1
J
tar.
9
ÏEE
Nieuwsblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
No. 14.
Woensdag 10 Februari 1921.
30e Jaargang
IN Ca.
edel
ken
>88
laar.
IAN
per 3 maanden fl,00
De vereeniging van de
4Langedijker gemeenten
Cf.
Pyramide»Peer,
Kleeding naar Maat
RECLAME.
IHTENV. r^LfclfNttOH I,
pond.
ons
{OOM
{ANT
I.
NIEUWE
LANÜEDUKER COURAST.
Deze eonr&nt verschijnt eiken Woensdag-en Zaterdagavond,^
ABONNEMENTSPRIJS
REDAOTEUR-UITGEVEB
J. HL KEIZER.
ICBEELi
Noordscharwoiide.
PK IJ 8 BEK A£> YEBTENTIENt
Vm 1—6 regels 78 et», elke regel meer 18 et.
Groote letters of vignetten werden naar plaatsruimte berekend
Brieven rechtstreeks nan den Uitgever
Zaterdagavond had de vergader n|gj plaats in
hotel „Concordia", waarin zou worden gespro
ken over „het nut van samenvoeging van gemeen
ten in het algemeen", door een Spreker „van
buiten" en in het bijzonder over het nut van
samenvoeging voor den Langendijk.
Hoewel in de advertentie niet aangeknodigd,
van wie, of van welke partij deze vergadering-
uitging, bemerkten wij direct dat deze verga
dering was uitgeschreven dooir de afd. Lange-
(lijk van de S.D.A.P., terwijl de spreker „van
buiten" was de heer De Vries, wethouder van
Purmerend voor het eerste gedeelte, terwijl het
tweede gedeelte was toevertrouwd aan den heer
P. Zeeman van Zuidscharwoude.
Gedurende de geheele vergadering! was het ru
moerig, vooral bij het debat. Maar geen poging
werd gedaan vanaf de bestuurstafel om de rust
in de vergadering te handhaven. Em dit bleek ten
zeerste bij het debat, waaronder geen gebrek
was aan „flutien" en „afkeuringen." Maar wan
neer men heeft „gezien' 'en „gehoord' van wel
ke zijde dat alles kwam, telt men het niet meer.
Maar gunnen wij „hun" waaronder jongens
van 16 *a 17 jaar het „genot" op die wijze
„geprotesteerd" te hebben tegen de woorden,
door een der tegenstanders van vereeniging ge
sproken. (Verslaggever.)
Nu de vergadering zelve.
Door den voorzitter, den heer O. Paarlberg,
wordt de vergadering geopend, en de aanwezigen
welkom geheeten, en zet daarna in eenigszins uit
gebreider vorm dan de aankondiging, het doel
der vergadering uiteen, om ook hun standpunt
inzake samenvoeging kenbaar te maken, voor
al ook, omdat naar hun oordeel de publieke
opinie door <d(e tegenstanders wordt „verpest",
en om de eenzijdige voorlichting weg te nemen.
Hierna verkreeg de heer De Vries het woord,
die ongeveer het volgende Sprak:
Geachte aanwezigen!
Met genoegen heb ik aan de uitnoodiging vol
daan om hier te spreken over het „nut van sa
menvoeging van gemeenten in het algemeen",
18 ct.
20 ct-
22 ct.
25 ct.
29 ct.
liers
■Bloemisterij ..IB*; II V'
biedt aam 3 en 4 jarige
in de beste soorten, tegen zeer lage prijzen.
Nu de beate planttijd.
GEBRs GROEN, St. Pancras.
maar met des te meer genoegen, omdat ook hier
deze kwestie aanhangig is geworden. Veel heb ik
reeds over samenvoeging van gemeenten meege
maakt, en zeker zal het u allen niet bekend
zijn, dat ik als wethouder van Purmerend nog
bezig ben, mijn medewerking te verleenen aan
de samenvoeging van P. met de omliggende ge
meenten. Deze samenvoeging heeft heel wat stof
opgejaagd en moet het niet verwonderen, dat
dit ook hier het geval is.In is het reeds het
geval, dat de samenvoeging op allerlei wijze
wordt belemmerd. Daarvoor voert men verschil
lende motieven aan, niettegenstaande dit denk
beeld in Nederland steeds meer ingang vindt.
>Het is een zaak van groot belang en men staat
soms paf, hoe de bestrijding van dit denkbeeld
op onbenullige dingen uitloopt. Is het dan geen
groote zaak? Behoort het tot de onmogelijk
heden Gaat het tegen de belangen van de gemeen
ten? "Was dit zoo, dan zou het.misdadig zijn om
nog verder actie hiervoor te voeren. Maar alles
pleit voor vereeniging. En thans is het nog meer
dan vroeger verklaarbaar. Zelfs in 1850 i sMoor
Thorbecke bij de behandeling van de gemeente
wet, gepleit voor samenvoeging van gemeenten
Zijn dan in 1850 samenvoegingen tot stand ge
bracht, na 1850 was dit niet zoo meer het geval
door de inwerking van verschillende oorzaken.
D« ltfftste jaren is het denkbeeld échter al meer
op den voorgrond gekomen, heeft het al meer
de aandacht gekregen en is er al meer actie voor
voerd Samenvoeging had reeds plaats, maar niet
alleen in 1850. De Overheid acht het van alge
meen belang. De kleine gemeenten moeten sa
mensmelten, omdat zij onmogelijk de machine
/gaande kunnen houden. Kleine gemeenten zelf
standig, kunnen niet dat volbrengen, wat ver
schillende gemeenten tezamen kunnen doen. Het
aantal zal kleiner worden. En men zal daar
door kunnen bezuinigen in dien zin, dat men
minder noodig heeft voor zijn huishoudelijke ge
bruik en door de bestuursinrichting. Dan zal
voor Langedijk niet noodig zijn 4 burgemeesters
en de andere ambtenaren. Van het rijk uit, zal
men eerder op de hoogte zijn van hetgeen ge
daan moet worden. En zoo ook met de Provincie
Dan zal men geen vier afschriften meer behoe
ven te zenden maar een. Wat een geweldige be-
draegn zijn er nu niet aan verhonden, en wat een
administratiekosten. Nu moet het in een groot
aantal gemeenten ebkend gemaakt worden. In
niet minder dan 1110. En van 1110 gemeenten
moeten Ged. Staten bericht hebben. Hoe een ge
weldige besparing zal het niet geven, wanneer
het aantal wordt beperkt. En dit ziet de Over-
CONCORDIA-BIOSCOOP.
Teneinde aan veler'verzoek te voldoen, zul
len wij voor de laatste maanden van het sei
zoen een aantal van de allerbeste films der
NORDISK geven, die o.a. in „DE PRINS" be
schreven zijn. Het zijn de films waarmede het
bekende Reinbrandtheater te Amsterdam avond
aan avond uitverkocht was, (ongeveer 20000
bezoekers per week). Als eerste dezer buiten
gewone films komt a.s. Zondag:
De Bedelares van Stamboel.
Overweldigend Oostersch drama in 7 acten
zeldzame woestijnopnamen, ruitergevechten
enz. Verder een uitgebreid bijprogramma.
Voor deze buitengewone films geldea iets
verhoogde prijzen, nl. 75 en 55 cent, plaatse
lijke belasting inbegrepen,
heid ook in en dringt daarom aan op beperkinng.
En daarom (heeft de Overheid ingesteld een Staats
commissie, waarin de knapste juristen zitting
hebbben om de plannen na te agan. Em de vader
van de gemeentewet, Oppenheim zegt, dat het
niet alleen een eiseh des tijds is, maar met den
meesten spoed volbracht moet worden. Het is
in het algemeen belang, dat de versnippering van
thans niet langer wordt gehandhaafd. En wat er
thans al niet gevergd wordt van de ambtenarenn
Menig burgemeester is niet bij machte om alles
naar behooren uit te voeren. Dat is geen aan
klacht tegen hen. Maar de ontwikkeling is niet'
zoo ver, dat de taak naar behooren kan wor
den vervuld. Volgens de StaatsC. moet er dan
ook verandering komen, en is het ook niet goed
daaraan geen aandacht te schenken. Ook in de
StaatsC. heerschen verschillende meeningen, maar
allen zijn voer samenvoeging van gemeenten. Dr.
Jan van Leeuwen gaat nog verder, en zegt, dat
het niet voldoende is, wanneer men zich voor
samenvoeging uitspreekt, maar men moet de re
geering adviseeren de samenvoeging verplichtend
te stellen voor gemeenten tot 10000 inwoners.
En daarbij in de wet vast te leggen, dat men is
gebonden aan een tijdsduur en de samenvoeging
,moet geschieden binnen 5 jaar. Een algemeen ont
werp hiervoor zal dan ook sppoedig tot stand
komen. Natuurlijk zal men hiertegen ageeren,
dat doet men in P. ook. Zoo stond in de „Nieuwe
Langedijker Courant" dat de samenvoeging daar
van de baan was, maar dat is niet zoa: Het is inog
wel degelijk op de baan. En voor mij staat het
vast, dat de samenvoeging tot stand zal komen
en dit ook het geval zal zijn met den Langendijk!
Hoewel de oppositie daartegen gedeeltelijk ver
klaarbaar is, zal de samenvoeging toch plaats
hebben. En niet alelen de StaatsC. adviseert tot
samenvoeging, niet alleen Minister Ruijs de Bee-
renbrouek bepleit de idee, maar ook Ged. Staten
staan op het standpunt dat het nutig is; en
ook in Noord Holland de samenvoeging moet
plaats hebben. In het „Hbld." verscheen dezer
dagen dan ook nog het bericht, dat" door Ged.
Staten in handen is genomen de vereeniging van
de geheele Zaanstreek. Ged. Staten hebben ge
zegd, wij moeten onzen taak begrijpen. Wij moe
ten den geest van het wetsontwerp vooruit loo-
pen en maatregelen treffen. Daarom moet het ook
niet verwonderen, dat de C. is voor samenvoeging
van gemeenten in het algemeen. Ik zegt spr.
voel voor die Commissie heel veel. Het is een
veel beter iets. Het initiatief gaat nu uit van
Ged. Staten inplaats dat de drang komt van
uit verschillende gemeenten. De Commissie is
dan ook een oplossing voor de samenvoeging van
gemeenten in het algemeen.
Men heeft gezegd, wat mankeert P. om' den
polder de Beemster met haar samen te voegen.
Hadden wij alleen de. vette kluit willen hebben,
zoo had men daartoe recht, maar wij wilden
alles hebben. Ook is er gezegd, dat de afstanden
veel te groot waren. Ja, de afstanden zijn groot
maar het verkeer van den hedendaagschen tijd is
toch zoo geregeld, dat men die Spoedig kan af
leggen. Wij moeten krijgen een geheel van sa
menvoegingen. Dit is niet een idéé, opgekomen in
eenige hoofden, maar in knappe koppen, die vóór
ons regeerden. De salarieering van den laatsten
tijd zoo n vlucht genomen, dat daaraan door veel
gemeenten bezwaarlijk meer kan worden vol
daan Daarom is er van hoogerhand ook op ge-
wezem om verschillende gemeenten samen te voe
gen tom te koimen tot minder uitgaven. Maar
men gaat al verder dan de vergadering misschien
bbekend is. De provincie Groningen heeft 57
gemeenten. Ged. Staten van Groningen zullen
thans een voorstel doen om dit aantal door sa
menvoeging te doen verminderen tot 15. Hierin
ligt dus opgesloten dat men zich niet alleen
moet bepalen tot zichzelve, maar verder moet
zien.
Op den Langendijk is aangevoerd, dat de sa
menvoeging niet tot stand mag komen. Het gods
dienstig karakter liet het niet toe. Maar dit is
een gevaarlijk wapen. Mep moet den godsdienst
er buiten laten. Wat heeft het er mee te maken?
Als de uiting van de godsdienstige (Opvatting iwerd
beperkt, was het iets anders, maar dit staat er
geheel naast. Zelfs godsdienstige mensahen wer
ken mee aan de samenvoegingen. De gemoederen
zijn daardoor natuurlijk eenigszins verhit, en dit
willen wij voorkomen. Men moet de zaak kalm
en nuchter bezien.
Ook is als argument aangevoerd de finantien.
De samenvoeging zou tot gevolg hebbben, dat
het nadeel berokkende aan de andere gemeenten.
Het is mogelijk. Het is aan den Langendijk in
den breede besproken. En er is ook gezegd, dat
bet. alleen veel goedkooper is dan met andere
gemeenten er hij. Maar mag dat een motief zijn
voor hen, die opp godsdienstige gronden tegenn
saemnvöeging zijn? Neen, vergadering! Zij moe
ten dan ook een andere opvatting huldigen. Onze
belastingwet, door Sam van Houten in elkaar
gezet, ontziet nu eenmaal de emestbezittenden.
Is dat billijk Een gemeente met lagen opbrengst
heeft dan ook groote uitgaven enn een gemeente
met kapitaalkrachtige menschen heeft minder uit
gaven. En dat is verklaarbaar. Men is in de
eerste gemeente, die dan hoofdzakelijk uit ar
beiders bestaat, noodgedwongen maatregelen te
te nemen, ten bate van hen, terwijl de kapitaal
krachtige gemeente minder uitgaven heeft, door
door de ingezetenen zich beter kunnen redden.
En is dat niet met alle menschelijkheid in strijd?
In Bloemendaal is de belasting heel laag, maar
dat komt, doordat daar de kapitaalkrachtigen
gaan wonen en zich dus onttrekken van betaling
aan de geemente waar hun industrie gevestigd
is. Veel is er in den laatsten tijd gesproken over
óver Wormerveer. Is het zvich onttrekken aan de
plaatselijke belastingen daar niet meer dan mis
dadig? waar men zijn inkomen haalt uit die
gemeente en de arbeiders laat opdraaien voor de
belastingbetaling. Daar moet dus verandering in
komen En zou Broek dat verdedigen om zich
zelve te verdedigen? Zeker, men kan het doen!
Maar is dat royaal. Is dat saamhoorigheid In
(tegendeel, vergadering!
Is de samenvoeging van gemeentenn waard, dat
wij ons zoo druk maken? Het zou niet behoe
ven: maar wanneer de samenvoeging nu is ge
schied, wat denken jullie dan te doen En daar
om moeten de menschen ook weten wat' wij be
oogen! Samenvoeging is noodig, om wat wij wil
■l^i tot stand te kunnen brengen. Een gemeente
kan iets, niet veel. Maar veel gemeenten tezamen
kunnen ook veel. Zou er dan niets meer te doen
zijn voor gemeenten die samengevoegd zijn? Ver-
gadernig, er is nog veel te doen. Prof. Dieppen,-
horst zei in den Amsterdamschen raad: „Rust
een wijle." Maar er is ook nog een ander spreek
woord, dat zegt „Rust roest." Wie niet de vleu
gels uitslaat, welke gemeente zal in bloei toe
nemen? Men moet de vleugels uitslaan voor den
tegenwoordigen tijd en voor de toekomst. Wij
mogen eischen van de gemeensahapp, dat het
voorziet in de plichten, waarin zij te kort is
gekomen. En door samenvoeging kunnen deze
eenigermate vervuld worden. Denken wij dan bijV.
aan bet onderwijs.
Daar is reeds veel over gesproken, geschreven
en gedebatteerd. Waarom? Omdat het onderwijs
van het grootste belang is voor de ontwikkeling
van de maatschappij.. Het is een van de beste
middelen om de bevolking omhoog te kunnenn
brengen. Wanneer wij echter zien, hoe weinig dit
nog gebeurt, vragen wij ons af of dit nog langer
mag voortduren. En dit moet men zioh ook als
gemeente afvragen. Het is een eerste taak om
het enderwijs zoo goed mogelijk te maken. De ar
beiders zijn hierin veel verwaarloosd, en het is
het eenige dat zij hun kinderen kunnen meege
ven. En daarom moet het ook zoo goed mogelijk
gemaakt. En dat kan alleen wanneer men één
gemeente is. Maar waarom is het niet goed? Het
is t-och niet alleen in het belang van den arbei
der, maar van de geheele gemeenschap. Hoe me
nige jongen en meid zal er verloren zijn gegaan
doordat de ouders verder onderwijs niet kon
den betalen? Noodeloos is men gedwongen hen te
sturen naar fabrieken en werkplaatsen. Het' is
dan ook zeker niet in het belang van de gemeen
schap, dat zooveel intellect verloren gaat. Dan
waren we nu misschien veel verder heen dan het
geval thnas is. En hoeveel wetensehapp wordt
er niet. anders gebruikt dan het moest zijn. Wij
willen het in het belang van de gemeenschap.
Maar daarom dan ook zoo goed mogelijk. Men
mag zioh niet alleen bepalen tot het anderwijs
door den onderwijzer, maar de kinderen moe
ten zich verder kunnen ontwikkelen. In P. is
het den kinderen mogelijk gemaakt, dat' zij ver
der onderwijs in andere plaatsen kunnen ge
nieten. En dan vraag ik u, hebben wij ons ooit
Tot ir> Februari een grroote
Voor hen die gaan trouwen een zeer geschikte gelegenheid.
Stalen op aanvrage franco thnis.
Wij garandeeren al onze kwaliteiten.
Adres van vertrouwen.
SPAANDKK Co.
ALKMAAR.
verzet tegen het geven van onderwijs in een be
paalde richting? Neen, maar daartegenover ei
schen wij ook goed lager onderwijs. Wij' moeten
ons ook indenken de nadeelige gevolgen die er
voor een kind kunnen voortvloeien uit school
bezoek. De klassen zijn te groot en kan de on
derwijzer geen voldoende toezicht houden op
de kinderen. Hoe de houding moet zijn bij het
schrijven. En wie weet hoe menig kind bij vol
doende toezicht bewaard was gebleven voor
slechte bogen. En hoe menig kind zal er niet
op school zijn, dat iets mankeert. Maar 'de on
derwijzer kan toch niet op alles letten. Eji voor
al bij het laatste mag niet vergeten worden van
hoe groot belang dit is voor de volksgezondheid!
Daardoor juist ontstaat de besmetting. En daar
om valt de instelling van schoolartsen en -zusters
zoo toe te juichefi, waaraan verschillende gemeen
ten reeds zijn begonnen. Ook in P. hebben wij
zoo'n schoolzuster en -arts. De eerste is er nog
maar (kort de andere reeds lang. En door den bur-
