Brieven uit „de Streek,"
BIJVOEGSEL
van de „Nieuwe Langedijker Couranl'
van Zondag 8 October 1899.
Vervolg Nieuwstijdingen.
Vrijdag j.l. werd eene proeftocht gehouden
van uit de Zaan met eene motorschuit, die door
den heer Trompetter, een der grootste koolhan
delaars op Engeland, is aangekocht, met het doel,
de z. g. „zakkenkool" te vervoeren naar Amster
dam. Geregeld zal deze schuit twee a drie maal
per week varen om hare lading over te brengen
in de Londensche boot. De lading dezer schuit
zal geschieden voorloopig a/h Verlaat en wel
licht in 't vervolg bij de Waarlands brug, een
enkele maal licht ook bij de tegenwoordige wo
ning van den heer Trompetter. De proeftocht
heeft uitstekénd voldaan.
Een nieuwe toepassing der Rönt
genstralen.
De Röntgenstralen, die reeds op velerlei ge
bied zijn toegepast, zullen ook hare diensten
kunnen bewijzen bij het maken van kopieën.
Men plaatst een honderdtal bladen photographisch
papier op elkaar, en daarboven het tecopieeren
stuk. Daarna stelt men het geheel gedurende
twintig seconden aan Röntgenstralen bloot. Men
ontwikkelt nu de platen op de gewone wijze, en
men heeft 100 kopieën.
Men kan tegelijkertijd werken met 20 blokken
van 100 bladen, en de uitvinder Kolle denkt,
dat hij 6000 kopieën zal kunnen maken in éen
minuut.
Tien personen zouden per dag, acht uren wer
kend, gemakkelijk 7,500,000 kopieën kunnen
maken.
Wij voegen er nog bij, dat het onverschillig
is of men een manuscript of wel een gedrukt
stuk wil reproduceeren.
Afdrukken van zeldzame manuscripten zullen
dus op deze wijze ook kunnen worden gemaakt.
Lastig zoeken!
De commissaris van politie in de 4e afdeeling
in Den Haag verzoekt bekend gemaakt te wor
den met de verblijfplaats van Antonius Storm,
ongeveer 44 jaren, die 23 jaren geleden een dag
na zijn huweljjk, zijn vrouw heeft verlaten en
sedert niet is teruggekeerd.
Een juiste opmerking.
In de Oprechte Haarl. schrijft „Piet Voluit"
„In onze haastigen tijd van fiets en fin de
siècle veroorloven hoe langer hoe meer adver
teerders zich halve woorden en enkele beginlet
ters, om hunne wenschen zoo goedkoop mogelijk
bekend te maken en vorderen ze van den lezer
een tijdroovende inspanning ter ontcijfering van
zin en bedoeling.
„Wellicht verschijnt eerstdaags in de een of
andere courant nog een advertentie van den vol
genden inhoud
„Een n. Heer P. G. van m. 1. z. b. b. h. h.
z. m. Jan. 2 g. k. met Pens. bij een besch. g.
z. k. m. t. 1. en v. g. g. v. op bill. cond. Br.
fr. 1. X
„Onlangs zag ik ten postkantore een brief met
het adreste A'dam in de bus werpen, alsof de
beambte nu maar raden moest: Amsterdam
Apingadam of Alblasserdam.
„Zoo zal men later gemakshalve Z'dam voor
Zaandam, Zwammerdam of Zeddam en L.dam
voor Leerdam of Leidschendam gaan schrijven
Vreemdsoortige regeuboog
Men schrijft uit Gieteloo (Gelderland) aan de
„Haarl. Ct.":
Dezer dagen 's morgens omstreeks 8 uur werd
hier een zeer zeldzaam natuurverschijnsel waar
genomen, n.l. een bijna cirkelvormige regenboog,
die zeer dicht bij het zenith stond. In tegenstel
ling met een gewonen regenboog vertoonde deze
zich aan dezelfde zijde als waar de zon is ge
plaatst. Het zeldzaamste was evenwel, dat de
boog werd waargenomen aan een nagenoeg hel
deren hemel, slechts zeer enkele vederwolkjes
dreven zeer duidelijk voor den boog langs. Het
verschijnsel vertoonde zich langer dan een uur
met afwisselende helderheid op dezelfde plaats.
Te 8 u. 40 min. verdween de boog bijna plot
seling. Wind Z. O. matig, thermometer 55 gr.,
hygrometer 54 gr.
Wie verklaart het verschijnsel?
Het verschijnsel is volstrekt niet zeldzaam. In
1898 werd het te Zutfen 101 maal, te 's Gra-
venhage 88 maal, in 1897 te Zutfen 89 maal,
in 1896 te Haarlem 102 maal gezien, natuur
lijk niet altijd zoo duidelijk als de waarnemer
te Gieteloo het zag.
Men meldt uit Oude Niedorp:
Woensdagmorgen had alhier een ter dezer
plaatse onbekend wielrijder het ongeluk met een
op hol zijnd rijtuig in botsing te komen, waar
van 't gevolg was, dat hij met een geweldigen
slag van zijn rijwiel tegen den grond werd ge
slingerd en geruimen tijd bewusteloos bleef lig
gen. Geneeskundige hulp was spoedig aanwezig
en nu bleek het, dat de ongelukkige hoogst
ernstig aan 't hoofd was gekwetst en beide bee-
nen gebroken had. Zijn toestand is zorgwekkend.
Leger-organisatie
H. M. de Koningin heeft den Minister van
Oorlog gemachtigd om bij de Tweede Kamer
aanhangig te maken de wetsontwerpen tot rege
ling van de samenstelling der landmacht en tot
nadere wijziging, in verband daarmede, van de
militiewet. De indiening dezer ontwerpen zal een
dezer dagen plaats hebben.
Kaar het „Vad." bevatten deze wetsontwerpen
o. a. de volgende hoofdbepalingen
De landmacht is samengesteld uitlo. het le
ger; 2o. de landweer, ter vervanging van de op
een nader te bepalen tijdstip op te heffen schutte
rijen; 3o. den landstorm, voor zoover de land-
stormplichtigen voor den dienst zijn bestemd. In
tijd van oorlog of oorlogsgevaar worden ook de
met Koninkl. goedkeuring opgerichte vrijwilligers
korpsen tot de landmacht gerekend. Deze stel
len zich alsdan ter beschikking van het militair
gezag.
In de indeeling der verschillende wapens en
diensten zijn eenige wijzigingen voorgesteid.
Omtrent de militie-wet valt meer bepaald het
volgende aan te stippen
Jaarlijks worden bij de militie ingelijfd:
ter volledige oefening ten hoogste 12.300 man;
tot korte oefening ten hoogste 5200 man.
Behoudens uitzonderingen, bij de wet vastge
steld, duurt de dienst voor de ingelijfden te land
8 thans 7 en voor die der zeemilitie 5 jaren.
De land-miliciens worden, tenzij de Koningin
dat niet noodig mocht achten, onder de wapens
gehouden
de ingelijfden ter volledige oefening: bij de
onbereden korpsen 12 en bij de bereden korpsen
18 maanden;
de ingelijfden tot korte oefening 4 maanden.
Zij komen na volbrachten eersten oefeningstijd
voor herhalings-oefeningen in werkeljjken dienst:
de volledig geoefenden bij de onbereden korpsen
12 weken, verdeeld in ten hoogste 3 perioden;
bij de bereden korpsen eenmaal voor 6 weken,
de voor korte oefening ingelijfden 12 weken, ver
deeld over 2 perioden.
Zij gaan bij hun ontslag uit het leger met
uitzondering van de torpedisten en de bereden
korpsen over naar de landweer, waarbij zij
gedurende 7 jaren blijven ingedeeld.
Verteerbaarheid der zemels in brood.
Een Duitsch landbouwkundig blad, verschij
nende in Saksen, gaf eenigen tjjd geleden de
volgende mededeeling, welke van gewicht is in
verband met de algemeen verbreide meening, dat
de zemels een hooge voedingswaarde zouden heb
ben.
De heeren dr. Plagge en dr. Lebbin, schei
kundigen, hebben in 't belang van de voeding
en verpleging der Duitsche soldaten op ruime
schaal onderzoekingen gedaan en analyses ge
maakt, om vast te stellen, in welken omvang de
voedingstoffen, die in het koren voorkomen, vooral
wat betreft de proteïntstoffen in de zemels en
de kleefstofcellen, door de verteringsorganen van
den mensch worden uitgenut en hoe in verband
hiermede het malen en het broodbakken moet
geschieden.
Het resultaat van deze onderzoekingen, zich
uitstrekkende over vijf jaar, is in een uitvoerig
geschrift medegedeeld, dat de brood bakkerij in
een geheel nieuw licht plaatst. De schrijvers
komen hierbij tot de volgende conclusiën
Goed roggemeel wordt bijna evengoed verteerd
als goed tarwemeel.
Roggemeel wordt des te beter verteerd, hoe
minder zemels het bevat.
Roggezemels zijn geen geschikt voedingsmiddel
voor den mensch, zelfs niet, al zijn zij nog zoo
fijn gemalen.
Een verwijdering der schalen, ook van de laag
der kleefstofcellen, moet het doel zijn van de
molenaars en fabrikanten. Dit doel wordt het
best bereikt door het gebruik van fijne zeven en
dat werk zoover door te zetten, dat er rond 25 °/0
zemels uit het meel is verwijderd.
Het denkbeeld van de menschen, dat zemels
een hooge voedingswaarde zouden hebben, is
eenvoudig onzinnig.
Wat betreft het tegenwoordige soldatenbrood,
het zoogenaamde kommiesbrood, dat men over
't algemeen eene grootere voedingswaarde toe
schrijft, dan het gebruikelijke meer of minder
fijne en witte „bakkersbrood", is door de onder
zoekingen bewezen, dat het niet geheel wordt
uitgenut. Het verlies bedraagt gemiddeld op acht
proeven bij de eiwitstoffen 43.35°/0, bij de droge
bestanddeelen 13.9%*
Eene verbetering kan bij behouding of wel
bij verhooging van het tegenwoordige zemelge
halte noch door pellen, noch door eene fijne ver
maling der zemels worden verkregen. In de eer
ste plaats is daarvoor noodig eene vermindering
van het zemelgehalte tot op ongeveer 10 pCt.,
verwijdering der zemels van 15 tot op 25 pCt.,
zooals in de burgermolens gebruikelijk is en
waarvoor het gebruik van fijne zeven is aan te
bevelen. In elk geval wordt door de heeren be
weerd, dat het een fabel is, dat, zooals door som
mige menschen wordt beweerd, brood met zemels
de voorkeur verdient.
Het nachtlicht in het slaapvertrek is een
gevaarlijk ding. De nacht is bestemd voor den
slaap. Het is 's nachts rustiger, omdat het rumoer
van den dag zwijgt, daarom wordt ons gehoor
niet verontrust; het is duister, opdat ook ons
oog rusten zal. Het brandende nachtlicht stoort
evenwel de rust van het gezichtsvermogen, en
het is inderdaad geen wonder, als we dan ver
moeid ontwaken en langzamerhand over onze
zenuwen beginnen te klagen.
Wat gemeene bedriegerij!
Door de rijks- en de gemeente-politie, de veld
wachters R. van der Mey en van der Stel (te
Zoeterwoude) is aan den Haagweg onder Zoeter-
woude aangehouden zekere G. K., die, onder
voorwendsel van bloedspuwingen te hebben, het
medelijden van het publiek trachtte op te wek
ken. Hij nam n.l. eenig bloed of roodgekleurd
vocht in den mond, waarvan hij eenige flesch-
jes vol bij zich had, liet zich vallen en spuwde
dan het vocht bij gedeelten uit; niemand was
op het bedrog bedacht en deze en gene tastte
al in de beurs om den ongelukkige te helpen.
Van den hem aangeboden geneeskundigen bij
stand wilde hij natuurlijk niets weten!
K. is iemand, die reeds veel op zijn kerfstok
heeft en schijnt dit kunstje ook reeds op andere
plaatsen vertoond te hebben.
In een coupé 3e klasse van den trein Am-
Sterdam—Rotterdam hadden Zaterdagmor
gen 6 heeren plaats genomen.
Voorbij het station Haarlem haalden 4 van
de 6 personen kaarten uit den zak en begonnen
na eenig aandringen hun spelletje, een, twee,
drie, klaveraas, met den vijfden, een boertje. Dit
mannetje liep er in voor f120.
De 6e passagier, de Heer Ph. B., telepho-
neerde aan het station Piet-Gijzenbrug de Leid-
sche politie, met het gunstig gevolg, dat de hee
ren kwartjesvinders in Leiden gearresteerd wer
den. {Vad.)
Nieuwe methode.
Dinsdag ging op Urk de oude blinde omroe
per door het dorp en riep met jeugdige geestdrift
„'r Wort bekint 'ermaakt; twiej fesoenlijke
jonges vragen twiej fesoenlijke maodjes tusschen
de zuvetien in de twientig jaor, om er 'n Zun-
dag 'n avet miej eut te goön. Ze kunnen der van
avet anmelden in 't logement 't Wapen van Urk
Het gebeurde te Blokker op de kermis. De
knaap werd verliefd en wilde het meisje kussen.
Deze verzette zich. Eene schermutseling in het
donkere hoekje volgde en plonsdaar spar
telde het meisje in het water. De verliefde jon
geling stapte te water en redde zijn schat. Des
anderen daags een bezoek van den verontwaar
digden vader. De knaap moest 2 gulden boete
betalen. Hij ging dien dag niet ter kermis.
CII.
28 Sept 5 Oct. Hoewel de bloemkool-
prijzen dit jaar dooreengenomen belangrijk
lager zijn dan in 1898, toch kon reeds nu de
verwachting worden uitgesproken, dat de om
zet aan de markt van de vereeniging „de
Tuinbouw," aan het station Bovenkarspel
minstens hetzelfde kapitaal zal vertegenwoor
digen als in 't vorig jaar. Loopt 't wat mede
dan zal de f450.000 zelfs nog wel worden
overschreden.
In de eerste plaats moet dit worden toege
schreven aan het feit, dat ook hier, evenals
in een zeer groot deel van onze provincie, de
tuinbouw meer en meer den landbouw ver
dringt. De teelt van vroege aardappelen wordt
voortdurend uitgebreid, waardoor vooral de
omzet van dit product aan onze markt enorm
is toegenomen. Reeds in 1898 stond onze
markt met een aanvoer van 135000 halve
H.L. aardappelen bovenaan, doch thans is de
200000 reeds sedert eenige weken overschre
den. De teelt van zomerbloemkool ni. de grove
en fijne, schijnt voor hen die met deze cul
tuur niet van zeer nabij bekend zijn, weinig
aantrekkelijkheid te bezitten, tenminste de
uitbreiding daarvan is niet in 't oogvallend.
Des te meer animo bestaat er daarentegen
voor de teelt van reuzenbloemkool.
Tot voor enkele jaren werd de bloemkool
teelt bijna uitsluitend te Grootebroek en Lut
jebroek uitgeoefend terwijl ook de kool, bieten
en knollenakkers daar ter plaatse werden ge
vonden. Thans echter zijn, vooral te Boven
karspel, tal van hektaren met reuzenbloemkool
beplant, terwijl van daar belangrijke hoeveel
heden kool, bieten en knollen worden aange
boden.Gedurende dezen herfst worden dan ook
weder tal van nieuwelingen aan de bloemkool-
markt opgemerkt. In den regel leidt zoo'n
eerste proef tot herhaling daarvan, omdat door
deze nieuwelingen veelal hooge prijzen worden
bedongen. Hunne akkers, waarop nimmer
bloemkool of sluitkool werd verbouwd en die
door de zware bemestingen, voor de aardap
pelteelt aangebracht, in zeer vruchtbaren toe
stand verkeeren, brengen zware reuzenbloem-
koolen voort, die door de handelaren gaarne
worden gekocht en flink worden betaald.
Vooral op zoogenaamd nieuw land wordt
prachtige reuzenbloemkool getoeld. Te Hoog-
karspel en te Andijk worden thans eveneens,
hoewel niet zoo talrijk als te Bovenkarspel,
bloemkool en koolvelden aangetroffen. Van
Andijk wordt echter geen bloemkool ter markt
gebracht, omdat deze, gelijk ik reeds vroeger
mededeelde, uitsluitend voor de inmakerij wordt
geteeld.
Ook door de meerdere aanvoer van uien,
die voorheen meestal uit de hand werden
verkocht, draagt er niet weinig toe bij,
dat het aan onze markt verhandelde kapitaal
een belangrijk cijfer bereikt. Wijs ik boven
dien nog op de knollenmarkt en den steeds
grooteren aanvoer van slaboonen,dan meen ik
daarmede de oorzaken te hebben aangestipt,
waardoor, niettegenstaande lagere bloemkool-
prijzen, zeer waarschijnlijk dezelfde, mogelijk
zelfs nog hoogere omzet in geld zal worden
bereikt, als in het vorige jaar.
Vooral Zaterdags, Dinsdags en Woensdags
heerscht aan onze markt groote levendigheid.
Verleden Zaterdagmorgen werd bijv. verhan
deld 42800 reuzenbloemkool, 3920 witte, roode
en gele kool, 220 halve H.L. aardappelen, 2109
halve H.L. uien en nep, 416 zak boonen, 1300
komkommers, 22 manden peren, 5V2 mand
appels en 11500 bieten.
Deze massa tuinbouwproducten werd aan
gebracht door omstreeks 250 schuiten, waar
mede tal Van schepen en waggons werden
beladen.
Niettegenstaande de groote aanvoer wordt
alles graag gekocht en worden de prijzen
daardoor niet gedrukt. Ik acht 't overbodig
u een overzicht te geven van de voor de ver
schillende producten bedongen prijs, omdat
daarin sedert de vorige week slechts weinig
verandering valt op te merken. Alleen uien
en aardappelen zijn omstreeks 10 ct. per 1/2
H.L. gedaald, terwijl voor slaboonen, tenge
volge van het thans ver gevorderde seizoen,
hoogere prjjzen, n.l. f0.65 k f0.80 per zak
van 15 kilo wordt bedongen. De inmakerijen
zijn dagelijks in volle werking, waardoor groote
hoeveelheden bloemkool tot dat doel worden
aangekocht. Ongetwijfeld wordt daardoor een
zeer gunstigen invloed op den prijs uitgeoefend.
K.
Buitenland.
Engeland en Transvaal.
„Voor God ben ik verantwoord alles te heb
ben gedaan om den vrede te bewaren, den oor
log te voorkomen", zeide de President der Trans-
vaalsche republiek, de Heer Kruger, in den
Volksraad deze weekNiemand die daaraan twij
felt, nog meer, wij weten het.
Of er oorlog zal komen alles wijst er op
en het zal wel zoo zijn. Het pijnlijk zwijgen
van Engeland beteekent te veel, om iets goeds
te vermoeden. Meer transportschepen meer
macht beter toegerust voltooiing zijner on
voldoende oorlogstoebereidselen ziedaar wat
het beoogt.
Maar de boeren hebben de grenzen reeds be
zet, nog niet overschredenZij zullen de aanval
lende partij niet zijn of het zou al moeten
blijken, dat zij genoodzaakt worden en dan zal
het roer gericht worden met vaste hand, sterk in
het geloof.
Zoo is er dus nog geen enkele patroon afge
schoten, geen kanon in werking gesteld, doch dat
geeft niet de minste, garantie voor één enkel vol
gend uur de discipline onder de Transvaalsche
troepen is natuurlijk niet zoo heel groot en nu
heeft de regeering wel nadrukkelijk bevolen dat
voor het oogenblik de grens niet mag worden
overschreden en dat alleen moet worden gewaakt
tegen schending van grondgebied van Engelsche
zijde en wel heeft de opperbevelhebber der Trans
vaalsche legermacht generaal Joubert, tegen over
treding van die formeele order bedreigd met fu
silleering, doch op een gegeven moment laten de
meest ongeduldigen zich niet weerhouden, bieden
de jongere, strijdlustige elementen, geen weerstand
meer aan de verleiding en dan gaan de pop
pen aan 't dansen, allen bevelen, allen vertoogen
ten spjjt!
De regeering der Zuid-Afrikaansche republiek
schijnt de handhaving van den vrede nog niet
onmogelijk te willen maken en kant zich daarom
met gansch haar gezag tegen een willekeurige
uitlokking van den oorlogstoestand door de schen
ding van de Engelsche grens al mocht dan ook
een oogenblikkelijk voordeel van de Transvaalsche
wapenen te verwachten zijn van zulk een plotse
ling offensief optreden, 't Zou zijn juist op het
grondgebied waar de Engelschen in 1881 klop-
kregen, den zeven en twintigsten Februari.
Het meest waarschijnlijke is in elk geval dat
het er op hetzelfde gebied of in de onmiddellijke
nabijfieid tusschen Engelschen en Transvalers zal
losgaan, reden waarom het niet geheel overbo
dig kan worden geoordeeld een en ander mede
te deelen over de plaatsen aan de wederzijdsche
grens die het meest genoemd worden.
In de eerste plaats Ladysmith en Dundee, de
hoofdkampementen der Engelschen op Natalsch
grondgebied.
Dan Newcastle, een mijnwerkersdorp ten noor
den van Ladysmith aan den spoorweg.
Voorts Charlestown, het laatste dorp op Na-
tal's gebied aan den spoorweg.
Aan Transvaalsche zijde is Volksrust het eer
ste dorp na overschrijding der grens over Langs
Nek of per spoor, terwijl Wakkerstroom, Utrecht
en Vrijheid plaatsen zijn op Transvaalsch gebied
juist tegenover Dundee, Newcastle en Charle
stown aan Engelsche zijde.
De Buffalorivier ie de stroom, die de grens
vormt tusschen Transvaal en Natal en de Van
Reenen-pas is de plaats waar de spoorlijn van
Oranje-Vrijstaat naar Natal tusschen Ilarri-
smith en Ladysmith de grens passeert. Terwijl
nu aan Transvaalsche zijde de hoofdlegermacht
der Boeren ligt over welker getalsterkte de mee
ningen nogal uiteenloopen (het varieert tusschen
tienduizend en vijftienduizend man) voert in New
castle generaal Symons het bevel, evenals over
de voorhoeden te Dundee en te Glencoe, alles te
zamen drie escadrons vrijwillige karabiniers, vier
bataljons infanterie, anderhalf regiment cavalerie,
twee veldbatterijen en een bergbatterij, alsmede
eenige troepen pioniers.
De strijd zal langdurig zijn en verschrikkelijk.
Hoe is het mogelijk, dat voor de grillen van
een Chamberlain alles schijnt te buigen. „Zijn
oorlog" moet worden gevoerd en duizenden men-
schenlevens staan daarmede op het spel. Heeft
hij een geweten?
Koningin Victoria moet eene uiterste poging
hebben gedaan om hare Ministers te bewegen
der Transvaal, in het belang des vredes, een
weinig te gemoet te komen.
H.M. rekent daarbij op den steun van den
hertog van Devonshire en andere onafhankelijke
leden van het Kabinet tegen den invloed van
Chamberlain in, die met zijn ontslag dreigt, wan
neer de invloed der Koningin mocht zegevieren.
Tot dusver hooren wij nog niet veel daarvan.
Het is er misschien een gewees, die H.M. een
dienst heeft willen bewijzen, een dergelijk be
richt de wereld in te zenden.
Dat de wapenen der Boeren, indien het een
maal zoo ver moet komen, mogen zegevieren.
Over de kansen laat iemand zich als volgt
uit:
Ja, stond Transvaal moederziel alleen, dan was
de toestand hachelijk. Toch zou er nog geen reden
zijn om zoo maar vast te stellen wat voor duizen
den Nederlanders een uitgemaakte zaak schijnt
te zijn, dat de getalsterkte aan gehuurde verde
digers van het geweld per se machtiger is dan
de zedelijke kracht van een volk dat zijn hoogste
goederen, eer en vrijheid, verdedigt. Maar Trans
vaal staat niet alleen. De Transvaalsche Boeren
hebben duizenden eu duizenden familieleden en
boezemvrienden in Natal, waar men zich nog de
Engelsche roofzucht na Dingaans val herinnert
in Oranje Vrijstaat waar ieder kind de beteeke-
nis van den naam „Boomplaats" weet; in Kaap
kolonie waar men slechts den naam van „Slach-
tersnek" behoeft te noemen, om de menschen
dol te maken.
De allereerste voorwaarde voor een overwin
ning is geloof aan het goed recht van de zaak
waarvoor men strijdt. En de tweede voorwaarde
