Brieven uit „de Streek."
J.l. Maandagavond bad ten lokale van den
heer Mus, te Hensbroek, eene openbare verga
dering plaats van landbouwers uit de gemeenten
Hensbroek en Obdam, waarin als spreker optrad
de hr. F. v. d. Goes, stationschef te Noordschar-
woude.
He weledelachtb. Heer J. van Willigen, bur
gemeester der gemeente Hensbroek, leidt de ver
gadering en opent deze met een woord van wel
kom aan de aanwezigen, die door hunne tegen
woordigheid van hunne belangstelling hebben
doen blijken in het doel, dat met deze verga
dering wordt beoogd, n.l. het in cultuur bren
gen van grasland en het oprichten van eene ver-
eeniging. Yoor de uiteenzetting van dit doel en
het bepleiten der wenschelijkheid tot het stichten
van eene dusdanige vereeniging, heeft zich be
schikbaar gesteld de Heer F. v. d. Goes, een
man van het vak, die uit zijne rijke bron van
ervaring genoeg zal kunnen putten, waaruit voor
deel zal zijn te trekken. Na de rede zal eene
lijst aangeboden worden, waarop ieder door zjjne
handteekening zich zal verplichten tot het lid
maatschap der vereeniging, waarna eene voor-
loopige commissie zal worden benoemd tot het
samenstellen van statuten, het huishoudelijk re
glement en een marktreglement, wanneer een
afslag aan het station Obdam tot stand zal zijn
gekomen.
Hierna geeft ZEd. Achtb. het woord aan den
Heer F. van der Goes.
Geachte Vergadering!
De waarheid, die ligt in de woorden: „De
mensch vindt zijn grootste genoegen, te streven
naar het welzijn van anderen", had zich opnieuw
aan mij opgedrongen toen het verzoek tot mij
kwam alhier optetreden en leidde mij ertoe ge
hoor te geven aan die opdracht en aan het verzoek
welwillend te voldoen.
Laten wij hopen, dat deze bijeenkomst een
streven mag zijn in toet belang van deze omge
ving en den bloei van deze streek mag bevor
deren.
Daarna deed Spr. de vraag: „Is vereeniging
een eisch des tijds waarop hij meent met een
beslist „ja" te moeten antwoorden. Wat is al
niet door vereeniging tot stand gekomen, wat
al niet met vereende krachten verkregen.
Voorbeelden in onze geschiedenis te over, om
te kunnen zeggen dat het vereenigingsleven
gunstig werkt.
En tegenwoordig zelfs, bestaan er ver-
eenigingen van bedelaars, o. a. een te Amsterdam,
die ten doel heeft, te voorkomen, dat de leden
zich onderling concurrentie gaan aandoen. De
resultaten in „De Streek" verkregen door ver
eeniging zijn schitterend, waarna spr. de vroeger
aldaar bestaande toestand met den tegen woordi-
gen vergelijkt en met sterk sprekende cijfers aan
toont dat het vereenigingsleven aldaar den weg
tot willekeur, door schippers en commissionairs
zoo menigmalen bewandeld, werd afgesneden.
De welvaart nam allengs toe, wat het gevolg
was van de hoogere prijzen die voor de produc
ten werden bedongen. Goedkooper tarieven voor
het vervoer van groenten op de Holl. Spoorweg
werden door bemiddeling van den spr. verkregen
en de dienst werd zoo zeer in het belang van
den Streeker bouwer en handelaar gewijzigd,
dat aardappelen in den nacht gerooid, reeds
's morgens vroeg op de Amsterdamsche markt
aangevoerd werden en die des 's avonds werden
gerooid, reeds des anderen daags in Duitschland
door de afnemers konden worden genuttigd.
Het gevolg is geweest, dat het vervoer der
mate toenam, dat verleden jaar 80 waggonla-
dingen aardappelen op één dag werden verzon
den met den trein van Hoorn.
Waren vroeger Opperdoes en Andijk de ge
wilde plaatsen, heden is het nu in hoofdzaak
„De Streek", die vroege aardappelen teelt. En
op de vraag Is dan al het land wel geschikt
voor groen tenteelt, dan kan ik daarop bevesti
gend antwoorden, nl. als er maar genoeg gedaan
wordt aan het land om het vruchtbaar te ma-
hoofd schudden." Nog andere symptomen?"
»M(jn oogen zijn in den laatsten tijd erg zwak."
»Laat mij uw tanden eens zienHij bekeek ze en
maakte hetzelfde zachte geluid met de tong, bewjjs
van medelijden en afkeuring.
Nu de oogen!» Hij siak een lamp aan, die op een
der tafeltjes stond, en een kleine kristallen lens er
voor houdend om het licht te concenteeren, liet hij
het schuin in het oog van den patient vallen. Terwql
hjj hiermede bezig was, viel er een glans van vreugde
op zijn breed, expressief gezicht; een kleur van blijd
schap, zooals bij den botanist, wanneer hjj een zeld
zame plant in zijn trommeltje bergt, of bij den ster
renkundige, wanneer de lang gezochte komeet voor
de eerste maal in het rayon van zijn telescoop af
dwaalt.
»Dat is bijzonder heel bijzonder,» mompelde hij,
naar zjjn bureau loopend en haastig iets op een stuk
papier krabbelend. Het toeval wil dat ik juist bezig
hen iets te schrjjven over een geval als het uwe.
Het treft wel dat u mjj een zoo frappant voorbeeld
aari de hand doet.»
Hjj vergat zoozeer den patient in zijn vre.ugde over
het vinden van een symptoom dat zijn stem hijna
vroolijk klonk Doch hij was onmiddellijk zichzelf
weer en vervolgde geruststellend
»Maar het is niet rioodig dat ik u op de hoogte
breng van alle bijzonderheden Het komt hierop neer
uw gestel is erfelijk belast.»
De jong edelman viel in den stoel, het hoofd zonk
op de borst. De dokter vloog naar een likeurkaratje
en schonk zijn patient een glas cognac in. Er kwam
een blos op de bleeke wangen, terwijl hij het leeg
dronk.
«Misschien heb ik te kras, te spoedig u gezegd
waar het op staat,» verontschuldigde zich de arts,
ken. Omtrent de bemesting laat spr. zich in het
breede uit. Eene bemesting van f 180.per
H.A. wordt door spr. aanbevolen, hoewel door
enkelen soms ook t' 280.wordt besteed. Maar
de winsten zijn dan ook verbazend groot. Deze
bewering staaft spr. met bewijzen, en noemt de
uitkomsten door enkele bouwers ia „De Streek"
verkregen, uitkomsten die genoemd mogen wor
den omdat zij te welsprekend zijn.
Na de vroege aardappelen kan men als tweede
product zeer geschikt bloemkool teelen. Als men
eens nagaat dat op den 3 Aug. des vorigen
jaars nog een 3 millioen bloemkoolen op den
akker stonden in „De Streek" die gemiddeld
nog f8.f9.f 10.opbrachten, dan kan
men eens nagaan hoeveel als tweede product
van zulk land kan worden getrokken. Rekent
men dat op eene H.A. 16,800 planten worden
uitgezet en men rekent de zuivere teelt op
10,000 stuks bloemkool, dan zal men toch wel
willen gelooven dat een dergelijke teelt loonend
is. Is in „de Streek" echter het vruchtbaarste
land, ook het slechtste land kan bij eene goede
bemesting nog genoeg opbrengen. De Heer
C. Trompetter te Haringkarspel bemeste op raad
van spr. een stuk land, waarop hij vroege aard
appelen ging teelen, welke hem wel niet veel,
maar toch nog t 14,per snees opbrachten aan
den afslag te Noordscharwoude. Daarna teelde
hij geele kool, die hij, naar hij mededeelde, voor
geen f 14.— zou willen missen.
Hierna bespreekt de Heer Van der Goes de
landprijzen, waarna hjj in eene beschouwing
treedt over de wijze, waarop een beteren toestand
is iu het leven te roepen. In de eerste plaats,
door te trachten, dat, evenals in andere landen,
ook in Nederland een ministerie van landbouw
kome.
Waarom staat de landbouw bij onze regeering
ten achter en waarom is hij daar nooit erkend
geworden
Eensdeels door gebrek aan organisatie, ten
andere, omdat men het landhouwvak te gering
schatte en toch, zei Spr., is 't de machtigste fac
tor, waardoor bloei en welvaart kan komen. Spr.
wijst er verder op, dat in het jaar 1904 het han-
delstractaat met Duitschland zal zijn geëindigd,
en dat, zoo er geen krachtige samenwerking be
staat, we de kans loopen, dat Duitschland in
voerrechten zal gaan heffen op de verschillende
landbouwproducten, die van hier in Duitschland
worden ingevoerd. Spr. is daarvoor nu wel niet
direct bevreesd, maar de kans bestaat, en die
moet worden weggenomen, en dat kan, door eene
krachtige betooging op touw te zetten ten gunste
van den vrijen in- en uitvoer.
Mocht het resullaat zijn der vredesconferentie,
dat het oorlogsbudget met eenige duizenden zal
kunnen worden verminderd, laat de regeering
dan eens den landbouw financiëel steunen, zij
zou daarmede doen een niet genoeg te prijzen
daad, een hoogst nuttig werk.
Nadat door den Spr. nog was betoogd, dat
niet alleen met den teelt van vroege aardappe
len en kool, maar ook vooral met den vruch
tenteelt, als appelen, peren, kruisbessen, aardbe
ziën, enz. voldoende winsten zijn te behalen,
eindigde Spr. zijne rede met eene krachtige op
wekking tot organisatie, de hoop uitsprekende,
dat deze gegevens uit de praktijk genomen, tot
resultaat mochten hebben, de stichting eener
landbouw- en handelsvereeniging voor de gemeen
ten Hensbroek en Obdam.
Deze met groote aandacht ge volgde rede, werd
luide toegejuicht.
Terwijl de lijst circuleert tot het aanwerven
van leden, komt in het debat ter sprake het op
te richten veilingsgebouw te Amsterdam.
De Heer Van der Goes, daaromtrent om in
lichtingen gevraagd, geeft zijne meening te ken
nen, dat men met die Hal een proef kan ne
men, na vooraf een soliden agent te hebben aan
gesteld. Bjj eene groote productie kan van zoo'n
gelegenheid gebruik worden gemaakt, doch Spr.'
is meer voor het stichten van een afslag aan het
«ma r gij kunt niet onkundig zijn geweest van
uw kwaalwaarom anders zijt gij bij m ij geko
men
«God helpe mij, ik heb het vermoed maar
eerst vandaag, toen mijn been zoo erg werd. Mijn
vader had iets dergelijks.
«Het is dus van hem?»
«Neen. van mijn grootvader. U hebt wel gehoord
van Sir Rupert Norton, de groote Corinthiër?»
De dokter was een man die veel las. en een uit
stekend geheugen had, Het noemen van dien naam
bracht hem eensklaps den drager voor den geest,
den beruchte saletjonker, die zijn leven doorbracht
in dobbelen en duëlleeren, in drinken en wellust,
tot zelfs zijn confraters in de boosheid zich van hem
afkeerden en op zijn ouden dag alleen lieten met
het vrouwspersoon, dat hij in dagen van buitenspo
righeid en dronkenschap getrouwd had. Terwijl hij
den jongen baron daar zag zitten, acnterover leu
nend in den lederen fautuil. zag hij een oogenblik
den gehlanketten ouden dandy met zijn kostbaren
horlogeketting, zijn mooie dassen, zijn griezeligen
satjr kop, voor zich. Wat was hij nu? Een hand
vol beenderen in een wormstekigen doodkist. Maar
hetgeen hij gedaan had dit leefde voort en be
dierf het bloed in de aderen van een jong onschul
dig man.
Slot volgt.
stationsterrein te Obdam, waar de gelegenheid
zoo uitstekend is. Bovendien zal door het maken
van een sluis, het terrein te water kunnen wor
den bereikt. Daarbij moet men ook in aanmer
king nemen, dat in zoo'n hal de producten voor
eiken prijs van de hand gaan en men moet niet
vergeten, dat dergelijke hallen als concurrenten
voor den handelaar, die naar het buitenland ver
zendt, optreedt, evenals de syndicaten. Uit nood
mag men eens gebruik maken van die gelegen
heid, maar een geregeld gebruik moet spr. af
raden. Eu bij de concurrentie die den handelaar
op dusdanige wijze wordt aangedaan, wordt de
landbouwer ten slotte de dupe, omdat hij z'n
producten voor minder geld moet afstaan.
De inmiddels ingekomen lijst bevatte 48 hand-
teekeningen van personen die als lid der vereeni
ging waren toegetreden.
Uit hun midden werden tot de commissie ge
kozen, tot het samenstellen der Statuten, van het
huishoudelijk- en marktreglement, de II.H. J.
Groot, J. Schaak en W. Schaak allen te Hens
broek; J. Langereis en G. Bot te Obdam, terwijl
op aanbeveling van den Heer Van Willigen, de
Heer J. Wessel als penvoerder aan de commis
sie werd toegevoegd.
Nadat door ZEd Achtb., bij eventueele be
noeming van een marktmeester-boekhouder mede
in 't belang der vereeniging de Heer J. Wessel
was aanbevolen, als iemand van algemeene ken
nis en volkomen bekend met het vervoer, werd
de vergadering met een woord van dank aan den
Heer Van der Goes en de aanwezigen, met een
hartelijke felicitatie met het behaalde succés en
de beste wenschen voor de vereeniging, waaraan
de Heer Van der Goes eenige hartelijke woor
den toevoegde, door den voorz. gesloten.
Dat gaat dus ook niet meer.
Herhaaldelijk komt het voor, dat militairen,
die met of zonder verlof van hun korps afwezig
zijn, zich bij den plaatselijken of garnizoenskoin-
mandant aanmelden, als zijnde zonder geldelijke
middelen, om naar hun garnizoen terug te kee-
ren. Het gevolg hiervan is, dat hun een vrijge
leide wordt verstrekt naar hun standplaatsen,
waarvan de kosten ten laste van het Rijk komen.
Ten einde nu aan dergelijke voorvallen meer
paal en perk te stellen, zal een bepaling in het
leven worden geroepen, waarbij de kosten van
vervoer, zoowel van de daders als van hun ge
leiders, zoomede de aan hen rechtens verstrek
kende daggelden, op de daders worden verhaald.
De mogendheden en Staten buiten Europa,
welke op de diplomatieke Vredesconferentie te
's Gravenhage zullen worden vertegenwoordigd,
zijn: de Vereenigde Staten van Amerika, China,
Japan, Perzië en Siam.
Het Ministerie van Buitenlandsche Zaken hier
te lande, heeft thans van de Russische Regee
ring ontvangen de lijst van do Rijken, die tot
bijwoning der conferentie zullen worden uitge-
noodigd.
Omtrent de regeling van de werkzaamheden
en de verdeeling der conferentie in afdeelingen
is nog niets vastgesteld.
Een en ander staat in verband met de inrich
ting van het Huis ten Bosch, als plaats van
bijeenkomst van het congres.
Waar haalt men den moed vandaan!
Te Nieuw-Weerdinge, in Drente hebben eenige
baldadigen eene in aanbouw zjjnde behuizing des
nachts tot den grond toe afgebroken. Het dak
met de bekapping werd naar beneden gehaald
de muren werden omvergestooten en de ramen
en kozijnen kort en klein geslagen.
De politie doet ernstig onderzoek, doch van de
daders is nog weinig of niets bekend.
Ofschoon de pijpenfabrieken te Gouda in
1898 geregeld konden doorwerken en vele prijs
opgaven door het buitenland werden gevraagd,
volgden dikwijls geen orders, daar de pijpen in
dustrie wegens de hooge arbeidslooden moeielijk
met de buitenlandsche kan concurreeren.
LXXIII.
Werd in de vorige week een begin gemaakt
met het poten der aardappelen, thans is men
daarmede algemeen in de weer. De weersgesteld
heid, evenals de gesteldheid van den bodem,
leent zich daartoe dan ook nog steeds bijzon
der goed. Menigeen heeft reeds J/2, ja enkelen
zelfs reeds eene volle hektare met aardappe
len bepoot. In hoofdzaak zijn dit natuurlijk
Muizen, doch ook op het vervroegen van blauwe
aardappelen wordt meer en meer de aandacht
gevestigd, zoodat sommige bouwers met het
poten der blauwe zijn begonnen, voor zij de
Muizen aan de aarde toevertrouwen.
Tot deze handelwijze bestaat dan ook wel
eenige aanleiding. De eerste blauwe, die in den
regel in de tweede helft van de maand Juni
aan de markt worden gebracht, brengen meestal
eene zeer goeden prijs op en zelfs in de maand
Juli worden gewoonlijk nog bevredigende prij
zen bedongen, doch daarna is de verkoops-
waarde in den regel slechts even voldoende,
om de cultuur loonend te doen zijn.
De Muizen daarentegen, hoewel ook daarvan
de vroegste partijen het meeste geld opbren
gen, worden tot aan het einde van den oogst
gaarne gekocht.
Door nu de blauwe het vroegst te poten,
het veld waarop ze worden uitgezet flink te
bemesten en tegen koude, schralen wind te be
schutten, komen ze ter markt, op een tijdstip,
I waarop voor dit product de beste prijzen wor
den gemaakt, terwijl de Muizen, die in elk ge
val onmiddellijk na de blauwe worden gepoot,
eveneens nog zeer bevredigende prijzen zullen
opbrengen. De groote haast waarmede de aard
appelen thans aan den bodem worden toever
trouwd, en de vermoeiende arbeid, die daar
mede gepaard gaat, was dan ook zeker wel de
oorzaak, van de geringe opkomst ter vergade
ring van de tuinbouwvereeniging „de Streek"
te Bovenkarspel, op Dinsdag j.l.
Toch was de agenda dier vergadering be
langrijk genoeg, om eene grootere opkomst te
mogen verwachten.
Deze vermeldde n.l.: besprekingen omtrent
te nemen proeven met kunstmest, in verband
met de aardappel-cultuurde drang der Duit-
sche tuinbouwers naar beschermende rechten
op den invoer van alle tuinbouwproducten en
de stichting van eene goed georganiseerde groen
ten- en vruchtenmarkt te Amsterdam. Beslo
ten werd een tiental proeven te nemen, met
Ammoniak-Superphosphaat en Superphoshaat
met Chilisalpeter, tegenover eene bemesting
met paardenmest, koemest of compost.
Het tweede punt, de beweging die in Duitsch
land is ontstaan tot het verkrijgen van be
schermende rechten op den invoer van buiten
landsche tuinbouwproducten, werd niet alleen
voordeStreek, doch voor den geheelen vader-
landsche tuinbouw van het gróótste belang
geacht. Hooge invoerrechten op bloemkool,
kool en vroege aardappelen, zouden voor ons
eene ramp zijn, waarvan herstelling hoogst
bezwaarlijk zou zijn. De uitnoodiging van de
door de Boskooper tuinbouwvereenigingen daar
toe benoemde commissie, om te Utrecht bijeen
te komen, teneinde te overwegen, wat ons ten
deze te doen staat, werd dan ook gunstig
ontvangen en besloten daartoe één der leden
af te vaardigen.
Ook de circulaire van de heeren Hazeloop
en Claassen, rijkstuinbouwleeraren voor Noord
en Zuid-Holland, in zake de oprichting van
een veilingsgebouw, met daaraan verbonden
groenten- en vruchtenmarkt te Amsterdam,
wekte de belangstelling der vergadering. Te
recht werd ingezien, dat eene goed georgani
seerde markt, voor den verkoop van tuinbouw
producten in de hoofdstad des rijks, ook in
ons belang kan worden geacht.
Belangrijke hoeveelheden aardappelen, groen
ten en vruchten worden n.l. jaarlijks met onze
kaagschippers, zoogenaamd „te vracht," naar
Amsterdam verzonden, zonder dat eenige con
trole naar de juiste opbrengst en uitbetaling
mogelijk is. 't Behoeft zeker geen betoog, dat
eene goed geregelde markt veel zou kunnen
bijdragen tot een zuiverder handel. Tot afge
vaardigde zoowel naar de vergadering te Hoorn,
in zake de Amsterdamsche markt,als te Utrecht,
werd benoemd de heer W. Kooiman Dz.
K.
PERSNIEÜWS.
Haardsteden.
De „Nieuwe IJselbode" wijst er op hoe druk
het ministerie van financiën in den laatsten tijd
aan het pleiten is om tot een vaste uitlegging
te komen van de bepalingen der wet op de per-
soneele belasting, grondslag haardsteden.
Zoo procedeerde het ministerie van Financiën
tegen een kapper in Sneek, die in zijn werkplaats
(salon) een verwarmingstoestel had en dat niet be
schouwde als een belastbare haardstedetegen d e
Deventer tapijtfabriek, die ook een haardstede
minder had opgegeven dan de ambtenaren oirbaar
achtten, en tegen een landbouwer te Dirksland
(fornuis in een waschhok.) Telkens werd het mi
nisterie in het ongelijk gesteld. De „N. IJselbode"
betreurt het dat b. v. de Deventer tapijtfabriek
niet eens publiek maakt hoeveel geld behalve den
last haar deze onnoozele quaestie van een haard
stede meer of minder reeds heeft gekost.
Een burgerman zou er door geruïneerd worden
en doet beter in den regen te blijven en meer
te betalen, dan dure processen te beginnen en in
den drup te komen. Het is echter, meent het blad,
de vraag of het ministerie van financiën en zijn
ambtenaren den goeden weg bewandelen met de
ingezetenen tot zulke kosten te brengen.
Door de achtereenvolgende uitspraken van de
rechtscolleges staat het vast, dat niet de bepalin
gen der wet op de personeele belasting bedoelde
haardsteden belastbaar stelden, maar de te scherpe
uitlegging waarvan de ambtenaren van den fiscus
deze bepalingen der wet deden vergezeld gaan.
Niet de wet dus, maar de ambtenaren belasten
de ingezetenen
En nu komt het blad tot deze conclusie
Indien de fiscus voor duistere gevallen de wet
in hoogste instantie door de rechterlijke macht
wil verklaard hebben, daartegen is niets in te
i brengen onder deze voorwaarde dat niet de inge
zetenen, maar de schatkist de kosten drage.
Publiciteit.
De „Standaard" heeft uit Den Haag een ern
stige klacht ontvangen over het gedrag van een
officier, die onder de schandelijkste vloeken een
onderofficier zoo grovelijk bejegend zou hebben,
dat allen, die getuigen er van waren, zich diep
er aan ergerden.
De „Standaard" heeft, alvorens over de plaat
sing van het ingezonden stuk te beslissen, het
Departement van Oorlog er mee in kennis ge
steld, en nu kan het blad meedeelen, dat een nauw
keurig onderzoek is ingesteld en de bedoelde of
ficier van zijn regiments-commandant een scherpe
berisping heeft ontvangen met aanzegging, dat hij