ALKMAAESCHE SNUIFJES
Ingezonden.
hier spreken over het nut van de samenvoeging
van gemeenten in het al|gemeen en dat van de
Langedijk in het bijzonder. En wanneer dat wa
re geschied door eigen burgers, had ik er vrede
mee genomen. Maar schijnt daarvoor hulp noo-
dig te hebben (van een spreker ,,van "buiten", wiens
naam werd verzwegen,' evenals het feit, dat ,de
vergadering; van leden van de S.D.A.P. uitging.
Men heeft deze vergadering benut om zijn po
litieke denkebedeln uit te spelen, en daarvoor
ontziet men zelfs de groene tafel van de raads
zaal niet. Elke plaats acht men daarvoor ge
schikt en elke gelegenheid grijpt men daarvoor
aan.
Wat hedenavond is gesproken heeft mij niet
,de overtuiging; kunnen schenken, dat wij door
samenvoeging een ideëelen toestand zullen krij
gen. Wij zijn daarmede niet op den goeden weg
En het zal' ons nog verder in het moeras bren
gen. Wanneer de Langedijk één was geweest
dan waren wij nu nog overgeleverd aan het
lijn te vat jwljien den heer Swager. En is het
verder niet toevallig dat alle 14 personen in
Zuidscharwoude, raad en commissie, voor ver
eeniging zijn?
De geachte spr. wees er op, dat men ook in
Nederland begon met samenvoeging van gemeen
ten, maar weet de geachte spr. ook of men
daarmede in het buitenland -reeds is begonnen?
Het is daar lieeelinaal niet aan de orde. De kleine
gemeente zullen op den duur de machine niet
;gaande kunnen houden; ,en door samenvoeging
van gemeenten krijgt men bestuursvereenvoudi-
ging. Een geweldige besparing zal dat geven
,in de eerste plaats zou ik willen vragen of de
kleine gemeenten zich niet het best hebben ge-
ged in de moeilijkste tijden en of de geachte
spr. meent dat de departementale rompslomp zal
vereenvoudigd worden, en ambtenaren, thans te
Haarlem werkzaam, op wachtgeld zullen worden
gesteld. Wie gelooft, dat het goedkooper zal wor
den vergist zich deerlijk.
Eu zouden de kleine gemeenten dan thans het
raderwerk niet gaande kunnen houden? waar zij
r hde crisisjaren toch steeds drijvende bleven,
en de rgoote gemeenten aan den rand van een fi
nantieel bankroet werden gebracht? U zegt, dat
er te weinig ontwikkeling is bij de ambtenaren
op de plattelandsgemeenten, om overal voor te
kunnen zorgen, maar hebben de geroemde emi
nente koppen, Amsterdam, Zaandam en andere
groote steden kunnen bewaren voor een finan
tieel bankroet Is men daar niet in een schul
denlast gekomen, waar men nooit meer uitkomt?
En nu gebruikt de soo. dem. wethouder Wibaut
de bestraffing van de 8-Juni-stakers als motief
om er uit te trekken.
Verder hoopt u op een echec van den raad
van Noordscharwoude, maar u was toch zeker
niet zoo erg gerust, daaromtrent, dat u het noo-
dig oordeelde om deze vergadering te beelggen.
Dan haalt u aan de vereeniging van de Zaan
streek, en ik wil dan ook graag aannemen, dat
men daar zeer mee gediend is, want Zaandam
zit zoo diep in het moeras, dat het er zeker
nooit meer uitkomt. Neen, dan moet Duijs een
ander licht ontsteken, dan hij heeft opgedaan
in het buitenland.
Door u wordt genoemd, dat de woningbouiw
in Purmerend drie ton meer gekost heeft, maar
heeft Purmeren haar woningen evengoed niet ge
kregen, niettegenstaande de annexatie met de
Beemster niet tot stand is gekomen.
Aangehaald wordt door u het belastingstelsel
van Van Houten, die de «bezitters, zooals u zegt,
ontziet. Maar mag in een kwestie als Langedijk
één, -een dergelijke vraag naar voren gebracht
worden? Geen land is democratischer dan het
onze. Het staat no. 1 in de rij. U moet u (dan
ook bepalen bij uw onderwerp, en niet met een
politieke rede optreden.
Door den geaohten spreker is het onderwijs
er !bij gehaald, maar nu dit gelijk is gesteld,
'hooren wij er nog niets van, dat van uit het so
cialistische kamp getracht wordt om een so
cialistische school op te richten.
Dan roemt u op uw schoolarts en -zuster in
Purmerend, maar die heeft u toch zeker ook
gekregen zonder annexatie van de Beemster.
Grif geef ik toe dat er een tekort aan wonin
gen is. Maar u gelooft toch zeker dat de toe
standen in de Jordaan niet zullen veranderen
dooi nsamenvoeging met andere gemeenten,
Wat de waterleiding betreft, ook ik betreur
het, dat deze in onzen Baad is verworpen,
maai wat de aangrenzende gemeenten nog niet
bezitten, dat hebben wij onze bouwvereeni-
ging en onze woningen.
De geachte spreker had het over tuberculose
bestrijding en moederschapszorg. Maar het geld
daarvoor moet opgediept worden. Wij hebben hier
hns mooie Witte Kruis, dat cursussen houdt tot
opleiding van jonge meisjes tot verpleging van
kraamvrouwen. Het Witte Kruis ontvangt sub
sidie van de gemeenten.
Door prof. Diepenhorst is gezegd: rust een
wijlte. En dan vraag ik u of men mag en kan
voorthollen op den weg van sociale hervormin
gen. Men staat niet stil daarmee en men vraagt
niet waar alles vandaan moet komen. Ook ik zeg
„rust een wijle." Laat men eerst eens zien welke
grenzen men thans heeft bereikt, want hier is
wat genoemd.
De geachte spreker is van oordeel, dat het Rijk
de gemeenten finantieel moet steunen, dan kun-
nnen de gemeenteraden breeder hun vleugelen uit
slaan. Wij zullen dan zeker hoogere belasting
moeten betalen en voor mij is het hetzelfde, of
men van de kat of van den kater wordt gebeten.
U heeft het zeker nuttig geoordeeld om hier
.te verschijnen, want het gras is zoo ongeveer
voor de voeten van de S.D.A.P. weggemaaid.
En het vrouwenkiesrecht, door u zoo heftig ge
'.wild, wordt thans tegen u uitgespeeld.
Ja, vergadering, hier aan de bestuurstafel
wordt zoo zijdelings gezegd, dat ik niet zake
lijk ben, wat ik ook maar z ijdelings in mijn zak
zal' steken; maar daarbij wil ik er ook' zijdelings
op wijzen, dat u bij het aanhalen van het hon
gerend Oostenrijk en het militairisme, ook niet
zakelijk was.
Dan is ngo genoemd de hier zoo geroemde
kunst en sport. Dat daarvoor een terrein beschik
baar moet worden gesteld. Sigaar moeten wij daar
bij geen rekening houden met de belastingpen -
ningen, die door de. burgers moeten worden op
gebracht? Is dat de door u zoo geroemde bezui
niging? Moeten wij daarvoor ons geld uitge
ven
Is niet de vereeniging van Eindhoven met
twee audere omliggende gemeenten, waardoor
Groot Eindhoven is ontstaan, uitgel'oopen op een
finantieel echec
Vergadering, ik wil even poëtisch eindigen als
'de Jhr. van Spenglér, en wil u dan verhalen
een fabel' van La Pontaine. De uil en de vos.
En voor de vaten, die het meeste klinken,
behoeven wij slechts te zien. naar Zaandam, Am
sterdam en Vel'zen, en nog zoovele andere ge
meenten, die klinkende vaten zijn de ledige ge
meentekassen. (Appléus.)
In zijn antwoord wees de heer De Vries er
op, dat de heer Keizer een goed gebruik had
gemaakt van het debat. Dat er meer gesproken
is in socialen zin, dat kon u niet anders ver
wachten. En het wordt onderschreven door onze
jartijgenooten.
Nadat door hem en den heer Zeeman nog op
enkele punten was gereageerd, werd te ruim 11
uur de vergadering doo rden voorzitter gesloten
VOORHEEN EN THANS.
Dezer dagen kreeg ik bezoek van een net
en intelligent uitziend jongeilng. Voorzien van
een enorme actentasch, waar gemakkelijk een
half mud nep in geborgen kon worden. Voorts
in het bezit van groote potlooden, van dik no-
titietok. een maatstok en een rol touw, welke
volbeladen jongeling mij verzocht om toestemming
om de geheele oppervlakte van mijn huis op te
mogen meten. Ik kreeg zoo'n vaag idee dat het
doel weer op onksoten uit zou draaien en vroeg
wantrouwend: waarvoor is dat, meneer? Voor het
provinciaal bedrijf van de waterleiding, meneer,
anttvoordde de afgezant. Herziening der tarie
ven, ziet u. Of ik ook gelijk had met mijn on
bestemde vrees dat het op de beurs aan zou
komen. En terwijl de ijverige jongeling meeett
paste en noteerde én mij allerlei vragen deed op
de waterleiding betrekking hebbende, flitste door
mijn hoofd het bekende puntdichtje van De Ge-
nestet
Verlos ons van den preektoon, Heer
Geef ons natuur en waarheid weer
dat ik zonder profanatie te bedoelen varieerde:
Var. Overheidszorg verlos ons Heer
M'n portemenee wordt platter, meer en meer.
Want het is een feit, zoo spoedig Staat, Ge
meente of Provincie in een bedrijf ingrijpt, wordt
het dadelijk doortrokken met den geest van de'
Heilige Bureaucratius en kost het onze lieve
duiten. I
Vroeger was onze waterleiding een particuliere
Maatschappij. Het ging allés op z'n Jan boere-
fluitjes. Een gemoedelijke controleur, een een-
vudig loodgietertje als technisch leideren een
zeer billijke contributie.
Maar nauwelijks He^ft de provincie er haar
grijpvingers aangeslagen of zonder eenige voor
bereiding of waarschuwing krijgen de abonnée's
de boodschap: het abonnement wordt met 50
procent verhoogd. De gemeente, die een groote
afneemster is, doe teen flauwe poging om te pro
testeeren. Men spreekt in den raad ezlfs om te
gaan procedeeren.... Het resultaat is dat de bur
gemeester zelf de ingezetenen aanmaant alö zoete
jongens te betalen. En nauwelijks is men deze
schrik zoo wat te boven gekomen, of er staat
al weer zoo'n serorum voor je neus met een
duimstok en notitieboek als een Statenbijbel om
de, oppervlakte van je huis te weten omdat het
tarief wordt herzien, wat zooveel beteekent als:
we zullen je aezes effies laten bloeden vadertje.
Het is dan ook zoo vast als het evangelie: als
'de overheid zich met de vaderlijke zorg voor je
materieel welzijn bealst, ga dan alvast maar een
paar bankbriefjes wisselen.
En met de gemeente gaat het precies zooals
"met de provincie en het rijk. Zoo gauw als de
gemeente een bedrijf exploiteert of annexeert,
wat zoowat hetzelfde beteekent, kun je betalen
dat je blauw ziet. 'Nemen wij bijvoorbeeld de
gemcentereiniging. In mijn vaders tijd was hier
een weldoener der burgerij, met name Kater, die
het bedrijf der gemeentereiniging' had gepacht
Zijn knecht, de ouwe Stoppelsteen, zorgde er
meestal 's nachts vanwege het parfum dat de
bijdragen der burgers werden geëxpedieerd. Denk
jje dat het ons een cent kostte Geen sou,, hoor.
Do stad ving nog geld toe. Maar nauwelijks was
die goede meneer Kater van de baan geschoven
en nam de gemeente dit bedrijf ter hand, of allé
huiseigenaren moesten één gulden per perceel-
tonnen en één gulden rioolbelasting betalen per
ton en per riool. Natuurlijk is dit bedrag ver
leden jaar met 100 procent verhoogd, voor een
'gulden kon je niet eens meer koopen datgene
waar je vroeger 2 kwartjes voor betaalde. De
gemeente kon dus zoo'n wantoestand niet tol-
vreeren.
uepeoS uop uba uaS-ep op ui 'gouqBjsBS op
ouden heer Holst zaliger, was het evenzoo. Het
gas okstte een schijntje en nog wilden de meesten
er niet aan. Ze hielden het liever met de petro
leum. Dec okes waren verkrijgbaar voor 7 stui
vers, een heele beddezak vol. Nu is de prijj *drie
gulden 1 mud en het gas 20 cent per Meter. En
da ie. nog een koopje zeggen ze.
De Alkmaarsche hout en plantsoen werden on
derhouden door een stuk of drie vaste knechts,
geaasitseerd door de bierdragers.
Dc bierdragers waren leden van een soort giMe
die het previlege hadden om de Alkmaarsche
hout schoon te houden en dat wel, zooals de
jongens zeggen: voor lau metjol'.
Ik zie ze nog harken en krabben en graszoo-
deri afsteken, die ouwe bierdragers. Piet Hartog,
Arie Dameu, Hein Koster, bijgenaamd Boe Boe
omdat, hij zoo'n schorre stem had, precies een
oude misthoorn. Het is mogelijk dat de Hout er
niet zoo netjes uitzag als het S pringerpark, met
vergezichten van thans, maar hij was mij toch
liever met zijn intieme plekjes, lommerrijke laan
tjes, .reuzeniepen en welig struikgewas, waarin
dc nachtegalen sloegen en tal van zangvogels
haar nesten bouwden. Als ik mijn mooie Hout
nog had van mijn kinderjaren kan Broek op
Langendijk van mijn part onze hertenkamp wel
kado krijgen, dat meen ik oprecht.Niet dat
onze heer Directeur van Hout en plantsoenen
niet vol ijver, kunde en goeden wil is, maar
hij heeft een anderen smaak voor natuurschoon
dan ki, voila tout. De een houdt van kunst en een
ander van natuur. De moeder of de dochter.
Maar om op de bierdragers terug te komen, ver
beeld je dat onze gemeentewerklieden geprest
werden om op hun vrijen Zaterdagmiddag gratis
den Hout op te moeten knappen.
Ik wed dat binnen een week, de burgerwacht
ten spijt, uit de Ramen van het Stadhuis de
roode vlag met de sovjetster fladderde.
En dan de politie. We hebben nu een corps
•van 25 agenten met diploma's met en zonder aan
teekeningen. Twee insepeteurs, een recherche-af-
deeling en een plantsoenwachter en het is nog
'tekort, zeggen ze. En dat moet zeker zoo we
zen, want nog heel wat burger broodvechters
zien We des avonds door de stad zwalken aIfe.agen
ten der particuliere nachtveiligheidsdienst, loe
rende op openstaande ramen of ongesloten tuin-
foortes van de abonnée's. En voorheen haddejn
we 6 dienders aan wier hoofd stond de nooit
pclprezen commissaris Jan v. Bremen, in de wan
deling Jantje G.v.D. genaamd, een oud wacht
meester van de kavalarie en die er niet vies
van was om een onwillige boosdoener een opia-
waaier te verkoopen, dat hij er van suizebolde.
Moet je nou om kommen. Ze krijgen nu een kop
van Houten met een padvindertje of een vanille
'sehuimpie.
Bij die 6 dienders hadden we een respectabel
korps nachtwachten. Kranige kerels, meest u l'le-
hnaal boven de 60 jaar, dus mensohen met rou
tine en bezadigdheid. En meest allemaal vrienden
vrienden van likkum jajum, wat in die dagen
absoluut geen schande was.
Des avonds rukten ze uit. Hein Snarrebaard
de korenstooter, de Óliebollenkoopman, Jan Ha
gedis de schoorsteenveger en meer dergelijke spe
pialiteiten.
Beschermd voor nacht- en waterkou door baai
en duffel, een pet met oorkleppen en; een wollen
kasinee, geschoeid door dikek vetleeren laarzen,
gewapend met een voorhistorische slakkepikker,
,dic ook in het huishouden zoo goed te pas kwam
om korte turf te hakken.
Voor één gulden per nacht in mijn tijd
gaven ze goed en bloed en nachtrust voor het
heil er- de veiligheid hunner medeburgers. En
met nieuwjaar verschenen ze aan de huisdeuren
met een roerende nieuwjaarsWénseh op rijm, om
door fooien aangevuld te zien, wal ze in den
loop van het jaar aan traktement tekort wa
ren gekomen.
'En ook de officieele dienders lieten zich hij
de jaarswisseling niet onbetuigd. Die ventten met
Enlhuizer almanakken op de Kaasmarkt:
O, goeie oude tijd, waar zijt ge gebleven?
Of ik hem in allé deelen terug zou wenschen?
Ik geloof het niet. We hebben heel wat comfort
gekregen, wat we niet gaarne zouden willén mis
sen en ook op hygiënisch gebied staan we er
heel wat beter voor dan een 40 jaar geleden.
Maar ais ik het bedrag van mijn belastingbiljetten
eens ga optellen, dan kom ik tot d,e conclusie
dat we al het lékkers van onzen tijd oim den
drommel niet hebben voor den prijs, die de bier-
.draegrs kregen om den Alkmaarschen hout op te
knappen.
Oudkarspel, 17 Februari .1921.
Mijnheer de Redacteur,
Waar ik naar aanléiding van de vergadering
j.l'. Zaterdagavond in Concordia door u en door
juwe verslaggever persoonlijk wordt aangevallen
Ïul't u me wei de gelegenheid willen geven, me
nder de rubriek ingezonden zoo goed mogelijk
te. verdedigen.
Of ik dit nu doe alé voorzitter van die ver
gadering alé soo. dem., of als verslaggever van
de (Schager Courant, weet ik niet, doch waar
ik in alle drie kwaliteiten wordt aangevallen,
ja zelfs mijn naam nog soms dienst moest doen
om aan de bedoeling van de bestrijding vol
doende uitdrukking te geven, zal ik geen moeite
daaromtrent doen, doch zal ik in geen enkele
of in alle kwaliteiten, zooals u dat wilt noemen,
de punten waarover ik gestruikeld ben naar vo
ren brengen.
Uwe verslaggever, de heer Keizer Jr., bewon
der ik olm zijn speurzin, waar hij direct reeds
bemerkte, dat de vergadering door de afd'. van
de !?.D.A P. belegd was. Mijn partijgenoaten zul-
lén dit zeker met de grootste verwondering ge
lezen hebben èn zich hebben afgevraagd, of dan
enkele personen de afdeeling is. Hij schrijft over
een rumoerige vergadering, waartegen de voor
zitter niet optrad. Van rumoer heb ik niet zoo
heel veel bemerkt en ik meen dat men niet
met den scepter moet zwaaien, waar het niet
noodig is. Misschien kan het ook aan onhandig
heid worden toegeschreven. Het is de eerste ver
gadering van eenig belang, die ik in het open
baar geleid heb. Beohudens een enkele maal, dat
achter in de zaal het een of ander jongmensch
de klompendans uitvoerde om bij zijn vertrek te
bewijzen, dat de vergadering hem niet interes
seerde Was het mij voldoende rustig om niet in
te grijpen.
Wel heb ik er nog een enkele maal aan ge
dacht on> den heer Keizer Sr. tot de orde te
roepen, omdat hij, na in debat ongeveer een uur
gesproken te hebben, bij de repliek nog ge-
idurig- interruppeerde en het daardoor de spre
kers lastic maakte. Gelukkig heb ik het niet
gedaan, want mogelijk was dat hier nog uitge
speeld.
Het nut van samenvoeging bij de S.D.A.P.
is op deze vergadering prachtig behandeld, niet
waar heer verslaggever? Lees uw eigen verslag
eens en wijs mij de punten. Over mijn verslag
wil ik het .niet hebben, want daaruit kan ik
moedwillig het een en ander hebben weggelaten.
Niet onaardig niet waar om iemand met zijn
eigen werk te bestrijden. Uw vader slteept' er
bijhet soc .dem. ruikertje, een paar berichten
in de Schager Courant, hij oefent critiek op de
wijze van aankondiging der vergadering, zegt
evenals u, dat de vergadering benut is om poli
tieke denkbeelden uit te spelen hoe durven
we dat nu nog l'anger ontkennen zegt dat de
soc. dem. de groene tafel misbruiken, acht het
wel f eekenend dat juist in Zuidscharwoude alle
44 heer»n voorstanders zijn, speelt de wanorde
in het beheer van het prov. el. bedrijf in de ver
gadering uit, maakt de soo. dem. wethouders
van Amsterdam verdacht, beschuldigd de Zaan
/dammers op de de finantien van de buren te azen
praat over soc. dem. schoten die er niet zijn enz.
YY ie heeft er nu. op deze vergadering de poli
tiek aan de haaren bijgesleept. Zelfs moest.er
nog aanmerking worden gemaakt dat we een
spreker van buiten hadden laten komen. Van
scheeve voorstellingen gesproken, heer redacteur
Het aantal verdachtmakingen was legio, het de
bat was wel verheffend, er werd van het debat
op „gepaste" wijze gebruik gemaakt.
En nu Wil ik ook met u mijnheer de redacteur
gaarne nog even „afrekenen." Dat zal me echter
niet zoo gemakkelijk vallen.
Immers u had het over iets wat wél in de
Schager Courant gestaan heeft en over iets wat
er niet in stond.
Daaraan is eenmaal' niets meer te veranderen,
het is, gedrukt' 'en de „wereld" in. Het is ech
ter niet Spoedig goed te maken; eerst te veel
en dan tekort. Het spijt me echter verbazend
en ik kan me niet voorstellen, dat de redactie
van de Schager Courant dergelijke vergaderingen
nog langer aan een doove soc. dem. verslaggevér
toevertrouwd.
Het is wel' het toppunt, wanneer slechts een
jongen van 16 a 17 jaar „teekenen van afkeu
ring" geeft en men schrijft dan van de vergade
Ving. De wensch zal hier echter wel de vader
van de gedachte geweest zijn,'voor jnij of.... vfoor O
Nog iets. Kan men alls redacteur voor ver
eeniging zijn en als raadslid zich als een vurig
tegenstander uitspreken
Ik meen dit opgemerkt te hebben toen er ge-
sproekn werd over uw artikel van 31 Jan. 1920
en over uw opstel in de voorlaatste raadszitting
•U b ad het zonder uwe wil over egheimzinnigheid
waarop de vergadering werd uitgeschreven.
Is het even geheimzinnig aks een vergadering
wordt aangekondigd in de Schager Courant en de
Langedijker Courant en bovendien nog bij bek
kenslag.
Het. is waar, wé hadden onze namen er onder
kunnen zetten en we hadden kunnen zeggen,
wie er spreken, doch doet dat veel ter zake?
Doet het ter zake of een vergadering van Voor
stand era Langedijk één wordt uitgeschreven door
een S.D. een R.K. of een V.D. Had u het
rech l dat uit te spelén
YVas misschien dat de oorzaak dat uw" „de
bat" niet meer zakelijk was.
Ten slotte nog een aardigheidje, men kan niet
gltijd ernstig zijn. Uw beeld betreffende die 2
•ezels was wel zeer juist gekozen, a,l zullen de
bouwers u over deze vergelijking vrij zeker niet
dankbaar zijn. Op dankbaarheid dienen we ech
ter niet ter ekenen.
Hebt u echter het beeld wel in den juistien
vorm gebruikt? Geléoft u dat de bouwers hier
de lichtste zak dus de sponzenzak dragen? Ik
niet. Ik beschouw meer de houwers alfe de dra
gers van de zwaarste dus de zoutzak. Deze zak
naar de overzijde, in deze naar Langedijk één
te brengen, zal hun de last verilahten.
Voor de dragers van de sponzenzak kan de
lést zeker iets zwaarder worden, doch zij die
de zware zoutzak torschen, hebben niet de min
ste reden om ongerust te zijn. Men kan hieruit
wel zien dat een voorbeeld op verschillende ma
nieren kan worden gebruikt en dat het daarom
gevaarlijk is om voorbeelden te gebruiken of
vergelijkingen te maken. De wordt soms met
je eigen woorden genomen.
Mijnheer de redacteur. Ik meen het hierbij te
moeten laten, vooral omdat ik niet ongepast wil
zijn in het vragen van uw plaatsruimte.
Met de meeste hoogachting,
C. PAARLBERG.
Een Russisch spreekwoord zegt:
„Wat een wormpje warden wil, kromme zich
inntijds.'De heer Paarlberg is zich blijkbaar
reeds aan het oefenen en wij zullen dus met
bcl'anngstelling zijn vorderingen volgen. Wellicht
dat hij dan nog mettertijd léert „onderscheiden"
en begrijpen.
J. H. KEIZER
RED. N. L. CRT.
Men abonneere zich op dit
blad bij onze agentschappen en
hulpp@itkantoren.
