Pieter Alexwits, in
een Ceuls schuitje met 7 Moscowiters alhier op
Sardam incoguitie aangekomen, en heeft 8 dagen
gelogeert op Krimpenburg bij een smidsknecht
van Boy Tysendaarna is hij na Amsterdam
gevaren, alwaar zijn groote Ambassade was aan
gekomen hij is 7 voeten lang, hij ging gekleed
in Sandammer boerenkleederen, hij timmert
t' Amsterdam op de Admiraliteitswerf, en is een
liefhebber van schepen.
Slechte tijden.
De „Frankf. Ztg." bevat onder de advertentiën
de volgende vraag om arbeid:
Een Hollandsch kunstschilder, zeer goed tee
kenaar, die reeds voor anatomische en zoölogi
sche instituten geteekend heeft, zookt, daartoe
gedwongen door de tegenwoordige ongunstige
toestanden op kunstgebied, een aanstellig of tjj-
deljjken arbeid in een industriéele onderneming
tegen een bescheiden honorarium.
De heer W. H. van Zanten Jr. te LEI
DERDORP, die zooals men weet, op het idee
gekomen is om sigarenpuntjes te verzamelen,
teneinde daarvan grove rooktabak te vervaardi
gen voor de oude zeelieden in de „Prins Hendrik
Stichting, heeft thans een brochuretje de wereld
ingezonden.
Daarin zet hij zijn plan uiteen, meldt welke
ondernemingen de pakjes met sigarenpuntjes aan
den Heer v. Z. gezonden, gratis vervoeren. Ver
der wordt daarin gemeld, dat reeds 5016 pakjes
van 1 ons, waarvoor ruim 9000000 puntjes noo-
dig waren naar Egmond gezondon zijn.
De heer v. Z. verzoekt nogmaals aan de rookers
om hem behulpzaam te zij n door de pun tjes te zenden.
MARBRIT-FABRIEK.
De gemeente Velzen zal weldra verrijkt wor
den met een groote fabriek.
Er zal in die fabriek een artikel worden ver
vaardigd, dat zeer veel belooft voor de toekomst.
Het is namelijk een fabriek van Marbrit, een
product, gemaakt uit gewoon duinzand, maar
dat door de hooge hitte, waaraan het wordt bloot
gesteld, er uitziet als het schoonste marmer, ter
wijl het veel duurzamer is, geen oliën of vetten
aanneemt en niet aangetast wordt door zuren of
alcaliën.
Piano's, dio in lokalen staan, waar de lucht
zeer droog is, loopen veel meer gevaar bescha
digd te worden, dan wanneer zij zich in een
warme of vochtige atmosfeer bevinden. Er is een
eenvoudige manier, om het bezwaar te verhelpen
en het hout ecu bepaalden graad van elasticiteit
te laten behouden; men plaatst namelijk in het
vertrek groene planten, waardoor voorkomen
wordt, dat de lucht te sterk uitdroogt. Zoo lang
do plant weerstand biedt, blijft ook de piano in
goeden staat. Voor nog meerdere zekerheid kan
men bij de piano op een schoteltje of vaasje, een
in water gedrenkte spons leggen, waarbij men
heeft op te letten, dat de spons steeds vochtig
blijft. (Mbl. t. V.)
VREEMDE VERONTSCHULDIGING.
Voor de Amsterdamsche rechtbank hadden zich
twee broeders uit Nieuwer-Amstel te verantwoor
den voor diefstal van konijnen, welk misdrijf zij
volgens hun zeggen gepleegd haddenomdat
ook bij hen konijnen gestolen warenHet waren
zoons van zeer welgestelden ouders.
Weerkundigen meencn op grond der sta
tistiek van vroogere waarnemingen dat .wij dit
jaar geen strengen winter te trachten hebben.
PAPIERGELD!
Men schrijft (natuurlijk met vervanging voor
zoover noodig, van de werkelijke door gefingeerde
bijzonderheden)
Aan een der grootste Europeesche bankinstel
lingen vervoegde zich eenige jaren geleden een
zeer eenvoudig uitziend werkman, met het ver
zoek, bij de directie te worden toegelaten, hèt-
geen geschiedde.
Mjjnelieeren, sprak hij toen, gjj ziet mij hier
om er uwe aandacht op te vestigen, dat uw
bankpapier, hoe goed, sterk en -dun ook, voor
splijting of splitsing vatbaar is, zoo dat ik aan
neem van een uwer biljetten er twee, met echt
watermerk te maken. Ik splijt het biljet, bedruk
de binnenzjjde met hetgeeu er op noodig is en
geef dan beide als deugdelijk bankpapier uit.
De directieleden keken elkaar, met een blik
op het voorkomen van den spreker, glimlachend
en vragend aan, waarop een dor oudsten ant
woordde: Ge zegt dat het papier der bank'goed,
sterk en dun is en wij zeggen, dat het zóó sterk
is dat het zeer moeieljjk is te scheuren. En u
wilt dat papier splitsen?
Ja, antwoordde de werkman, en om 't u te
toonon, ben ik hier gekomen; want lekt mijn
geheim uit, dan zou uwe bank groote schade kun
nen lijden. Mjjn geheim, met mjjn stilzwijgen,
wil ik als fatsoenlijk man aan u verkoopen. Geef
mij, ik ben arm,gulden, ik zal u overtui
gen dat ge met geen gek te doen hebt.
Mij dunkt, was het wederantwoord, dat uw
beweren bijna ongeloof baar is en toch van zulk
een ernstigen aard, dat ge ons tijd dient te ge
ven om er over te deuken en te overleggen. Dus
tot over drie dagen.
De directie besprak de zaak rijpelijk en be
sloot, het proefstuk te doen geschieden. Men
wenschte in elk geval zekerheid te verkrijgen,
al geloofde men er niets van. Maar op het be
stemde tijdstip aanvaardde de werkman zijne
taak. Hij had daartoe twee geheel gel jjkvormigo
en goed op elkaar sluitende inarmersteeaen mee
gebracht; een daarvan bestreek hij nauwkeurig
met oene taaie vloeistof, legde daaarop een door
de directie en hem zeiven gewaarmerkt bank
biljet, bestreek daarop even behoedzaam ook de
binnenzjjde van den deksteen met hetzelfde
smeermiddel, zette beide steenon nauwpassend
op elkaar, wikkelde zo in een loudraal, verze
gelde dit en plaatste toen het pakket behoed
zaam in een der brand- en inbraakvrjje kelders.
Den volgenden dag zette hij de behandeling
voort. In tegewoordigheid van het bestuur en
hoofdgeëmployeerden nam hij de steenen van el
kaar en met duim en voorvinger het biljet van
den steen trekkende, spleet hij het in twee on
geschonden deelen
Sedort veranderde die bank baar geheele bank
biljetten-systeem. („H. Ct.")
EEN HELSCHE MACHINE.
In een onzer plattelandsgemeenten kwamen
tegen het schemerduistef drie personen, als heeren
gekleed, bij een buitenplaats aan de grens van
het dorp en, nadat een van hen zich na eenige
aanwijzing had verwijdeid, werd door de achter
geblevenen aan een boom op een paar meters
van hot toegangshek aan een schutting grenzende,
iets met smalle ijzeren banden vastgehecht. Aan
het slot van hun bedrijf gekomen werden zo op
gemerkt door den tuinman en een bejaard arbei
der, die na het vertrek der geheimzinnigen pools
hoogte kwamen nemen en een vierkant ijzeren
kastje ontwaarden.
„Er komt van, wat wil," zegt de tuinbaas,
haalt een bijl en vervolgt in geestdrift: „Ga op.
zij Ab, het is een bom of een helschc machine,
zoowaar ik leef, maar ze kunnen er donder op
zeggen!"
Slagen dreunen en na heel wat spuls rollen
rinkelend kastje en banden op den grond. De
tuinman springt struikelend een voet of jes achter
uit, maar eene ontploffing laat zich wachten.
De trouwe bediende gaat naar „'t Huis en
komt met een der jonkers, in vertrouwen gono-
men, op de gevaarlijke plek, waar zij een
controleklok voor de nachtwacht vinden.
Voor de gemeente waren een vijftal controle-
uurwerken besteld en de leverancier met een
helper hadden ze op de aangewezen plaatsen ge
steld. De boom wa3 door mevrouw de douairière
van „'t Huis" ten gebruike af gestaan, terwijl
de baas met een paar dagen verlof was en van
de permissie niets afwist; de persoon van het
drietal die was heengegaan, was de zoon van
den gemeente-secretaris, die naar huis ging om
den inwendigen mensch te versterken.
Kinderleven.
Kleine Gerrit is zoek.
Dat „Soaitje Djempel (Saartje Drempel, 't
kleine, gele hondje, dat hij zoo gedoopt heeft
omdat hij het voor 't eerst heeft gevonden in
Saartjes gebied, bedelend op den drempel van
de keukendeur) dat Saaitje Djempel ook ver
dwenen is wordt door niemand opgemerkt.
Naar alle kanten worden zoekende boden uit
gezonden. Gerritjes signalement wordt bij do
politie aangegeven, al ot niet als kinder-
roovers uitziende orgeldraaiers en bedelaars on
dervraagd alles tevergeefs, Gerrit blijft zoek,
den heeleu dag.
Eindelijk, laat in den middag, daar verschijnt
hij op de brug vóór moeders huis; hij houdt
een klein, geel hondje itv zijn armpjes geklemd
en draagt een uitdrukking van groote voldoening
op zijn warm, vermoeid gezichtje.
„Lieveling, mijn lieveling, waar ben je toch
al dien tijd geweest?" vraagt zijn moeder, als
ze hem onder kussen en schreien aan haar hart
drukt.
„Ja, ziet u", vertelt hij zoodra zij hem ver
staan kan „Saaitje Djempel had nog nooit 't
Vondelpark gezien en ik had haar beloofd, dat
we er vandaag heen zouen gaan en toen zijn
we er in gegaan, heel vej, en we zijn langs de
tjam tejug geloopen en Saaitje was zóo moe,
dat ik haar djagen moestis 't niet Saaitje
(Historisch.) Else van Brabant.
ATJEH.
Van den Gouverneur-Generaal is 4 Januari
het volgend telegram ontvangen
„ln Lohong is eergisteren door eene tegen
Toekoe Oemar afgezonden expeditie de vijand
tot diep in het gebergte teruggedreven. Gesneu
veld vijf en gewond tien militairen boneden den
rang van officier."
De N. R. Ct. ontving 5 Jan. het volgende
telegram uit Batavia
„De colonne van luit.-kol. Soeters landde in
Lehong. Er werd een vrij sterke tegenstand
ondervonden.
Gewond werden de lste luitenant der infan
terie P. A. II. Heidens en 11 minderen gedood
5 minderen.
Er gaat artillerie tot versterking heen".
De N. R. Ct. ontving het volgende telegram
uit Batavia:
Het gerucht loopt, dat er eene nieuwe excur
sie naar Pedir op handen is. Het reserve-batail-
lon te Weltevreden gaat naar Atjeh.
Het gerucht betreffende het vertrek Van een
reserve-bataillon van Weltevreden naar Atjeh is
volgens de correspondent der N. R. Ct. te
Batavia onjuist.
De Indiche correspondent van het Hbl. seint
onder dagteekening van 8 Januari
„Er bestaat thans meer uitzicht op een expe
ditie naar Pedir."
Buitenland.
Het Opent aar Onderwijs in Spanje.
De Madridsche correspendent van de „Indé-
pendance beige" heeft een bezoek gebracht aan
verschillende scholen en van het resultaat van
dat bezoek geeft hij thans verslag in zijn blad.
Er zijn wel personen, die ijverig werken voor
den vooruitgang van het onderwijs hij noemt
o. a. den heer Giner de los Iiios, stichter van
de „Institucion libre de Ensenanza", die een
menigte geleerden, filosofen en onderwijzers om
zich heeft gegroepeerd en aan wie deze zijn
liefde voor hervorming van het onderwijs over
draagt; maar over het geheel zijn in Madrid
de lagere scholen meer dan een halve eeuw ten
achter bij die van het kleinste Belgische dorpje.
De scholen zijn over het algemeen particuliere
woningenmen heeft dikwijls niets anders ge
daan dan de muren weggebroken, welke de ka
mers van elkaar hebben gescheiden en in deze
ongemakkeljjke, ongeriefelijke lokalen bevinden
zich 60 tot 100 kinderen van 7 tot 14 a 15
jaar, kinderen die niets kennen, en kinderen
die reeds iets hebben geleerd, allen onder bevel
van een hoofdonderwijzer en een hulponderwij
zer, onderw|js gevende volgens een methode, die
in alle landen reeds veroordeeld is.
Volgens de laatste statistieken ontvangen
slechts 41 pCt. der schoolplichtige kinderen ge
woon lager onderwijs; meer dan de helft der
kinderbevolking slentert op straat of doodt den
dag met bedelen.
Het onderwijs van volwassenen wordt geheel
verwaarloosd. De Spaansche onderwjjzers worden
bovendien ellendig betaald. Voor 1885 was het
salaris en het is sedert niet veranderd, aldus
verdeeld
787 hadden een salaris v. niet meer dan 125fr.p. j.
1784
van
125 k 250
5031
250 a 500
3067
500 a 625
2745
625 k 825
465
1100 1375
241
1375 .41650
205
1650 42000
105
2000 minstens
Het salaris der 7334 onderwijzeressen is al
even treurig.
21 hadden een salaris v. niet meer dan 125fr. p.j.
84
van
125
k 250
580
250
500
2452
500
625
2465
625
1116
825
1100
272
1100
1375
149
1375
1650
118
1650
2000
77
2000
fr. mii
Allen hebben vrije woning of krijgen daar
voor vergoeding. B|j deze magere emolumenten
komt nog het schoolgeld het gratis onderwjjs
bestaat alleen voor de armen, maar de onder
wijzer is zelf belast met de inning der school
gelden en men begrjjpt, dat in deze omstandig
heden de armen dikwijls worden opgeofferd en
er dus voor hen geen plaats is in de scholen.
