Vereenigingen, Handelaars en Particulieren laat Uw
Drukwerk maken op de Plaatselijke Drukkerij
Uit den Omtrek
1895 1920
Luctor et Emergo
w
uit te spelen, in 3e frootp, dalt men er op 'deze
manier in slagen zal de vredelievende stetoming,
bij de Poolsdhe machthebbers de pyerhand te deen
verkrijgen.
1 De socialet bestand in 'Groot örittannie neemt
een sieeds dreigender vorm aan. Nadat gebleken is
dat de mijnwerkers in grooten meerderheid him
bestuur gemachtigd hebben tot proclamatie van
een staking, zijn nu de besturen der Tripple Al
liantie (bestaande uit transportarbeidersspoor
wegarbeiders en mijnwerkers) bijeengekomen en
hebben na ampele besprekingen een verklaring
gepubllioeerd, waarin zij de eisdhen der mijnwer
kers alleszins billijk noemen en eisdhen, dat deze
onverwijld toegestaan zullen worden. De toestand
«is door deze verklaring nog gecompliceerder ge
worden dan hij reeds was, al bestaat er geen kans
dat de mijnwerkers nu maar op| stel en sprong
de zoo gevreesde staking zullen afkondigen. Ver
moedelijk zal een der beide andere lelden van het
verbond der Tripple Alliantie dus de spoorweg
arbeiders of de transportarbeiders een bemidde
lingsvoorstel doen en zal bij eventueel afstuiten
dezer pogingen de zaak wel in handen van het
■Nationaal Verbond van Vakvereenigingen gesteld
worden. Alleen indien ook deze (poging mpcht mis
lukken, zal de proclamatie der algemeene mijn
werkersstaking, die dan zeer wel mogelijk door
sympathiestakingen zal gevolgd worden, in een
acuut stadium getreden zijn.
DE INZENDINGEN VAN VEE
OP DE
LANBOU WTENTOO NSTELLING
TE SCHAGEN.
In aansluiting van hetgeen reeds vanwege het
.Hooidcomité van de Landbouwtentoonstelling, die
van 10 tot en met 14 September te Schagen zal
■worden gehouden, is gepubliceerd, meenen wij de
aandacht van belanghebbenden meer in het bij
zonder t)e moeten vestigen op de afdeeling Vee-
In de afdeeling Paarden zullen vooral door
.de inzendingen uit de Haarlemmermeer vele
uitstekende dieren uitkomen. De bekende hengsten
Zwingli en Primus komen uit, ieder met 5 af
stammelingen, terwijl ook Cyrus, Cromwell, Com-
pas en ook anderen mededingen in de rubriekOu
dere hengsten. Een groot aantal eerste klasse
pierries zal mede aanwezig zijn. In het geheel be
vat deze afdeeling 100 nummers.
Ook het Concours-Hippique en Springdondours
dpi Zondag 12 September belooft een succes te
worden.
De afdeeling Eundvee telt weer een groot aan-
tal6 nummers. In deze rubrieken tezamen zullen
ruim 225 dieren worden tentoongesteld.
Op Vrijdag 10 September komen de dieren indi-
vidueelt egen elkaar uit, terwijl Zaterdag den 11
{■September de verschillende fokgroepen beoor
deeld zullen worden. Dien dag komen de Brijs-
guvruuu i», geregeiu ae roirveedagen van
Bond van Rundveefokvereenigingen in Npordihol-
land be bezoeken, zal ook nu weer tal van oude
(bekenden kunnen bezichtigen. Waar zoovele uit
stekende dieren aan den lijn zullen staan, meenen
wij ons ervan te moeten onthouden, opt enkele
meer in het bijzonder de aandacht te vestigen.
Buitengewoon belangrijk belooft de afdeeling
schapen ije worden. Niet minder dan ruilml 300
dieren, verdeeld over ruim 125 numtoers zullen
op 11 September worden tentoongesteld. Een ten
toonstelling van schapen, zooals zonder eenigen.
twijfel nog nimmer in Nederland heeft p;laats ge
had. Het grootste aantal, dezer dieren behoort tot
het Tesselsche schapenras, dóch daarnaast zul
len ook uiteetkende Lincolns en Wensleydales
uitkomen.
Wie een goed inzicht wil krijgen van de steeds
grooter wprdende belangrijkheid van de Ned'er-
landsche schapenfokkerij, zij een bezoek aan deze
tentoonstelling ten zeerste aanbevolen. 1
De afdeeling varkens telt 25 numtalers met
ruim 60 deiren. Voor zoover het stamboekdieren
betreft alle behoorende tot het Noprdihbillandsche
tijpe, Id'at vrijwel gelijk is aan het Groot Yorks
hire.
Als oogst merkwaardig kan hierbij worden
vermeld, dat bijna alle stamboekdieren, die op! 10
September zullen worden tentoongesteld, meer of
minder ver verwijderd afkomstig zijn van ééne
zeug.
Wanneer nu nog vermeld wordt, dat in de af
deeling Geiten, de fokvereeniging te Berkhout
eveneens- op 10 September uitkomt met een mooie
/collectie, dat verreweg het grootste aantal van
alle tentoongestelde dieren in de daarover betsaan
de stamboeken zijn ingeschreven en dat deze stam'
boeken in het gebouwi van de afdeeling Weten
schap en Organisatie nog veel belangrijks zullen
ezposeeren, dan meenen wij alle veefokkers een
bezoek aan deze tentoonstelling ten zeerste te
mogen aanbevelen.
De Eijksveeteeltconsulent voor Noordholland
D. L. BAKKER.
DE UITSLUITING IN DE BOUWVAKKEN
Door den Secretaris van de Federatie van Bouwi
vak'patroons te Alkmaar, den heer Karssen, wpjrdt
ons het volgende medegedeeld:
Na herhaaldelijk afgebroken onderhandelingen
kunnen wij thans berichten, dat op> 19 Aug. '20
met don Allg. Ned. Bouwarbeidersbond den
Alg Ned. Grondwerkersbond, den Alg. NeÜ. Stu-
cadoorsbpnd en den Ned. Neutralen Timtoerlie-
Eenbond den grondslag is gevpnflha pp| weihen
[overeenstemming kan worden bereikt.
Naai 'bekend mag worden geacht, verklaarden
dezelfde groepen zich enkele weken terug, bereid
de Collectieve Arbeidsovereenkomsten, zopa ls de-
/zen met de Eoomsdh Katholieke en Christelijke
werknemers organisaties reeds zijn aangegaan, on
gewijzigd te aanvaarden, doch de bewoordingen
m e t en de omstandigheden onder welke de
ze bereidverklaring geschiedde, gaven den Pa
troons geenszins aanleiding op dezelve in te gaan
daar een geregelde bedrijsgang, de voornaamste
inzet der uitsluiting volstrekt niet in
uitzicht werd gesteld.
Thans hebben de Besturen der Moderne en Neu
.tra le Organisaties uitdrukkelijk verklaard met
volle kracht en overtuiging aan een loyale uit
voering der Collectieve Arbeidspivereenkpmsten te
zullen/medewerken en zal er In de overeenkomsten
een bepaling worden uitgelascht volgens welke
de werknemers organisaties zich verbinden aan
elk hunner leden, welke individueel dan we in
gemeenschap de Collectieve Arbeidsovereenkmost
overtreden, niet slechts eiken steun uit de strijd
kassen te onthouden doch >>ok hen, indien zij ten
gevolge dezer overtreding mochten worden ont
slagen, niet te beschouwen als onvrijwillig wer
keloos en hen mitsdien opk uitkeering uit de wer
kelloozenfondsen te pntzeggen
De punten waarop de overeenstemming is be
reikt en waarover de platroons het reeds vooraf
met de beide Christelijke werknemers Organisaties
eens waren geworden) zijn:
le. De Colllectieve Arbeidsovereenkomsten met
de beide Christelijke groepen reeds afgeslo
ten worden met in achtneming van het na
volgende ongewijzigd aanvaard:
2e. Het maximum van het door de Werknemers
in z.g.n. „aangenomen werk" te verdienen
loon zal niet meer bedragen dan 140 p|Ot. van
het uurloon.
3e. De werkgeversorganisaties verklaren zich be
reid het vastgestelde loonpjeil te handhaven |en
zulllen zoo nopdig medewerken aan een her
ziening van het uurloon, tWee maanden na de
opheffing der uitsluiting, indien en voorzop-
ver uit de officieele statistieken blijkt, dat
door stijging van het duurtecdjfer de weerke-
lijke waarde van het uurloon is gedaald. f
4e. De werknemers Organisaties verklaren zich
bereid de loyale naleving der'overeenkomsten
(ook door hare leden) met alle haar ten dien
ste staande middelen te waarborgen.
5e. De werkgevers Organisaties zullen haar ge-
heellen invloed aanwenden, teneinde een rich
tige nalleving der Collectieve Arbeidsover
eenkomsten door a 111e leden te bevorderen.
6e. De Allgemeene NederLandsche Studadoors-
bond aanvaardt Ide llaatetelijk 'hun patroons
zijde gedane voorstellen en heft voor zijne
leden onmiddellijk de stucadoorsstaking te
's Gravenhage op.
In de Maandag j.l. te Amsterdam gehouden
algemeene vergaderingen van den Ned. Patroons
hond en van dan Eoomsch Kathpllieken Bond
groiiu~van odvengenoémde overeenstemming, on
verwijld maatregelen te treffen dat voor de 4
bovengenoemde werknemers Organisaties de deu
ren der werkplaatsen spoedig konden worden
opengesteld.
Van een opheffing der uitsluiting kan echter
vooralsnog niet worden gesproken, echter wel van
een belangrijke inkrimping.
Ten aanzien van de Landelijke Federatie van
Bouwvakarbeiders blijft de uitsluiting onver -
zwakt voortduren en de moderne of neutrale Ar
beiders worden slechts te werk gesteld, indien zij
bewijs kunnen overleggen, dat zij modern of neu
traal georganiseerd zijn.
Onmiddellijk na de beslsising Omtrent deze be
langrijke inkrimping van de uitsluiting
is door de patroons de invpier Van buitenlandsche
werkkrachten (alsmede noodzakelijk voor een goe
den bedrijfsgang) urgent, verklaart en krachtig
ter hand genomen, zoodat binnen 14 dagen de eer
ste groep in ons land mag wotrden verwacht.
EEN NIEUWE TRUC.
Te Zaandam werd een slager per telefoon ver
zocht een paar ons pekelvleesdh te bezorgen aan
een adres in de Westzijde, waarbij verzocht werd
den bezorger wisselgeld mede te geven, omdat de
besteller Op het oogenblik niet anders dan een bil
jet van f10 in handen had.
Toen het loopmeisje van den slager aankwam1
met de bestelling ter waarde van f2.15 en f7.85
aan wisselgeld, verzocht de klant, die aan het
opgegeven adres stond te wachten, even met het
vleesch terug te gaan, om het te laten inpakken.
Hij wilde het mede op- reis nemen. Tegelijkertijd'
nam hij het wisselgeld vast aan. Terwijl het meifl
je het vleesch liet inpakken, zou hij het tientje
halen. Toen het meisje terug kwam' was de klant
verdwenen en de slager opgelicht op f.785. De
man had in een café getelefoneerd. Men zoekt'
hem nog.
Het zal zoo ongeveer 35 a 40 jaar geleden we
zen, dat de Kunstmest hare intrede deed1 in ons
goede vaderland. Tnsschen dat eerste gebruik en.
het verkrijgen van burgerrecht, ligt edhter een
reeks van jaren.
Hoe dal kwam', vraagt ge?
Wel, ons volk is nu eenmabl een secuur Volkje,
dat de jaagschuit niet zoo spoedig vergeet.
Zachtjes aan, dan breekt de lijn niet.
En wat ook vppral wel de vppirtgang bemoeilijk
te, was dat woordje KUNST. Hoe wil men dat
■hu vereenigen met MEST, en menigeen trok reeds,
bij het hoeren noemen van dien naam', een beden-
kelijk gezicht. Kunst was toch geen natuur, hoog- j
ss te es namaak. Want hoe natuurgetrouw1 de bloe-
men ook worden nagemaakt, de bijen kunnen er
geer. honing in vinden. Voorts was er nog iels,
dat het gebruik erg in den weg stond.
Aan den invoer der eigenlijke Kunstmest was
vooraf gegaan de invoer van Guano, echte vöge-
lenmest, en deze gaf werkelijk zeer goede uit
komst.
Maar het was van korten duur, want al zeer
Spoedig werd deze dopr Ide kunst (vervalsching)
wezenlijk bedorven, zoodat de uitkomsten teleur
stelden. Vandaar, dat de menschen moeilijk, of
in het geheel niet te bewegen waren om zelfs
maar een proef te nemien, al kreeg men de kunst
mest ook gratis.
Mij is bekend, uit die dagen, idat gratis aange
boden Suph. van een bekende Firma uit Zwolle
•ongebruikt bleef, zopdat ze eindelijk versteende en
als waardeloos moest worden weggdwprpen.
Kunstmest. Wat is dat eigenlijk voor goedje??
Zoo Iwerd er gevraagd, en de Spreker beantwoordde
alvast zichzelf, Idoor te zeggenhet is immers niets
anders dan rommel, wat kan rdaar nu van komen
Het stuift weg, .er komt niets opj'je akkers,
en ze worden er zop mager van als een 'hort. (De
beteekenis dezer laatste uitdrukking is mij ont
gaan.)
Slikken. (Bagger) man, dat is je ware, zoo
sprak menEn al groeide het daarin niet1 altijd
even best, welnu, dan gaf men de Natuur de
schuld.
Het had teveel geregend, de slik was te nat
en te kouid of het had te sterk gewinterd, de
kracht was er uitgevroren, enzoovoorte.
Maar denk nu maar niet, dat het slikken door
je getpraai in gedrang kon komen ,geen sprake
En dan was er nog de mest van de koe. i
van.
i Nee maar, raak daar ook niet aan. Het was)
wel wat duur, den meestenf) e duur, maar het
'werd tot een zekeren welstand gerekend, wan
neer men koemest gebruikte.
Kenschetsend was wel, dat 'Ik het niet gebrui
ken van Kunstmest hoorde verdedigen met het
heggen: „ik ben nog zoo verkleumd hiet of ik
kan nog wel koemest koppen." Met 'dat wtoord,
„niet verkleumd," dan pochende van zich zelf,
dat hij er warmpjes in zat. Temidden van deze
stand van zaken, onbekendheid, conservatisme, en
vooroprdeel, mpest de Kunstmest ingang vinden.
Gelukkig, er waren ook npg andere menschen,
dan de genoemde menschen, die meer vragend'
onderzoekend, en proefnemend, tegenover deze al
gemeene gedachtengang stonden.
Wel oefende de algemeene opinie zulk een in
vloed in den eersten tijd op1 hen uit, dat, wanneer
zij het waagden hun Kunstmest uit te strooien
Éit moest geschieden op een tijd, dat mlen maar
niet door de menschen zou gezien worden.
Want, wee de critiek, zij was hard. De ar
moede stond vpjor de deur als je het waagde p(mi
in Kunstmest te bouwen.
O, dat conservatisme, wat hield dat veel te
gen, en wat deed het toentertijd veel kwaad.
En nu; rfu is het vijf en twintig jaar ge-
Zou het nu onder ons uitgestorven wezen?
leden, dat het eerste gebruik aan den Langendijk
een eenigszins officieelen vorm verkreeg.
Hoe dat gebeurde, vraagt ge?
Laat. mij u de geschiedenis daarvan eens ver
halen.
j Het was in het voorjaar van 1895, dat er te
Noordscharwoude was een vergadering in het ho
tel „De Burg", van de afdeeling der Hollandsche
Maatschappij van LandbouwOp deze vergadering
Iwas onder de ingekomen stukken er een van den
heer Joh. F. Morra te Sdhagerbrug, inhoudende
een gratis aanbieding van Kunstmest voor 60 en.
te verdeelefi als proef over de 4 gemeenten, elk
15 snees.
Na eenige besprekingen kon men er toe kloimen
djt gesdbenk te aanvaarden, en werden eenige.
(personen uitgenoodigd zich met de pirpeven te be
lasten.
Zie hier- de proeven met het resultaat, zooals
het voor mij ligt, en ik terwille van de curiositeit
u voorleg.
UITSLAG der proefvelden der afdeeling
Noordsehaiwpude der Hollandsdhe Maat-
i schappij van Landbou'W, waarvoor de Hulp-
mest KOSTELOOS door mij verstrekt is
in 1895.
No.
Gelegen.
1
a
co
1
Broek.
5
2
V
2
4
2»
5
35
7
1
8
Z.-Sch&r.
3
9
4
10
4
11
4
12
13
N.-Schar.
2
2
15
'2
16
6
17
Oudkars.
2
18
2
19
5
20
4
21
I
Eigenaar.
S. Wagenaar.
J. Bouwens.
J. Bouwens.
S. Wagenaar.
S. Wagenaar.
S. Wagenaar.
J. Bouwens
K. de Boer.
K. de Boer.
K. de Boer.
J. Bouwens.
C. Swager Dz.
A. Swager Dz.
a. Swagêr Dz.
C. Swager Dz.
Jb. Pranger.
C. Over.
H. Hart Cz.
H. Hart Cz.
H. Hart Cz.
Bezaaid met
Uien
Uien
vroege aardap.
id.
vroege wortelen
Bloemkool
id.
vroege aardap.
Bloemkool
Wortelen
late roode kool
vroege wortelen
Roode kool
vroege1 wortelen
Bloemkool
Roode kool
Kool
Kool
Uien
Witte kool
kleigrond
veenachtig
zavelgrond
zandige grond
veengrond
zavelgrond
zware grond
kleigrond
lichte veengrond
zware zandgr
lichte zwarte gr.
kleigrond
Waarmede bemest.
Kali superphosphaat
Chilisalp. ên Superph.
id.
id.
Ammoniac Superph.
id
Chiiisalp.ft Kalisuperp.
Ammoniac Superph.
Supperph. en Chilisalp.
Amm.-Superph.en Kali
Kali Superphosphaat
Amm.-Superph. enKal i
Chilisalp.&KaliSuperp.
Amm. Superph.
Chilisalp. en Superph.
id id
Ammoniac Superph.
Kali Superphosphaat,
Amm.Superphosphaat.
Aldus naar waarheid opgemaakt 4 Januari 1890.
Prijs
per
Uitslag.
snees
ƒ0.60
zeer gunstig.
0.62'
uitstekend
„0.80
bijzonder goed
0.72
goed.
„0.70
nihil.
„0.80
nateling uitm.
„0.80
zelfde uitkomst.
„0.60
geen resultaat.
„0.80
gunstig
„0.80
goed.
„0.65
ongunstig.
0.65
goed.
„0.65
uitstekend.
O 60
veen resultaat
0.70
id,
„068
uitstekend.
„0.80
zeer goed
„0.50
goed.
„0.60
zeer goed
„0.60
geen resultaat.
„0.60
zeer goed.
Hierop volgde van de hand van den heer Morra
de volgende beschouwing:
Ik reken het mij tot plicht een korte besdltou-
'wing over de proefvelden te Langedijk te geven.
De heer S. Wagenaar heeft op iperoeel 5 SU-
PEEPHOSPHAAT en CHILISALPETER ge
bruikt. op wortelen, zonder uitslag. Op 12 Juni
heb ik dat veld gezien, daags vóórdat hij zou
beginnen te „wortelen."
Duidelijk was 't daar zichtbaar, dat de wortelen
onder de schutting, onbemest, vrij wat minder
'waren dan de bemeste, verder van de schutting
gezaaid. Dat AMMONIAC SUPERPHOS
PHAAT voor bloemkool niet pnverdeeld gunstig
heeft gewerkt, is veroorzaakt, èn dppr te late
toepassing èn dopr 't alleen bestippien der Ipilan
ten De gegeven hoeveelheid was bestemd voor
het geheele veld en moest voor half April reeds
op dien grond gebracht zijn. De late of liever
te late aanwending zal ook wel de reden geweest
zijn, dat perecel 8 (oipi vroege aardappelen) zon
der uitwerking is geweest. Mogelijk is het dat
voor perceel 11, om daar goede vruchten olp! te
'(te teelen een kalkbemesting een levenskwestie is.
Ook de peroeelen 14 en 20 zullen wel aan 't
delfde euvel mank gaan. Uien toch vraagt eenen
kalkrijken grond. Dat de hulpmest dpi no. 15 voor
■Vroege wortelen zonder uitwerking is geweest, is
mij alleen dan begrijpelijk, indien de KALI SU-
PEBPHOSPHAAT geen week voor de zaaiing
der wortelen op den akker gebracht is.
Het doet mij genoegen u, door de welwillend
heid van den secretaris, den heer O. Brinkman, te
toonen, dat eene bemesting mét Hulpmest ook te
jLengedijk, zeer goede en uitstekende resultaten
kan geven.
Op meer akkers zijn daar voor eigen rekening
(do proeven voortgezet en hebben bewezen, dat
SUPEBPHOSPHAAT op hooge akkers vroeg
moet worden aangewend en dat men met aanwen
ding van CHILISALPETEB, SUPERPHOS
PHAAT en KALI eene uitstekende kool kan
■teelen, terwijl eene bemesting van CHILISALPE
-TEE. alleen voor het nagewas een bij uitstek
gunstig resultaat oplevert.
Met eene aansporing om, nu de baan gebroken
de genomen rpoeven voort te zetten, olpdat
de behandeling in gebruik, zoo volledig mogelijk
Wórde, sluit ik deze mijne medédeelingen.
Hoogachtend,
(w.g.) JOH. F. MORRA.
Schagerbrug, Januari 1896.
Zooalls wij zien, het is eene eersteling, zopwel
•tte proeven als de beschouwing over deze proeven
En menig aandachtig lezer heeft dan ook ze
ker eeD glimlach niet kunnen onderdrukken over
•zulk een primitief begin.
Vergelijk hierbij nu eens onze tegenwoordige
proeven met de omschrijving van het resultaat
Welk een verschil..
En let dan vooral olp die belachelijke som van
ten hoogste 80 oents per snees.
En dat moestt oen nog wel reolalme maken.
En tochZij heeft het veld veroverd, zelfs
in lletterlijke zin.
„Luctor et Emergo." (Al worstelend koto ik
boven), plaatste ik boven deze letteren; nu,
ze is boven gekomen en-heeft zich zulk een plaats
weien te veroveren in ons midden, dat onder de el-
llende van de oorlogsjaren het gemis aan Kunst
mest niet het muist sterk werd gevoeld.
Tot dat plaatsveroveren heeft inzonderheid de
komst van onzen Tuinbouwleeraar, voor Noord
Hollland, den heer Hazeloop, zeer vee bijgedragen
Aan 6iem zijn wij veel dank verschuldigd.
Met onverdroten ijver, dopr wppird en daad',
heef'! Hf ij ons volk onderwezen en geleid, nu
reeds ook bijna 25 jaren, en als kropn op zijn
arbeid bezitten wij thans zelfs een officieelen
proeftuin, met daarnaast een Tuinbouwschopl, wel
ke hem de palm der overwinning op zijn arbeid
toewuift.
Aan meer bevoegde handen wil ik thans gaarne
overllaten, eens te schrijven over het toenemend
gebruik der Kunstmest en de voordeelen welke
daaiuit voortsproten vppr pmze streek.
Het was mijn doel alleen om) de historische
gebeurtenis van het eerste officieele gebruik der
Kunstmest aan den Langendijk aan de vergetel
heid t e doen ontrukken.
Met hartelijken dank voor de welwillende
plaatsing.
Jn. BOUWENS.
Broek op Langendijk, Augustus 1920.
