Weekblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
Nieuwjaarswenschen.
N\ 52.
Zondag 24 December 1899.
8e Jaargang.
25 CENT
N ieu wstij dingen.
Feuilleton.
WEEEB GESCHEIDEN.
NIEUWE
unuku roi itii
Deze courant verschijnt eiken Zaterdagnamiddag.
ABONNEMENTSPRIJS
voor Noordscharwoude, Oudkarspel, Zuidscharwoude en Bk. op Langedijk
per drie maanden 50 ct., franco p. post 60 ct.
UITGEVER:
J. II. KEIZER.
BUREEL:
Noordscharwoude.
PRIJS DER ADYERTENTIËN:
Van 15 regels 30 ct., elke regel meer ct.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever.
Blij dit nummer behoort een
bijvoegsel.
Evenals vorige jaren be
staat er gelegenheid tot het
plaatsen van een Nieuwjaars
groet in ons nr. van Zondag
31 December tegen betaling
van
per annonce.
De Uitgever.
VERSLAG van het optreden van den hr.
Hazeloop, Rijks-Tuinbouwleeraar voor
N.-Holland, in de openbare vergade
ring, uitgeschreven door de groente-
vereeniging „Waarland", op 16 Dec.
in de openb. school aldaar.
Jammer genoeg, had hoogstens een 40-tal be
langstellenden slechts zich opgemaakt tot het
bijwonen dezer vergadering, waar o. i. voor de
landbouwers wel wat wetenswaardigs te hooren
was. Nadat het prinsenkwartiertje, in de ver
wachting van meerderen toeloop, reeds tot een
half uurtje was gerekt, opende de voorz., de hr.
Plaatsman, deze verg. De tijden veranderen en
wij met hen, zegt de Spr. Vooral ten opzichte
van Waarland hebben vele veranderingen en ge
lukkig ook vele verbeteringeu plaats gegrepen.
Ook de menschen zijn veranderd, wat o. a.
ook blijkt uit deze vergadering. Stelde men zich
voorheen tevreden, met te doen zooals vader
en grootvader altijd hadden gedaan, thans doet
men dat niet meer. Men wil, ook hier, profijt
trekken van hetgeen op landbouwgebied de theo
rie leert en de practijk bevestigt. Het optreden
39.)
De stroom heeft hem niet willen verzwelgen, het
rotsblok heeft hem niet willen verpletteren, dat kan
geen mensch helpen, ongelukken zijn kwade kansen
en niet alle middelen van geweld slagen. Wij heb
ben dit dus opgegeven en zijn een anderen weg
ingeslagen. Filip Dormelles is nu kapitein geworden
en geplaatst aan het ministerie, waar hij overal om
ringd is door belangrijke papieren, die het geheim
onzer nationale defensie bevatten. Hierdoor hebben
wjj een groot voordeel op hem, knnnen we hem
niet doen verdwijnen, dan zullen we hemonteeren
en dan is hij evengoed als dood. Is dat nu niet ver
standig gesproken
Zeker mjjn jongen, fluisterde mevrouw De Pra-
bert, maar
Neen, neen, nu geen maar, en, oom Jacques heeft
het plan rijpelijk overlegd en wjj hebben tezamen
alle voorbereidende maatregelen genomen. Het is
trouwens zoo eenvoudig als iets. Wjj hebben alle
troeven in onze hand, voornamelijk zullen wij veel
steun hebben van kolonel Allevard, den onmiddel-
lijken chef van Dormelles, die onze vriend is en
die hem verfoeit. Niet dat wjj voornemens zijn Al
levard tot onzen medeplichtige te maken, o! God
neen, die militairen zijn zoo kleingeestig, maar wjj
maken bem doodeenvoudig tot ons werktuig, zonder
dat hjj er iets van bespeurt. Zoo nu en dan gaan
wjj hem wel eens van zijn bureau af halen om hein
mee te nemen naar de club en op die manier zjjn
wjj er ongemerkt achter gekomen, in welke doos
de zoogenaamd geheime stukken worden bewaard,
Die doos staat in een kast, naast de schrijftafel van
den kolonel, nu is er niet meer noodig, dan dat zjjn
aandacht een halve minuut wordt afgeleid daar
belast ik mij mee en oom Jacques neemt een
lias uit die doos weg, het komt er niet op aan welke.
Mjjn hemel, maar is daar geen gevaar bij
van den hr. Hazeloop daaraan dienstbaar te ma
ken, is het doel dezer vergadering. Bij voor
baat brengt Spr. den hr. Hazeloop den dank
der verg. voor de welwillendheid, waarmede hij
de uitnoodiging, om hier op te treden, heeft
aangenomen.
Uit de lezing der notulen bljjkt, dat de ver-
eeniging „W." tracht, door samen werking voor
deel voor hare leden tracht te behalen, getuige
't besluit tot eene inschrijving voor kunstmest;
dat ze in toepassing wenscht te brengenonder
zoekt alle dingen en behoudt het goede, getuige
de genomen proeven ter besproeiing der aard
appelvelden, wat herhaald zal worden getuige
ook het streven der vereeniging, in overleg met
zustervereenigingen, naar het doen ontstaan van
een geschikt marktterrein.
Na afloop dezer huishoudelijke aangelegenhe
den, bekomt de hr. Hazeloop 't woord. Meer en
meer, zegt spreker, is er onder de landbouwers
een streven waar te nemen naar meer loonende
cultuur, teneinde te komen tot grootere welvaart.
Minder gunstige toestanden, als gevolg van lage
prijzen der landbouwproducten, deden uitzien
naar andere plantensoorten, en zoo werd geboren
een overgang van land- tot tuinbouw, wat zeer
verklaarbaar is. Wijl nu de grondsoort van zeer
groot belang is voor de plantenteelt in 't alge
meen, moest men wel komen tot den verbouw
of 't kweeken van planten, die niet al te kies
keurig zijn, anders toch zou er groot gevaar be
staan voor mislukking. Van daar, dat de land
bouwer zich ging en meer gaat toeleggen op
de groententeelt; immers laten allerlei groenten
zich gemakkelijk telen op alle grondsoorten. Be
wijzen zijn er, te over, waaruit de gevolgtrek
king mag worden gemaakt, dat de grondbewer
king en de verdere behandeling ontzaglijk veel
aan de opbrengst af of toe doen. Spr. wjjst hier
op de duin- of eigenlijk geestgronden, die door
eene doeltreffende behandeling en bemesting tot
zeer groote opbrengst als 't ware worden ge
dwongen.
Nieuwe artikeleiï zullen ze de plaats vervul
len van landbouwproducten, moeten op groote
schaal kunnen worden verbouwd, wat met groen
ten het geval is. Ook hierom geeft men aan de
groententeelt de voorkeur boven andere artike
len, omdat zij niet zoo heel veel verschilt van
den landbouw. In 't gebied der groententeelt,
zouden we haast kunnen zeggen, gaat de land
bouw in den tuinbouw over.
Voor hem, die van deze ontvreemding wordt be
schuldigd, is het de gevangenis, degradatie, onteering,
de galeien en de diepste verachting van alles wat
militair is, maar voor onsniet meer dan een
grap.
Maar wat zult ge met die papieren doen?
De ontvreemde papieren sluiten wjj in deze en
veloppe, waarop oom Jacques zeer behendig het adres
heeft geschreven van Herrn Ludwig Merz, die, zoo
als men weet. op dit oogenblik te Parijs vertoeft en
die bekend staat als de dwarskijker van majoor Von
Slippen van den Duitschen generalen stafbij die
stukken wordt tevens een brief gevoegd, waarvan de
inhoud ook zeer slim is ingekleed en Filip Dormel
les zal niet kunnen loochenen, dat hij dien briefen
dat adies heeft geschreven, want zijn handschrift
is door oom Jacques meesterlijk nagemaakt.
En wat gebeurt er dan met die enveloppe en den
inhoud?
Die enveloppe wordt, als tot de verzending gereed,
neergelegd in de woning van kapitein Dormelles,
rue Bonaparte geloot ik.
Jano 70zeide Jacques.
Maar die woning zal toch wel gesloten zijn of
bewaakt worden? voerde mevrouw De Prabertaan.
Jawel, door een langen lummel van een soldaat,
Martineau genaamd, die hij uit Grenoble heeft mee
gebracht en die er zich niet op kan beroemen, tot
de bjjzoridere vrienden van oom Jacques te behoo-
ren. Die soldaat wordt ook een werktuig van ons,
wel te verstaan even onbewust als kolonel Allevard
Hoe wjj met dien oppasser omspringen, interesseert
u minder, de slotsom is, dat de woning van Dor
melles morgen, op het uur dat wjj bepalen, onbe
waakt zal zjjn en dat wij de sleutels zullen hebben,
zoolang dat noodig is.
God 1 God wat een intrige, zuchtte Felicienne.
Integendeel, het is zoo gemakkelijk als 't maar
kan. Zijn eenmaal de gestolen papieren ten huize
van Dormelles, dan wordt er een briefje geschre
ven aan kolonel Allevard en dezen daarin met den
diefstal en de plaats waar het gestolene te vinden
is op de hoogte gesteld. De kolonel stelt natuurlijk
terstond een onderzoek in, vermist de papieren wer-
keljjk uit zjjn kast, gaat naar de rue Bonaparte
Eene der grootste moeilijkheden bij de groenten
teelt acht spr. wel het vervroegen; dit eischt
veel ervaring, en is dus een terrein, waarop ie
mand, die nog weinig aan tuinbouw heeft gedaan,
zich niet te spoedig moet wagen. De tuinbouw
bepaalt, zich hier in hoofdzaak tot kool, terwijl
ook de vroege aardappelteelt meer en meer veld
wint. Hoewel er nog geene vrees voor over-pro-
ductie bestaat, meent spr. er toch op te moeten
wijzen, dat men zich toch niet maar jaar in jaar
uit, en steeds meer zich uitsluitend met den
koolbouw moet bezig houden. Men dient er voor
te zorgen, dat voor de toekomst ook andere we
gen open staan. En al komt er nooit te veel
kool, dan moet men toch eens denken aan den
grond zelf. "Voor eiken grond is wisselbouw van
groot belang. Niet alle planten halen dezelfde
bestanddeelen in dezelfde mate uit den bouw
grond, en bij de teelt van één product, altijd
maar weer op denzelfden grond, zou deze kun
nen komen tot gebrek aan stoffen, juist voor dat
product noodig, doch tegelijk nog zeer geschikt
wezen, om een ander gewas te doen gedijen.
Wel bestaat hiervoor bjj de koolteelt niet zoo'n
groot gevaar, doch op den duur zou ze toch kost
baar kunnen worden, aangezien er veel voedings
stof aangebracht zou moeten worden. En dan
ter bestrijding van insecten en plantenziekten is
wisselbouw zoo gewenscht. Insecten, bacteriën
en zwammen kunnen de teelt van een gewas
sterk schaden. Door wisselbouw kunnen de in
secten soms zeer verminderen, het voortwoeke
ren van bacteriën en zwammen soms gestuit
worden.
Eene groote vraag, waarop men bij de teelt
van andere producten vooral heeft te letten, is
deze: Wanneer kunnen ze voor de markt gereed
zijn? Ieder toch weet, dat voor vroege produc
ten veelal de hoogste prijzen worden gemaakt.
Men denke slechts aan: sla, spinazie, worteltjes,
doperwten en tuinboonen.
Eene eerste vraag is dus: vroeg! zooveel te
vroeger, zooveel te beter!
Spr. acht 't daarom niet ondienstig, omtrent
het vervroegen 't een en ander onder de aan
dacht zijner hoorders te brengen. In de eerste
plaats acht hij de bewerking van den grond van
zeer groot belang, en meent, dat diep omwerken
in vele gevallen zeer loonend zal zijn. Eene vaste,
min of meer onderdringbare, onderlaag is bij den
tuinbouw beslist zeer schadelijk. Nu heeft Spr.
meermalen de ervaring opgedaan, dat men tegen
no. 70, doet daar een huiszoeking en mjjn
medeminnaar is reddeloos verloren.
Verloren, herhaalde oom Jacques als een echo.
Groote hemel! riep mevrouw De Prabert uit, ter
wijl zij de fraaigevormde handen ineensloeg, en wat
gebeurt er dan met hem
Dan wordt hjj terstond gevangen genomen en op
gesloten in de gevangenis du Cherche-Midi, in af
wachting dat hjj voor den krijgsraad zal verschij
nen. Denzelfden avond plaatst een der couranten,
die door mij betaald wordt, een artikel, waarin men
met veel lawaai het verhaal doet van het schande
lijke verraad, waaraan een officier van het Fransche
leger zich heeft schuldig gemaakt en de naam van
dien officier, kapitein Filip Dormelles, wordt er vol
uit en met vette letters in gedrukt. Ge zult eens
zien wat een opgang dat zal maken, wat een schan
daal Zelfs wanneer de kapitein wat mjj al zeer
twjjfelachtig toeschjjnt zich van die beschuldi
ging zal kunnen schoonwasschen, dan blijft hjj in
het oog der wereld toch altijd onteerd, verdacht
en wjj zjjn gewroken, goed gewroken, niet, oom
Jacques
Jajagewroken—, goed zoozeide oom
Jacques en zjjn gelaat nam een duivelachtige uit
drukking aan, terwjjl zjjn oogen kwaadaardig fon
kelden.
Het is verschrikkeljjk. stamelde Felicienne.
Vol boosaardige vreugd vervolgde Aurélien
Het huwelijk van kapitein Dormelles met Mar-
guérite De Briais is dan voor goed onmogelijk ge
maakt; men trouwt niet met een landverrader en
wanneer wjj Marguérite nu maar den tjjd laten en
oppassen dat er geen nieuwe haaien op de kust
komen, dan worden zij en haar millioenen nog wel
de mijne. Welnu, mama is dat niet handig overlegd
Maar ongelukkig kind, wanneer een toeval u eens
in het verderf stortte riep mevrouw De Prabert uit.
Onze maatregelen zijn wel zoo genomen, dat het
succes verzekerd is, bovendien geven wjj ons in het
geheel niet bloot, de zaak loopt zoo geregeld af als
een horloge. Bovendien, wij hebben geen tjjd, binnen
vjjf dagen moet alles afgeloopen zijn. Dus niet ge
talmd wanneer beginnen we, Jacques
Vanavond.
de kosten van diep omwerken opziet, en hij wi^
dit laten gelden, wanneer gewone producten zul
len worden geteeld, doch bij teelt van duurdere
producten wordt de moeite ruimschoots vergoed.
Bij Spr. staat 't vast, dat tegenwoordig nog van
den slechtsten grond de hoogste opbrengst wordt
gehaald. Dit bljjkt ook wel hieruit, dat b.v. voor
1 H.A. zandgrond, voor bepaalde cultuur ge
schikt gemaakt, soms tot 20000 gld. wordt be
taald. Maar dan ligt het ook voor de hand, dat
betere grond tot hoogere opbrengst te dwingen is.
Dikwijls stelt men zich die diepe grondbewer
king geheel verkeerd voor. Men meent, dat 't
doel ervan is, den ondergrond boven te brengen.
Dit is evenwel zoo niet; de grond moet los ge
maakt worden, zoodat de lucht dieper kan door
dringen, 't overtollige water beter kan wegzak
ken, 't wortelgestel der planten zich beter kan
ontwikkelen. Een diep omgewerkte grond is in
't voorjaar minder vochtig (dus ook minder koud),
in den zomer minder vatbaar voor uitdrogen, om
dat de bovengrond meer gemeenschap heeft met
den ondergrond; terwijl bij ondiep spitten de
vaste laag onder den teeltgrond de gemeenschap
afsluit. De theorie leert ons, dat dit zoo moet
zijn, de practijk bevestigt het ten stelligste. Spr.
acht 't niet ondienstig mede te deelen, hoe dit
z.g. diepspitten wordt uitgevoerd, en maakt dit
door eene eenvoudige teekening duidelijk.
Bij het tweesteek omspitten wordt de le bo
vensteek ter zijde gelegd, de ondersteek eenvoudig
omgespit en op dezen omgespitten ondersteek
komt de volgende bovensteek te liggen, waarna
men geregeld door kan gaanelke volgende
bovensteek komt dus op de voorgaande onder
steek. De grond is diep omgewerkt, terwijl toch
de teelgrond bovenbljjft. "Wil men den grond
driesteek omspitten, dan wordt de zaak moeie-
ljjker en vordert ze vrij wat meer tijd. Hierbij
worden le bovensteek en le ondersteek ter zjjde
gelegd, zoodat de diepste bloot ligt. Deze wordt
gewoon omgespit. De volgende bovensteek wordt
over de gleuf heen ter zijde gelegd, de onder
steek komt op den omgespitten diepsten steek
en om de gleuf te vullen, komt de bovensteek
van de derde voor er boven op. Zoo doorwer
kende, moet dus telkens de bovensteek over de
voorgaande voor gelegd worden. Op deze wijze
wordt de grond zeer diep omgewerkt, terwijl toch
de teellaag bovenblijft. En, waar men nu be
zwaar maakt tegen de hooge kosten, daar dient
men wel in 't oog te houden, dat zulk eene diepe
Goed zoo, dan behoeven wjj daar niet langer
over te praten wat u betreft, mama, houd uw rust
maar, dat is het beste wat ge doen kunt.
Ach, mijn jongen, ik ben zoo geschokt, zoo ge
broken door die vreeselijke ontroering, dat ik mjjn
bed niet zou kunnen verlaten, al wjlde ik.
Uitmuntend, mits ge maar niet al te erg ziek
wordt, want op deze operatie volgt terstond een
nieuwe tegen mijnheer De Prabert, ten einde hem
te beletten, zijn dolzinnige denkbeelden tot werke
lijkheid te maken, een operatie die, ge zult het zelf
wel inzien, minstens even belangrijk en noodzake
lijk is als deze en waarbjj wjj uw hulp weer noodig
kunnen hehben. Wjj moeten er voor waken, dat
er geen testament gemaakt wordt, dat ons op zwart
zaad zet. Nu ga ik heen. Sluit uw kostbare papie
ren goed weg, oom Jacques. Tot weerzins, mama.
Hjj wilde reeds heengaan maar de stem zjjner
moeder hield hem nog even terug.
O! mjjn lieve Aurélien, zeide zjj, geef me een
kus en zweer mjj, dat ge u niet te veel in gevaar
zult begeven.
Goed, goed! riep hij ongeduldig, zonder aan haar
verzoek te voldoen, houd nu maar op met dat ge
lamenteer en die sentimenteele kuren. Ik ga eens
vrooljjk dejeuneeren met mjjn vrienden in den res
taurant en op die wjjze wacht ik kalm af wat er
gebeuren moet. Denk er aan, oom Jacques, dat wjj
vanmiddag half vier dien besten kolonel Allevard
van het ministerie gaan afhalen om hem mee te
nemen naar de club, waar wjj hem een buitenge
wone partjj zullen laten spelen. Ge moet hem eens
flink laten winnen, oom Jacques, dat zjjn we aan
dien braven man wel verplicht.
Zullen zienzullen zienmompelde oom Jacques,
die bezig was de papieren van de tafel op te rui
men en in een maroquin lederen portefeuille te
bergen
Aurélien ging met snelle schreden heenbjj ge
voelde zich toch wel een weinig zenuwachtig, al
wilde hjj het ook zichzelf niet bekennen.
Een oogenblik heerschte er stilte in het vertrek.
Eensklaps vroeg mevrouw De Prabert:
Jacques, wat is er met den andere gebeurd?
Zooeven, toen haar zoon in de kamer was, had
