Nieuwsblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
107. 8«TfEKc, TEüLErwsra» Zatordag1 12 Novembor 1921 I® Blad 308 Jaargang
per 3 maanden f 1,15
J. H. KEIZER.
BANK-ASSOGIATIE.
Spaander Co.
Uisluitend kim g^ire.
NIEUWE
LAÏGEDIJKER COERAiT.
Deze courant verschijnt Dinsdags, Donderdags en Zaterdags.
A BO N N E M E N T8 F B IJ B
REDACTEUB-UIT6EVEB
BUREEL:
Woordscfearwoudc.
PBU8 BEK ADTERTIHHSNj
Vsb 1—5 regels 75 et-, elke regel meer et.
Griste letters of ripedn vordoa our plaatsruimte berikeii
Britten rec&itreek» »sn den üitgerer.
DIT NUMMER BESTAAT UIT 3
BLADEN.
EERSTE BLAD.
REVUE VAN DE WEEK.
BINNENLAND.
November 1921.
'Die winter is ingetreden, althans
de wantersche herfst van loodgrauwe
lucht, striemende regen en bulderen
den storm. Zij', die klaagden over den
„eeuwigen zomer" en den lastig, over
vloedig wordenden zonneschijn zoo
zijn er zou wijlen Ver hu el 1 zeggep.
denken nu mlet weemoed terug aan die
vele wieken van ononderbroken prach
tig weer. De wneede, booze storm is er.
Op Zondag 6 November werd het een
geweldige vreeselijkie orkaan, een vlie
gende Noord-Wester. Die Amsterdam
se he quarantaine-inrichting werd ver
nield, en de schade, daardoor aange
richt, werd pp drie ton geschat. Uit al
le strekten dps lands stroomen de tij
dingen toe over het storm-on heil van
6 November. Rotterdam moest het ge-
jmeïdig ontgelden, en wat er nog van
de oude prachtige woudreuzen in het
Haagsche Bosch overbleef, na het nooid-
•weer van Zondag j.I., beteekent niet
veel. Er kwamen windstooten voor van
100 k.g. per'vierk M., een nog
nooit waargenomen maximum van fel-
Jitid. En eerst gaandeweg zal men o-
verzicht krijgen op de zeerampen, door
dezen November-storm berokkend.
Telkens komen nieuwe jobstijdingen
■er grootere en kleinere ongelukken,
schae. En men heeft zich voor te be
reiden op hog ieen lange lijst van der
gelijke sombere berichten. De hulpdijk
tusschien de duinen bij Schiermonnikoog
iwas reeds Zaterdag weggeslagen, en
doortastende maatregelen zijn noodig
wi men het eiland redden. Te Katwijk
Isporilt zooveel wrakhout uit zee voort
durend aan, dat er geen ruimte genoeg
om het te bergen. En de visschers-
bevolking wacht met angst en groote
onrust af, over welke drama's op den
oceaan voorgevallen, welhaast de droeve
tijdingen zullen volgen.
Oip 1 November heeft de Tweede Ka
mer den arbeid der Grondwetsherzie
ning hervat .en van het streven om
thans werkelijk zuinig te zijn met den
nationalen tijd wordt tot nu zoo bitter
weinig bespeurd. De Indische begroo-
tmg voor 1922 as inmiddels op het
presidiaal! bureau gedeponeerd. Zij wijst
een tekort aan van 190 millioen 225 ton.
En ook het ontwerpVlootwet is er,
J" Indische begroeting voor '22 bezwa
rend met 16 ton, een sommetje, in
res jaren tot vijftien millioen zal stij-
fetn. Deze voordrachten worden op 8
November in de afdeelingen behandeld,
Van hief afdoen der Indische begroe
ting voor Nieuwjaar zal geen sprake
kunnen zjijn, zoo dat de nieuwe Secre
taris-Generaal van Koloniën, Hilversuims
burgervader, Mr. Koster, half Januari
pjn plaatsje achter Exc. De Graaff in
bet Parlement zal hebben te bezetten,
de Kamer vergadert deze wiaek ook
°es ochtends. President Kooien doet
Pot mogelijke om de hooge vergadering
tot. etrax-doorjassen te krijgen, maar
bet- monster dier breedsprakigheid is,
tegen een 'Stootje bestand. Zooals men
Weet.. Op 1 November worden alvast
drie uren besteed aan het eerste Grond
wetsartikel, dat nu voortaan zal ver
melden, dat het koninkrijk der Neder
landen „omvat het grondgebied in Ne
derland, Ned. Irndië, Suriname en Cura-
tao." Na ampel debat beeft men het
^oord „koloniën" uit de Grondwet ge
schrapt. De communisten wilden van
»mdon>esie" gesproken zien, insteie van
Nederlandsch Indië, doch voor deze ver
nuftige vondst gevoelde men niets.
Maar gelijk gezegd Minister Ruijs
nam den term. „koloniaal" geheel terug
en het geschiedde op raad van Mr. Mar
chant. Een blijk van ministerieel© tege
moetkoming, dat den heer Duijs an-
WERTHEIM GOMPERTZ 1834 en CREDIETVERKENIGING 1853.
Kapitaal en Reierves f 19.500.000.—Kantoor Alkmaar, Breedstraat 11.
Directeur K. VAN NIINES Jr.
Correspondentichap: Hoora, Groote Nocrd 140.
Cretfieten, Deposito's, Aan- en Vsrkeop wan Effecten,
Verhuren van Safe-loketten in inbraakvrijen Safe kelder (sjiteem Lip?, reorzien
ran moderne «meltproel kluisdeur). Gratis Adminintreerea van Vermogens.
Uitgifte Spaarboekjes, rentende 4,08 pCt., tot een maximum van f 3000.
ALLE BANKZAKEN.
diers niet vaak pluimen hechtend op
minssteriieele boeden in geestdrift
dieed uitroiepen „ga zoo voort!".... In-
tusscben zal de verandering nog heel
wat administratieven omslag tengevol
ge hebben. Exc. Ruijs denkt erover om
in officieele bescheiden nu voortaan
van „overzeesche gebieddeelen" te doen
gewagen. Moo iklinkt bet niet, maar
gemakkelijk is het vinden van een goe
den term voor „koloniën" evenmin.
Inmiddels werd de lijst van parlemon
take werkzaamheden gestaag grooter.
Natuurlijk werden nieuwe interpellati-
len geboren. Ofschoon de dienstweige
raars-interpellatie van Dr van Raven-
st'eijn nog altijd „zwemmende' 'is na'
het befaamde „schipbreukje" dat men
zich herinnert, kwam de beer Van Za-
delhoff met een Groenendaal-intierpella-
tie ,die mede werd toegestaan. Inmid
dels beeft Herman Groenendaal in
Wakenden welstand voor den krijgsraad
t'e 's Gravenhage wederom terschtt ge
staan en de auditeur-militair vorderde
tegen hem 9 .maanden' en tien dagen
met aftrek van voorarrest van 25 Juni
af, met het ontzeggen van het recht
om gedurende vijf jaren in militair te
dienen. Men mag veiig aannemen, dat
van deze laatstgenoemde „straf" de
jeugdige Groenendaal zich niet al te
veel zal aantrekken...... Voorts is er
o.a. nog een interpellatie Van den Tem
pel over de Werkeloosheid c.s. gebo
ren. Het is nu eenmaal „mos", ge
woonte geworden om over die grootere
en kleinere kwesties speciale interpel
lation aanhangig te maken, en de Ka
mer eenmaal staande voor het onop
losbaar raadsel, hoe door den rijstebrij
berg heen te komen, verleent steeds
opnieuw verlof. Wellicht zal men ten
slotte z'n (toevlucht moeten nemen tot
een „specdalen interpellatie'dag?" Zeer
lang is cn de jongste week nog „ge
boomd"' over de kwestie der gelijkstel
ling van mannelijke en vrouwelijke Ne
derlanders in onze Constitutie, Art. 5
der Grondwet bepaalt, dat iedere Ne
derlander tot elke landsbediening be
noembaar is. De Varijz. Democraten wil
den bepalen, dat eene vrouw in „Ne
derland niet krachten® wettelijk voor
schrift van de benoembaarheid voor ee-
inig ambt" kan worden uitgesloten. De
Vrijheiidsbonders wenschten dat de wet
de „volledige" staatsrechterlijke, bur
gerrechterlijke en economische gelijk
stelling van man en vrouw zou erken
nen. Best zei de geestige, maar soms
aartsscherpe Dr. Baumer doch dan
moet ge die vrouw bijv. ook aan dienst
plicht onderwerpen. En van kortoren
arbeidsduur voor vrouwen mag dan in
!de wet geen sprake wezien. En de huw
bare leeftijd voor jongens en meisjes
moet dezelfde zijn. En voegde mr.
Marchant e irbij van ons huwelijks
goederen-recht den man „hoofd der ge
meenschap" noemen blijft niets meer
over. Het amendement van den Vrij
heidsbond duikelde en Mr. Marchant
gaf gehoor aan den wezenlijk van zin
tot samenwerking en tegemoetkoming
getudigenden Raad', hem door Exc. Ruijs
gegeven-, om zijn amendement in te
trekken, en bet te vervangen door een
motie waarbij de Kanoer zal uitspreken
i dat de benoembaarheid' eenier vrouw
I tot eenig ambt niet door wettelijke voor
j schriften mag worden uitgesloten, ter-,
j wijl' de regeering wordt uitgenoodigdd
j ten spoedigste voorstellen te doen, de
bestaande uitsluitingen opheffend. Mi-
juister Ruijs verklaarde dat de. Regee-
Wilt U verzekerd zijn
goe e waar te ontvangen.
laat dan bij
ALKMAAR.
Uwe Sleeding maken.
Eerste Masse Coupeur
Prima voering.
ring „niet vijandig" zou staan tegenover
deze motie, en dat woord is zeer ze
ker van groote waarde en beteekèns
Den wetgever in de Constitutie de han
den te binden, daarvoor vond tenslotte
niemand aanleiding. De Kamer is op 4
dezer Vrijdag blijven steken in
de regeling van den regasringsvorm en
troonsopvolging. Z.a men weet, wil de
Regeering het recht van opvolging be
perken tot de afstammelingen van Ko
ningin Wilbelmdna en wat de vrou
welijke betreft tot de eventueele
dochter van prinses Juliana. Ontbreekt
een opvolger volgens de Grondwet, dan
(wordt de koning aangewezen bij de wet
De premier heeft alle ingrijpende amen
dementen bij dit artikel afgewezen. De
voorstellen van soc. en vrijz. demo
cratische, alsook Communistische zijde
gedaan om bij ontstentenis van een
troonopvolger over den staatsvorm door
volksstemming te .doen beslissen, bleek
Z. Exc. absoluut onaannemelijk te
achten. Het werd in den loop dezer
discussies, die tenslotte in een onvrucht
baar, verbitterend, geharrewar overg'in
gen iin 's Lands Raadszaal „storm
achtig." De heer Schaper riep den com
munist Van Ravensteijn „vuil blijf je
toch" toe en moest dat woord terug
nemen. Mr. Troelstra kwam met de tij
ding, dat hij een amendement zal in
dienen, de troonsopvolging nog meer
beperkend. De kans, dat de Kamer
zelfs op 9 November door dit artikel
zou kooien, was, dus niet bijzonder
groot.....!
Intusschen wordt bij voortduring het
„snoeimes" lustig gehanteerd. Voort
aan is bepaald zullen benoemingen
en rangverhoogingen van Rijkspersoneel
ge-en terugwerkende kracht hebben. Bij
de Rijks telefoon zal mede met het
oog op de „dubbeltjes" n:et een geheel
maar een haif-automatisch systeem
worden toegepast. Een ontwerp is in
gekomen, waardoor de tarieven op kan
tonen van hypotheek, kadaster en
scheepsbevvijzen zuilen stijgen.
Het tekort op den dienst van Pos
terijen, T. ien T. over 1921, zal naar
Minister König uitvoerig heeft voor
gerekend, ca1. 121/2 millioen beloopen
Minder dan men vermoed had, maar
toch nog kras genoeg. Allerlei midde
len tot stijving der kas, bijv. duurder
tarief voor de telefoon, inkrimping van
het getal hoofdkantoren, etc. zullen té-
baat worden genomen.
In de kringen van het spoorwegperso-
fieël heeft het gerucht, dat het gewel
dig deficit zou worden bekampt dppr
loonverlaging of arbeidsduurveriengng
natuurlijk hevige beroering gemaakt.
Dat tenslotte het „reizend publiek" het
gelag zal moeten beulen, het was een
„goedkoop© voorspelling", reeds dcor
tnij gewaagd en waarvan de officieuse
bevestiging bereids is ontvangen. Tot
de fimantieele (mi sere van het oogenblik
moet ook gerekend worden de aanvrage
jt-ot surseance van betaling door de
Haagsche „Nationale Algemeen© Levens
verzekering Maatschappij van 1907. En
een vertroostende tijding was die be
treffende het plan der Russische Sovjiet
bestierders om de schulden van het
tsaristisch Rusland te erkennen. In hoe
ver men hier met „muziek" eener meer
of minder ver verwijderde toekomst te
maken heeft, dient afgewacht.
De jongste crimiinaliteitsrubriek bevat
iP.m. het bericht tover den afschuwelij'kcn
moord op een zwerver bij Dooiln ge
pleegd. Verder het zaakje der oplich
ting van 80 mille door eien assuradeur
en zijn vriendin te Amsterdam ge
pleegd ten nadeele dier na'atenschap v&n
een Haagschen notaris. Het relaas van
extra-uitgebreiiden diefstal door perso
neel van de Leidscbe firma Wisbrun en
Liffmann. En een extra-orddnair-groote
pi bonte lijst van nieuwste aanslagen,
door Rotterdaniscbe, Haagsche en an
dere „landhaaien" gepleegd. Die steeds
over zeer-overvloedüg getal „slachtof
fers" blijken te kunnen beschikken,....
Evenls ade altruïsten ,die zich dag aan
dng^ diaoir s'luwe en ongehoord-drieste
wooinghuur woekierpraktijkien weten te
verrijken. Er is die leelijke „tegenval
ler' 'van de zeer verscherpte maatre
gelen, van Duitsche zijde genomen te
gen het via valuta-stand tot spotprijs
jes halen van allerlei Duitsch goedje
door Nederlandsrhe dames en hoeren.
Maar ook hierbij aanschouwt men
)veer hoe vbindingrijk de mensch toch
Is, waar de belangen van z'n beurs op
het spel staan
En tegenover al zulk ge'Joe van baat
zucht en diverse uitingen heeft men, als
weldadig contrast, de welverdiende hul
diging van den tachtig jaar geworden
Mr. Pape, die Leiden een nieuw mu
seum schonk bij de vermaarde lakenhal
Schenking van oen half millioen dooir
den Nederlandschen Carnegie.
Van de jongste „nova' 'dient nog ver-
tneld het ontwerp, strafbaar stellend het
op roekeloo-ze wijze met vuur en licht
pimgaan in kerken en andere openbare
gehouwen. De jongste brand te Delft
'gaf den stoot tot dit voorstel, waarop
het „beter laat dan nooit" van toepas
sing is......
Nog twee nieuwtjes. In den Dollard
|s een jeugdige haai een echte!
gevangen. En de „Vrije Socialist" heeft
voorgesteld den vermaarden Kokadorus,
van het Amstclveld, in Juli candidaat
te stellen voor de Kamer. Komt hij er
iter Stembus-, dan zullen de tribunes van
ons Lagershuis toch wel te klein blij
ken voor de belangstellenden. Dan kan
Jhet eerst een „leuke pan" worden op
het Binnenhof......
BUITENLAND.
Er is ©en zekere stilstand gekotm|sn in
de grootepolitieke gebeurtenissen, die
(elkaar den laatstee tijd met groot© snel
heid opgevolgden. Men 'krijgt zoo den
indruk, dat alle 'krachten worden inge
spannen voor ©en nieuwe politieke wor
steling, diie vermoedelijk grooten invloed
zal hebben op de gebeurtenissen in de
naaste toekomst.
In de eerste plaats de lerschie con
ferentie, die op het doode punt is ge
komen, tengevolge van .die verstokte hou
ding van den premier van Noord-Ier
land ,Graig. Deze houdt vast aan de
laatste Home-Rule-regeling, waartegen
over Zuid-Ierland grootere onafhanke
lijkheid eischt, dan Lloyd George wil
toestaan. Het is aan dezen laatsiten den
Iweg te vinden beide partijen te bevredi
gen.
Een ernstige crisis schijnt zich ite ont-
kelien tusschqa Frankrijk <3 nEpgeland.
Pet gaat hier om het verdrag van eerst
genoemd land met de Kemalisten', waar
tegen het Britsche Rijk zich verzet.
De houding der Britsche Regeering
ivordt algemaen door de Britsche bla
den goedgekeurd. Zoolang het antwoord
op de nota nog niet van het Fransche
cabinet is angeomeo', verlangt men ech
ter blijkbaar zich te onthouden van een
verdere aanduiding van het Britsche
standpunt. Een gelijke reserve is merk
baar in het antwoord van Chamberlain
op ©en vraag in het Lagerhuis, of er
een dag zou worden bestemd voor be-
spreing van het verdrag, met het oog:
op de mogelije uitwerkingen daarvan
pp het leven van Grieken, Armeniërs,
en andere Christelijke inwoners van het
nabijzijnde oosten. Chamberlain ver
klaarde, dat de zaak, daar zij een on
derwerp van bespreking uitmaakte tus-
schen de Fransche en Engelsche negee
ringen niet tegelijkertijd in het Huis
kon worden besproken. Hij voegde er.
bij, dat de voorwaarden der Fransch-
Kemafetische overeenkomst eerst voor
en die dagen aan de Britsche Regleering
•waren medegedeeld.
Harmsworth, ond-erstaats-secretaris v.
Buiterilandsche Zaken -zeide in ant
woord op eon vraag betreffende het
ter dood brengen van Grieken en Ar
meniërs door de Kemalisten, dat de
Turksche pers had toegegeven dat Grie
ken waren ter dood gebracht. De Brit
sche Regeering had bericht ontvangen,
da t95o Grieken en Armeniërs op bar
baarse be wijze oim het leven zijn ge
bracht. Frankrijk en het verdrag van
'Sèv.res waren inzonderheid betrokken bij
kwestiën betreffende Cicdlië en die Re
geering van Z. M. zijn thans bezig, de
zaak te bespreken met de Fransche re
geering. Na wekenlange onderhandelin
gen is het gelut een nieuwe Pruisische
regeering samen te stellen' met den so.-
ciaall-demorcaat Braun als premier. De
besprekingen over de verbreeding van
de coalitie der rijksregeering duren nog
voort tot nu toe nog zonder .een de
finitief resultaat.
Over Opper-Silezd ëkomen nog dage-
lijksch berichten binnen, waaruit blijkt,
dat de oplossing van den Volkenbond
tiiet zoo heel 'gemakkelijk ten uitvoer
wordt gelegd. De Duitsche gezant te
Parijs heeft aan de gezanten-conferen
tie een nota overhandigd, waarin gepro
testeerd wordt tegen de maatregelen
zan de Polen. Deze hebben van 1000
Duitschers, die gevestigd wanen in de
door Duitschland aan Polen afgestane
gebieden, officieel medegedeeld^ dat de
Poolsche staat zich ingevolge de wet
van 14 Juli 1920 als eigenaar beschouwt
van de bezittingen dezer Duitschers,
welke zij op 1 December ontruimd moe
ten hebben.
De oud-presidient van Zwitserland,
Ador, is tot voorz.tter van de gemeng
de Duitsch-Pooische Commissie voor de
economische onc.ierhanL,eiingen gekozen.
Het staat thans vast dat ex-Keizer
Kari en zijn gemalin naar Madeira zul
le gaan. Volgens een bericht uit Lis
sabon heeft de Portugeesche regeering
haar toestemming daartoe verleend.
Een ernstige storm heeft de Eurapee-
scbe kusten geteisterd en vele schepen
zijn vergaan. In Amerika heeft in de
Ihaven van Hobo©n een brand gewoed,
(waarbij voor ruim een millioen dollar
schade is aangericht.
Op 7 December a.s. zal het Ge
rechtshof te Leipzig de zaak behandelen
tegen de leiders van de Kapp-putch,
o.w. Von Jagow en Von Wangenhe'm
PLAATSELIJK NIEUWS.
ZUIDSCHARWQUDE.
Voor die malariabestrijding zijn aange
steld de hieeren S. de Boer Kz„ P.
Schoen en G. Jacet.
ZUIDSCHARWOUDE.
Die beer C. Kramer Gz. alhier as
gekozen tot voorzitter van den Bond
van R. K. gemeenteraadsleden in den
Provincialen Kieskring Helder.
