Persnieuws.
n
B
B
a
B
B
a
B
B
B
B
B
n
a
volle overtuigd van 't hooge belang hunner zen
ding, luisteren ze met gespannen aandacht. En
het moet gezegd, de dominee bevalt hun bijzonder
goed, neen maar, uitstekend. Aan het einde zjjn
ze het er dan ook over eens, dat ze hun best moe
ten doen zoo'n redenaar in hun midden te krijgen.
Enze slagende dominee van 't dorpje
O. komt op tal en wordt beroepen. Een paar da
gen later komt deze eens over, om de pastorie
en 't kerkgebouw te zien. Hij stelt zich aan den
kerkeraad voor als de beroepen predikant. Maar
enkele leden zien eerst den dominee met open
mond en ooren aan en dan weer mekaar, en
begrijpen maar niets van een dergelijke meta
morphose.
„Is die man daar de dominee van O vra
gen ze telkens zichzelven af. Het raadsel wordt
eindelijk opgelost en nu blijkt, dat 's Zondags,
toen zij te O. zijn geweest, daar een predikant
uit een andere plaats heeft dienst gedaan en
datde kastelein, bij wien ze uitgespannen
waren, hun daarvan niets heeft gezegd.
-- Onze correspondent te SINT PANCRAS
schrijft
De kerkeraad der Ned. Hervormde gemeente
alhier benoemde tot voorzanger en voorlezer den
Heer G. Ploeger.
ONDERWIJZER YóóR 80 JAREN.
In de „Leeuwarder Courant" van 1 Augus
tus 1817 leest men de volgende advertentie:
„Alzoo de school van Jellum, door de afzet
ting van den Onderwijzer Jacob Jorings Wasse
naar is vacant geworden, worden ter vervulling
van dezelfde, door den Grietman van Baardera-
deel opgeroepen, alle die genen, welke naar de
zelve zouden willen dingen, mits bezittende ten
minsten den derden rang, en voorzien zijnde van
voldoende getuigschriften van een goed zedelijk
gedrag, en het geven van goed practicaal on
derwijs, om te compareeren op Woensdag den
20 Augustus e. k., des morgens ten negen uren
in de dorpskerk aldaar, ter bijwoning van het
vergelijkend examen, na veertien dagen vooraf
hunne bewijsstukken bij den schoolopziener van
het district „Franco" te hebben ingezonden.
Voor de waarneming van de Post van Onder
wijzer wordt betaald, de opkomsten van 9 pon-
dematen allerbest Greidland, hetwelk gerekend
kan worden op een zuivere huur van omstreeks
f150.in het jaar, behalve de schoolpenningen,
eene ruime en goede woning en groote tuin. Als
koster, voorzanger, organist en klokkenist geniet
hij uit de kerkebeurs jaarlijks eene somma van
f80.—."
WANNEER BEGON DE ZOMER?
Volgens de sterrekundige berekeningen, die een
model van juistheid zijn, bereikte de zon den
21sten Juni om 3 uur 38 minuten in den mor
gen, haar hoogsten schijnbaren stand op het noor
delijk halfrondhare declimatie bedroeg 23° 27'
13,5". Zij ging toen door het zomersolstitium
voor de bewoners van de aarde, die de noorde
lijke sterrenbeelden, zien, welke den Grooten en
den Kleinen Beer in hun midden hebben; door
het wintersolstitium voor de bewoners van het an
dere halfrond.
Sprekende van de stijgende beweging, waar
door de noordelijke declinatie van deze ster toe
nam, tegelijk met de warmte en het licht, welke
ze ons op zonnige dagen zoo edelmoediglijk toe
zendt, zeidö de ouden, waüneer ze haar den 21
Juni zagen stilstaan „sol stat", vandaar het woord
solstitium.
Begint dan werkelijk de zomer? Ja, volgens
de sterrekundige, die dit jaargetijde aldus om
schrijft: „De tijdruimte begrepen tusschen het
zomersolstitium en het herfstequinoxium (van 21
Juni 3 uur 38 min. 's morgens tot 22 Septem
ber 6 uur 58 min. 's avonds).
Toch kan men ook zeggen, dat de zomer ander
halve maand vroeger begonuen is en bij het sol
stitium half verloopen is.
De eerste lezing is echter de beste, want als
men met het woord zomer den warmsten tijd
aanduidt, begint deze werkelijk na den 21sten
Juni. De aarde bereikt haar hoogsten warmte
graad eerst, na gedurende vrij langen tijd door de
brandende zonnestralen beschenen te zjjn.
De langste dagen van het jaar 1897 zijn de
21ste en 22ste Juni geweest: de zon ging toen
op om 3 uur 38 min. in den morgen en onder
om 8 uur 23 min.; ze verlichtte dus de aarde
16 uur 45 min. lang, den duur van een zonnedag.
Voegt men hierbij 44 minuten 's morgens en 44
minuten 's avonds voor den duur van de scheme
ring, dan komt men tot een burgerlijken dag van
18 uur 2 minuten.
LEERPLICHT.
In een ingezonden stuk in „De Nieuwe
Amsterdammer" bespreekt P. Plattelander de
vraag Is leerplicht noodig
Wij nemen daarvan het volgende over
Wel zijn er vele arbeiders die huDne kinderen
zoo goed mogelijk naar school zenden, maar tal
rijk zijn de plattelands-gemeenten waar des zo
mers de onderwijzers voor halve of nog kleiner
klassen en in den winter voor overbevolkte on
derwijzen. En voor ieder, die eenig begrip heeft
van klassikaal onderwijs, is 't duidelijk hoe wei
nig vruchtdragend het onderwijs moet zijn waar
zulke toestanden heerschen. Bij al den ijver en
plichtsbetrachting van de beste onderwijzers kan
het niet anders of het onderwijs moet daar mis
lukken niet alleen voor de „trekvogels", die na
een paar maanden weer heengaan, maar ook
voor de betere schoolbezoekers.
De verwilderde deels aan de orde en tucht
ontwende knapen en meisjes vullen op een
maal de schoollokalen, de ongunstige invloed
op andere leerlingen kan niet uitblijven. Op
het veld leerden de verzuimers niet veel goeds.
Men moet de taal gehoord hebben uit den mond
van opgeschoten jongens en meiden in het bij
zijn van kinderen in de schooljarenmen moet
getuige geweest zijn van de gedragingen, dag
aan dag, van dat volkje, dat de leermeesters
der jeugd in den zomertijd vervangt, om te
beseffen hoe noodig leerplicht is.
Men moet getuige zijn geweest van de af
matting van zwakke kinderen, bij afwisselende
temperatuur, van 's morgens 5 tot 's avonds 7
uur, voor enkele stuivers, om in naam der
menschelijkheid naar leerplicht te haken. Moet
men zich niet ergeren, dat jonge kinderen be
neden een jong paard worden geacht te zijn,
Hebben d e kinderen niet de minste menschen
waarde
Waar we aldus vóór en tegen van leerplicht
aanhaalden, hadden we in de eerste plaats het
oog op plattelandstoestanden, op den veldarbeid.
En al zijn we geen groote bewonderaars van
leerplicht, zooals die gewoonlijk in zijn strengen
vorm wordt bedoeld, toch zouden we de regee
ring zeer dankbaar zijn, wanneer de Wet Van
Houten op den kinderarbeid werd herzien en
uitgebreid met het verbod van veldarbeid voor
kinderen beneden 12 jaar. Wij zouden ons in
nig verheugen als die wet vóór het einde dezer
eeuw werkelijkheid was geworden, op voorwaarde
dat er streng de hand aan gehouden wordt bij
de uitvoering.
Hoe wij ons die toekomstige wet voorstellen
In deze of soortgelijke voege: voorop sta plaat
selijke toestanden houde men goed in 't oog,
vooral voor de vacanties. Oogsttijd, vacantie voor
het hoogste leerjaar, maar geen dag langer dan
noodig is.
Streng verbod
Geen kind beneden 13 jaar mag veldarbeid
verrichten, wanneer het niet een bewijs kan
toonen van het hoofd der school, gewaarmerkt
door een autoriteit; dè,t bewijs natuurlijk, dat de
leerling loffelijk ontslag heeft van de school.
Flinke geldboeten moesten eiken werkgever
treffen, die kinderen in dienst nam, die school
gingen.
Bij herhaling hooger geldboetengeen gevange
nisstraf.
Gemeentebesturen en Rijksschooltoezicht zou
den wel leerplannen goedkeuren, die met de ver-
bodswet rekening hielden.
Zouden daartegen inderdaad ernstige bezwaren
bestaan? Wij gelooven 't niet. En zoo er zijn,
gaarne zullen we die vernemen en trachten te
Leerplicht in den ruimsten zin is nog niet te
wachten, geeft ons dan het strikt noodige voor
de lagere school, verzoeken wij met den meesten
aandrang aan onze regeering met verschuldigden
eerbied
Buitenland.
De vredesvoorwaarden, die generaal Weyler
den Cubanen heeft voorgelegd, zijn door hun
hoofd, Maximo Gomez met verontwaardiging van
de hand gewezen.
Volgens de ontworpen voorwaarden zou het lot
der opstandelingen geheel in handen van den
Spaanschen bevelhebber en het Cabinet te MA
DRID gelegd worden, terwijl den plaatselijken
autoriteiten alle werkelijke macht zou worden ont
nomen.
Er heeft zich weder een onaangenaam
misverstand voorgedaan tusschen Transvaalsohe
boeren en Engelschen.
Een gezelschap notabele Engelschen uit Jo
hannesburg waren naar Doorn kop gegaan om
het terrein, waarop het gevecht tusschen Jame
son en de boeren had plaats gehad, in oogen-
schouw te nemen.
Een troep woedende boeren sleepte hen met
geweld van hun paarden en brachten hen naar
Krugersdorp.
De woede van de Transvalers sehijnt haar
oorzaak te vinden in het geloof, dat de Engel
schen brand gesticht hadden in een der boerde
rijen.
De burgemeester Isperen, blijkbaar gezind
om den evenaar tusschen Walen en Vlamingen
zooveel doenlijk in het huisje te houden, heeft
het volgende in zijne stad doen aanplakken
Stad Ypres. Zondag 8 Oogst 1897, A
Midi. Aankomst van MM. de Ministres van
Justicie en van Travaux Public. Te 6 uren
Concert op de Groote Markt, Grande retraite
aux flambeaux.
De Bourgmestre,
Baron Surmont de Volsberghe.
Ons dunkt, zegt het „Handelsblad van Ant
werpen," dat de burgemeester Surmont zijnen
bureelen niet moest toelaten zoodanige ezelarijen
publiek te maken, die ten slotte niet de taal,
maar de overheid zelve belachelijk maken. Gees
tig, kan men het niet vindenten hoogste
kwajongensachtig.
Wat mag de Porte toch in haar schild
voeren
Volgens een telegram uit Konstantinopel aan
de „Standard" heerscht op het oogenblik de
grootste bedrijvigheid in Yildiz-Kiosk, waar een
zestal commissiën permanent zitting houden.
Vooral de militaire commissie heeft het druk
zij bestudeert den aankoop van nieuw oorlogs-
materiëel, de grensregeling en het verzoek van
Djevad pacha, om meer troepen en munitie naar
Kreta te zenden, enz.
Wil de Porte een poging wagen om den in
vloed dien zij op Kreta verloren heeft, terug te
krijgen, op gevaar af dat ze in conflict komt
met de mogendheden 't Heeft er haast den
schijn van als men het bovenstaande in ver
band brengt met de uitzending van het eska
der naar de Kretensische wateren.
Intusschen zullen de Turksche schepen een
heel eind uit den wal hebben te blijven. De
vreemde vlootvoogden toch hebben in eene bij
eenkomst aan boord van het Italiaansche admi
raalschip besloten, zich desneods met geweld
tegen een verblijf der Turksche vloot voor Kreta
te verzetten. De Turksche gouverneur, die tot
deze bijeenkomst was uitgenoodigd, had zich
wegens ongesteldheid laten verontschuldigen
Het heeft er werkelijk veel van, of de Porte
eens wil beproeven hoever zij wel kan gaan.
Met het oog op alle gebeurlijkheden hebben de
internationale troepen de noodige voorzorgs
maatregelen genomen en liggen de schepen der
mogendheden onder stoom.
INGEZONDEN.
In het vorige nummer dezer courant werden
de bouwers van Noord-Scharwoude herinnert aan
art. 52 der bestaande politieverordening, welk
artikel ziet op het werpen van uien en afval
van groenten in de slooten.
Ook in de andere Langedijker gemeenten, zal
wel een dergelijk artikel in de politieverorde
ning voorkomen en toch schijnt er geen artikel
te zijn, dat meermalen wordt overtreden dan
dit.
In de verordeningen zal dit artikel wel voor
komen onder het hoofdstuk „Openbare reinheid
en gezondheid" maar van hoeveel belang is het
ook in ander opzicht.
Wat toch is 't geval? Men werpt, om ons nu
maar eens tot de uien te bepalen, niet alleen
gezonde maar ook moppige uien te water, wat
voor de bouwers nadeelige gevolgen heeft.
De mopi n de uien toch wordt volgens pro
fessor Ritzema Bos veroorzaakt door microsco
pisch kleine diertjes, roggeaaltjes geheeten, om
dat zij vooral in de roggestengels voorkomen en
daaraan veel schade kunnen te weeg brengen.
Deze aaltjes worden heel licht van besmette
stukken land overgebracht naar andere akkers
aan de werktuigen, waarmee op besmet land is
gewerkt, aan de voetzolen der arbeiders enz.
En vooral wordt de besmetting overgebracht
door modder uit de slooten, waar men maar zoo
lichtvaardig millioenen van de genoemde dier
tjes inwerpt.
Neen, men moet op de eene of andere wijze
deze beestjes trachten te vernietigen.
In een streek als de Langedijk, waar de aal
tjesziekte of de mop zich voor goed heeft geves
tigd, zal er wel niet veel kans zijn om daarvan
te worden bevrijd, of men moest van landbouw-
stelsel veranderen en eenige jaren geen ui meer
verbouwen.
Maar op akkers, waar de mop zich voor 't eerst
vertoont, is er wel iets te doen om de verbrei
ding tegen te gaan. Men kan het licht beproe
ven in elk geval. Men steke van de besmette
plek in 't voorjaar de bovenste laag aarde met
de planten eenige centimeters af tot een eind-
weegs buiten den besmetten kring. Men voere
daarna den grond zoover mogelijk weg naar plaat
sen, waar deze geen kwaad meer kan doen. Men
heeft dan de zich in de uien bevindende diertjes
verwijderde en moet nu ook die, welke zich nog
in den grond bevinden, zien machtig te worden.
Hiertoe zaaie men op de afgestoken plekken
b.v. boekweit, want dit is met rogge voor de
aaltjes het meest geliefkoosde gewas, en trekke
de planten, wanneer zij een zekere hoogte heb
ben bereikt, met de wortels uit den grond en
vernietige ze. Daarna zaaie men nog eens en
doe weer hetzelfde.^
Prof. Ritzema Ws raadt aan de afgegraven
plekken eerst met petroleum te begieten en in
den brand te steken. En vooral: evenals men
nimmer een akker moet bemesten met mest, af
komstig van stroo van een met aaltjes besmette
grond, zoo ook moet men nooit modder op den
akker brengen uit sloo ten, waarin moppige uien
worden geworpen. En dit is te voorkomen, wan
neer alle bouwer s zich streng houden aan art.
52 der politieverordening van Noord-Scharwoude.
S-P. K.
Burgerlijke Stand.
Gemeente Oud-Karspel.
Ingeschreven van 1—31 Juli.
GeborenKlaas, z. v. Juriaan Boot en van
Grietje Kramer.
Overleden: Maria Bood, d. v. Jacob Bood en
van Antje Dekker. Johannes van Hout echtge
noot van Maartje Semeijns. Pieter Slot echtge
noot van Uiltje Smit. Grietje Huigen weduwe
van Pieter Kramer. Levenloos aangegeven kind
van het mannelijk geslacht van Jacob Maakal
en Grietje de Ruiter.
Gemeente Zuidscharwoude.
Ingeschreven van 131 Juli 1897.
Ondertrouwd: J. v. d. Wal en G. Klingeler.
C. de Ruiter en T. Schermer.
Getrouwd: J. v. d. Wal en G. Klingeler.
GeborenAnthonius, z. v. W. Kraakman Tz.
en J. Molenaar. Pieter, z. v. J. de Geus en R. Borst.
Overleden: Maartje Bakker oud 13 weken.
Aafje Diepsmeer oud 64 jaren.
Gemeente Broek op Langendijk.
Ingeschreven van 131 Juli 1897.
Bevallen M. Kokden Hartigh, z. Gr. Jaars-
mav. der Molen, d. A. BorstenBlokker, z.
A. de GraafBouwens, z.
Overleden Jacob Glas echtg. v. N. Wagenaar,
40 jaar.
GehuwdKI. Borst te Oudkarspel 25 j. en
Elisabeth Wagenaar 22 j. Jacob Vroegop 24 j.
en Antje Vet 20 j.
Gemeente Haring car spel.
Ingeschreven van 1—31 Juli 1897.
GeborenCornelia, d. v. Pieter Gorter en Cor
nelia v. Exter. Trijntje, d. v. Simon Krujjeren
Maartje Kist. Jan, z. v. Hendrik Spaansen en
Barbera Glas. Geertje, d. v. Jan Veter en Trijntje
Schrijver. Grietje, d. v. Willem Roos en Elisa
beth Borst. Eva Maria, d. v. Pieter Roozendaal
en Geertje Broersen. Evert, z. v. Albert Zeeman
en Trijntje Berkhout.
Ondertrouwd en Gehuwd: Geene.
Overleden: Jan Roos, oud 2 mnd. Jan Kos,
oud 73 jr., weduwn. van Catharina Pankras.
Gemeente St. Pankras.
Ingeschreven van 1—31 Juli 1897.
GetrouwdArie Nol, alhier, en Saartje Grun-
der te Ursem.
Ondertrouwd: Jan van der Wal, alhier, en
Grietje Klingeler te Zuidscharwoude.
PREDIKBEUBTEN.
NED. HERV. GEM. OUD-KARSPEL.
Zondag 8 Aug. vm. 9.30, ds. Stramrood.
NED. HERV. GEM. NOORDSCHARWOUDE.
Zondag 8 Aug. vm. 9,30 ds. Habbema.
GEREFORMEERDE GEMEENTE.
Zondag 8 Aug. v.m. 9 uur, nm. 21/2 uur, ds.
Boeijenga.
NED. HERV. GEM. ZUIDSCHARWOUDE.
Predikbeurt van Zondag 8 Aug. niet ont
vangen.
NED. HERV. GEM. BROEK OP LANGEDIJK.
Zondag 8 Aug. v.m 9 u. geen dienst nm. 2 u.
ds. Gemser.
GEREFORMEERDE KERK.
(Zuid er kerk.)
Zondag 8 Aug. vm. 9,30 nm. 2,30 ds. Bakker.
CHRISTELIJK GEREFORMEERDE KERK.
Zondag 8 Aug. vm. 9.30 nm. 2.30. de Heer
de Vries Thel. Student.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Zondag 8 Aug. vm. 9.30 ds. F. C. Fleicher.
Marktberichten.
ALKMAAR, 6 Aug. 1897. Aangevoerd: 499
stapels Kaas, wegende 149015 Kg. Kleine f 27—,
Commissie a f 23,50 Middelbare f 23.—
891 HL. Granen, als 40 Tarwe f 7,10 a
f8.— 6 Rogge f5.25 af.— 115 Gersf,
f 4.00 a f 5,—, 0 ld. Chev. f 0 a f 0.
197 Haver f3,50 a f4.25 nieuwe. Boonen als:
f Paardenboonen f 0.a f 0,9 Bruine
5.50 a f 0,Citroen f 0,f 0,
Duiven a f0,af 0,— Witte f 0,— af 0,—.
ALKMAAR 7 Aug. 1897. Aangevoerd1
Paard f 100 a f 9 Koeien f 80. a
f 200 31 Nuchtere kalveren f 8.— a f 18.
Vette Kalveren f a fper kilo f0.—aO.
100 Schapen f 12, a f 23.Lammeren f 0,a
69 Magere varkens f 13.a f17. 279
Biggen f 6. a f 9,-14 Bokken a f 2,-f 6.—
0 kleine id. f 0.a f 0.t Boter per halve K.G. f 0.47
af 0.55.
Aardappelen f0.75 a fl—bieten f0.— afO.—
uien f 2.50 a t 0.Bloemkool f 3,a f 8,
per 100; wortelen per 100 bos f2,25
Kippen f 0.40 a f 0.80; eenden f0.40 a f0.;50
konijnen f 0.20 a f0.60; kippeneieren f2.50 a f3.25.
eendeneieren f 3.a 0.kuikens f0.10 af0.65
SCHAGEN.den 5 Aug. 1897.
7 Paarden
Veulens
Ossen
20 Stieren
10 Geldekoeien (magere) 90 140
14 Idem (vette)
4 Kalf koeien 120 - 190
Vaarzen
Graskalveren
20 Nuchtere Kalveren
Rammen
Schapen (mager9)
300 Idem (vette)
Overhouders
54 Lammeren
6 Bokken en Geiten
12 Varkens (magere).
Konijnen
Kippen
Eenden
Duiven
Kipeieren (per 100)
Eendeieren
Boter (Kilogram)
Kaas
De handel in magere geldekoeien en kalfkoeien
was heden stug, evenals die in vette koeien; le kwa
liteit gold 29 ets. p. kilogr. De handel in vette
schapen was trekkende bij iagere prijzen. Aan de
vette varkensmark t werden 10 stuks aangevoerd de
prijzen liepen van 34 tot 40 ets. p. kilogram.
Groentemarkten.
Van 2631 Juli werden van het station
NOORDSCHARWOUDE 50 wagons groenten
verzonden met bestemming naar het buitenland.
NOORDSCHARWOUDE Van 2—6 Augustus.
Maandag
Dinsdag.
Vrijdag.
Zaterdag.
Zaterdag
Maandag
Bloemkool
f 3,-
f
4,50
Middelbare
3-
a
0,—
Uitschot
1,90
a
0,-
Roode kool
7,—
a
0.—
Bloemkool
3,
a
5.50
Middelbare
3,
a
o,—
Uitschot
0,75
a
0,—
Roode kool
7.—
a
o,—
Bloemkool
4,-
a.
7,50
Middelbare
3,—
a
0,-
Uitschot
2,-
a
o,—
Roode kool
7,-
a.
o,-
g. Bloemkool
3-
5,50
Middelbare
2,50
a
o
Uitschot
0,70 a
0-
Roode kool
7,—
0,—
Bloemkool
3,—
a
6,—
Middelbare
2,50
a
o-
Uitschot
1,—
a
0,-
Roode kool
7,-
a
o,—
Bloemkool
3,—
a
7,-
Middelbare
,125
a
o,—
Uitschot
0,75
a
0,-
Roode kool
7>
a
0,-
BROEK OP LANGEDIJK.
Aardappelen
f
0,40
a f
0,60
Wortelen
1,40
a
2,20
Bos uien
1,20
a
1,50
Bloemkool 1ste soort
3,50
4
5,50
Bloemkool 2de soort
2,—
k
2,50
Roode kool
6,50
k
7,—
Bieten
o-
a
0,-
Nep
0,70
a
o-
Bos uien
7)
1,20
A
o,—
Aardappelen
0,45
0,60
Wortelen
1-
4
1,20
Bloemkool lste soort
3,50
5,-
Bloemkool 2de soort
2,—
a
2,50
Roode kool
6,50
a
7-
Nep
0,75
o,—
Bieten
„10,-
a
o,-
