Brieven uit „de Streek,"
BIJVOEGSEL
\an de „Nieuwe Langedjjker Courant"
van Zondag 16 April 1899.
Vervolg Nieuwstijdingen.
Met de nadering van den zomer neemt de
lust van de landloopers toe om „naar buiten" of
zooals het door de bedelaars genoemd wordt, naar
den „krententuin" te gaan.
Niet minder dan 70 landloopers wachten in
's-Gravenhage op afdoening hunner zaakjes,
26 stonden er reeds terecht en werden voor het
meerendeel naar de Rijkswerkinricht ng gezonden.
Leerdwang.
Protest-adres tegen het Ontwerp Leerdwang
(adhaesie-betuiging met het adres van „Geref.
Onderwijs" te Amsterdam) is ingediend ook door
het bestuur:
der School met den Bijbel te Hillegom;
der School voor Geref. Onderwijs te Hazers-
woude
der Chr. School te Deventer;
d r Groen van Prinsterer-School te Rotterdam
der School met den Bijbel te Bussum
der School voor L. O. op Geref. grondslag te
Sloterdijk;
der School met den Bijbel te Delft;
der Chr. Scholen te Zutfen
der Chr. School te Ouderkerk a/d Amstel
der „Yer. voor Geref. Schoolonderwijs" te Nij-
kerk op de Veluwe;
der „Ver. voor Chr. Nat. Onderw." te Vorden
der Wilhelmina-school te Loosduinen
der School voor Chr. Nat. Ond. te Tiel;
der Chr. School te Edam.
Vereeniging Niedorper Kogge.
In een vergadering van het Hoofdbestuur der
Vereeniging N. K. is besloten de uitwonende
grondeigenaren der gemeenten Winkel en Nieuwe
Niedorp uit te noodigen lid of donateur dier
Vereeniging te worden, ten einde door die toe
treding de Vereeniging en haar streven te steu
nen. Het welslagen toch der groenten en vruch
tencultuur zal in de eerste plaats de waarde der
landerijen verhoogen.
Te Utrecht kreeg in een koffiehuis, waar
zij voor den regen een schuilplaats hadden ge
zocht, een jongmensch twist met zijn meisje, om
dat hij naar haar meening wel wat al te lief
was tegen een ander meisje, dat met hen aan
hetzelfde tafeltje zat. De twist liep zelfs zoo hoog
dat het meisje op eens te kennen gaf dat zij
niets meer van hem wilde weten en de haad bij
het woord voegende ijlings van hem weg liep.
Hierover ten zeerste ontstemd, verliet ook de jon
ge man het koffiehuis, doch zijn hoop om zijn
geliefde nog te zullen achterhalen, werd niet ver
vuld zij was reeds verdwenen. Ten einde zijn
leed te verzetten werd hier en daar een vergun-
ninkje gepakt, zoodat hij dan ook niet nuchteren
meer was, toen hij omstreeks middernacht op de
Mariaplaats kennis met een juffertje maakte en
deze naar huis vergezelde. Na daar eenigen tijd
te hebben vertoefd, kwam hij op eens tot de
ontdekking, dat zijn gouden hoi'loge met ketting
zoomede zijn portemonnaie met inhoud verdwe
nen waren. Van schrik nuchteren geworden, vor
derde hij een en ander van de vrouw terug, doch
werd in antwoord daarop door haar broer de
deur uitgegooid. Toen hij kort daarna met een
politieagent terugkwam, was van het vermiste
natuurlijk niets meer te vinden.
Van Woensdag op Donderdag heeft het zoo
danig gevroren, dat de jeugdige aardappelplanten,
welke op sommige akkers reeds op rijen te zien
waren, ernstig hebben geleden.
In de vroege ochtenduren zag het weiland wit,
zoodat de boeren die hun vee reeds in de weide
lieten, wel berouw zullen gevoelen over dien stap,
temeer daar er voor de beesten nog weinig voed
sel is.
N ederlandTransvaal.
Wanneer men in Nederland waarlijk belang
stelt in Z.-Afrika, wanneer men daar iets voelt
voor de aankweeking van den Hollandschen geest,
voor de instandhouding van de moedertaal, voor
de handhaving van de oud-Hollandsche rechtsin
stellingen in Transvaal, wanneer men het be
schouwt als een eere voor ons kleine land, als
een reden van trots voor ons klein volk, wanneer
eens in de ontwikkelingsgestalte van het Afri-
kaansche werelddeel, waar de beschavende kracht
van het Zuiden komt, ook de Hollandsche invloed
merkbaar zal zijn, laat men zich dan niet bepa
len tot het op vergaderingen en in tijdschriften
theoretiseeren over Hollandsche belangen in Zuid-
Afrika, maar laat men ook handelen, laat men
door te trachten, den ondernemingsgeest en het
Hollandsch kapitaal in Transvaal vruchtbaar te
maken, blijk geven van practisch en ernstig willen.
Nu Transvaal zich langzamerhand uit den staat
van depressie, waarin het gedurende de laatste
jaren verkeerd heeft, begint te herstellen, nu de
maandelijks aangroeiende cijfers der goudopbrenst
de soliditeit der Transvaalsche goudmijn-industrie
hebben bewezen, nu het spoorwegnet binnenkort
een sterke uitbreiding zal ondergaan, en hiermede
veelbelovende districten, zooals Lijdenburg en
Zoutpansberg, eerlang door middel van snelle
verkeerswegen met de hoofdcentra van het land
zullen worden verbonden, nu men verwachten
mag, dat, indien althans de Regeering in die
richting wil medewerken, de eenzijdigheid, waar
mede men tot dusverre Transvaal beschouwden
geëxploiteerd heeft als een mineralen staat, plaats
zal maken voor een breedere opvatting en ook
aan de ontwikkeling van landbouw en cultures
behoorlijke aandacht zal worden geschonken, zou
het zeker aanmoediging verdienen, indien de Hol
landsche ondernemingsgeest zich krachtiger hier
heen openbaarde.
Voor het Hollandsch kapitaal bestaat in Trans
vaal op menig gebied gelegenheid tot voordeelige
belegging De vrije beroepen leveren, althans
in de grootere steden weinig meer opHolland
sche doktoren en rechtsgeleerden zijn er in ver
houding tot de tegenwoordige grootte
genoeg. Tot de gouvernementsbetrekkingen wordt
voor de van buiten komenden, ook al laten zij
zich na een twee-jarig verblijf hier te lande na-
turaliseeren, de toegang gaandeweg gesloten. Voor
ambachtslieden, ook zelfs al verstaan zij hun
vak goed, zijn de vooruitzichten op 'toogenblik
slechts gering; winkel-en handelsondernemingen
hebben, vooral wanneer zij in de kleinere plaat
sen, in de buitendistricten werken, wel kans op
succes, schoon de concurrentie zich ook reeds
hier sterk doet gevoelen. Maar op industrieel en
financieel gebied, waar men minder afhankelijk
is van nationale vooroordeelen, waar men niet
in hoofdzaak behoeft te steunen op zijn eigen
landgenooten, zijn stellig goede zaken te maken.
De financieele instellingen, die hier reeds bestaan,
kunnen, voor zoover zij althans onder bekwame lei
ding staan, op gunstige resultaten wijzen en haar ge
tal kan ongetwijfeld nog vermeerderen. Inzonder
heid zou de oprichting van een hypotheekbank, ge
combineerd met een maatschappij in vaste goe
deren, aanbeveling verdienen. De normale rente
toch op solide eerste hypothecaire verbanden va
rieert hier tusschen 6 pc. en 8 pc., terwijl met
het oog op de voorgenomen uitbreiding van het
spoorwegnet, speculaties in land en erven, mits
met verstand en voorzichtigheid gevoerd, zeer
winstgevend kunnen blijken.
Voor het welslagen van zoodanige ondernemin
gen is echter absoluut noodig een uitgebreid ka
pitaal en een goede, bekwame leiding. Vooral
op dit laatste moet de nadruk worden gelegd,
daar de ontaktvolle wijze, waarop men in het
verleden personen, die met het land, met de ze
den en het karakter der bevolking en met de
manier van zaken doen hier ten eenenmale on
bekend waren, kersversch uit Holland aan het
hoofd van Transvaalsche ondernemingen heeft
geplaatst, reeds meermalen tot bittere teleurstel
lingen en groot financiël verlies heeft geleid.
Eerst wanneer men nieuw Hollandsch kapitaal
in het land gebracht heeft, zal er weer voor
Hollandsche werklieden en andere Hollandsche
arbeidskrachten, gelegenheid bestaan, om met
kans op succès hierheen te emigreeren. (Tel.)
Koffie.
Wie verbouwen en wie drinken de meeste
koffie
Brazilië is het land, waar de meeste koffie wordt
geteeld. Do jaarlijksche koffieoogst over de geheele
aarde bedraagt circa 650,000 ton (van 1000 kilo
daarvan levert Brazilië, waar de koffietuinen
810,000 hectaren beslaan, alleen 400,000 ton op,
zijnde de oogst van 300 millioen koffieboumen.
Deze cultuur verschaft aan ongeveer 800,000 ar
beiders werk.
Daarentegen bedraagt het koffie verbruik in
Brazilië, per hoofd der bevolking gerekend, ge
middeld êy3 kilo jaarlijks.
De Nederlanders verbruiken door elkander 73/4
kilo per jaar. de Belgen nagenoeg 32/3 kilo.
Noorwegen, de Vereenigde Staten en Zwitser
land staan als koffiedrinkers onderling ongeveer
gelijk met 2.75 a 2.8 kilo per jaar. Duitschland
verbruikt per hoofd bijna precies 2 kilo koffie.
Frankrijk en Oostenrijk slechts bijna 1 kilo.
Andere volken komen als koffiedrinkers bijna
niet in aanmerking, daar bij hen het gemiddeld
verbruik per jaar ]/4 kilo niet te boven gaat.
Zonderlinge ammunitie.
De zonderlingste ammunitie, waarvan men ze
ker ooit gehoord heeft, werd door den bekenden
commodore Coe van de vloot van Montevideo ge
bruikt om een zeeslag met den Argentjjnschen
admiraal Brown tot eene beslissing te brengen.
Coe had zijne laatste kogels reeds verschoten.
„Wat zullen wij doen?" vroeg hij zijn eer
sten luitenant, toen de noodzakelijkheid van
de vlag te strijken hem reeds voor oogen stond.
Daf bracht den luitenant op den inval om
koolstruiken als kanonkogels te gebruiken. Daar
van was toevallig een groote voorraad aan boord,
en binnen weinige minuten werd van de oude
Santa MariaCoe's vlaggeschip, het reeds ge
staakte vuur weer geopend. Veel meer projectie
len dan vroeger vlogen Brown om het hoofd.
„Waar schieten de kerels mee?" vroeg Brown.
Niemand wist daar antwoord op te geven. Een
schot drong door een schietluik, doodde twee man
en barstte op den tegenovergestelden scheepswand
uiteen. Brown meende, dat zij eene ammunitie
van eene geheel nieuwe soort hadden, en toen
vier of vijf andere schoten zijne zeilen scheurden,
gaf hij bevel tot den aftocht, onder nog eene volle
laag kooien van den vijand.
LXXVII.
Was 1898, tengevolge der ongunstige weersge
steldheid tijdens den bloei, een slecht vruchtenjaar,
reeds toen sprak ik de verwachting uit, dat de
vruchtboomen zich juist daardoor des te krach
tiger zouden ontwikkelen en de vorming van het
vruchthout des te overvloediger zou plaats grij
pen. Slechts gedeeltelijk werd mijne verwachting
teleurgesteld.De appelboomen werden n.l.in hunne
ontwikkeling tegengehouden door ziekte en een
heirleger van schadelijke insecten. Deze boomen
leverden gedurende enkele weken eene treurigen
aanblik op en waren op enkele boomgaarden zelfs
geheel van het blad beroofd. Menigeen meende,
dat daarmede ook de vruchtvorming voor het
volgend jaar verloren zou gaan, doch weldra
begonnen de knoppen opnieuw te zwellen en
kwamen de boomen nog vrij goed in blad. De
pereboomen ontwikkelden zich krachtig en vorm
den rijkelijk vruchthout.
Vooral thans, nu de bloemknoppen voor den
dag komen, blijkt hoe de pereboomen met vrucht
hout zijn overdekt, terwijl zelfs de appelboomen
een redeljjken oogst beloven.
Appel- en pereboomen in struik- en pyrami-
de-vorm, waaraan de fijnste en ook de schoonste
vruchtsoorten worden geteeld, vertoonen eene
overvloed bloemknoppen, wat des te meer in 't
oog valt, omdat juist deze boompjes in 1898,
hoewel minder dan eene middelmatige, toch nog
een matigen oogst leverden.
Meer en meer begint men dan ook de waarde
van deze vormen te beseffen. Zij zijn dan ook
boven de half- en hoogstam kroonboomen
te verkiezen. Ten eerste laat de vruchtvoort-
brenging slechts enkele jaren op zich wachten,
terwijl de oude vormen ons geduld in dat opzicht
op een zware proef stellen.
De vruchtbaarheid van de kleine vormen is
meer constant, terwijl zoowel de bloei, als de
vrucht veel minder kans loopt, door ongunstige
weersgesteldheid te worden benadeeld.
Bovendien kunnen vele uitmuntende appel- en
peersoorten, die aan hoog en halfstam kroonboo
men niet tot haar recht komen, in pyramide en
struikvorm met succès worden gekweekt. De vruch
ten worden niet alleen veel grooter, doch ook
schooner van kleuren vertoonen minder roestvlek
ken en strepen, waardoor de handelswaarde zeer
wordt verhoogd, 't Is dan ook in de eerste plaats
voor den teelt van tafelfruit, dat aan deze methode
de voorkeur wordt gegeven.
Wordt deze cultuur met zorg uitgevoerd, waar
aan trouwens bij de meesten nog al wat hapert,
dan kunnen daarmede groote voordeelen worden
verkregen. Onze bodem leent zich daartoe uitste
kend, zoodat wij met de beste fruitstreken zullen
kunnen wedijveren. Peren als Clapp's Favorite,
Williams Duchess, Beurré de Mérode en Beurré
d' Amanlis bereiken hier eene enorme ontwikke
ling, terwijl Bonne Louise d' Avranches, Duron-
deau, Seigneur d' Esperen, Poire Madame en
Conseiller de la cour, hoewel niet die enorme
grootte bereikende, uitmuntent tot haar recht
komen.
Als reuzen onder de appelsoorten worden vooral
opgemerkt, Cox's Pomona, Lord Suffield, Peas-
good Nonesuch, The Queen, Loddington, Koningin
Emma en Keizer Alexander; als fijne doch min
der groote soorten, Ananas Reinet, Cox's Orange
Peppin, Muskaat Reinet en Adams Permain.
Meermalen traden wij, op de tentoonstellingen
van de Hollandsche Maatschappij van Landbouw,
met het Westland en de Betuwe in het krijt en
zulks met schitterend succès.
Toch breidt deze cultuur zich slechts langzaam
uit, wat waarschijnlijk moet worden toegeschreven,
aan gehechtheid aan de oude sleur, in dit geval,
het steeds planten van kroonboomen in de zooge
naamde oude Hollandsche soorten. Konden aan
de nieuwere soorten eenvoudige Hollandsche na
men worden gegeven, hoewel ik dit om meer dan
eene reden zou afkeuren, dan zou de versprei
ding daarvan misschien minder moeiel ijk heden
opleveren. Doch laat ik mij troosten met het
spreekwoord „langzaam gaat zeker". In den fruit
teelt ligt de toekomst van de Streek. Dat is mijne
vaste overtuiging. K.
Buitenland.
De zaak Dreyfus en alles wat
daarmede samenhangt.
Terwijl de kans, dat er nu dan toch eindelijk
eens een eind komt aan het geschrijf en gewrijf
en dat er licht en klaarheid komt in de nood
lottige zaak, weer met een paar maanden ver
traagd is, men spreekt nu weer van Juni, blijft
van Parijs uit het nieuws mildelijk vloeien, zij
het al dat de belangrijkheid der mededeelingen
niet immer gelijken tred houdt met de quanti-
teil!
Van groote beteekenis is wel de openbaarma
king der enquête van de Strafkamer, in de „Fi
garo", maar van grooter beteekenis is de door
den „Temps" gebrachte bevestiging van het ge
rucht, dat kapitein Freystatter, die zitting heeft
gehad in den krijgsraad van 1894, welke Drey
fus heeft veroordeeld tot levenslange verbanning,
zich tot den minister van marine heeft gewend
ten einde van dezen machtiging te erlangen om
tegenover hem in de eerste plaats en dan ook
tegenover het Hof van Cassatie, toelichtingen te
mogen geven over de gronden, waarop Dreyfus
is veroordeeld. Naar het heet zou de kapitein
in zijn schrijven uiting geven aan zijn ongerust
heid, sedert de valschheden en de zelfmoord van
Ilenry bekend werden, wiens getuigenis veel heeft
bijgedragen om hem (Freystatter) te overtuigen
van de schuld van de schuld van den beklaagde.
Hij voegde er bij, dat de van Dreyfus' verraad
overtuigde documenten aan de leden van den
krijgsraad werden medegedeeld in de zaal, waarin
beraadslaagd werd. Freystatter wist niet, dat de
mededeeling dier stukken een onwettigheid was.
Lockroy zal den brief aan den minister van oor
log zenden.
Wel heeft de verklaring van den oud-president
der Republiek Casimir Perier met betrekking tot
de overlegging van een document aan de rech
ters van 1894, buiten den beschuldigde en diens
rechtskundigen raadsman om, reeds klaar en dui
delijk aangetoond hoe volkomen gemotiveerd het
wantrouwen van de voorstanders der procesher
ziening in het doen van den krijgsraad is geweest,
doch nu een der rechters zelf zich bezwaard gaat
gevoelen over hetgeen hij vóór meer dan vier
jaar heeft uitgericht, met omkleeding van rede
nen nog wel, begrijpt men eigenlijk niet recht
hoe de generaals het dorsten onderstaan zóó be
slist partij te kiezen vóór de ware schuldigen en
tegen den man, die, zooals zij» heel wel weten
konden, allerminst veroordeeld is op wettige gron
den
Het verzoek van kolonel Picquart om gecon
fronteerd te worden met generaal Roget en om
mededeeling te erlangen van die getuigenissen
ten aanzien waarvan hij inlichtingen zou kunnen
verschaffen, hetzij in het belang van zijn verde
diging, hetzij in 't belang van de waarheid (de
kolonel had zich gewend tot den minister van
oorlog en tot den eersten president van het Hof
van Cassatie) is van de hand gewezen.
Clémenceau heet in de „Aurore" de verkla
ring van generaal Gonse, dat Henry het schrij
ven, dat later is gebleken valsch te zijn, hem
(den generaal) heeft laten zien in afwezigheid
van Picquart, voor valsch en constateert, dat
de generaal hiermede beoogde, de meening te
bevestigen, dat Picquart van het veelbesproken
document geen kennis heeft kunnen nemen.
De geruchten, dat mevrouw Dreyfus opnieuw
zou willen aandringen op annuleering van het
vonnis van 1894, wordt tegengesprokende vrouw
van den balling zal zich houden aan het door
haar den 3 September 1.1. tot de betrokken auto
riteit gerichte verzoek om herziening van het
vonnis in verbond met het ondertusschen geble
ken nieuwe feit (de ontdekking van de verval-
sching van Henry.)
Dure volksvertegenwoordiging.
Het parlement, dat het meeste kost, is ontegen
zeggelijk de Fransche Kamer, welke jaarlijks
7,500,000 frs. van de Franschen vraagt om zich
te kunnen bedruipen. Dan komt het Spaansche
parlement, dat, in Fransche waarde uitgedrukt,
2,230,000 frs. noodig heeft. Italië vraagt
2,150,000 frs. voor de volksvertegenwoordiging.
Oostenrijk 1,800,000 frs. Engeland 1,498,000 frs.
Dit zijn de rijken, die boven het millioen frs.
noodig hebben. De andere landen volgen met
groote verschillen. Onze Staten-Generaal kosten
3V2 ton.
Een groote socialistische vergadering is te
Brussel belegd tegen 22 Mei, met het oog op
het congres van Parijs.
Frankrijk zal vertegenwoordigd zijn door Vail-
lant, Guesde en Dubreuil; Duitschland door Be-
bel en Liebknecht; Engeland door Tyndman en
Tom Mann; Italië door Ferri; Holland door
Troelstra en Van Kol, enz.
Een groote meeting voor de ontwapening zal
deze vergadering volgen.
Marconi zou verklaard hebben, dat hij een
dradenlooze telegraphie tusschen Europa en
Amerika voor mogelijk houdt, wanneer de stel
lages, die de draadeinden dragen een hoogte van
ongeveer 1000 Engelsche voeten hadden (1
voet 0.304 meter).
Een redacteur van de New-York Times be
weert dat sedert hij zijne voeten gestadig droog
houdt, hij niet meer ljjdt aan influenza. Die ziekte
komt altijd bij de voeten aan. Maar een corres
pondent van hetzelfde blad zegt dat hij vijfjaar
achter elkander de influenza heeft gehad, en toch
heeft hij houten beenen. Wie heeft nu gelijk?
Volgens het „Berliner Tageblatt" hebben
alleen de mogendheden der Triple Alliantie en
eenige kleine Staten de uitnoodiging tot de Vre
desconferentie zonder voorbehoud aangenomen.
Daarentegen stelden Engeland, Frankrjjk, de Ver
eenigde Staten en Turkije verschillende voorwaar
den. Engeland verklaarde in geen geval tof be
perking van zijn vlootuitbreiding te zullen over
gaan, en Frankrijk houdt vast aan het bezit zjjner
onderzeesche torpedobooten. Uit de meeste ant
woorden bleek, dat de mogendheden de uitnoo
diging slechts uit beleefdheid voor den Czaar
hebben aangenomen.
Ongeldig getrouwd.
In een plaatsje in Pom meren moeten 20 pa
ren overgetrouwd. Een jaar geleden werd er een
nieuwen burgemeester benoemd, die in de mee
ning verkeerde dat hij als zoodanig reeds bevoegd
was als ambtenaar van den burgerlijken stand
op te treden. Eerst onlangs is uitgekomen dat
hij zich vergist had en hiertoe een afzonderlijke
aanstelling aanstelling vereischt wordt. Die is nu
gekomen, maar de onwettig gehuwde paren moe
ten nog eens voor hem verschijnen. De regeering
heeft hun van de vereischte afkondiging vrijstel
ling verleend. Het kan een vroolijke dag geven
maar de „bruiloft" zal wel achterwege blijven.
Een Japansehe schoone.
Het Japansehe volk, dat in alles de beschaving
der Westersche landen zoekt deelachtig te wor
den, schijnt ook al goed bekend te zijn met de
trouwens niet meer nieuwe wjjze om aan een man
of vrouw te komen, nl. door huwelijksadver
tenties. Naar de Petit Bleu mededeelt bevat een
Japansch blad de volgende huwelijksannonce:
