ore.
maar,
II
)ffie
aar.
J".
Nieuwsblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
izin<
nd«l
pend
SEN.
anden
No. 72.
Dinsdag 23 Augustus 1921
SOe Jaargang
per 3 maanden f 1,15
EDELi
r pond,
per ons.
O0fJ 58.
■Alkmaa
week d(
ven goei
iedereen met en
en 2e hypothe-
Postzegel
en Hypotheken
B.
Jkinaar.
>on 120
I
EDELUST"
iaT£nc. ïKL£r>i«9(ifi a,
NIEUWE
LAMGED1JKER COMAE
Dese courant verschijnt Dinsdags, Donderdags en Zaterdags.
AB02IHK1EST8PBIJB
BEDAOTEUB-ÜITGE YEB
J. H. KEIZER.
SÜBKEL:
loordeehafwoude.
PBIJ8 ÖEB ADTEBTEHTI£N»
Van 1—5 regels 7B et.» elke regel meer IS ct.
Sroote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieren rechtstreeks aan den Uitgerer,
NIEUWSTIJDINGEN.
Levende haringen in het aqua
rium.
Wie het aquarium van Artis te
Amsterdam bezoekt, vindt doorgaans
in een der bassins leen school leven
de haringen. Dat is eien unicum
Voorzoover wij weten, kan gieen en-
iel aquarium in Europa op een der
gelijk bezit bogen, daar haring zulk
een teere visch is, dat ze haast on
vermijdelijk dood gaat na gevangen
te zijn.
Wat er dan ook aan vast zit om
levende haringen te krijgen, ver
haalt de heer W. J Mets in „Het
Nederlandsche Zeewezen." Het van
gen geschiedt door dien Nieuwedie-
per vischhandellaar A. Mors, die de
rechterhand is van Artis' directeur,
omdat hij levert met hart en ziel |en
niet enkel uit eigen belang.
Als, hetgeen van het voorjaar is ge
beurd bij Mors bezoek aan Artis, de
directeur dier inrichting tegen hem
zegt: „Mors ik moet eenige haringen
hebben, geien haringen op een scho
teltje dat kan iedereen tnaar fc-
oor|tende haringen voor Ihiet aquarium,"
dan krabt Mors eens achter het oor,
want hij1 weet, dat ;het geen gemak
kelijke opdracht is, die hij daar
krijgt.
Maar als dan de directeur zegt:
„Mors, zorg jij nu, dat ons aquarium
het eenige is van dde wereld, dat
levende haring onder zijn bewoners
telt", dan veert er iets in Mors en hij
zegt: „ik zal mijn best doen."
En hij heeft zijn best gedaan, en
een aantal haringen levend afgele
verd aan het aquarium, zoodat mien
daar de zilveren vischjes kan be
wonderen.
Ziehier nu hoe Mors dat heeft
aagnelegd.
Des nachts om één uur gingen hij
i zijn handlanger er met de vlet iop
uit naar het strand van Huisduinen,
waar de haringtrekkers bezig wa
ren te visschen.
Toen het net haast aan strand ge
laaid was, kwam Mors er met zijn
vletje aan.
jongens, daar is Mors., stop teffe",
riepen de trekkers elkaar toe, want
i wieten al, dat het Mors te doen is
n enkele levende haringen.
Ze laten dan bet n|et met de 'haring
in het water liggen, doch houden
iet want vast, dat zich een kuil
vormt, waarin de haringen nog vrij-
rondzwemmen.
Mors neemt een emmer, doet daar
Mee een schep in den vischvoorraad
en werpt dan den emmer leeg in kub
ten zeewater, die hij reeds aan boord1
der vlet had klaar staan.
Nu dadelijk op de riemen, of, bij
Wnstigien wind, zeilend terug naar
Nieuwediiep.
Het water vlak aan strand is na
tuurlijk altijd eenigszins troebel. Er
•is dus bij het scheppen der haringen
°ok van dat troebele water in de
subben giekomen. Daarin kunnen de
haringen niet leven.
Mors doet nu niets anders, dan dat
Water zooveel mogelijk verwijderen
telkens vtersch zuiver zeewater bij
voegen.
n je kunt hef den haringen aan-
W, zegt Mors, „dat ze zich dan
feel lekkerder gevoelen."
Zoo spoedig mogelijk gaat het op
«icuwediep aan, om te trachten, Iden
eersten trein naar Amsterdam te ha-
jkb. Hoe spoediger over, hoe beter
de visch zal blijven.
.Want o, de haring is zulk een teer
vischje. Het verlies van een schubbe
tje heeft den dood van den haring
tot gevolge.
Bovendien is er geen visch, die
zoo spoedig dood is, na het water
ferlaten te hebben, dan de haring.
Dan is bekend, dat zeewater, het-
Welk stilstaat, spoedig bederft. Van
dan ook, dat zoo'n haast be-
I tracht wordt, pm de haring in het
j Artis. aquarium te krijgen. Daar aan-
gekomen, gaan ze dadelijk in de bas
I sins, die steeds van siroomiend. zee-
water zijn voorzien. Dat zeewater i
wprtlt dagelijks aangevoerd van ,uil
IJmuiden.
j Mors mocht het genoegen smaken,
dat al zijn haringen levend PVHV
kwamen.
j Later deed hij nog. zoo'n zelfde
zending aan Arus en met succes,
j Daarop is Mors trotscti en met recht
(.HanduelsDla-i.j
I UKOÜÉÉ. BkAimdEN iN Dé, FcEL.
ai net reeigeujeu ui z.-.tpxt-'eiosi-uia,-
bant, net gruode &ifiiig(gpuieu vusscneu
ucurne, Ciii-enaisvoen, neienuvteir, üc-
v unujn, iNeexKant en n^esei woearun
raeus snnDs ©en paar öagen gioote vieqor
branuein.
1 oen wij in de strfeek van de branden
aankwamen Dle.ek, oat hier van twee 1
arzonnerhi'Kie DrarntUiaarUen sprak© was
en wel een in ue Deel van U turne ..qn
Diesel nabil ihet gehu.cnt jn ©er Kamt, waar j
roeas eenige hectaren veen en opge-
stapelde turt ieen prooi van het vourc-
wneisjerende vuur zijn. geworden; naar
schatting gingie nveie nqnderden lurt- j
■tappen, eigendom dier gemeente Detu
ne en Liesei, vertonen. Den oögenbhk
werd gisteren voor het diorp Liesai ge
vreesd. toen die Krachtige Oostenwind
het vutlr snel deed oplaaien en voort- j
woekeren, toen het gevaar zoo ernstig
b'egon te dreigen, werd naar alle zip
dien nm' hul pgeyraagd; gebrek aan wan i
ter belemmerue echter het blusschen.
De hinaliovensche brandweer, dee Vnir i
dagi met die moitorspmt in het gebied j
vat ».vae veenbranden aankwam, doch I
wegens de smalle bruggen met krach-
Hg ter bestni danig va nhet vuur kon j
optreden:, maakte zich verdienstelijk i
door na,bij Diesel de kanaaldijken uoor
te steken, teneinde die naar het Westen
gelegen Deselsche Peel door ondier
water zetten te Tedden en zoodoende
tevens de nieuwe Peel en de Heitrakl-
sehe Peel te beschermen. Intusschen
ka nhet gevaar voor het dorp Diesel als
geweken worden beschouwd. Krachtig
wordt daar gewerkt omi heit vuur te
stutten.
Dien tweede ontzettende veenbrand
veel ernstiger da mdóe onder Diesel,
ontstond Donderdag onder Horst-Seve-
niumi on de Sevenurnsche Peel. Volgens
zeggen van menseden uit die streek
moet het daar reeds sedert dagen m
het veen gesmeui dhebfaen. De lelie
Oostenwind dreef het vuur weldra snel
zijwaarts langs het plaatsje America m
de richting van Helenavsen, waar het
vuur gisteren verrassend snel de Oost
zijde va nhet Helenakanaail bereikte en
zich daar over een lengte van onge
veer 6 tot 10 K.M. ontplooide terwijl
de diepte zich toit ver rond Sevenum
moet uitstrekken. Weldra sloeg het
vuur ook naar de Westzijde van het
kanaaii over, daarbii alles verwoestende
wat maar even door het vernielend ele
ment op zijn weg kon verteerd worden.
Zwaar werd hierbij- d.e Maatschapipaji
Hel/emaveen getroffen. De brand, die
o pde eigendommen diezer maatschap
pij over een oppervlakte van ongeveer
2 so H.A- woedde, vernielde in kouten
tijd voor vrijwel 1 tfo.ooj 4 1 90.000 aan
opgetaste turl, welke voorraden echter
zijd verzekerd. Intusschen werden de
bewoners van da rondom in de Peel ver
spreide woningen en degenen, dtie aan
weerszijden van het Helienakatoaal ge
vestigd wanen, door een panischen
schrik bevangen. Snel wend het huis
raad uitgedragen en o pde schepen
die langs het kanaal geureend lagen,
in veiligheid gebracht. Amidenen, due ver
derdp woonden, laadden zooveel mo
gelijk van hun hebben e nhouden op-
allerlei voertuigen en vluchtten weg uit
de razende hei van vuur en compacte
rookmassa. Vijl woningen ziin ïn de
vlammen opgegaan, bewoond door de
gezinnen |onkers, Lagarde, Vesseveld.
Prijs en De Groot. Ook leenig vee kwam
in de vlammen om.
Nog steeds dreigt daar langs het He-»
iemakanaat het gevaar van het vermae-
temde element, dat door de brandwe
ren van hindhovejn, Helmond, Deupnie
Asten en Liesei bestreden wordt. O jxle
terreinen waren o.a. aanwezig de bur
gemeesters van Helmond, mr. Van
Hout c(ni van Deume, de heer C.
Verbeek, de Commissaris van politie
uat Helmond, en de dis tri c t s - comman-
danit der marechaussee uit Kindhoven,
de beer Poortugal, welke laatste bet
Uitgebreide gebied houdt bezet.
Op het oogetnblik, Zaterdagmiddag,
dringt de oostenwind het vuur nog
steeds tegen Hebenavaen aan, zoodat
daar bet gevaar blijft dreigen. Middel
lijk loopt ook het dorp Gnendsween
het kanaal gelegen, ontruimd. Ken dik
ke rookmassa hangt over de omgeving
die tot nabij' Helmond zichtbaar ts en
tot achter Deuuine haar rms tbankon uit
zendt. De zon is als een doi koperkleu
rige schilt zichtbaar, fantas eisen doet
de omgeving, aan. Ken aantal hoornen
waarvan de wortels door het vuur zijn
ondermijnd, zajn omgevallen of han
gen schqet over de wegen, eh vextn-
gronden. Persoonhjkie, ongelukken zijn
gelukkig nret voorgekomen.
Bil, behingen is een veenbrand -uit
gebroken m ee ngroote oppervlakte
hoogveen. (ridbld.).-
töji nachtelijk avontuur.
Men schnjit uit Vogelenzang aan de
„O. H. Ct.'
legen middernacht gisteren word
iemand o pde Leudsche Vaart gewekt
door een vreemd gerucht. Daat oe zon
derlinge gelu.den aanhielid'en, stond hij
op on gng op onderzoek uit en ont
dekte bij, de brug o ver d!e zanderij vaart
bil, 't station Vogelenzang ;een ijswa-
lelventer die blijkbaar zun waren aan
de visschen Wilde verkOopen; hii was
althans met ziinwage nden steden
kant afgedaald en stond nu m sfdl© be
rusting tot zijn middel tn 't water imtat
zijn wagen. Heel voorspoedig scheen dte
afdaling niet gegaan te zijn, want ver
schuilende bussen en deelen van den
wagen dreven rond in bet watier, dat
helder dioor de maan werd verlicht.
Alles ademde vredie en rust e ndie man
in het water deed niet: die minste (moeite
om hulp te verkrijgen, om uit zijn niet
z,eer aangenamen toestand verlost te
worden. Due wielrijders dte voorbïji-
reden, vóór er hulp gekomen was, rec-
pe nhem' wel „goeden avond" oe. doch
staken geen vinger tot zijn hulp uait,
wat met zeer mensc'hhevcnü was. 'Nadat
bovengenoemde persoon de 'hulp van
het stationspersoneei ingeroepen had,
wierd ïjsco en wagen op het droge ge
haald ien 'met een geïmproviseerde dreg
de -roniddrij vendie voorwerp en op-
gevrscht. waarna de taa nde reis naar
zijn woonplaats (Haarlem) voortzetten
kon met verlies van al zijn ij's en zijn
wafels benevens ©en lantaarn en ©eni
ge dpelen van zijn wagen, due in de
diepte verdwenen war,en.
Alcohol was met vreemd aan dit ge
val ,docti het Irusscbe bad had eten
map. wel wat ontnuchterd.
Volgens ee nonderzoiek, opmlddelldjk
door den directeur der gasfabriek inge
steld, was het een ontplotting van
.grondgas' geweest.
Weer ontvlucht.
Naar het „Hdbld.' verneemt ts dfe
Kotterd. automobiellhandleiiaar Valken-
burg van' der Kreke, die het vorige ïaar
voordat hij, wegens verduistering van
t 160.00o te nnadeieïe van een Duit-
scher terechtstond, uit het Kotterdam-
sche hoofdbureau van politte wist te
ontvluchten, thans weer ontsnapt uit
het Huis van Bewaring in Den Haag,
Valkenburg was van ziin vonnis van vrer
jaar m hooger beroep gegaan bij het
Hot in De nHaag, dat het vonnis van
de Kotterdamsche rechtbank bevestigde
1 Inatwachten van die b,es]is,sing der zaak
in cassatie zat Valkenburg m het
Huts van bewaring m Den Haag.
Broekhuis gevangen.
i Het is de Kotterdamsche recherche
gelukt in den nacht van Zaterdag op
Zondag in ©en hotel te Reddam, waar
hit sinds een zestal dagen logeerde den
practizijn W. H. Broekhui],s, den man
I van de Handels- en Landbouw baink te
1 arresteer,en. Dé. recherche had de lucht
i van Broek'huys' vteribQlijt geikrsgen en be-
1 gat zich Zaterdagavond naar Zeddalm,
waar de hul pvan de marechaussee werd.
ingeroepen, om het hotel at te zetten.
1 l oien de recherche op Broékhuys. ka-
'nier kwam en .nep: „Mijnheer Broeki-
huys, emdieiijk" sprang deze uit zijn
bed en vroeg met wie hij te doen 'had.
i Hij betuigde zijn spijt over de arnes-
tatoe, daar nu de heeie dramatische
i OKsceneenng van zijn terechtzitting
i moest vervallenOp eigen verzoek lis
i hij nog dcnzeliden nacht per a:uto naar
I het Kotterdamsche hoofdbureau ven
j politie overgebracht, vanwaar hij Maan
dagmorgen werd ge trans jxurtaera, naar
het huts van bewaring.
D iercehtzaak zal waarschijnlijk in den
I loop van October voorkomen.
"1 vphus te Zwolle.
Het aantai typhusgevallen, dat de
vorige week met geen enkel geval ver
meerderde. steeg deze wieek van 66 tot
77. Het aantal sterfgevallen bleet sta
tionair.
rapverbod te Zaandam.
'Ie Zaandam is Zaterdag ui werking
getreden, het verbód om van Zaterdags
middags 12 uur tot Maandagsochitends
8 uur sterken drank te verkoopen, te
schenken, toe te dienen, ot te verstrek
ken.
Onder de tram.
Gisteravond is op d,en HaagW-g nabij
de wielerbaan te Kajswajk Mei. Smits mt
Dettt, die met haar man en eenige la-
mi;beleden een fietstocht maakte, on
dier die machina der Haagsche stoom
tram geraakt en vermorseld.
Staking.
Onder de ruim no grondarbeiders
van den heer G. W- Boltje te H;eeren~
veen. 'werkzaam1 met 'het maken van pol
derdijkoni en tochtstooten m het water
schap Woudsetnd, is een werkstaking
uitgebroken. Zii eeschten nu het
werk teneinde hep hooger loon. Het
dagloon had' verleden week geloopen
van f I.S9 tot t 4.06, (hiet 'gemiddelde
had t 4.q? bedragen
Die aannemer deeldie op 'bet appél
den stakers méde, diat !hii niet van plah
was aan hun eisch te voldoen. De ar
beiders bvekfen vol en werden op staan-
den voet ontslagen. Kcm ploeg vaste
arbeideirs, dte gemiddeld per dag f4.50
verdienen, maakt, nu 'het w©rk' at.
Gasontptotfing.
tn de Korte Kamp,et straat te Zwol
le werd reeds langer dan 'een jaar door
de bewoners geklaagd: over gas, dat uit
de straat scheen te kouten. Ken on
derzoek dloor die gasfabriek ingesteld,
leverde geen resultaat. Zaterdagavond
qmi 11 uur waarschuwde P. Nijboier,
0|ud,-agent van politie zijn bursn, diat baf
hern an burs weer een sterke gaslueht
talg. Hij opende het kelderluik m de
gang, om) met een kaars at te datjen.
oen hevige ontploffing volgde. Uit 2
ramen werden die ruiten geslagen, ter-
wijt van het dak pannen werden weg
gerukt. Nijboer stond plotseling in
vlam. De buren, die buiten gebleven
waren, en den stag hoorden, liepen toe
en sleurden hem op Straat, waar meit
paafdeüekens uit ee nnabunge stalhou
derij d(e vlammen gedoofd werden. He
vig verbrand wend hii naar het Solia
Ziekenhuis overgebracht.
Duizend zilverboins gestolen.
'Het Departement van Fmantiën is
reeds eenige maanden bezig met het
onttrekken van zilverbons aan die cir
culatie.
De Rijksbetaalmeesters houden dé
züverbons in en sturen zie van tijd tot
tijd in ijzeren kisten naar de Al'ge-
meene Rekenkamer, welke met de
vernietiging van deze kostbare pa
pieren is belast.
Donderdagochtend heeft dé Rijks
betaalmeester te Amsterdam een- er-
zegelde ijzeren kist, gevuld met ziL-
verbonnen van f2.50, naar de Al-
gemcene Rekenkamer gezonden, wel
ke wel Donderdagmiddag is gearri
veerd, maar na onderwjeg te zijn o-
pengebroken.
Den daaropvolgendien dag bleek,
aldus de Rsb., diat het ziegiel geschoni-
den was en de kist tusschien Amster
dam en Den Haag was opengemaakt
Onmiddellijk is tot de telling over
gegaan en er blieken tien pakjes van
honderd zilver bons gestolen te zijn,
zoodat een waarde van f2500 wordt
vermist.
Waarschijnlijk zijn meer personen
in deze zaak betrokken, daar de
geldkist steeds ondier voortdurende
controle van eenige personen staat.
Vermoedelijk zullen de dieven
geen gemakkelijke taak hebben om
de bons aan den man te brengen,
daar alle bons reeds gemerkt zijn
met het vernietigingsteeken.
In eiken bon zijn ter hoogte van
de handteekening van den minister
van Financiën vier gaatjes geprikt,
waardoor de bons herkenbaar zijn.
Naar aanleiding van het bericht om
trent gestolen onbruikbaar gemaak e
zilver bons, wordt van bevoegde zijde
ter voorkoming van misverstand, me
degedeeld, dat de cubruakbaarmaking
door het Agentschap van het Minis
terie van financiën te Amsterdam is
geschied doordien m die bons viJr gaat-
ïes (an elk van de vuer hoeken éën)
.zijn geslagen (met geprikt. De on-
bruikbaarmafcng is alzoo duidelijk
zichtbaar.
Tragisch.
Zaterdag was de heer T. H V.,
een bekend jager te Boxtel, met zijn
13jarig zoontje op de patrijz'enjacht
in dge bosschen van Lierop.
Op zeker oogenblik lost© de knaap
bij ongeluk 'een schot in die verkeer
de richting, waardoor hij zijn vadem
zoodanig in het lichaam trof, dat de
ze doodelijk gewond ter aarde stortte
Inbraken in het Gooi.
Te Baarn is Zaterdagnacht in een,
vijftal villa's ingebroken. Verschil-
Hemde geldwaarden, waaronder een
(bedrag van f 1500 en voorwerpen van
waarde werden gestolen. Enkele per
sonen werden tienzelfdien pacht door
de politie aangehouden, doch zij
moesten Zondagmorgen weer op
vrije voeten gesteld worden.
Te Hilversum is in drie villa's aan
den Utmechtscbeweg ingebroken. De
die f heeft slechts in een zijn slag
kunnen slaan. Hij nam mee een por,-
tefeuilie, inhoudende pl.m f 70.— en
kele sieraden en eenige stukken cho;
coiade. In de andeme villa's wordt
niets vermist.
Alweer Wormerveeir.
Men schrijft uit Wormerveer aan
,,'Het Volk":
Het volgende is nu w|eer aan hei
licht gekomen:
Wormerveer heeft leen werkloos
heid, zooals nog nimmer is gekend'.
Door productief werk wordt door het
gemeentebestuur getracht dien nood
te lenigen. De regearing was bereid
voor allerlei werk 50 pCt. in de kos
ten bij te dragen. Het blijkt nu dat
de burgemeester alweer in twee ka-
binetbrieven er bij de megeering op
aan dringt geen bijdrage meer te ver,
leenen, omdat wij te roijaal zouden1
le veil.
Wij hebben op onze begrooting nl.
een bedrag uitgetrokken voor school
voeding, en kfeeding, huis- en kraam
verzorging en tot steun van lichame
lijke ontwikkeling. Dit acht de bur
gemeester te weelderigg, bovendien
keeren wij volgens den burgemeester
den werkioozen een te hoog bedrag-
uit. Daarom adviseert hij de regee
ring: „ik noodig u dringend uit de
ze gemeente geen verderen steun te
geren." (Woordelijk)
Den minister was dit klaarblijkelijk
te machtig en hij neemt dit zoo maa'r
niet aan van dezen weldoener van
Wormerveer. Daarom vroeg hij bij
het gemeentebestuur om nadere in
lichtingen.
A In de plaatselijke pers zal de vol
ledige correspondentie als „offici
eel berichten" worden opgenomen.
Een gelukwensch van den ex-
Keizer.
De „Tribune" te Gjenève verneemt
uit authentieke bron, dat iex-keizer
Wilhelm aan zijn zwager Constan-
Lijn een schriftelijken gelukwensch
gezonden heeft naar aanleiding vajni
het succes der Grieksche wapenen en
de bezetting van Eskesjehir. De ex-
keizer herinnerde er aan, dat hij per
soonlijk er voor heeft geijverd, een
(spoorwegnet in Anatolië te doen ont
staan, waarvan het voornaamste
kruispunt z'ich thans in handen van
de Grieken bevindt. Vervallen vart
zijn vroegere macht en ver van het
Duitsche vaderland, verheugt Wil
helm zich over het succes van Con-
stantijn. In een tweede nbrief, ge
richt tot koningin Sophie te Smyrna
.zegt Wilhelmg, dat zij door de won
den der Grieksche soldaten te ver
binden, tevens een der wonden van
DuitschLand verblindt.
Een kwart eeuw van huis.
Men rr.jeldt uit Arnhem aan het
N. va nde nDag
Sinds jaar en dag is het huis
Roermondsplein no. 37 gesloten ge
weest. Vijf en twintig jaar geleden
vertrok de eigenaar en bewoner naar
Parijs. De zonneblinden wierden ge-
slloten, een groot luik voor de huis
deur aangebracht en niemand betrad
het meer. Het groote huis begon er
haveloos uit te zien ien volgens den
volksmond spookt het er.
