E
Weekblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
Zondag 22 Mei 1898.
7e Jaargang.
Van J Platteland.
N ieu wstij dingen
N". 21.
NIEUWE
Deze courant verschijnt eiken Zaterdagnamiddag.
ABONNEMENTSPRIJS
voor Noordsciiarwoude, Oudkarspel, Züidscharwoude en Br. op Langedijk
per drie maanden 50 et-, franco p. post OO ct.
UITGEVER:
J. IJ. KEIZER.
BUREEL:
loordscharwoude.
PKIJS DEIt ADYEItTENTIËN:
Van 15 regels CAO et., elke regel meer 5 ct.
Grootc letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever.
Hij dit nummer behoort een
bijvoegsel.
Overgenomen uit de „Enk. Crt
De Mei is in het landDe liefelijke Mei,
niet, zooals wij ons haar voorstellen in
den barren wintertijd, als eene blijde maagd,
die, huppelend door de velden bloemen strooit
langs de paden, en de roosjes doet ontluiken,
waar zij naakt.
Neen, maar de meimaand der werkelijkheid;
het jongere zusje van den wispelturigen kwa
jongen, die Maart en van den nukkigen klant
die April heet.
Dat we toch nooit wijzer worden!
Al zoovele jaren hebben wij de Noordsche
Mei van zeer nabij leeren kennenpersoonlijke
omgang, ja een dagelijksch verkeer hebben
ons haar karakter doen kennen in al haar
koude plaagzucht, die van geen medelijden
weet. En toch, jaar in jaar uit, laten wij ons
door onze malle verbeelding bedotten. Dat de
stedelingen niet wijzer zijn, ik kan het me
niet begrijpen; dat ze anderen de schuld van
hunne begoocheling geven, en alles op reke
ning van de dichters schuiven, die alleen eene
mooie Mei kennen, welnu daar zijn ze ste
delingen voor. Maar wij, Plattelanders, moes
ten wijzer zijn. Als wij een vers lezen over
de Mei en raeiweer en meigevoelens, ik zeg,
als we zoo'n vers lezen, dan denken we: nu
ja, er komen wel eens mooie dagen in voor,
evengoed als in April of Maart, en mijn vader
wist te vertellen van drie zomersche dagen,
die er in het jaar zooveel in Januari waren
voorgekomen. Maar we weten te goed, dat
Mei beroerd koud wezen kan en het niet
zelden ook is.
En toch, -als wij in Maart of April langs
onze open wegen ploeteren, dan kunnen ook
wij de verzoeking niet weerstaan, om naai
de Meimaand te verlangen. Dan rijst ook voor
onzen prozaïschen blik eene lieve, pha.ntasti-
sche gestalte, het blonde meisje, dochter dei-
zon, schutsengel van het prille lentekruid en
van ons eigen dierbaren corpus. Telken jare
duikt deze verleidelijke sirene weer op, en
telken jare komen we tot het besluit, dat
deze verleidster ons te kwader ure wegtroonde
uit ons veilig gebied, uit dat der nuchtere,
maar ware werkelijkheid.
En nu van 't jaar Op den eersten Meidag
niets dan zonnige blijheid, dan pure klaarheid
van licht en zachte aanwaaiïng van lauwe
luchten.
„Zou ze toch wezenlijk dachten we;
„zou ze toch werkelijk zijn, als de dichters
droomden en wij haar wenschten, zoo zoet
zuiver van ziel, zoo lonulachend van oog,
zoo
Lacy, we weten nu, hoe zij is, en be
schaamd en ontgoocheld zwijgen wij, schuld
bewust.
Doch weldra heffen we het hoofd weer op,
vast besloten, om alle poëtische aanwaaiing
te wederstaan en slechts oog en hart te heb
ben voor land en luyden, voor volk en vee,
voor beroep en bedrijf, we klagen niet over
gure, natte, winderige dagen, we herinneren
ons, dat deze bijna ons alle jaren ten plaag
zijn. We laten, ons oog gaan over den akker
en maken onze rekening. We vragen in plat
prozahoe staat de boel er bij naar den tijd
van het jaar?
En we antwoorden het gaat wel. De zachte
winter, die geen winter was, wekte aanvan
kelijk de alweer voorbarige verwachting, dat
„alles wel eens heel vroeg kon wezen." Maar,
eigenlijk gezegd, sprak het verstand hierin weer
niet mee; want iéder weet, dat het vroege
niet afhangt van den winter, maar van het
voorjaar. Deze poëzie der toekomst werd dan
ook (voor de zooveelste maal) beschaamd door
het proza van het hedenhet voorjaar, het
begin van Maart was koud en nat. De gras
landen, die zoo bij uitstek goed door den win
ter gekomen waren, gingen minder goed voor
uit. Koude, schrale winden zijn nu juist de
factoren niet, om een weligen groei te bewerken.
De aardappelen kwamen volstrekt niet vroe
ger in den grond, dan andere jaren; maar ge
middeld ook niet later. En in het laatst van
April liep het moeste vee al in de weide. En
nu moge gebrek aan hooi het zijne daartoe
hebben bijgedragenen nu moge men hebben
kunnen zien, dat het vee „inat"; het ging toch
en het gaat nog.
Nachtvorsten, die geduchte verwoesters van
'slandmans hoop, deden zich tot nog toe niet
gevoelen, al is de vrees nog niet volkomen ge
weken de rieten hekken hebben hunnen plicht
met groote standvastigheid, gedaan, en een
grooton voorsprong gegeven aan het beschutte
gewas; maar ook op het vrije veld staan de
aardappelen flink.
Waar het water boven peil bleef, hadden de
lager gelegen landerijen er nogal wat last van
doch dit is eene zaak, meer nog afhankelijk
van den goeden wil der polderbesturen, dan
van de natuur: de machines kunnen het snel
genoeg weg werken.
Waar de landbouwer nu behoefte aan heeft
is: warmte. Laten wij hoopen, dat de mei
maand nu genoeg haar hoofdje getoond heeft
en dat er nu zonnige dagen komen, een „Do
rado" voor de kleine lieve werkzame bacte
riën in den bodem, die de overvloedige mest
verwerken, en opizetten in salpeler, het onont
beerlijk .plantenvoedsel, dat het gewas aanzet
en onze vele markten weldra het eerste pro
duct en vervolgens overvloedigen aanvoer geeft.
Duizenden zijn alweer wachtende op „de din
gen die komen zullen." De mensch heeft het
zijne gedaan; de welvaarteener geheelestreek
is in handen van het weer.
Benoemd tot onderwijzer aan de Openb.
School te Oudkarspel, de heeren II. J. Min-
derhoud te Sneek en R. Rakker te Giethoorn.
Aardappelen.
De twee nachtvorsten in het begin dezer week
hebben vele aardappelvelden, die toch over het
geheel niet bijzonder gunstig staan, vrij ernstig
nadeel toegebracht.
In het Noorderkwartier en aan de Langedijk
is van vele velden het loof bevroren, waardoor
de aardappel eerst een veertien dagen later op
zijn verhaal kan komen. Gelukkig is de vorst
niet in den grond gedrongen en heeft de knol
len dus niet geraakt. Het vele water, dat den
grond koud maakt, heeft zijn ongunstigen invloed
daarentegen wel op de knollen doen gevoelen.
Het ziet er voor een voordeeligen aardappelteelt
niet gunstig uit.
Sint Pancras, 20 Mei. Door den heer
Jb. Keizer, onlangs alhier overleden, is aan de
diaconie der Ned. Hervormde kerk te dezer
plaatse gelegateerd eene som van 500 gulden.
Op de Dinsdag te Amsterdam gehou
den vergadering van „Het Witte Kruis" werden
tot hoofdbestuursleden gekozen de heeren J. G.
v. Eden te Nieuwe NiedorpD. v. Leyden te
Krommenie en dr. M. Niemeyer te Monniken
dam.
Het door Amsterdam geamendeerde voorstel
van het hoofdbestuur betreffende de subsidies,
werd aangenomen.
Het aangenomen voorstel luidde
„De afdeelingen ontvangen in de eerste plaats
ieder f50. De rest wordt verdeeld als volgthet
grondgetal van deze verdeeling gelijk a stellende
ontvangen de afdeelingen
le groep een bedrag gelijk aan f a
2e l'/2 a
3e v v t> 2 a
4e 2,/2 a
5e „„„3a
De som dezer factoren a gedeeld op boven
bedoelde rest, geeft de waarde van a in guldens
(geheele getallen) aan.
VoorbeeldDe jaarlijksche vaste rente van
het Stamkapitaal bedraagt f9750. Hiervan gaat
af voor de thans erkende afdeelingen, 55 in ge
tal, 55 X f 50 f 2750. Blijft f 7000 a f 70.
De 5 groepen ontvangen dan respectievelijk
f 50 a f 120.
50 -f l'/s a 155.
„50+2 a 190.
50 2 V2 a 225.
„50+8 a 260.
De afdeelingen, die niet erkend zijn op het
tijdstip der vaststelling der begrooting over het
loopende jaar, genieten geen subsidie ove r het
dienstjaar, waarover de begrooting loopt.
Friesche paarden naar Engeland.
In Friesland worden tegenwoordig paarden
voor Engeland opgekocht, n.l. zwarte hengsten
of ruinen, die in Londen voor de Ijjkkoetsen ge
bruikt worden. De prijs varieert van f300
tot f 550.
Een nieuwe groentenmarkt.
Den 13 vergaderden te Hoogwoud burgemees
ters en wethouders der gemeenten Spanbroek,
Opmeer en Hoogwoud, om plannen te beramen
voor de oprichting eener groentemarkt. Besloten
werd, dat te Opmeer eene zoodanige markt zal
worden opgericht, genaamd: „Voorwaarts". Den
15 Juni e.k., zal weder eene vergadering wor
den gehouden ten einde eenige zaken nader te
bespreken.
Inspectie Verlofgangers Militie.
Deze inspectie zal plaats hebben door den mili
tie-commissaris
te Schagen, op Zaterdag 11 Juni, des vooi1-
middags 10 ure, voor de gemeentenSchagen,
Barsingerhorn, Ilariugcarspel, St. Maarten, Zjjpe,
Anna Paulowna, Callantsoog en Wieringerwaard
te Winkel, op Donderdag 9 Juni, des voor
middags 9'/2 ure, voor de gemeenten: Winkel,
Hoogwoud, Nieuwe Niedorp, Oude Niedorp, Span
broek en Opmeer;
te Heerhugowaard, op Vrijdag 10 Juni,
des voormiddags 9 ure, voor de gemeenten
Heerhugowaard, Broek op Langendjjk, St. Pan
cras, Oterleek, Obdam, Hensbroek, Oud-Karspel,
Noordscharwoude en Zuidscharwoude.
In Den Haag wonen!
Den Haag is in rep en roer. Waarom Van
wege den hoofdeljjken omslag.
De Hagenaars kregen hun aanslagbiljetten voor
den Iloofdelijken Omslag thuis en ontwaren dat
ze geweldig zijn opgeslagen.
Verdubbeling is al zoowat 't minste dat men
krijgt; zoowel onder de kleinen als onder dé
grooten zijn er die nog met veel meer zijn op
gevoerd. In de middenklasse (menschen in wonin
gen van f300 a f 500 huur) hoort men algemeen,
dat ze zoowat tweemaal zooveel te betalen krjj-
gen; maar iemand, die op kamers woont, klom
van f30 tot f 100een juffrouw, die van een
pensioentje leeft, zag haar aanslag van f 6 op
f 20 brengen zeer vermogenden kregen een f 1000
opslag, enz.
In 1894 werd iemand uit Opsterland
door de Rechtbank te Heerenveen tot één jaar
gevangenisstraf veroordeeld, omdat bij zich in
zijn qualiteit als armvoogd had schuldig gemaakt
aan fraude door zich een som gelds uit de ar
menkas wederrechtelijk toe te eigenen.
Zoodra zijn vader van het feit kennis kreeg,
begaf hij zich naar den burgemeester van Op-
sterlank en stortte f 1000, omdat hij niet wilde,
dat de gemeente door de handelingen van zijn
zoon schade zou lijden en tevens inet de hoop,
dat hij daardoor de straf van zijn zoon zou ver
lichten.
Toen het vonnis gevallen was en het bleek
dat het bedrag der fraude ongeveer f58 bedroeg,
begaf do vader zich opnieuw naar den burge
meester, om na aftrek van dit bedrag het gestorte
terug te ontvangen, maar te vergeefs. Den 22n
April j.l. zond nu de vader een adres aan den
Commissaris der Koningin, die een onderzoek
instelde.
De vader heeft nu van deze autoriteit bericht
ontvangen, dat blijkens een door hem ingesteld
onderzoek de door den vader bedoelde gelden
door den burgemeester van Opsterland zijn ge
stort in de Armvoogdijkas van Langezwaag en
in de rekening dier Armvoogdij over 1894 zijn
verantwoord.
Indien de vader meent nadere rekening en
verantwoording dier gelden te kunnen vorderen,
hij daartoe een eisch bij den burgerlijken rechter
zal moeten instellen, doch dat er voor den Com
missaris geen termen bestaan verder in deze zaak
tusschenbeiden te komen.
Naar men verneemt heeft de minister van
Binnenlandsche Zaken tot alle burgemeesters in
het land een schrijven gericht, waarbij opgave
verzocht wordt van alle feestelijkheden welke in
ieder der steden of dorpen van gemeentewege
zullen plaats hebben, ter gelegenheid van de in
huldiging van Hare Majesteit de Koningin.
De gemiddelde wandelpas van een gezon
den man of eene vrouw is 75 stappen per mi
nuut.
Daar wil ieder wel aan!
Een visscher te Lemmer had het geluk in één
nacht 86,000 stuks ansjovis te vangen, waarvoor
hij ongeveer f900 besomde.
Niet te verwonderen is het, dat te Wieringen,
Tessel en Enkhuizen velen spade en greep in den
steek laten en naar de netten grijpen
Van hier en gincls.
Het graan wordt duur, bijgevolg, het meel
wordt duur, bjjgevolg, het brood wordt duur, bij
gevolg, de bakkers gaan „knijpen" of den prijs
verhoogen. Het laaste is gebeurd o. a. aan de
Langedijk, het eerste o. a. te Almkerk (N.Br).
Toen de politie de brooden aldaar eens ging we
gen, bevond zij ze bij alle bakkers op één na
beneden 't gewicht. Bovendien gaan ze nu nog
naar een rijksproefstation om de kwaliteit der in
grediënten te onderzoeken. Dat dure brood sticht
de laatste weken wat 'n on heilYooral in Italië
ziet het er treurig uit. Te Milaan hebben zelfs
de kanonnen door de straten gevuurd, dood en
verwoesting aanrichtende onder de oproerige me
nigte. In het machtige Rus land heerscht hongers
nood, zoo vreeselijk, dat de regeering de liefda
digheid te hulp heeft geroepen. De liefdadigheid
van ons Nederlanders is spreekwoordelijk gewor
den, en toch kunnen we soms zoo hardvochtig
ook zjjn. Zoo werd te Valtermond, het huis
raad van een weduwe, terwijl deze afwezig was,
op den l8ten Mei het bosch ingesjouwd, omdat
ze hare woning moest ontruimen. Met twee kin
deren moest zij den nacht onder den blooten he
mel doorbrengen. Yan overheidswege is haar thans
een andere verbijjfplaats aangewezen. Zoo gemak
kelijk ging het te Drachten niet. Eene vrouw,
voor geruimen tijd reeds door haren man ver
laten, zou gerechtelijk uit hare woning worden
gezet, doch zij weerde zich zoodanig met een mes
en een hamer, dat twee maréchaussées ernstig
werden verwond. Natuurlijk kreeg het moeder
tje proces-verbaal. Dat zal te Middelburg ook
wel niet uitblijven. Burgers en militairen zijn
daar slaags geweest. Aan beiden zijden gekwetsten,
twee soldaten in 't hospitaal. Niemand gekwetst,
en door 35 geweren dragende jagers vervolgd,
hoe is het mogelijk! Dat sterke stuk speelde
te Frederiksoord. Jagers uit Noord-en Zuid-
Hol land, Gelderland, Friesland, Drente, bijgestaan
door 70 drijvers en jachtopzieners werkten mede
om dit schitterend resultaat te verkrijgen. Men
zou een jachtpartij op wilde varkens houden. Het
geluk diende, dat men er één onder schot kreeg.
Negen schoten werden er op gelost, waarvan som
migen hebben getroffen volgens de jagersmaar
het varken lachte er om en maakte zich haastig
uit de voeten. Over een paar weken zal men 't
nog eens dunnetjes overdoen. Wij wenschen den
heeren dan een beter succes toe. Een andre mis
lukte jacht, doch met veel onaangenamer gevol
gen, had plaats in een modewinkel te Am
sterdam. De heer des huizes ondervond in
zjjn artikelen overlast van een rat, en, goed
schutter als hij dacht te zijn, wilde hij het dier
met z'n pistool het levenslicht uitblazen. Doch,
helaas! de brandende petroleumlamp viel
doodelijk getroffen van den tafel op den grond
en oogenblikkeljjk stond het Sousterrein in brand.
Gelukkig wist de brandweer het gevaar spoedig
te keeren, maar als m'nheer het beestje, dat nog
altijd leeft, weer mocht gaan trachten te vangen,
zal hij 't wel niet langs dezen weg probeeren.
Noodlottiger gevolgen had een groote brand te
's-Graveland. De groote bleekerij van II.
Stuivers werd een prooi der vlammen. Zijne
dienstbode is bij de ramp omgekomen, en een
buurman-collega is zoo erg van den brand ge
schrokken, dat hij kort daarna overleed. Zoo
komt zelden een ongeluk alleen. Te Veenwou-
den geraakte eene koe, heel alleen, in een
steegje, en wel zoodanig tusschen de muren be
klemd, dat ze er niet weer uit kon, vóór men
één muur gedeeltelijk had weggebroken. Het
zelfde overkwam te Dordrecht een barkschip
