I nibu 2toahwanc si«u£i 5'ItKJ«Jv<j ^iniberle Umlateosiijl NGOSTAAT zuid-afrika. drenzen, 4 De Zuid-Afrikaanseiie Republiek (Transvaal) en de Oranje Vrijstaat. Deze beide republieken liggen in het Zuiden van Afrika, tusschen 22 en 31 graden zuider breedte, in het binnenland, aan alle zijden om geven door Engelsch gebied, behalve in het Noord-Oosten, waar de Transvaal de Portugeezen tot naburen heeft. Daar nadert ze ook de zee; ze is daar slechts 60 kilometer van de Delagoa- baai verwijderd (ongeveer den afstand van Utrecht tot Arnhem). Ze zijn naburen; de grensscheiding is de rivier de Yaal, die echter alleen in den regentijd, d.i. in den zomer, die hier in de maanden December- Pebruari valt, het verkeer belemmert; in het overige van het jaar is ze meestentijds een smal watertje, dat de overigens droge bedding heelemaal niet vult. Bevaarbaar is ze nooit, wat van al de rivieren in dit deel van Afrika geldt. Het omgevende Engelsche gebied draagt cte volgende namen: ten Noorden ligt Rhodesia, ten Westen Betsjoeanaland en Griquawest (het land der diamantmijnen met Kimberley), ten Zuiden de Kaapkolonie en ten Oosten Basoetoland, Nathal, Zoela- en Tongaland. Daaraan sluit zich ten slotte in het Noord-Oosten het Portugeesche ge bied aan. De bovengenoemde Engelsche deelen vormen niet een staatkundig geheelze staan in verschil lende verhouding tot Engoland. De Kaapkolonie, eenmaal een Hollandsche bezitting, hoewel toen veel kleiner, en Natal zjjn zelfstandige koloniën met een eigen bestuur; de overige deelen wor- De Zuid-Afrikaansche Republiek wordt dikwijls „de Transvaal" genoemd, maar dit is niet de offici- eele naam. Het is er mede, als met ons Koninkrijk der Nederlanden, dat in den regel „Holland" wordt genoemd. den door Engeland zelf beheerd, als bezitting ot als protectoraat; alleen Rhodesia, het jongst ge annexeerde gebied, in het Noorden, is door En geland aan een particuliere Maatschappij, de „Chartered" in beheer gegeven. Die Maatschappij ontving daartoe een charter, d. i. octrooi, van daar haar naam. Ze beheert een uitgestrekt ge bied, en haar wanbeheer of, zachter uitgedrukt, de teleurstellingen bij dat beheer en de gelde lijke verlegenheid, waarin zij zich bevindt, waar door de belangen van invloedrijke personen in Engeland bedreigd worden, zijn zeker de hoofd oorzaak van den dreigenden oorlog. Door het gebied der Zuid-Afrikaansche republiek te ver overen en met dat der „Chartered" te verceni- gen, zou het dreigend bankroet worden afgewend. De mislukte inval van Jameson had ditzelfde doel. Naast en boven al de verschillende Engelsche bestuurshoofden van al die deelen, staat één man, de zoogenaamde High Commissioner, welke be trekking meestal, ook nu, vervuld wordt door den gouverneur van de Kaap-Kolonie. Jaren lang v/as dit Cecil Rhodes, de stichter van Rhodesia. Nu is het Sir Alfred Milner. Bij den oorlog, die nu is uitgebroken, zijn twee zaken, die groot gewicht in de schaal leg gen, nam. in de eerste plaats de absolute macht der beide partijen, en in de tweede plaats de omstandigheden, die op het voordeelig aanwen den dier macht invloed uitoefenen. In absoluten zin is Engeland verreweg de meerdere in macht. De Transvaal endeOranje- Vr ij staat zijn tegenover Engeland zeer kleine staten, niet zoozeer in grootte, als wel door ge ringe bevolking en door oneindig verschil in hulpmiddelen. De Transvaal heeft een oppervlakte van 326700 vierkante kilometer (ongeveer tienmaal zoo groot al3 Nederland, iets gruoter dan Gr. Brittannië en Ierland), maar het heeft slechts 1.158.156 inwoners, waarvan weder slechts 346.336 blan ken, de overigen zijn Kaffers en andere inboor lingen. De bevolking van het Britsche Rijk in Europa is 40.420.766 groot. Het geheele Britsche Rijk, d. i. Groot-Brittannië met al haar koloniën, heeft een oppervlakte van 28 millioen vierkante kilo meter en een bevolking van 388 millioen. Het is zoo groot als geheel Afrika en heeft zooveel inwoners als al de Europeesche rjjken te zamen. Haar jaarlijks budget bedraagt 1200 millioen gulden in inkomsten en uitgaven, dat van de beide republieken te samen 60 millioen. Terwijl Gr. Brittannië gemiddeld 128 inwoners heeft voor iederen vierkante kilometer, heeft de Transvaal voor iederen vierkante kilometer nog niet één inwoner. Die geringe bevolking springt oo k sterk in het oog als wij de grootte der zoo genaamde steden nagaan. Als wij de mijnstad Johannesburg uitzonderen, die ruim 100.000 in woners telt, meest vreemdelingen (uitlanders), blijven er niet anders dan dorpen over. Pretoria, de hoofdstad telt 8000 inwoners, Potchefstroom, Heidelberg, Ljjdenburg 2000, Barberton, mede een mijnstad, iets meer dan 3000. Ons Hooge- veen met 10000 inwoners overtreft Pretoriaons Klundert met ruim 3000 is groot in vergeljjking van de andere genoemde plaatsen. In den Vrij staat telt Bloemfontein 6000 inwonersde overige plaatsen zijn dorpen. En al die plaatsjes liggen ver uiteen, maar toch meest in 't Zuiden en in het Oosten; het westelijk gedeeite der beide re publieken is zeer eenzaam. De krijgsmacht der beide oorlogvoerende par tijen is zeer ongelijk. Do Transvaal heeft een staand leger van 416 man het artilleriecorps, maar er bestaat al- gemeene dienstplicht voor alle mannen van 16 60 jaar ouderdom, en zoo kan het ongeveer 27000 man te velde brengen, de Oranje-Vrijstaat 20000. Hiertegenover staat Engeland met veel grooter macht. Het Engelsche leger telt omstreeks 254.000 man, waarvan echter meer dan de helft over de koloniën is verspreid; in Britsch Indië zijn nog circa 143.000 Inlandsche troepen, geheel op Eu ropeesche wijze gedrild en uitgerust. Het is echter geheel onzeker, hoe groot de macht is, die voor dezen oorlog kan worden af gezonderd. Wat eindelijk het terrein van den oorlog be treft, zoo hebben de Engelschen gelegenheid tot een aanval van iedere zijdezij houden de beide republieken van alle kanten omsingeld. De gemakkelijkste toegang is het westen, daar ligt de grens open. Dit hangt samen met den bouw van het we relddeel. Zuid-Afrika heeft een zeer eenvoudigen vorm. Het is in ieder opzicht een massieve massa de kust heeft geen belangrijke insnijdingen, het binnenland geen groote afwisseling van hoog en laag. De bodem stijgt, van de zeekust af, van alle zijden trapsgewijze omhoog, tot het geheel een hoogte van 3 4000 voet heeft bereikt. De ran den dier terrassen zijn steil naar de zijde der zee, en vertoonen vandaar gezien de gedaante van bergketenen. Naar het binnenland toe, waar ze aan het hoogere terras grenzen, is hun helling natuurlijk veel geringer. De beide Republieken liggen grootendeels op het hoogste terras, het eigenlijke hoogland; de Transvaal voor een gedeelte op en over den rand heen, ook op het tweede terras. Hun oostgrens is dus grootendeels een naar de zeezijde steil ge bergte; dit heet bij den Vrijstaat het Draken gebergte, en de voortzetting daarvan in de Trans vaal de Verzainelbergen. De Transvaal strekt zich oostwaarts over dien rand uit tot het Lebombo gebergte, dat verder Noordwaarts Longwe geb. heet. In verband met de ligging van de haven Durban in Port Natal is de aanval uit het Oosten uit die richting te wachten. Er is een spoorlijn, die van die haven over Pieter Maritzburg naar Ladysmith voert en zich vandaar vertakt naar de Transvaal over den Dangspas (Laings-Neck), naar den Vrijstaat over den Van Reenen Pas. Die wegen liggen in dat deel van Natal, dat als een wig tusschen de beide republieken indringt. In den vorigen oorlog had ook hierlangs de aanval der Engelschen plaats. Majuba Hill is een der hoogten aan dien pas (doortocht) evenals Spitskop en Ingogo. Het is niet waarschjjnlijk, dat zij Transvaal aan die zijde zullen aantasten in de richting van distrikt Utrecht en Wakkerstroom, omdat het land daar zeer oneffen is en door tal van hoog ten gemakkelijk to verdedigen. Het heet dan ook het Banken ot Gebroken veld. Daarenboven voeit vandaar geen pas van belang naar het Hoogland zelf, hot zoogenaamde „Hoogeveld", waar Johan nesburg op gelegen is, Heeft de aanval van de Oostzijde het bezwaar, dat de passen moeten bestegen worden, daarte- genovor staat voor de Engelschen het groote veerdeel, dat de haven Durban dichtbij is, wat voor hen van het hoogste belang is, omdat hun leger van die zijde van alles moet worden voor zien. Bij de geringe bevolking, de weinige be bouwing, de afwezigheid van groote plaatsen in het land, waar zij komen, kunnen zij nergens voorraad van levensmiddelen of fourage verwach ten. Zoolang zij in Natal en dicht bij de de zee zijn, is dit bezwaar geringer dan wanneer zij aan de Westgrens een eenigszins sterke leger macht willen bijeenbrengen. Daar ligt de grens onverdedigdhot Hoogland strekt zich aan weers zijden onafgebroken uit, maar zij zijn hopeloos ver van de zee, en de spoorlijn, die lahgs de ge heele Westgrens voert, staat juist daardoor op alle plaatsen bloot aan het gevaar van door de boeren te worden afgesneden, al dadelijk b.v. door het vernielen van de brug over de Oranje Rivier. Belangrijke punten langs die grens zijn Kim- berley en Mefeking. Te Kimberley zjjn de Dia mantmijnen; Mafeking is het hoofddepot voor den aanval op Johannesburg uit het Westen. Daarvan ging indertijd de aanval van Jameson uit. Niet onmogelijk ten slotte is een aanval uit het Portugeesche gebied langs den weg, die door de Komatipoort voert, indien althans Portugal niet onzijdig blijft. Het kleine kaartje van geheel Zuid-Afrika (in den hoek onderaan) geeft de staatkundige lig ging der beide Republieken aan, en men kan er uit opmaken, hoeveel grooter de afstand is, die eene legermacht van uit Kaapstad zou moeten afleggen dan van uit Durban, in Natal. TIJD VAN GREENWICH. HOLLANDSCHE IJZEREN SPOORWEG-MAATSCHAPPIJ. Van DEN HELDER naar AMSTERDAM. Zijdewind N oordscharwoude Heer Hugowaard Sint Pankras Alkmaar Heiloo Castricum Uitgeest Krommenie-Assend. Wormerveer Koog-Zaandijk Zaandam Amsterdam WINTERDIENST OCTOBER 1899. Van AMSTERDAM naar DEN HELDER. 612 1618 104 566 636 648 578 1650 580 656 662 120 1678 160 690 5.12 7.05 7.51 9.18 12.28 1.53 ~3l3 3.59 7.30 7.52 5.28 7.25 9.33 12.45 2.13 8.11 S e 5.42 7.41 8.12 9.48 12.57 2.00 2,29 4.14 7.51 8.25 O 5,56 7.57 10.01 1,11 2.13 2,45 4.27 8.39 c 6.06 8.06 10.10 1.19 2.22 2,55 4.36 8.48 e 9 9 6.32 6,41 8.19 8.35 10.25 1.35 2.41 3.08 3.14 4.49 8.14 9.00 9.10 aank. O 1.43 2,49 fifuik 9 aank. 6.52 7.03 10.41 1.53 3.00 e 8,56 9.04 10.47 10.52 2.04 3.06 3.32 3.42 5.13 8."33 9.27 9.32 7.11 aank. 11.00 2.12 m aank. 3.52 5.21 8.41 9.40 7.16 9.09 9.15 11.05 2.17 I 3.57 5.26 CO <N lO 00 cc 9.45 7.22 11.11 2.23 1 4.03 5.32 9.51 7.29 9.21 11.18 2.30 B 4.09 5.38 8.58 9.58 7.42 9.35 11.33 2.44 4.25 5.52 9.10 10.12 Treinnummeb. 603 611 617 107 645 655 1657 661 121 1689 695 Amsterdam V. 4.44 6.14 7.06 9.50 12.23 3.10 4.26 8.12 9.51 Zaandam 5.00 6.32 7.26 10.04 12.36 3.24 4.45 8.25 10.04 Koog-Zaandijk 5.06 6.38 7.32 12.42 3.30 4.51 8.31 10.10 Wormerveer 5.12 6.44 7.38 12.48 3.36 4.57 8.37 10.16 Krommenie-Assend. 5.17 6.49 7.43 12.53 3.41 5.02 8.42 10.21 Uitgeest 5.26 7.02 7.56 1639 2,8kl. 1.03 3.50 5.15 8.54 10.31 Castricum 5.33 7.10 stopt 3.57 stopt 10.38 Heiloo jf 5.44 7.21 stopt 4.07 stopt 10.48 Alkmaar 1 6.03 7.35 8.16 10.35 10.43 1.29 4.14 4.26 5.43 9."l4 9.25 10.59 Sint Pancras 1 aank. aank. 9 Heer Hugowaard fl 617 7.47 10.57 1.40 4.42 5.53 9.39 stopt Noordscharwoude Zijdewind 6.29 7.56 11.06 1.49 4.52 e 6.02 9.49 Schagen Oudesluis 6.42 8.11 10.55 11.21 2.01 5.09 6."l4 9.35 10.05 1L26 Anna Paulowna 8.25 11.37 2.14 5.26 6.27 10.21 9 Den Helder (N. Diep.) A. 8.40 11.15 11.55 2.29 5.45 6.41 9.55 10.39 11.51

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuwe Langedijker Courant | 1899 | | pagina 6