ezijne
AG.
kke
i van
ar.
Nieuwsblad voor LANGEDXJK en Omstreken.
ELS.
['011-
Mo. 104. f TEKb. vELEFwoiie Zaterdag 5 November 1921 I® Blad 30a Jaargang
per 3 maanden f 1,15
Spaander Co.
Uitsluitend betere genre.
Eerste klasse Coupeur
Prima voering.
Asbestplatè
arprodueten
rende prgxen.
rijgbaar bij
£1 BOOM
i Oudegracht26.
bekend
i@r,
PAARDE
maaiw
Nijmege
Houtstraat
lef. 544.
eden.
'ijzen.
stuks,
den.
NIEUWE
LAKG1DIJK1R IIIIIU VI.
D®g« courant verschijnt Dinsdags, Donderdags en Zaterdags.
i.B0RNBMEBT8PBIJ8
BEDAOTBÜR-UtT6EYER
J. PI. KEIZER.
BUBBEL:
loordichsrwoude.
PBIJ8 BE B 1BVEBTEK ïljgKi
Yam 1—6 regeia 75 ct., elke regel meer 15 et.
Srwte letters of vif&cësts veidtn naar plaatsruimte berekend
Brieven reefetetmeki aan den Uitgavs?
DIT NUMMER BESATAT
UIT 3 BLADEN.
EERSTE BLAD.
REVUE VAN DE WEEK.
BINNENLAND.
i November 1921.
Inderdaad, na Idte' langdurige stilte in
<fe natuur, de grootie periode van waflm-
te, zonneschijn ^droogte, eindeloos lij-
kenden zomer is gekomen, als om „de
schae" in te halen met verwoede haast,
de Mie, teisterende najaarsstorm',
de hooz© Noordwester. Hij heeft de.
Z-uidierzee-golven opgezweept, op tal
van plaatsen schrikkelijke schade aan
gericht. En schipbreuken berokkend,
die tal van gezinnen van hun vaders,
broodwinners, berooven. Een lange,
droef en somber stemmende lijst van
onheilen, leverde de laatste October-
week op.De reddingboot „Presi
dent van Heel" werd bij Hoek van
Holland vernietigd, en slechts een der
zeven leden van de bemanning kon het
veege lijf redden. Ook de reddingboot
„Brandaris" werd bij Tessel, door het
noodweer vernield, Enl de loods schoener
No. 2 is in den stormnacht met man
en muis vergaan. Deze ramp kostte
tien menschenlevens. Het Nederlands-
sche Roqdie Kruis heeft zich gehaast om
sein inzameling uit te schrijven, ten ba
te van die nagelaten betrekkingen van
de arme „heidien der zee", die zoo vaak
hun leven waagden om in gevaar ver
keerenden te hulp te snellen, ten die nu
op hun beurt hun graf in de ■ziedende
golven vondeW. Zeker zal fa ruime mate
aan deze roepstem' gehoor worden ge
geven. Wamt zelfs in dezen tijd, nu de
„waarde" van teen memscbenleven ook
in zoo geduchtei mate gedaald is; men
van tijdingen van grootiere en kleinere
tampen, waarbij de onverzadelijke kne-
keltman nieuwe buit -binnenhaalt, met
«kere onverstoorbare en onaandoenlij
ke kalmte kennis neemt.. Zelfs in
dezen tijd hebben de berichten over
"de schipbreuken, door den Noordwester
storm veroorzaakt, tochh wel diepen
indruk in- den- landle gemaakt. Men
"tht en sprak' erover, veel meer dan
1 met de delibe-ratien op het Haag-
sche Binnenhof het geval was, schoon
Tweede Kamer toch heeft aangevat
ontwierpen tot herziening van de
dwet. De ouderen, die zich met
nog helder voor den geest kum-j
ötengiem die stemming, die er heerschte
toen de Revisie van 1887 in hhet Parle
ment aan de orde kwam, zullen grif er-
rennen, dat het contrast tusschen de
langstelling van toen, vier en dertig
Mr geleden1 en de koele onverschil-
Igheid van nu wel zeer groot en tref-
J...... De algemieeme beschouwin
gen liepen Vrijdag j.l. reeds af en veel
duidden ze niet. De heer Kolkman,
D ontstentenis van Dr. Nolens namens
katholieke partij sprekend, diende
«n premier een omimalsche, geduchte
«straffing toe, -naar aanleiding van het
Ms-chakielen der bepaling, welke het
«erbod van katholieke procession fa de
"reken des lands, waar die nu niet g.e-
•orloofd waren, zou hebben opgehev.cn.
«lister Ruijs herhaalde, dat Z. Exc.
'Oornamelijk op grond van financi-eele
jverwiegingen het hoofdstuk „Van
l«i Godsdienst" onaangeroerd heeft
Waten en eischte, dat de Kamer ook
n deze de Regeering op haar woord
ugeïoovlen. In'tusscben is vooral uit
redevoeringen van de heenen Schok-
fag1 en van de Laar wel zeer duidelijk
Meloen, hoezeer de gedachte, dat het
I cessieverbod zou worden opgeheven
r anti-papisti,sche gevoelens, in som-
kringen heerschend, had gepiïk-
d. Voorts moet nog fa het debat aan
j-^tipt, dat mr. Tfroelstira. een heel wat
™taer jverzoentendfer toen aansloeg te
rser de burgerlijke partijen, dan 'men
"November 1918 van hem in de verte
■fd kunnen verwachten. O. a ver-
teaarche^ dat de soc, dem. afgevaardigv
BANK-ASSOCIATIE.
WERTHEIM GOMPERTZ 1834 en CRED1ETYEREENIGING 1853.
Kapitaal en Reserves f 19.500.000.—. Kantoor Alkmaar, Hreedstraat 11.
Directeur K. VAN NIBNRS Jr.
Correspondentschap: Hoorn, Groote Noord 140.
I Cfedieten, Deposito's, Aan- en Verkoop van Effecten,
Verhuren ran Safe-loketten in inbraakvrijen Safe kelder (syateem Lips, veorzien
ran moderne smeltproet kluisdeur). Gratis Administreeren van Vermogens.
Uitgifte Spaarboekjes, rentende 4,08 pCt., tot een maximum van f3000.
ALLE BANKZAKEN.
pioenen, het strijdperk betredend, be
gonnen fniet zich tot den Caesar te wen
den, dlezen toeroepend: „horitur te sa-
lutant," zij, die gaan sterven-, groieitien U
Aldus profeteerde Mr. Trbelstra de
door hem tegemoet-geziene nederlaag
van de metaalbewerkers.Inhoever vieT
lagdng van loon bij dalende prijzen voor
velerlei t;e verdedigen is, alsook onaf
wijsbare voorwaarden tot het mogelijk
jn-aken der voorzetting van menig bedrijf
Deze kwestie heeft de soc. democrat!
sehie l-eiider niet aangeroerd
In letterlijken en figuurlijken zin
leefden wij in de afgéloopsin week onder
hevige „depressie." Aan jobstijdingen
van allerlei aaird gieten gefaek. De ont
vangsten dier spoorwegen zullen over
1921 een nadeelig saldo van om en -bij
die dertig toillioien aanwijzen-, en deze
aankondiging zal wel als de voorloop
ster moeten beschouwd van eene an
dere, betrekking hebbend o.p d;e stij
ging der vtervperp-rijz-en, daar het tochh
b.uit de lengte" of „uilt de breedte" motet
worden gevonden..... Op de nieuwe In
dische Deenfag van honderd millioen
werd slechts voor 55 millioen fagesclire-
ven. Bij volgende gelegenheden zal Va
der Staat dus wel weer met het be
ruchte en gevreesde „stokje achter de
deur" zlagge eventueel-gedwongen Lee-
ning, moeten dreigen... Dat ter Rijks
postspaarbank in de maand September
j.l. slechts ruim 77 mille meer ingelegd
dan terugbetaald werd, behoort mede
tot die ongunstige teek-enen des tijds.
Een lichtpuntje fa' deze duisternis mag
genoemd', dat voor d/e Rijksmiddelen in
September j.l. ruim een millioen meer
inkomsten kon geboekt dan fa Sep
tember 1920. Het is wel een zeer klein
lichtpuntje, maar toch biedt het temid
den van allerlei mi-sere, verontrustende
tijdingen en verschijnselen, zekere ver
troosting.
Wilt IJ verzekerd zijn
goe e waar te ontvangen.
laaf dan bsj
ALKMAAR,
Uwe Kleeding maken.
den bereid zijn fa die Ridderzaal de
voorlezing van dei Troonrede door H.
M. de Koningin voortaan te komen 'bij-
Wonen, indien men zich bij die plechtig
heid- sléchts onthoudit van manifestaties
voor de socialistische gevoelens minder
aangenaam. Natuurlijk werd van Com-
Imunistische zijdie aanstonds beweerd,
Üat de heer Troelstra bezig is het „bed
je te spreiden" voor den dag, waarop
soc. democraten aan de groene tafel
zullen plaats nemen, misschien wel.....
naast Katholieke minister?! Over het
geheel geven dieze Algemeene Beschou
wingen meer een politiek steekspel,
waarbij nu en dan driftige, ook wel iiet-
Jwat-giftige Stooten, uitvallen worden ge
daan dan eene parlementaire bespiege
ling van onze blijvende waarde. Hoe
sneller dei Kamer zich door deze revisie
voorstellen beenwerkt, des te beter.
Ook Imet het oog op den natiomalen tijd
Wantmen heeft besloten, na de
Grondwetsherziening, de wijziging der
Pensioenwetten aan te vatten. Hoe de
Kamer het, zelfs wanneer zij twee of
drie avondzïttfagem per week houdt,
knoet aanleggen olm van nog bovendien
voor Nieuwjaar dp begrooting 1922 af
ite doen, zal haar zelve wel -een ondoor
grondelijk raadsel zijn. Op Dinsdag 25
October j.l. is die interpellatfe-Drion
over die overwerk-vergunningen fa ver
band Imiet de Arbeidswet, -gelukkig afge-
1-oopen. Ik teekien er slechts van aan,
dat Mini-ster Aalher se, diie op 21 Octo
ber in zoo felle verontwaardiging was
ontstoken over met Z. Exc. den reae-
xti-önairen zin van de haeren Drion en
xDresselhuijs noemde, thans een veel
kalmei- toon aansloeg en de bevredi
gende, geruststellende hverklaring af
legde, dat hij bij .de toepassing der Ar
beidswet, rekening zal houden met de
abnormale omstandigheden, waarin het
hadrijfsletven verkeert. Wanneer men
zich aan' deze belofte houdt, en Mr.
Aalberse is .goed voor zijn w-oord,
dan kan mien van het gevoerde debat, -
Ihoie ontstuimig hiet soans ook was
getuigen, -dat het piiiet vruchteloos is
In den loop van zijn overigens rustige
„Grondwetsrede" heeft de heer Troel-
stta 00 kgezinspeeld op de zitting, die
nu heerscht fa de kringen der metaal
bewerkers als gevolg van de aangekon
digde loonsverlaging en daaruit voort
gesproten beweging tot staken. De heer
Troel stra vergeleek de metaalbewerkers
die dien strijd met de patroons aanbin
den, met de gladiatoren, zwaardvechters
uit -den tijd der oude Romeinen, en
bracht fa berfainlering, hoe dieze kiato-
De afgrijselijke roofmoord te Gard-e
nen blijft, wat de criminaliteit betreft
nog „the topic of the day." En met
algemeene voldoening is vernomen, h,et
pakken van de vermoedelijke da-aferss,
Hier is door verschillende politie-man-
n-en prachtig werk geleverd, en wel zeer
Is het te hopen, idat deze kranige praes-
tatie, o,ok ter opwekking en aanmoedi
ging, op royale wijze zal worden be
loond. Ondanks allie mogelijke eiscben
van bezuiniging.
De jongste misdadigheidsrubriek be
vat o.m. de hehand-eldng voor het Hof
te Amsterdam, van de moordzaak^ t:en
jaren geleden te Spaamdam voorgeval
len an het O. M. edschte tegen Roza
levenslang inplaats van de twintig jaar
Waartoe de Rechtbank' hem had veroor
déeld. De kans dat men niet voldoende
bewijsmateriaal tenslotte zou bezitten
voor eien veroordeel end vojnnis, scheen
niet geheel uitgesloten.
Voorts is er ,'een geval van oplichting
een-er Dujtscbe Firma door een Am
sterdams ch-en aannemer tot een so-m-
taetya van ruim vier ton, bet pakken
van eien Brusselscbeto pareldief fa de
hoofdstad, eien reeks van inbraken in
Let hartje der residentie tot een zelfs
vöor dezen tijd verbluffend cijfer en
diefstal van een valsch biljet van
duizend gulden uit een kast van
de Griffie der Amsterdamsche Recht
bank ,waar het ten tweede male als
„corpus delicti" werd gedeponeerd. Men
zou dit gevo-egelijk een „comble" een
„toppunt" kunnen noémen......
Nog is er het teqgisch-kotnisch geval
van eene Banneveldtsche juffer, die
leen poos geleden met een Haagschen
meneer meende getrouwd te zijn, ter
wijl achteraf blijkt, dat die tnouwplech-
tig'heid een „korniediie" was, in een -parti
1 culier huis afgespeeld door kwas-i-amb-
I tenaar van dien Burgerlijken Stand. De
1 „echtgenoot" is met de duiten der Bar-
nevieldtscbe gevlucht en de landelijke
schoone, zoo deerlijke gefopt, blijkt nu,
althans fa wettelijken- zin, nog steeds
i maagd te zijn, maar van haar geldjc
zal zieker bitter weinig terecht komen.
Tot de jongste „nova' 'moét nog ge
rekend', het voorbereiden van eene hul
diging van Minister Van Karnebeek's
verdiensten door het plaatsen van zijn
door meesterhand, geschilderd portret
in het Haagsche gemeentemuseum. Ter
wijl juist in de jongste dagen de Belgi-
gische Premier in eene openbare rede,
•met 'kracht en met geestdrift heeft aan
gedrongen op aaneensluiting tusschen
Belgie en Nederland. Een streven, z.a.
man weet doo-r Mr. Van Kann-ebeek
stee'ds met kracht en met tact bevor-
"dierd.
Er is..... een nieuwe politieke partij
oipgericht. Zij noemt zich de hervormde
Gereformeerde Staatspartij en schijnt
beslist anti-Katholiek te wezen. Ook
op het gebied der politiekerij leven wij
nu „fa het teek-en" va nden storm, cn
dat zal voorloopig nog wel zoo blijven.
E.er terge-r, woeliger, dreigender, dan le-
ter worden!.......
BUITENLAND.
D'e beroering in Oost Europa ver-
!wekt door het jongste zoo jammerlijk
Jniislukte avontuur van ex-Keizer Karl,
is nog niet verdwenen. De staten van
de Kleine Entente grijpen deze gele
genheid aan om nu eens voor goed af
te rekenen met den gehat-en buurman,
'Hongarije, van welk land zij niets kun
nen verwachten dan pogingen om de
„bevrijde gebieden" weer bijieen te
brengen tot een enkelen Donaus'taat
De verkregen macht dier kleine staten
'zou da» weer verdwijnen, de niet Duit-
scbe bewolking zou weer onder het juk
wordien gebracht van hen, die thans
leen Groot Slavisch-en Staat vormen, zul
len zich tot het uiterste tegen elke po-
-gfag fa deze richting blijven verzetten
Tsjecho-Slowakije heeft reeds ge
mobiliseerd en het verluidt, dat dit
land ruim 300,0:0 man onder die wa
pens heeft op bet oogenblik, welk le
ger gereed staat Hongarije binnen te
rukken.
In het begin dezier w-eek zou de ver
tegenwoordiger der Kleine Eintentie te
Boedapest een nota hebben overhan
digd, waarin onder goedkeuring der
groote mogendheden d-e ontfcronfag van
ex-keizier Karl en alle overige leden
van bet Hui-s Halsburg wordt gleëi-scht,
Keizer Kari bevindt zichh in gevan
genschap) nog fa Hongarije. Hij zal de
zer dagen op een Engelschen monitor
Worden gebracht en dan vermoedelijk
naar Portugeesch Madeira of naar het
eiland Malta worden vervoerd. Ver
moedelijk zal hij op de plaats h-em door
'de .groote mogendheden aan te wijzen,
zijn vierder leven wel slijten'.
In Geneve vergadert de Internationale
Arbeidseonlérentie. Reeds heeft zij be
sloten de kwestie van de 8-urem dag (te
Washington op de eerste conferentie
geregeld) voor de volgende vergade
ring wear op de agenda te plaatsen.
De Ierschbe conferentie loopt niet
vlot van stapel, en het schijnt, dat zelfs
•met een mislukking rekening moet wor
den gehouden. In dit geval zal Enge
land de gewapende macht fa Ierland
versterken. Het wordt door een en an
der waarschijnlijk, dat de Engèlscbe
Premier, Lloyd George, niet naar de
Conferentie fa Washington zal gaan.
Deze is thans definitief op 12- Novem
ber a.s. bijeengeroepen Op 11 No-vem-
ber zuil-en de feestelijkheden als her
denking van den wapenstilstand worden
gehouden.
De Duits-chic regeoring heeft thans
ook de oplossing, betreffende- Opper
Silézie, onder protest aanvaard, een
protest dat door de Entente als nul en
g-eener waarde werd gekenschetst.
ONZE NIEUWE BANK-
BILJETTEN VAN f25.
TWEëERLEI OORDEEL
Reeds werd aangekondigd', dat door
onze negeering nieuwe bankbiljetten v.
^25, fa omloop zullen worden ge
bracht.
H-et dagblad „Die Courant'.' beoordeelt
de téekenfag als volgt:
De Nederlandschc Bank is een cou
lante onderneming. Behalve de conces
sies, dËle hij in den loop der rijden aan
den vooruitgang dééd, komt nu a-ls een
aangename najaarsvetrrassang dit nieuwe
bankbiljet van f25, als- een roodbruin
na.aars-schemieringietjie, -met lichtgroene
tot zachtroode' s-ehakee-ringen op enze
schrijftafel gewaaid. Niet „t-er bespre
king' 'gezonden, maar behoorlijk tegen
vijf en twintig blanké guldens ingewis
seld.
Wij zi;n niet minder deftig geworden
tegenwoordig -en vertrouwen elkander
ook minder. Het oude geeltje had een
voornaam cachet' en was met zijn blan
ke achterzijde schier naïef van overgave
en uitnoo-d-igend tot ijverige imitatie.
In u-iterlijké verschijning gelijkt dit
nieuwe biljet op de prachthevende, on
vervulde van historische snorkerijeö
voorziene bankbiljetten der Randstaten^
die goedkoopier zijn dan behangselpa
pier. Hlet is Idein-e-r dan on-s oude geel
tje, -drukker bedrukt en als waairdepa-
p cr ontegenzeggelijk beter, want na
maak is beduidend moeélijkier gewor
den. Laat ons echter nagaan hoe dit
schilderij er we-1 uitziet -en hoeveel wij
er fa de grafische voorstelling op vo-or-
urtgegaan zijn, hoewel ons in papier
kwantiteit eenngte vierkante centimeters
te kort gedaan wordt.
Een der eiscben die men: aan een
bankbiljet taag stellen is dat ook de
vreemdeling met één- oogopslag de na
tionaliteit van liet waardepapier kan
vaststellen. De eenige naturalistische
voorstelling" die op ons oude geeltje
voorkwam, was een coqu-et 'liggend
leeuwtje met vrijmoediigen oogopslag,
te midden van een stilleven, bestaande
uit een hoorn van overvloed, een Mer-
curiusstaf, het Nederlandschc Wapen,
een schoepsanker en een driekleur. Ver
der omkrulde een sober doch leelijk
ornament -den gebenedijden tekst.
Op het nieuwe biljet is de leeuw fa
het genot van groot verlof gesteld. On
der zóóveel leeuwen werkt <d-e Onze blijk
baar niet opvallend genoeg. Op zijn
plaats is thans het goed gelijkend por
tret van WiPem den Zwijger gekomen',
vermoedelijk om onze bekende nationa
le deugd, de discretie en ve-rzwegenheid
waar alle anderen spreken, te d-emoin-
streeram Slechts flauwtjes zijn links en
rechts van dein Zwijg-er, de woorden
„Ned. Bank" zichtbaar. Waarom deze
schu'cclitcrheid-? De Zwijger zal van de-
z-c samenkoppeling van dierbare histo
rie en ffaanoieele inzichten wel zwijgen
Behoudens het verlies van den leeuw
die échter door den Zwijger g-erempla-
ooaerd wordt, zijn belangrijke voorstel
lingen te boeken. De beerm Délprat en
Vissering worden geflankeerd door een-
gansch blooten. Mercurius (voor een
gordijntje en etn Mariiluchtie) en een
17-eeuwschen koopvaardij bodemver
moedelijk met „rijke retouren." De film'
wordt voltooid door een riviergezicht
bevattendetwee ophaalbrugggen, drie
schepen, een 'dukdalf, een- voetbrug, ee-
ni-ge Renaissancehuizen, een toren en
eenige koopwaren. Het geheel gebor
duurd op eien stramien van quasi moder
ne vlékversiiexfag. De tekst zweeft in
de lucht en de zware vijf -en twintig
gul-denlettefs dreigen de he eren voor
noemd, die zich -meer in de ijle ruimte
bevinden, dood te zullen -drukken.
'De achterzijde is deerlijk verschoten'.
E-en vijes groen kleurtje kruipt van
