„Nieuwe Langedijker Courant", van Zondag 28 November 1897.
Persnieuws.
Brieven uit „de Streek."
Buitenland.
In de vergadering van den Ijsbond „Hol
lands Noorderkwartier", welke onder voorzitter
schap van den heer S. Th. Minnema is gehou
den op den 21 Nov. j.l., en welke door de af
gevaardigden en plaatsvervangers van bjjna alle
afdeelingen was bezocht, werd door de afd. Oud-
Karspel de volgende vraag gedaan:
Wat is het doelmatigste reddingstoestel voor
een schaatsenrjjder Met de meeste nauwgezet
heid was deze vraag door het Dagelijksch Be
stuur overwogen. Het vond de vraag moeilijk te
beantwoorden, wijl Oudkarspel veel vroeg, na
melijk niet een doelmatig, maar het doel
matigste reddingstoestel. Toch trachtte het
de vraag te beantwoorden en deelde de voorzit
ter vooraf mede, dat de ijsclubs allereerst moe
ten zorgen, door afperken ongelukken te voorko
men, vervolgens een maatregel, door Oudendijk
aangewend, waar de baanvegers bij de gevaar
lijke plaatsen van dreggen voorzien zijn. Ook
had het Dagelijksch Bestuur gecorrespondeerd
met den Hoofdcommissaris van Politie te Am
sterdam en tengevolge daarvan kon het aan de
vergadering een dreg in lederen zak toonen,
zooals thans bij de politie te Amsterdam in ge
bruik is. Zulk een dreg, een ijzeren haak met
4 gebogen punten, is bevestigd aan een dun,
sterk koord, dat door een boei van hout, met
een ruim gat er in, is gestoken. Gebeurt er dus
op het ijs een ongeluk, dan kan de dreg worden
toegeworpen, die door haar zwaarte zinkt, ter
wijl de boei blijft drijven en door den drenke
ling kan worden gegrepen. De punten zijn zóó,
dat ze gemakkelijk iu de kleeren vastgrijpen.
Door alle aanwezigen werd het toestel zeer doel
matig en goedkoop bevonden. De prijs van koord,
boei en dreg is f 0.95 en van den leeren zak
fl.De eerste is verkrijgbaar bij A. J. Petit,
Mr. Smid, Lindengracht 57 te Amsterdam en de
tweede bij J. G. Grape, Haarlemmerdjjk 35, te
Amsterdam. Het is zeer aan te bevelen voor
ijsclubs, baanvegers van zoo'n toestel te voor
zien. Het wordt aan een riem over den schou
der gedragen, neemt een kleine ruimte in en is
zeer licht. Ook werd ter bezichtiging gesteld een
zakdreg, verkrijgbaar bij M. P. Okhuizen te
Rotterdam voor f0.93. Deze kan door iederen
schaatsenrijder in den zak gedragen worden. Het
dregje, bevestigd aan een mooi geel dun, maar
sterk koord, heeft den vorm van een parapluutje
en kan worden dicht gevouwen, waardoor het
zeer weinig plaats inneemt, en met koord en al
in een kokertje bewaard, dat de grootte onge
veer heeft van een ronden griffelkoker. De afge
vaardigde van Oudkarspel, zeer voldaan over de
pogingen, door 't Dagel. Bestuur in 't werk ge
steld, liet een toestel zien, dat een drenkeling,
dien men niet dicht genoeg kan naderen voor 't
toewerpen van een dreg, kan worden toegesto
ken. Het bestaat uit latten, die in een minimum
van tijd tot een lange lat kunnen worden sa
mengevoegd. De verbinding tusschen elke twee
latten bestaat uit zink. Ook dit toestel werd met
opmerkzaamheid beschouwd en we gelooven,dat
het, evenals de dreggen, van zeer veel nut kan
zijn bjj mogelijke ongevallen.
Te ALKMAAR werd Maandagnacht in een
magazijn van bedden en manufacturen van de
heeren E. Co., op de Oudegracht, ingebroken,
waarbij eene partij dekens werd ontvreemd. Dien
zelfden nacht werd uit een in aanbouw zijnd
huis op de Oudegracht eene partij tegels vermist.
Van eerstgenoemden diefstal heeft de politie
gisteren den dader ontdekt. Uit een ingesteld
onderzoek rees namelijk vermoeden op zekeren
W. H., aldaar wonende, die door de Alkmaar-
sche politie te Uitgeest werd aangehouden. Hij
ontkende eerst allo schuld, doch nadat bij hem
verschillende huiszoekingen waren gedaan en een
aantal goederen, uit het magazijn van E. Co.
afkomstig, bij hem werden gevonden, bekende
hij reeds meermalen goederen uit dat magazijn
te hebben gestolen. Hij is naar het huis van be
waring overgebracht.
Op de paardenmarkt dezer dagen te Zeven
bergen gehouden, kwam een oud vrouwtje bij
een koopman om een paard te koopen en vroeg
hoeveul ie er wel veur most hebben.
f85, antwoordde de koopman.
Het vrouwtjeIk geef oe zeuven gulden.
Het einde was dat na lang loven en bieden do
koop gesloten werd voor.... 11 gulden!
UIT HET KIESDISTRICT SNEEK
Omtrent den „beroemden ongelukskiezer"
"Wiebe Cnossen wordt vermeld, dat hij ongeveer
drie weken geleden, bij een gemeenteraadsver
kiezing, 's morgens uitgaande, zijn stemkaart bij
een zijner kennissen bezorgde in de stad, om bij
zijn terugkomst te zullen stemmen. Het ongeluk
nu wilde, dat de vriend, bij wien hij zijn kaart
bezorgd had, niet thuis was, zoodat hij, de deur
gesloten vindende, maar besloot ook ditmaal niet
te stemmen. Ziehier den uitslag van die verkie
zing: Viersen (liberaal) 79, Nauta (antirevol.) 79
stemmen.
Bij herstemming werd Viersen gekozen met 7
stemmen meer dan Nauta.
November - Bloeimaand!
Te Goudswaard prijkt in den tuin der wed.
H. v. d. Erve een rozestruik (theeroos) voor de
tweede maal met rozen en tal van knoppen.
Te Zuid-Beierland staan de peulerwten in den
tuin van A. Verkouteren in vollen bloei.
Te Oud-Beierland plukt men in den tuin van
Jac. A. De Vlieger rijpe frambozen.
WANDELEN.
Op Slangenvecht bij Brepkelen ontmoet men
steeds iets bijzonders.
Kalm aan tafel om 6 uur, wordt op eens bij
monde van een ambtsdienaar een vreemc
aangediend. De heer Dudok de Wit, als
zeer gastvrij, verzoekt den vreemdeling, een
Duitscher, binnen te komen en ziet voor zich?
niemand minder dan de heer Fridrich Gustav
Koegel, die sedert korten tijd zijn reis om de
wereld te voet heeft beëindigd in 22 maanden.
Door een sport-verslaggever geïnterviewd,
deelde de heer Koegel mede, dat hij nu op zijn
terugkeer naar het ouderljjk huis nabij Leipzig
was en niet kon nalaten aan den bekenden we
reldwandelaar op Slangenvecht een bezoek te
brengen. De heer Koegel is 37 jaar oud en ziet
er flink uit als iemand van ruim 25. Hij was
op een koopmanskantoor in New-York en maakte
van daar een voetreisje naar San Francisco, 5000
kilometer.
In San Francisco opperde hij het plan voor een
reis rond de wereld. Men zal eenigszins vreemd
opkijken als men verneemt, dat Friedriech Gustav
Koegel, „Meisterschaftsfuss-geher der Welt", flie
40.000 kilometers in 2 jaar en zeven maanden
aflegde, wegens lichaamszwakto voor den mili
tairen dienst in Duitschland afgekeurd is. Zijn
bovenlichaam was misschien niet zeer sterk, maar
dat hij over een paar sterke onderdanen kan be
schikken zal wel niemand betwijfelen.
COÖPERATIE.
In een artikel over de coöperatie bespreekt
„De Standaard" het gevaar, dat deze oplevert
voor de zelfstandige winkeliers, voor den mid
denstand in het algemeen. Die tusschenstand
moet op zelfbehoud bedacht zijn oordeelt het
blad en daarin zal hij niet slagen, tenzij men
de gevreesde coöperatie zelf toepasse.
Aan coöperatie is alleen zoo betoogt 't blad
door coöperatie het hoofd te bieden.
Nering en ambacht hebben ook hun zonde in
het verleden liggen. Men heeft te groote winsten
willen behalen bij weinig omzet. Men heeft te
zeer de één den ander de oogen willen uitsteken
door winkelpracht en uitstalling. Lang niet altoos
is de beste waar geleverd. Door een ongezond
credietstelsel heeft men zich zei ven bemoeilijkt
en zijn klanten verlokt tot grooter uitgaven dan
hun pasten. Kortom, de groote voorspoed heeft
in ambacht en nering toestanden doen geboren
worden, die zich bloot gaven voor ernstige cri-
tiek.
Hoe eer men nu aan deze misstanden een einde
maakt, hoe vaster men in den strijd zal staan
en bij dien strijd zal de beslissing afhangen van
de vraag, of, met name de kleine winkels en be
drijven, door zei ven te coöpereeren tot de vor
ming van kapitaal, tot het inslaan in het groot
van de beste waar, tot het elders plaatsen van
het onverkochte goed, tot het staken van den
wedijver in schittering van winkels enz., niet
zeiven aan de koopers al dat gemak en al die
voordeelen zullen kunnen bieden, die hun thans
geboden worden door den coöperatieven winkel.
Waar alles gelijk staat, geeft de kooper de
voorkeur aan een gewonen winkel. De gewone
winkel is gezelliger, huiselijker, minder machi
naal, en eerst waar de belangen van de beurs te
sterk gaan spreken verlegt men zijn klandisie>
De vraag of het tot zoodanige coöperatie zou
kunnen komen, is intusschen een uiterst precaire.
Ambacht en nering dreef tot dusver bijna
geheel op het beginsel van individualisme en
concurrentie.
Ieder zorgde voor zich zelfen om wat anderen
weervoer, bekreunde men zich niet.
Klanten afkapen was de boodschap.
En toch, voor coöperatie is juist aanvaarding
van het tegenover gesteld beginsel noodig.
Geen coöperatie kan bzoeien, of ze moet wor
telen kunnen in een socialen bodem.
VIII.
De weersgesteldheid blijft onze groententee-
lers nog steeds bijzonder gunstig. Steeds groo
ter wordt de aanvoer van bloemkool, zoodat
wij ons moeielijk kunnen voorstellen, dat de
winter ons eiken dag kan overvallen. Tal van
diepgeladen schuiten komen dagelijks nog ter
markt, die van 19 tot 25 dezer ruim 110000
stuks bloemkool aanbrachten. De prijs heeft
zich sedert de vorige week in zooverre her
steld, dat voor eerste kwaliteit weder van f 6
tot f 7,50 wordt besteed. Hoewel, zooals u be
kend zal zijn, onze aanvoer uitsluitend uit zoo
genaamde reuzen bestaat, loopen de prijzen
daarvan verbazend uitéén.
Naar de meerdere of mindere ontwikkeling
der soort, worden ze hier onderscheiden in
grove en fijne reuzen. De eerstgenoemde soort
wordt bovendien vrijwel algemeen aangeduid
met den naam van „Lombokkers". Bij schui
ten met gemengde lading, hoort men dan ook
gedurig door de kooplieden vragen, hoeveel
Lombok of er bij is. Deze soort .is bijzonder
gewild en brengt dan ook de hoogste prijs op.
De fijnere, misschien was 't juister te spreken
van kleinere soorten, zijn minder in trek en
brachten deze week f 3 tot f 4,50 op.
Hoewel er nog een massa bloemkool te veld
staat, zijn er toch reeds enkele akkers geheel
opgeruimd. Mochten we nog 2 a 3 woken dit
betrekkelijk zachte weêr houden, dan zou dit
voor de groententelers nog eene zeer welkome
vergoeding zijn, voor de in dit jaar waarlijk
niet zeer voordeelige bloemkoolteelt.
Nog steeds is hier groot gebrek aan manden,
zoodat duizende bloemkoolen, die in manden
verpakt moesten worden, los in den wagon
worden geladen.
De aanvoer van sluitkool is van zeer wei
nig beteekens en de kwaliteit is over 't ge
heel genomen gering, 't Zijn dan ook de res
tanten die nog bijeen worden gezocht. De
prijzen wisselden af, van f 1.50 tot f3.
De uienhandel is weer iets vlugger dan de
vorige week.
Was er, voor een paar weken zeer veel vraag
uit Duitschland, dit hield slechts enkele da
gen aan, zoodat de prijzen, die plotseling tot
f 1,40 i\ f 1,50 waren opgeloopen, wel niet daal
den, doch minder gretig werden geboden. Voor
enkele dagen evenwel, kwam Engeland, van
waar overigens dezen herfst nog geen orders
van eenige beteekens inkwamen, ons te hulp.
De handel is daardoor weer iets williger ge
worden hoewel die daardoor niet verbeterden.
Deze varieerden van f 1,35 tot f 1,45 per 60
Kilo. Berichtte ik u, voor 14 dagen, de slui
ting van de markten te Enkhuizen en Broe
kerhaven, thans valt hetzelfde te vermelden
van de markt te Hoorn.
Omtrent de markt te Broekerhaven ben ik
in staat gesteld, u eenige gegevens omtrent de
aanvoer te verschaffen.
De aanvoer van aardappelen, voornamelijk
bestaande uit de bekende „muizen" bedroeg
64675 halve H. L. Van uien, die voor't groot
ste deel uit de hand wordt verkocht, werd
7791 halve H. L. aangebracht terwijl boven
dien 29294 Manden Appels en peren ter markt
werden aangeboden. Tevens kan daarbij nog
worden vermeld; 1500.000 sla- of prinsesse-
boonen, 11200 snijboonen, 508 Kilo aalbessen
3400 bloem- en sluitkool en 10,125 Komkom
mers en groote augurken.
Het marktgeld, dat daarvoor werd ontvan
gen, bedroeg f830,90.
Zooals door u zal worden opgemerkt, is de
aanvoer van fruit aan deze markt vrij aanzien
lijk. In sommige dorpen, bezuiden de streek,
is 't dan ook vrijwel regel, dat bij elke wo
ning eene boomgaard wordt aangetroffen. In
den regel bezorgen deze boomgaarden aan de
eigenaars een niet onbelangrijk voordeel. De
peren brachten over 't geheel dezen herfst
lage prijzen op. Goede appelen werden in de
maanden Augustus en September reeds vrij
goed betaald en de late soorten, vooral de Gel-
dersche Bellefleurs werden tegen hooge prijzen
opgekocht. Deze soort kan bijzonder lang be
waard blijven en vereischt daartoe slechts wei
nig zorg.
De fruithandelaars storten deze appels in
hunne pakhuizen op hoopen, of wel in hokken,
tot somtijds 2 Meter hoogte en bedekken ze
slechts met een laagje stroo. Dit laatste dient
om het vocht, ontstaan door het zoogenaamde
zweeten der vruchten, op te vangen. De vruch
ten kunnen op deze wijze langen tijd volko
men gaaf worden gehouden, waardoor zij een
zeer gewild handelsartikel vormen.
De hooge prijzen, die voor deze vrucht wer
den gemaakt, hebben natuurlijk tot gevolg,
dat voor de aanplanting eene groote vraag is
ontstaan naar Appelboomen van deze zeer ge
wilde soort. De tuinlieden en boomkweekers
zijn dan ook bijna niet in staat om aan de
vele aanvragen te voldoen. Ook de Goud Rei-
net is eene zeer gewilde vruchtdoch zij schijnt
in onze omgeving nog niet voldoende bekend
te zijn.
K.
De volgende bijzonderheden omtrent het
tumult, hetwelk de zitting der Oostenrijksche
Kamer heeft opgeluisterd en haar verlaagd
heeft tot een vischmarkt, waar ruzie is ont
staan over een half mandje garnalen.
Navolging verdient de opluistering zeker niet.
De zitting had reeds eenige uren geduurd,
toen de heer dr. Dyk het voorstel deed, om
over de verschillende petities niet meer te stem
men bij naamafroeping. De linkerzijde protes
teerde. Schönerer vroeg het woord, dat hem
door den president werd geweigerd.Schönerer ijlde
nu naar de estrade, sloeg met de vuist op den
lessenaar van den president en greep de klok.
De president verklaarde daarop, dat hij de zit
ting niet kon voorzetten.
"Wolf verlangde wederom het woord voor
Schönerer. Abrahamovitch trok met een ironi-
schen glimlach de schouders op en maakte een
ontkennende beweging. Toen sloeg Wolf met
de vuist op de tafel van den president en
schreeuwde dezen toe„Dat is rechtsverkrach
ting." Dit was het signaal voor den storm."
De Czechnische afgevaardigde Braznowski,
een man als een Hercules, drong zich met zijn
schouder tegen den schouder van Wolf en bei
den zagen elkaar uitdagend aan. Eindelijk lachte
Wolf, greep de klok van den president en be
gon te luiden. Braznowski ontnam Wolf de klok
met een bliksemsnellen greep en sloeg hem daar
mee in het gezicht. Wolf werd doodsbleekzijn
lorgnet viel in scherveneen oogenblik stond
hij geheel wezenloos.
Alle Duitschers begonnen nu woedend te hui
len over de mishandeling, hem, Wolf aange
daan ook van de galerij hoorde men kreten
van ontzetting.
Yan alle zijden ijlden de Duitsche afgevaar
digden Wolf te hnlp, doch de voorvechter van
de belangen en rechten der Duitschers zat zoo
als in een kluwen opgesloten, dat men hem niet
eens kon naderenvan hulp verleenen was dus
geen sprake. Zijn kleeren waren aan alle kan
ten gescheurd men trok hem zelfs aan zijn lange
haren.
Veel ooggetuigen verklaren dit verslag is
uit een Duitsch blad dat de Pool Potocek
aan Wolf den eersten vuistslag van achteren
gegeven heeftWolf was doodsbleek en sloeg
met de handen om zich, terwijl zijn Czecnische
en Poolsche tegenstanders hem onophoudeljjk
heen en weer stieten en hem onophoudelijk
vuistslagen en stooten in de zijde toedienden.
Wolf was intusschen door zulk een groote me
nigte omsingeld, dat men elk oogenblik vreesde
hem op den grond geworpen en vertrapt te zien.
De groepen der afgevaardigden, die op elkaar
lossloegen en hamerden en schopten, walsten ge-
noegelijk in de zaal heen en weer; hier en daar
zag men een paar afgevaardigen die met hun
beiden hun geschillen uitvochten.
Schönerer greep een ministerszetel en drong
daarmede op de Czechen los, die hem den fau
teuil afhandig maakten en hem in ruil daarvoor
eenige vuistslagen toedienden. Er scheen geen
einde te zullen komen aan dit verschrikkelijk
tooneel. Met ontzetting zagen sommige afgevaar
digden en het publiek het gevecht aan. „Gij slaat
hem doodwerd van de galerij geroepen. „Hij
komt niet levend buiten. Schei toch in Godsnaam
uit!"
Doch men bleef doorhameren, schreeuwen, gil
len en brullen. Plotseling begaf graaf Better zich
op de estrade, nam een glas water en goot het
op de veohtenden leeg. Doch het glas water
doofde de woede niet. Eerst na een half uur wa
ren de vechtenden zoo vermoeid, dat de strijd
wel een einde „moest" nemen. De opgewonden
afgevaardigden werden uit de zaal gedrongen;
de kalmte keerde eenigszins terugen toen ver
scheen de voorzitter Abrahamovitch en sloot de
zitting.
Een reusachtige drukpers. Het Ameri-
kaansche blad, de New-York Herald heeft in
zijn drukkerij de nieuwe drukpers Hoe geplaatst,
die wel een wonder dezer eeuw mag worden ge
noemd. Door deze pers kan men in één uur
96000 exemplaren eener courant van 8 bladen
drukken, dus ongeveer 16000 per minuut. Het
papier rolt onder de persen door met een snel
heid van 52 K.M. per uur. De pers heeft een
hoogte van 4 M., een lengte van 7 '/2 M. De New-
York Herald zal nog twee zulke persen plaatsen,
zoodat bijna 300000 exemplaren der courant in
één uur kunnen worden gedrukt.
VOORZICHTIG
De consul-generaal der Zuid-Afrikaansche Re
publiek te Londen spoort het publiek tot de uiter
ste voorzichtigheid aan, ten opzichte van adver
tenties, waarbij jonge vrouwen worden gevraagd
om te Johannesburg als dienstboden, buffetjuf
frouwen, enz. geplaatst te worden, en niet dan
na zorgvuldig onderzoek de inlichtingen van zoo
genaamde dienstagentschappen te vertrouwen.
In AMERIKA hoeft zich een profeet be
kend gemaakt, die „de oude Moor" genoemd
wordt en veel heeft van den man in den honger-
toren (Schiller's Rauber). Voor het volgende jaar
voorspelt hij: „Vreeselijke gebeurtenissen zullen
in de geheele wereld plaats vinden, sterren, kro
nen en hoofden zullen vallen. Het zwarte ras
zal een bloedigen kamp voeren met het blanke.
De zuidelijke Staten zullen in bloed zwemmen,
de golf van Mexico zal rood worden van bloed."
In Augustus van het volgende jaar hebben
we te wachtenverval, dood, pest en instorting.
Te Londen zal eveneens in die maand een vreese
lijke revolutie uitbreken en de Czaar van Rus
land zal op den rand van het graf gebracht wor
den, maar dat alles is nog niets bij wat in No
vember gebeuren zal.
Dan znllen namelijk voor het eerst bewoners
van Mars de aarde bezoeken en er zal een vaste
verbindingsweg tusschen Mars en de Aarde ge
vonden worden. Voorts zal de Noordpool ont
dekt worden, de kleine Koning van Spanje zal
geroofd worden en over de grenzen gebracht,
den Prins van Wales zal het liefste wat hij heeft
ontnomen worden, maar van den Keizer van
Duitschland zal de hoogste wensch vervult worden j
Een Engelschman heeft voorspeld, dat over
400 jaar alle menschen krankzinnig zullen zijn.
De basis van zijn berekening is dat in 1859
het aantal krankzinnigen 1 op de 555 bedroeg en
in 40 jaar gestegen is tot 1 op de 312; over 80
jaar zou het dus 1 op de 100 zijn.
Volgens de jaarcijfers bedraagt het getal ver
pleegde krankzinnigen in Nederland 6600. Dit is
hetzelfde percent als door den Engelschman wordt
aangenomen, maar men zal erkennen, dat het ge
tal krankzinnigen veel grooter is dan dat, hetwelk
in onze 19 gestichten wordt verpleegd. In 1879,
dus 18 jaar geleden, bedroeg het 4135, een toe
neming alzoo van ruim 2000. Na een eeuw zou
het alzoo, bij gelijke toeneming, 16600 bedragen.
Gaat de berekening van den Britschen statis
ticus op, dan zou binnen veel korter tijd aan de
wereld het lot beschoren zijn, dat door hem is
voorspeld.
EEN LES OVER DE VACCINATIE.
In de laatste jaren, van '91 tot '96, hebben
de pokken geheerscht te Dewsbury Union, Leices-
ter en Gloucester en TheLancet bevatte daar
van een zeer uitvoerig verslag. Het loopt over
1636 gezinnen, te zamen 9095 personen, die aan
de besmetting waren blootgesteld. Daarvan waren
er 6627 ingeënt, 2468 niet. Er werden 2982
menschen ziek en 470 stierven. Van de ingeente
kinderen beneden het jaar, werd 3.2 pCt. ziek en
stierf er geeu. Van de nietingeënten daarentegen
kreeg 45.5 pCt. dus bijna de helft de pok
ken met een sterfte van 30.3 pCt. dus bijna
een derde. De zware gevallen kwamen bijna alle
bij nietingeënten voor. Bij kinderen onder de 10
jaar was de verhouding 92.8 tegen 7.2. En bij
de sterfte aan kwaadaardige pokken op dien leef
tijd was het verschil nog duidelijker99.4 tegen
0.6. Hoe korter de inenting geleden was, hoe
duidelijker de invloed. Op hooger leeftijd naderen
de cijfers elkaar, en wordt de gunstige invloed
van de inenting hoe langer hoe minder, al ver
dwijnt hij nooit geheel.
KLEEREN VAN GLAS.
Het nieuwste materiaal, dat thans voor de con
fectie wordt verwerkt, is gesponnen glas. Een
firma te Venetië fabriceert van deze stof hoeden-
vormen, die er zeer elegant uitzien en die het
voordeel hebben dat zij, zoodra zij eenigszins vuil
beginnen te worden, met water en zeep kunnen
worden schoon gemaakt.
