n
ure
i
ir.
Nieuwsblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
ve Br
itei
No. 78. Ilieit,Dinsdag 6 September 1921
80e Jaargang
del
per 3 maanden f 1,15
3
ticiei
naai
maa
ikjes
ond.
ons.
NIEl WE
LANGEDIJKEB COURAIT.
Ukmaj
naat gt
Cray oi
Bfesli
Deze courant verschijnt Dinsdags, Doiderdsgs en Zaterdags.
ABONNEMENTSPRIJS
REDACTEUR-UITGEVER
J. H. KEIZER.
BUREEL:
.Voordocharwoude.
PB IJ 8 DEB ADYERTENTIENi
Vai 1—5 regels 75 et-, elke regel meer 15 ot.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven reohtstreeks aan den Uitgever,
ALKMAARSCHE SNUIFJES.
77t Ty Het kwade te weren,
-Cj Is het gotede bevorderen
Een van de mteest bekende en po-
/-y ^mlairste personen in ons goede va-
\Jf(3V(ï Ierland1, is voorzeker wel de Heer Hem-
i ter Hall. Zelfs heieft hij zulk eejb
«roote vermaardheid, dat eien bfrief u;it
Vmcrika, geadresseerd aain dien Heqr
ter Hall Europa, punctueel door
j post op villa „Buitemlust" tie Rijs>-
aSrlQ Rvijic werd bezorgd.
De heer tor Hall is, wat mien moeim/t
bij 0 ,a self made man". Hij is begonnen als
at armte jongen uit Anna Paulowmaj-
)older. Voeldie een groote liefde .voor
iet artistenleiven, en wat voor velen
Kin vloek is geweest, werd heint ten
«gein. Omdat ter Hall naast zijn artiis-
mk ie'lae aspiraties, bleek te zijn een ge-
jaren zakenman, maar vooral ook, om-
®kt hij. een degelijke en sofede jon
den was. Geen knaap die zijn verstrooi
mg zocht en zijn zuur verdiend geiid!
;tuk smeet bij Wijntje en TrijmjtjK
-5- De jonge man heeft in den vollen
Q imvang de zorg van den broodjager in
net leven der kunst toeren kennen. Hiji
at zijh brood, nu, wel niet zooals Diapj
id, met tranen, maar toch met slappe j
toffe, in idienst aangeduid onder den
lesthetischen naam van slobber. Hij
fep in hooibergen en gaf voor oen
1»ar luttele guldens of minder zijn hu-
mristiscbe talen ueh ten fcesite op het
ooineel, niet veel grooter dan eep fajt-
wenlijke boerenbedstee.
Tot hij tenslotte de richting vomldt
raarin hij voelde dat voor hem de toe-
idomst lag: De Reviute
De Revue heeft ter Hall dan' ook op
bet respectabele standpunt gebracht
Blkmaa®ht hij. tegenwoordig in die maatschappij'
imlneemt, dank zij ook het zeldzaup
joonrecht, dat hij in die soubrette Hcti-
'ette Kohier een vrouw vond, degelijk
eón, bedeeld met kunstzin cm kunst,
maak, die hem in alle oipzichten, zoo-
H i kele®vd vo,or ^et voetlicht als achter de
aoufldssen en in die huiskamer een trou
we hjuüp. en steun was
'De groote verdienste van den heer
r Hall bestond echter niet alleen in
die kostelijke humor die hij in zijn re-
pe's ten beste gaf, maar vooral in
bet feit, dat hij zijn revue's wist vrij
te houden van laag bij dien groUüsche
banaliteit én schunnigheid, waarvan
O IOC li vooral de vroegere revue's waren dbor
trokken. Dat was niet alleen het im-
sCtlC B&cht van den heer ter Hal,-maar ook
5EVELENI
age
GrCV6 non
SCHETSEN UIT DE RECHTZAAL.
fats
den
B misi
ner
I gew
H bet
V den
lkinaa
Lange Jan'.
Eindelijk was het de dag, dat lange
Jan zijn zaak zou voorkomen. Daar zat
hhij nu op het misdadigers bankje, Jan
Mulders, die altijd dtop in zijn Wamt
tervan overtuigd "was geweest, dat iie een
fatsoenlijke kerel was. Jan Mulder®, va
utenr van vijf ldndenen, een djef een
misdadiger, hoe wa,s hij er toe' giekb-
toen, maa (rwas het wiel een misyi(iadl
geweest. Kon hij het helpen? Hij djeied'
het toch, omdat ze biet zoo arm had-
dien..
Wat beroerd ook, dat diie Loenie Mer
tons met haar dochter d'r nu ook bij
moesten zijn, hij had zie zien zit,tje|ni,
toen ie dbor den gehielmfdlen veld
wachter werd binnengeleid. Zouden ze
'r lol in hebben, diat ze noiu nog Waar
zijn mi tore kwamen .ijken? Want jie hebt
altijd van die menschen, dbe pleizüer
hebben in eens andiers 'leed. Lamlme-
lbgen, wat doen zie hie rbij een olWge-
Ijukkigen kerel voor dte rechters. Vrouw
Mertens had onafgebroken zitten !kij>-
»cn, naar Lange Jan, diie meewarig voor
zich u'tstaarde, Toen zie tot haar doch;
to: Het is toch een stumpert, wie had
het gedacht? Altijd zoo'n fatsoenlijke
vent geweest.
V an achter de groene tafel hoorde
Jan zijn naam noemen, zijn' voornaam,
geboortedag, leeftijd woonplaats, al-
ftes, alles, wat een vernedering. Ze
Ke moesten het allemaal goed weten,
van zijn echtgenoote, Henriette Koh
ier ,dle ik reeds als 18-jarige soubmeit-
bnette in Al'kmaa rzag optreden in he,t
bekende „Wapen van Lirrigmem" op den
pijk en waarvan ik toen reeds met
voldbeming kon schrijven., dat die voor-
damchtcn van miej. Kohier allen zieier
gepast waren van inhoud, zoodat ik
haar kon toeroepen: Ga zoo door Mej.
Kohier, houdt u aan dit principe en ge
vult die menschen kunnen overtuigen,
dat ook van uw kunst ietjs goeds kan
luitgaan.
Dit echtpaar ,dat elkaar ook in dit
Opzicht zoo goed aaupasltte, bï|e|ef on
verdroten in de goede richting samen
werken en Weeft het zoover weten te
brengen, dat heit gezelschap Henri tér
Hall bij alle standen en richtingen een
onverdachte reputatie geniet.
De revue's van ter Hall munten uit
door schitterende aaWkkedEng e)n mon-
leerjng, dank zij dte fijne kunstsmaak;
en werkkracht van Mevr. ter Hall, ter
wijl de inhoud, hoewel altijd gejestig
cn grappig, toch de perken der wei-
lot gelijkheid, zoowel door woord als
Meeding, nimmer te bulten .gaat. De
huisvader, die hoesje! teenstander van
en laag zedelijk k'ërmasveirbnaak, toch
wel eeps gewoon om' een avond met
vrouw cn kinderen icen avond van ont
spanning en gezonde vroolijkheid wil
doormaken, weet hij zonder voorbe
houd bij Henri te:r Hall berecht te kun
nen.
Dat noem ik een grootie, zeer groote
vjerdiemste van den heer Henri ter
Hall, want niet alleen dat hij zelf het
vfoorbeeld geeft hoe mien ook óp de
planken de menschen op gepatste wij
ze kan arrDusaeren, mjiar hij (dwingt,
die het minder nauw nemen, dat goé
de voorbeeld volgen.
Door dus bet kwade tie weiariep, be
vordert hij in niet geringe mate het goe
de, juist in oen materie, waar het zoo
moeilijk, ja zelfs onaWogelijk scheen.
paarom kan i'k rnc wel eens woedend
maken op sommige blad|en, de er ver
maak in scheppen, den hoer ter Hall
voor te stellen ais oen potsenmaker,
een soort enfant terrible, iemand di'.e
in iernstige(?) colleges als Tweede Ka
mer en gemeenteraad, feitelijk mis
plaatst is. Ik zeg echter tegen zulke
menschen die zélf zoo weinig pre s te e-
rren, zoo weinig hebben ondervonden
en wier woord zoo weinig ten goeclle
uitwerkt, dat het tie wenschien ware,
adt er meer imamnen van ter Hali's ge
halte wierdien gevonden om het volk te
die menschen in de bankten. En toen
taoest-ie weer hooriem, wat-ie gedaan
bed: „Mulders daar is jie ten laste ge
legd! in den avond van. 13 October ce|n
jachtgeweer te hebben ontvreemdl.-...'.'
Ja, dat had ie gedaa|n maar hij zop (hielt
toch niet bekennen, want dam gimg-lie
zijn vrouw en 'lrindereh heelbmaal onge
lukkig 'maken.
Lange Jan liet dien president uiitspne-
ken. Had-ie maar heel lang blijven
praten, dacht Jan want nu kwam alles
weer in zijn verbeelding terug, en hij
wilde alles nog eens overdenken, zooals
het zich had afgespeeld. Eerst dEe
ziekte van zijn vrouw, bij die geboorte
van zijn jongetje, toien dat sterfgeval
zijn liefste jongen, zijn Jantje doodf^
ventje van vier jaar, wat bield-ie dol
van het kereltje en toen die armoedig
die honger van zijn vrouw en kinderen
Want dan moesT-ie nog vijf kinderen
te eten geven en toen was net dé Ma
king op de fabriek begonnen, waar
door hij gedwongen was niet te werken
en te leven van het halve weekgeld, diat
hij uit de steunkas kreeg. Ja, toen
mo:est-ie erwel wat op verzinnen, wiajnt
hij kon zijn kindereln toch niet yoo rzijn
oogen zien vermageren, verhongeren.-..
Ziri woning had-ie al goedkoop genoeg.
Ze was het eigendom' van baron Dublin
en stond in de nabijheid van het groote
landgoed m'et de vijvers en het jacht
huis. Wat was het daar altijd een weel
de en zoo dicht in de nablijheid van Iz'nl
(armoedig huishoudtemtje. Ja, toen was
vertegenwoordigen. Ik heb respect voor
een m'an als ter Hall, die altijd ge
sjouwd en gewerkt beeft om zien een
positie te verwierven en diat nog wel
in .een werkkring, waarbij zoo weinigen
het tot een respectabele po.sitje hebben
weten te brengen, maar gewoonlijk be
rooid en vergieten op een zolderkamer
tje of in het gasthuis sterven, of onder
houden worden door de liefdadigheid
eenige kunstvrienden. Het verdient hul
die, dat zoo'n man nu hij gefortuneerd
is en onafhankelijk, zich op rijperen
leeftijd nog beschikblaar stelt voor hét
algemeen belang en bereid is daarvoor
zijn welverdiende rust en gezondheid
op te offeren.
Vooral wanneer idie man niet alleen
is 'een baanbreker voor het goede too-
ncel, los van eiken geestelijken in
vloed, uit vrije overtuiging maar bo-
vieridiien een goed patriot, een warmt
vaderlander en een vur,gg vereerder
van ons vorstenhuis, van onze geëerbie
digde Koningin, zooals hij reeds mee-r-
taalen op krachtige .wijze, zoowelén
zijn revue's als door persoonlijk ini
tiatief heeft aangetoond.
Staatsburgers als die heer Hienri ter
Hall moeten gewaardteerd worden door
Leder die, vooral in deze dagen van
gisting ien verzet, dte partij van recht
I en ordie voorstaan,
j Het was mijn plan om ook nog het
een en andier te schrijven over de re-
I vine „Lach er maa rom", die hedien in
Al'kmaa rwerd opgevoerd!, maar ik mag
niet te veel vergen van de kolommen
van de N. L'. Crt. en het geriujd van
j liaar lezers.
Is het dan onzinnig, als ik aan den
mam, dlieons in de gedegenheid stelde,
ons gepast te vermaken een eeresaluut
brreng 'en hem' troost, als hij soms door
onverstandige ten jaloerse he lui wordt
lange floten, met den tittel van zijn
jongste revue: Lach er maar om...../?
Wat ik zag ion hocgde op de
karmis.
We zitten mtomenteiel dik in dilt er
dele volksvermaak,- in draaioirglel|glebwc|m
cn olieboltonparfum.
Onze geachte stadsorgelmain, Brami,
een invalide, die echter op een been'
en een kruk zoo vlug rondspringt als
een australische kangoeroe, heeft ter
eere van de kermis een prachtig or
chestrion van Warnaar gehuurd eh oint
haalt nu de waardige burgerij op frag
menten van opera's, en dergelijk ver
heven composities. Vriesd Bram volgt
het gebeurd, had-ie het gedaan op dien
avond, het regende en stormde hij ken
het niet langer aanzien.
Stilletjes was-ie de deur uitgegaan,
niadat hij e rnog met z'n vrouw over
gesproken had. Hij had 'haar 'gezegd,
diat 'er in het jachthuis van den baren
een geweer hing, dat niet meer gebruikt
werd. Dat zou hij gewoon maar weg
nemen, dan haddtem zij er tenminste nog
wat aan. Eerst had zijn vrouw hem ge
tracht te overtuigen, dat-ie niet mocht,
dat het diefstal was, dat hij in- de ge
vangenis zou terecht komen. Jan had.
er kwaadweg tegenin gébracht, of zij
het langer kon aanzien, die armoede
die ellende in huls én 'dat te hinden n
'moeten huilen van honger, zonder dat
iemand er wat aan doen kon-. Eindelijk
had ze gezégd: Doe jij wat je wil, ik
heb je gewaarschuwd, maa rmaa'k je
kinderen niet ongelukkiger dlan ze zijn.
Lange Jan was gegaan, wajnt hij zrg
alleen het gelukken van zijn plan en
het doel, waar-ie hst voor dteed. Als-ie
pcmmaal het gewieer had', dan zo;u|-ie
dos avonds na zijh werk op de loer
gaan liggen, daar warm hazen ko
nijnen genoeg vlak bij zijn huisje. En
ails-ie zoo van tijd tot tijd wat wü
schoo.t, bet naar Jtle stad bracht hij teen
poelier, nou dan zou-ile zijn armloie nog
wel te boven kolmlen.
Voor hij het wist, stoirid 'hij voor het
groote hek, dat nooit gegnemdleld was.
Hij had het geopend en was daarop
binnen gegaan. De huisbewaardler had
échter Ms musicus een zeer onafhan
kelijke richting en bnenglt zijn repier-
tire geheel naar eigen opvatting ten ge-
hoore. Zoo gaf hij dezer dagen, juist
toen ik voorbij liep het bekende mi
serere uit de Troubadour ten hopte,
maar in 'een tempo, dat heel geschikt
zou geweest zijn voor een begrafenis of
een wedren voor tuinslakken. Het hs
eigenlijk niet te beschrijven, hoe plecht
statig Bram die miserere afwerkte,
maar we gdooven vast dat hij aan ie
dere achtste noot de waard'e gaf van 'n
heele, maar het was een imaffie waard'
om te zien, hoe triomphantelijk Bram,
de slinger omhaalde en daarbij rond
keek of ie zeggen wou: Nou, hoe is-to?
Een andere merkwaardigheid is een
artjst, evenals die tegenwoordige jon
ge dames, gecoiffeerd als een pagie Uit
de middeleeuwen en op deze - lokkcn-
schat draagt hij een wondlerlijk ge
vormde pet van konijnenvel. Dit door
de motten uitgevreten hoofddeksel
geeft hem het aspect van eein Pool of
Eskimo of zoo iets. Deze meneer geeft
met assistentie, van een drietal jo|nge
i meisjes, vermoedelijk zijn eigen kroost
i straat-viool-ccncfcr.en en ik m!oet zeg
gen, ze spelen heel aardig. Maar mon
sieur konjnenpet maakt zich niet al te
dmik én houdt zich, terwijl de" 'jonge
I dames zich de armen stijf en dte vin-
gens rauw fidelen, ontodijg met oen-
ten ophalen in zijn exotische p:et. Bij
'elke gift buigt hij beleefd en zegt: Mer
cci of tank-u, meneer,
j Maa rnaar mijn bescheiden meeding
kou hij dat geld ophalen ook w;el eens
(overlaten aan een van dte kinderen,
want die willen ook wel eens uitbladen
I en- tanku meneer zeggen.
Een wonder van initiatief is voorze
ker wel de oude kermisreiziger Rozei,
die dit jaar metzijn hakkoekstaletje
op de Nieuwesloot resideerde. Deze
ou-die heer heeft den polsslag van den
gevoeld en begrijpt dat hij ook zijn
branche hi moderne banen moet lel
den. Daarom heeft hij aa rihiet achter
doek van zijn kraampje een imtematip-
anal karakter doen geven. Het is door
een-of andere futuristiscl.é huis-schilder
geïllustreerd met mannetjes bij een ijn
an'tuuriijke kleunen afgemaald hakblok
en bestaat wit 3 elkander op een haar
gelijkend tafereel: Bovien het een staat:
ax shape. Dat is natuurlijk besttemdi
voor die Engelsche kerrmsgasten, dfe
daaruit dun aard van het vermaak moei
ten dfistüleenen. D.an komt het tweede
taferoel met het opschrift: Hakver-
hem wel gezien, maar Langte Jan kwam
er zoo dkwijls, nu eens om wat groen
te plukken voor zijn vogeltje, dan om
maar gewoon wat te kuieren door die
mooie, groote lanen van het landgoed.
Lange Jan was het jachthuis ook bin-
niehgetredien, had het geweer met be-
vehdle hand van den muur genomen,
had het on-der zijn overjas verborgen
e(n toen wieex met 'kaknten stap het
groote hek uit naar zijn woning toe.
Dagen achtereen had,-ie telkens evn
Stuk wild geschoten. Hij haid ler voor
gezorgd een bee'tj-e uit de buurt te
blijven van het goed, want hij moest
heol voorzichtig zijn. Als idle jachtopi-
zicner of de veldwachter hem snapte,
o, dat zou verschrikkelijk zijn.
Maa rhet was nog altijd goed gjegaan
cn van tijd tot tijd had hij zelfs jean
guldien vijftig gekregen vooir een groo-
'tcn haas, 'dat had geholpen bij zijn iweek
■geld'.
Maa rtoc-n opeens was ook het eï-ton-
dige gekomen. Net had-je een girooiton
haas geschoten, had hem onder zijn jas
gestoken en daar had je het, dte veid-
hnchter stond voo rhem m griasttje
hem te blijven staan. „Muüdiers, je hebt
op wild geschoten, je hebt een geweer
bij je.
Neen,, zei Lange Jan en meteen had.
Ihij wel wilton wegloopen, mgaar hij
voelde wiel,, dat het niet meer zou hel
pen en toen haalde hij bet geweer cn
dien haas onder zijn kleedfng uit, smeet
beide op den gTond, zeggende: ^Daar,
maak. Nuu, dat is voor oris duidelijk
genoeg en ten slotte krijgen we het
derde of het eerste, dat scheelt van
welken kant of je afkom en daarboven
staat „amusement de hacher", wat
natuurlijk bestemd is voor fransch spre
kende kermisbezoekers.
Natuurlijk was er nog meer op de
(Aikmaarsche kermis te zien, maa rw|e
hebben alleen dit nog willen stip|uliete-
ren om aan te toornen, dat die Alkmjaar-
ders nog met hun tijd weten mee te
gaan. Ook deze bejaarde ondernemer
van ax shape, hakvermaak en amuse
ment de hacher.
Het lot valt weer op Jonasf.
Werd voor eenige weken terug, dte
heer Repko mi ndar aangenaam ven-
rast doior de belangstelling van eieln nui
tentikker, due een der S(piiegielir(u:tcn van
die etalagekast, Mientzijide intikte in
dien nacht van Dinsdag op Woensdag,
herhaalde zich dit spelletje en moest
n|u het ruit aan de Langestraat het ofn-t-
gelden. Zoo men z-egt, zijn veijschiil-
tonde ontvreemde testbaar heden op
straat .weer teruggevonden.. Niieibtejmln
woTdlt de situatie voor dten heer Repiko
toch wel benauwiend en zal hijl voor
die keus staan om- zich ijszexen rollui
ken aan te schaffen of in het vervolg,
niet anders te etalieeren dan LimhuTg-
sehie kaas.
SNUFFELAARj.
NIEUWSTIJDINGEN.
Mr. TREUB.
Het spreekt van..elf, dat het bericht
omtrent het voornemen van Mr. M. W.
F. Treub, uit de actieve politiek te tre-
dien, heeft gewerkt als een donderslag,
bij helderen heibel. Overal wondt het
zeer druk besproken. Ook op dte offici-
eeto ontvangst, die minis .er van IJsel-
stejjii had bereid aan de deelnemers van
het Wereldipluimveecongres, was her
haaldelijk een onderwerp van gesprek.
Het besc is natuurliij'k af te wachten,
Wat hijzelf daaromtrent in het leiersite
bummer van De Vrijheid" zal medtet-
dcelen. Men beeft ons uit politieke li>
berale kringen echter gevraagd om mét
nadruk t-e ontkennen, de juist bed van
die voorstelling van zaken, als zou het
arscheid een twist in den Vrijbaiidisib|o|nid
tot oorzaak hebben. Ook is tiet niet
juist, zooals reedis door ve tn tev-.u/.u
wordt, dat Mr. Tre.ub bedanken zcu
voor den Vrijheidsbond. Hij m'.iet cruo-t
maak mijn vrouw -en kindle:ic|n maar cn-
gelnkkig.
De veldwachter had hiem n-tegicT.i>-
men naar het politjebuneau, dlaar was
proce sverbaal opgemhakt cn ze n.'-.-
dien hem gevraagd, hoe hij aan Liet ge
weer was gekomen
In zijn angst" had Lange Jan ga cgvl,
dht-ie het in die stad gekocht had voor
een kleinigheid, want hij dacht er (liét
aan>, dat het zou uitlekken dat-ie hiet
gestolen had uit het jachthuis van den
bianotn. Ook nu voor de rechters zou hij
hhet volhouden, dat het geweer in die
stad was gekocht, want alis die baron te
wietcn kwam, dat hhij Wat gestolen had
op het landgoed,, dan zou hij zefcer uit
die woning moeten.
Di legedhchten gingen Jan aatuho|uf-
diend door zijn droeven, vermoeiden kop
Hij had er al drie weken over zilt'tien
tobben, soms om waanzinnig te wordlein,
van spijt, al den tijd dien hij in voor
arrest had doorgebracht. Wat haid-cia
toen dikwijls met zijn vuistien voer zijn
kop zitten huilen om die ellende, dfe hij
gebracht had over zijn vrouw ien kin
deren, die hij juist had willen ika'pcinj,
lep die hem- later dat ellendige mijStohin
nog zouden verwijten Vadter, je hebt in
de gevangenis gezeten.
De president van de rechtbank stelidfe
Véél vragen, die Jan als dlolksteken dbor
het hart retieh, of-ie wel zuinig geleefd)
had, of-ie niet dronk hoe Wet kon, dat
hij, niet kon rondkomen. Voorts dat al1
die ellende maar oorzaak was van de
staking.