Nieuwsblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
No. 110.
Zaterdag 19 November 1921 I" Blad 80a Jaargang
per 3 maanden f 1,15
J. U. KEIZER.
We lettsB if Tig** nrfct mr plufenisti Mui
B N K-ASSOC I A T IE.
Spaander Co
liihlaitep.il klere gênre-
Eersie hlctsse Coupeur
Prima voering.
üSSTegstc res-sis»#*©^
NIEUWE
LANGEDIJKER COURANT.
Dess* courant verschijnt Dinsdags, Donderdag* en Zaterdags.
(ABüHNEjSKNT8PEIJS
BEDAOTEUE-UITSEVSE
SUB 81 Li
Soords^iarweade.
PBIJS 8KB i-UTEÊTISrijSSt
Vi* 1—5 r«f«ic 75 et-, «Ike regel bmi 15 ct«
Brieves reefcteteeeke ui in Uitgever,
01T NR. BESTAAT UIT 2 BLADEN.
EERSTE BLAD.
REVUE VAN DE WEEK-
BINNENLAND.
16 November.
In Zuid Limburg is de eerste sneeuw
van den winter 1921—"22 gevallen. Het
donzen bedje is er reeds gespreid en
overal dn iden lande staan de kachels
en haarden te .gloeien. De fiksche, échte
kou is ingetreden, en men voorspelt
een „ouderwetschem" winter. Geduren
de vele jzomerweke-n was het wolken
dek zee rdun1, zioodat we gestoofd en
geblakerd werden. Maa rhet „deken
tje", dat toen die hitte doorliet, zal
aldus die lichtelijk angstwekkende prof-e
ti evan de weerkundigen, nu voldoende
beschutting tégen de koi uvormen. Zoo
da twij ons hebben voor."te bereiden
op een langdurigen kamp tegen de
vorst. De stroom van jobstijdingen oyer
de ellende, door den orkaan van 6 No
vember j.l. aangericht, begint nu gaan
d£weg wat te luwen. Maar we weten
nu; allen, dat zelfs de beruchte Pink-
9üerstorm van zestig jaar geleden,
waarover ouderen van dagen ooggetui
gen verhalen hebben höoren doen, en
waarvan uij eneklie zeer ho.og-hejaaraen
misschien nog flauwe herinnering be-,
staat, daar dit Zondagsdhe orkaantje
te overtroffen in kracht.
Van de beroemde, prachtige woud
reuzen dn het Haagsche bosch is zoo
goed als niets meer ovber. En men
■mag het wel een tragische speling van
het toeval noemen, dat een paar dagen
pa de vernieling in het Haagsche bosch
berokkend, hiet ontwerp-Boschwet is ver
schenen, ter vervanging van de Nood
wet 1917 en waarbij verschillende op
zich zelf boe te juichen maatregelen
worden voorgesteld ter bescherming
1 onze natuurmonumenten. Groot is
lijst ider ongelukken, door den storm'
van 6 dezier berokkend, vooral ook van
.scheepsrampen. Een der jongste jobs
tijdingen van deze sooirt was.het op de
Zuiderzee teniet gaan van het stoom
schip „Deventer I" varend van Rot
terdam op Deventer en waarbij vermoe
delijk vijf personen hun léven hebb;én
gelaten.
Zonder veel' blijk te geven van ern-
ig treven naar zelfbeperking, zette de
Jweede Kamer, van des ochtends elf .tot
les namiddags zes ure vergaderend, dien
ribeiid der Grondwetsherziening voort
De regeering heeft gelijk iedier kon
verwachten haar-regeling der tsroons
apvolgimig er vrijwel ongerept door ge
degen. De poging, van Mr. Troelstra
de opvolging in de vrouwelijke li
fe te beperken tot prinses Juliana werd
®et 43 tegen 29 stemmen afgewezen.
En ook de amendementen van diverse
jjgxle schakeering, bedoelend om bij
volksstemming te doén beslissen over
ién staatsvorm', wanneer een opvolger
«breekt .duikelden.
lewat zonderling en voor velen in
t^oge mate „verrassend" is het gegaan
de regeling van het inkomen .der
froon, De Staatscoimmissiiie, welke de
^vi-sie voorbereidde, had dat inkomen
tillen bepaald zien op het dubbele van
thans geldend bedragj dus pp een
WEGENS BUITENGEWONE OM
STANDIGHEDEN KAN
,|DE MENTOR VOOR DE JEUGD"
EN
„TUINBOUWBELANGEN"
EERST AANSTAANDEN DINSDAG
VERSCHIJNEN.
DE UITGEVER.
WERTHEIM GOMPERTZ 1834 en CREDIETYERIENIGING 1853
j Kapitaal en Reserves" f 19.500.000. Kantoor Alkmaar, Breed,treat 11.
Directeur K. VAN NlBNIS Jr.
CorrespondentfcliapHoorn, Groote. Noord 140.
Grieten, Deposito's, A^n- en Verkoop van Fffvoien,
Verhuren yau Safe-loketten 111 mbraakvrij.n Safe kelder (*j*teem Lip= Toornen
tv? r?10'!0"®, 8™eltPro8t kluisdeur). Grati» Administreeren ran Vermogens
Uitgifte Spaarboekjes, rentende 4.08 pCt., tot een maximum vau f 3000
ALLE BANKZAKEN.
Wilt U, verzekerd zijn
goo e waar te ontvangen,
laat dan bij
ALKMAAR,
-Owes &Isedin§g maken.
iriiffio-en en"- tw.ee ton. En aanvankelijk
werd gehandhaafd de bepaling, dat het
inkomen bij de troonsbestijging wordt
vastgesteld. Van communistische z.ijd.e
was voorgesteld, dat het inkomen der
Kroon bij de wet zal worden bepaald,
terwijl voortaan de Staat over de viruch
(ten van 'het Kroondomein, zou kunnen
bescchïkfcen.
En din .de zitting van Donderdag 10
dezer kwam minister Ruijs met een me-
diedieeling namens H. M. de Koningin.
Bet Hoofd van dien Staat kondigde na
(mialijk aan, dat wilde men bij de ont
vangst van vorstelijke personen weder
om pracht .en luister van voor 1914 her
steld zien, het rinkomen van zes ton niet
tioeredkend zou wezen. Intusschen
ide Koningin voegde er bij, slechts met
de groots tie zuinigheid te zullen beschik
ken over hetgeen van de som bovien die
■zes ton strikt noodóg zou blijken. Dieze
verklaring wiekte dn de Kamer zoolwel
verbazing als zeer begrijpelijke ontstem
tóng. Die premier verklaarde .de bood-
schhap' niet pp té vatten als vallend
.onder zijn ministerieele verantwoorde
lijkheid. Maar in dat geval ware het
heter geweest, indien Z. Exc. -erover
had gezwegen. Bovendien stond men
.ic. tegenover allerlei vragen. Wemschte
H. M ventueel een gedeelte van haar in
komen terug te storten in 's Rijks kas?
Waarom dan niet vroeg Mr. Mar-
chant, .dé vrijz. .democratische leider,
het inkomen dier Kroon .gelaten wat
het nu is, terwijl voor bijzondere gele
genheden extra-cnedietien kunnen aan
gevraagd? Minister Ruijs heeft het al
dus nader verklaard, -dat d>e Koningin
noch zich (noqh hare opvolgers in deze
heeft -gebonden, voorts, d-at H M.
slechts wil aanduiden, dat zij niet dan
bij dringende noodzakelijkheid zal be
schikken over het meerdere bedrag, nu
in de Grondwet aard de Kroon toegelegd
De bedoeling ds zéker voortreffelijk en-
algemeen bekend mag worden geacht;
de liefde van H'. M. v-oor soberheid en
eenvoud. Maar deze gang van zaken in
het Parlement was en bleef toch vooral
uiit constitutioneel oogpunt in hooge
mate vreemd Mr. 'Marcha-nt kwam zelfs
'een motie, waarin de Kamer leedwezen
zou uitspieken over bet -fe.it, dat -de Mi
nister, -invloed wil'.ande uitoefenen op
den loop dier beraadslagingen, mede-
dieelingen deed omtrent persoonlijke in
zichten van de Koningin, waarvoor hij,
minister de verantwoordelijkheid af-
wees.
Welke motie werd verworpen niét 62
fegen 28 stemmén. Tenslotte werd het
légeer-ingsvoorstel' met 59—21 goedge
keurd. Waarna nog .een strijd ontbrand-
ddie -over de vraag, of de Kroon die op
brengst van het Kroondomein al of niet
moet behouden.
Ooik hiier werd beslist in den zin, door
het ontwerp bedoeld. Doch duidelijk
werd niet, waarom het Kabinet absoluut
weigerde mededeeling te do-en omtrent
de som dier opbrengst. Een motie-M,ar-
chant, jaarlij'ksch verslag omtrent staat
én opbrengst van het Kroondomein
vragend, is nog „zwemmende" gebleven
En waar in vroeger tijden-van Re-
g-eeringswege nooit eenig bezwaar tegen
zulke publicatie werd gemaakt, lijkt de
kans, dat de mot-iie-Marchan-t een meer
derheid zal vind-en, niet zöo heel gering
D-e Kamer is Vrijdag blijven steken in
de regeling van de Koninklijke macht
ten o. van vrede en oorlog. Volgens 't
ni.c-uw ontworpen artikelzal voortaan
oorlogsverklaring aan toestemming eer
Staten-Generaal .gebonden zijn. Van
communistische zijde wilde men de
vraag of er oorLog zal zijn aan volks
stemming o-nderwerpen, maar dat -een
dergelijk „plebisciet op papier" al bitter
weinig zo-u beduiden, wanneer de nood
ban den mlan is ge-k-omén1, pok ide ver-
standigen, met de eischen -der nuchtere
practijk rekening houdenden, onder de
communisten, zullen het' niet kunlnien
ontkennen.
Van belang Sis Ongetwijfeld, dat een
soc .democrati-sch amendement, in -de
Grondwet willend vastleggen, -dat de Ko
n-img geschillen met vreemde mogend
heden, „tracht op te lossen door recht
spraak -en and-ere v-reedzame middelen"
alvorens tot oorlogsverklaring over te
ga an 'dé algemeene sympathie,
ook van -de Regeering heeft gevon
den. Zooda-t de aanneming ervan op 15
November wel scheen vast te sitaan.
Hier .zal Nederland een. voortreffelijk
voorbeeld aan de wereld geven van -ern-
(stig streven paar arbitrage, 'het groot en
goede beginsel van „door het Recht
tot -den Vrede." Wel het beste en
scchoonste van deze Gromdwetsrevcsie.
I-n den avond van 15 November zou de
Tweede Kamer de pensioenwetten aan
vatten.
De Staatsmachine op het Binnenhof
wérkt nu pn-der extra-ordinaben druk.
D lebomaanslag op den Haagschen
Frankienslag", was overigens de gebeur
tenis, welke de af gel oopen week ,.bie-
heers-chte." De politie heeft hier inder-
d'aaxi schitterend werk geleverd. E-en
paar uren, nadat de jeugdige anarchist
Jo de Haas, -de hoofddader, den laften
en krankzinnigen aanslag had gepleegd-
en ijlings maar Amsterdam was gerei-s-d,
had men hem 6e pakken. jS-n zijn -mede
plichtigen hebben 'reeds bekend en alle
bijzonderheden van bet boevenstukjie,
dat pp wonderbaarlijke wijze -geen
Imienscbenlevems kostte onthuld'.
Vooral waar zulke dingen op oneven
wichtige individuen vaak een verdorie1
lijk-aanstekelijken en prikkelenden in
vloed hebben, mag bet dubbel geluk
kig heeten, 'dat de schuldigen zoo
snel achterhaald wier den.
Ook overigens was -er w-eer, eilacy,
-een zeer rijke en bont-s „misdjadig-
hei-d-slijst." Ik neem het bloedige familie
drama te D-oetinchem, waarvan een 23-
jarige huismoeder slachtoffer wérd.
Voorts, den diefstal van 20 mille waar
die bij een bewoner van -den Haag-schen
Pompsationsw-eg. De berichten omtrent
huiszoeking bij Mr .van Hall, in het
Paleis voor Volksvlijt, in verband met
geruchten over verduistering van een
half millioen. De uitspraak in de zaak-
Herman Groenend aal (twee dagen na
den bomaanslag), es conform den eisch
van d.en auditeur-militair. Het gelas
ten van nader onderzoek in de zaak
van Rosa ,den verdachte van den
Spaarmdammér moord. En van de ,,-zwar
te rubriek" verwant zijn ongetwijfeld de
uitspattingen bij het ontgroenen. Dat
de L-eidsche rector-magn-ificus een pu
blieke berisping heeft toegediend aan
een stuk-of-wat raddraaiers onder die
studiieosi met bedreiging van tijdelijk
geschorst worden bij herhaling, verdient
alle waardeering.
Van de jongste verwoestingen, door
het „roode haantje" aangericht, noem
ik id-en zwaren brand1, die te Meppol
woedde en bijna menscbenlev-ens had
gekost.
En bij -de vele grootere an Id-c'.miere
rampen behoort de ontploffing o.p de
odnerzeeëer „K. IV" bij Colombo, die
twee slachtoffers eischte. In d-e afge-
loopen week is het gebeurd, dat die
Duitsche Mark tot 0,97 cent daalde,
wat vele "profetieën over het nad-erend
Duitsch staatsbankroet deed uitkomen
En het was ook in de nu achter ons
liggende week, dat de derdie verjaardag
van het tot stand komen van -dien wa
penstilstand werd herdacht.
Van de jongste „nova' 'moet vermeld
het zich aanmelden van -den 50,00 sten
rekeninghouder bij den zoo blo-eiendien,
slechts vierjarigen tak van dienst, ge
naamd Rijkspostcheque en girodienst.
Een blijk vain vooruitgang en zin tot
practiseh handelen bij het geldverkeer,
dat ongetwijfeld' tot de weinige „licht
punten vam het oogenb-lik" mag gere
kend.
Uit de Regeeringskeuken kwamen „va
ge geruchten" over het plan om bij de
wijziging dier wet op die besmettelijke'
.ziekten de vaccinatie_facultatief te stel
len. Man mag aannemen, dat ,de R-egeet-
rign ook dit „toruid-je-.ro-er-rrue-nie t
acchteraf zal houden, totdat de „poli
tieke atmosfeer' 'wat kalmer is géwor
den. Dagelijks komen- nu tij-dingen'r-eeds
iin over candidaten, geproclameerd voor
d-e verkiezingen van Juli a.s. En er is,
wederom ©en zooveel-sts splinternieuwe
partij in wording.Maar zulke me-
bedie-elimgem laat ik verder rusten, totdat
i-vij een „overzicht van het slagveld" zul
len hebben .gekregen, waarop het gewel
dige stembus-gevecht -straks zal worden
geleverd.
BUITENLAND.
De lang reeds aangekondigde ont
wapeningsconferentie in Washington is
titans geopend. De 12e November, de
dag van de opening -dezer comferentis
clooir -den .President van de Ve-raenigde
S-taten, zal ongetwijfeld een belangrij
ke .datum worden in de geschiedenis der
menschheid. President Harding open-
dé .de conferentie,waar gedelegeerden
van de Vereemigde S-tat-cn, Engeland,
Jajj.an, Frankrijk, Italië, Belgie, Portu
gal, China en Nederland aanwezig zijn,
voornamelijk vertegenwoordigd door
hun .eerste personen, de ministers va-n
budtenlandsche zaken. Alleen Lloyd'
"George, de Engel s-'che premier wa,s ver-
hin.derd naar Washington te gaa|n ip
Verband met dé Iersche kwestiie.
Na de rede van Harding diende dé
Amerikaanse be staatssecretaris voor
bultenla-ndsch 'êzak-en, de reeds aange
kondigde voorstellen in. De wereld,
moede van het oorlogvoeren en die daar
pp. gevolgde crisis, verwachtte niet te
veel van deze conferentie. Wat heieft
Versailles gebracht? Wat deed de Vol
kenbond. raeds? Deze -en nog vele an;-
dere vragen', deden zich vo-or toen de
Washingtons-che conferentie' werd aan-
geikondiigd.
De voorstellen1, Idoor Hughes ilng'e-
ddend ter beperking der vloten van
Amerika, Engeland én Ja,pan hebben e-
venwel een nieuwe hoop voor de toe
komst gewékt. Zij komen neer op een
beperking dier vdoten tot de huidige
I sterkte, wat de moderne schepen be
treft en afschaffing van veel o-ud mate-
1 naai. Alle aanbouw gedurende tien ja
ren zal worden stopgezet, behalve t,er
vervanging van uitgevallen schepen.
Wat dat beteekewt? Een enkele moder
he kruise nikost ruim honderd millio.en
dollar, zijnde het bedrag, -noodig, om-
tlwintig millioen Russen van den hon
gerdood te redden. Worden deze voor
stellen aangenomen', dan wordt een
groote finantieele last van de wereld af
genomen. Ook de onderlinge verhou
ding der vloten van de drie groote
maritieme mogendheden, wordt geregeld
Amerika en Engeland krijgen dezelfde
vlootst-erkte. De Japansche vloot blijft
in dezelfde verhouding tot deze staan
als thans-, zoodat de verhouding wordt
S:5B.
De voorstellen werden ter confiereritie
met groot enthousiasme ontvangen. En
roedis thans, slechts -enkele d-agien na
de opening, hooien wij, dat Engeland
en Japan de voorstellen in beginsel
wenschen te aanvaarden. In beginsel.
Er zijn evenwel nog andere kwesties ter
conferentie te behandelen, diie nauw aan
dEe der ontwapening verbonden zijn. De
r-ege'liing van het vraagstuk van het oos
ten heeft groo-ten invloed op de hoa-ding
van Japan tegenover de voorstellen
van^ Hughes en wij kunnen ons niet nn-
dienk-sn, dat deze, min of meer gewichtig
wellicht, zuilen worden aangenomen, al
vorens de geographische -en politieke
en economische toes-tand in Oost Ch>na
en Ja-pari is geregeld. Het is in verband
met deze Oo.sterscbe vraagstukken, dat
d-e landen als China, Portugal en Belgie
én Nederland aan de conferentie deel
nemen.
Maar het begin is er. Grooter en
mooier dan wij ons durfden voorstellen-
Het oog der wfer®M is thans gericht
op Washington. Zal deze conferentie
ons brengen wat Versailles niet ver
mocht?
Het overige wereldgebeuren wordt
door de belangrijke conferentie in Was
hington op de tweede plaats gescho
ven.
De Iersche kwestie baart der Enge'l-
sehié regeering nog altijd zorg. Ulster en
Sinn Fein kunnen niet 'tot overeemstiem-
mling komen.
In Hongarije isl de regeering afgetre
den als gevolg- van dien -minder stabdel-en
'binnenlandscben toestand.
Het gevaar voor -een conflict in heit
Wabije -oosten schijnt geweken te zijn
want de Kleine Entente heeft zich naar
de groote moeten schikken. Zelfs is er
sprake van een uit .el-kaar vallen der
Kleine Entente door het uittreden van
Roemenie dat een verbond miet Hon
garije denkt aan te gaan. Het Burgen-
land is, behalve het gebied van Oedem-
burg, waar ©en volksstemming moet
worden gehouden door de Oostenrijkers
bezet. -
DuitscMiand moet in Januari den vol
gendien termijn van de oorlogsschuld
betalen en volgens 'een der laatste
berichten is bet bedrag op een lut
tele veertig millioen gouden mark na
-raedis aanwezig.
Wat niet wegneemt, dat de Duijtsiche
wisselkoers weinig of niets verbetert.
UIT DEN OMTREK.
SINT PANCRAS.
Herkozen -bij die Ned. Hexv. Keifc
alhier, de heeren K. Duij Cz. als kerk
voogd ien D. Hartman als notabel.
SINT PANCRAS.
Voor de ï-edlen der tuahbouwvéreienir
ging „Die Tuinbouw" alhi-er, zal worden
aanbesteed de -levering van 1200 witty
en bruine aardappelmanden.
